ရိုုးရာထမနဲ

 လန္ဒန္ဝိဟာရ ထမနဲ

ဘုန္းသွ်ံ (လန္ဒန္၀ိဟာရ)၊ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၆၊ ၂၀၁၃

ထမနဲ ထိုးရန္ဖို ့၊ စာခ်ိဳးလို ့မွာခဲ့မယ္။

တစ္စိတ္ဆန္ သည္ေကာက္ညွွင္းရယ္ႏွင့္ (ေလးျပည္) တစ္ပိႆာ ဆီအမွန္သြင္းပါလို ့ ၊

ခ်င္း(ဂ်င္း)က သံုးဆယ္။ (သုုံးဆယ္က်ပ္သား)

ေျမပဲျဖဴေလွာ္တစ္ခြက္မယ္ႏွင့္ ၊(ႏိုု႔ဆီဘူး ေလးဘူး)

အုန္းသီးဆန္ အတူဖတ္ပါလို ့၊ (ဆတူ)

ႏွမ္းမပ်က္ ဤနည္းႏွယ္ ၊ (ႏွမ္းနက၊ ္ႏွမ္းျဖဴ ဆတူ)

ေရစင္ၾကယ္ပ ထည့္ရိုး ။

လက္ႏွစ္သစ္သာပ ၊ တြက္စစ္ကာခ်ိန္ ဆယ္သားရယ္ႏွင့္ ၊ (ေရေႏြးဆူဆူ ဆန္ေပၚကိုု လက္ႏွစ္လုုံးေပၚ အထိထည့္ပါ)

ေရာေႏွာကာ လူအမ်ားတို ့ရယ္၊ အား … သစ္လို ့ထိုး...။ ။

ေကာက္ညွင္းဆန္ကို နာရီဝက္ေလာက္ ေရစိမ္ေပးထားပါ၊ ေျမပဲဆန္ကိုု ေလွာ္ၿပီး အခြံခြ်တ္ထားပါ၊ ႏွမ္းကိုု ေလွာ္ပါ၊ အုန္းသီးကို ေမႊးလာတဲ႔ထိ အရင္ေၾကာ္ထားၿပီး ဆယ္ယူပါ။  ဆီပူပူထဲမွာ ခ်င္းကို ေမႊးလာတဲ႔ထိ ေၾကာ္ေပးျပီး ေကာက္ညွင္းဆန္ကို ေရစစ္ကာ ထည့္ျပီး ေၾကာ္ေပးပါ။ (ေရေႏြးဆူဆူ ဆန္ေပၚကိုု  လက္ႏွစ္လုုံးေပၚအထိ ထည့္ပါ၊ အဖုုံးအုုပ္ပါ၊ အခိုုးထြက္လာပါက အဖုုံးဖြင့္၊ ခ်ိဳးမကပ္ေအာင္ နာနာေလး ေမႊေပးပါ၊)  ေရခမ္းျပီး ေကာက္ညွင္းေစ႔မ်ား ေပ်ာက္လာပါက ႏွမ္း၊ အုန္းသီး၊ ေျမပဲဆံတို႔ကို ထည့္ကာ မီးေႏြးေႏြးေလးနဲ႔  နာနာေမႊေပးလိုုက္လွ်င္ လန္ဒန္ဝိဟာရက ထမနဲ ေစးေစးေလး စားလို႔ရပါျပီ။

ထမနဲသည္ ေကာက္ညွင္းႏွင့္ စီမံျပဳလုုပ္ေသာ ျမန္မာတိုု႔၏ ရိုုးရာ ခ်ိုဳဆိမ့္ ေမႊးႀကိဳင္လွသည့္ စားစရာ

တစ္မ်ိဳးျဖစ္သည္။ ထမနဲကိုု အခ်ိဳ႕ေဒသတိုု႔တြင္ ယာဂုု-ဟုုလည္း ေခၚၾကသည္။ ယာဂုုမွာ ပါဠိဘာသာျဖစ္၍

ျမန္မာလိုု ဆန္ျပဳတ္ဟုု အဓိ္ ရပါသည္။ ေကာက္ညွင္း, အုုန္းသီး, ေျမပဲ, ဂ်င္း, ဆီႏွင့္ ႏွမ္း,မ်ားမ်ားကို  အခ်ိဳးက် ထည့္စြက္၍ အင္အားျပဳ စီမံျပဳလုုပ္ရေသာေၾကာင့္ နွမ္းမနဲဟုုလည္း ေခၚၾကပါေသးသည္။

ေကာက္ညွင္းသစ္ ေ ပၚခ်ိန္တြင္ ျ မန္မာႏိုုင္ငံ အႏွံ႔အျပား ေက်းလက္ ေတာရြာမ်ားအထိ ထမနဲ ထိုုးပြဲမ်ား ဆင္ယင္က်င္းပ ျပဳလုုပ္ၾကပါသည္။ ဆယ့္ႏွစ္လရာသီ ပြဲေတာ္မ်ားအနက္ တစ္ပြဲအပါအဝင္ ျဖစ္ေသာ  ယင္းပြဲေတာ္ကိုု တပိုုတြဲလဆန္းမွ စၿပီးလွ်င္ လျပည့္ေန႔အၾကား ကာလအတြင္း၌ ေရွးမင္းအဆက္ဆက္မွ ဆင္းသက္၍ အၿမိဳ႕ၿမိဳ႕ အရြာရြာတြင္ ၿခိမ့္ၿခိမ့္သဲ က်င္းပျပဳလုုပ္ လာခဲ့ၾကပါသည္။

တပိုုတြဲလ-ဟူသည္ ထန္းဖူး ထန္းခိုုင္တံတိုု႔ကိုု ကိုုင္းညြတ္ တြဲက်ေစေအာင္ ျပဳလုုပ္သည့္လလိုု႔ ေျပာဆိုု ေရးသားၾကပါတယ္။ ထန္းပင္အဖိုု ထန္းပင္အမေတြက ထန္းႏိုု႔ ထန္းသီးေတြ ရလာေစမယ့္ အဖူးတံ၊ အခိုုင္တံေတြ ရွိပါတယ္၊ အဲဒီ အခိုုင္ အဖူးေတြကိုု “ထန္းပိုု႔"လိုု႔ ေခၚပါတယ္။ “တပို႔" လိုု႔လဲ တစ္မိ်ဳး ေခၚပါေသးတယ္။ ထန္းပင္အဖိုုပင္၏ ဖူးတံထြက္လာတဲ့အခါ ဖူးတံသုုံးေလးေခ်ာင္း စုုစည္းၿပီး လွီးလိုုက္ရင္ ထန္းရည္ခ်ိဳလိုုရင္ အခ်ိဳရပါတယ္၊ ခါးလိုုရင္ အခါးရပါတယ္။ ထန္းရည္္မ်ား ရလာဖိုု႔အတြက္ ထန္းတက္သမားက တပိုု႔ေခၚ ထန္းပိုု႔ေခ်ာင္းမႀကီးကအစ ထန္းဖူးတံ ထန္းခိုုင္တံ ထန္းလက္ေတြကိုု သန္႔ရွင္းေအာင္လုုပ္ၿပီး ျပဳျပင္ရပါတယ္။ ေအာက္ဘက္ကိုု ကိုုင္းညြတ္သြားေအာင္ တြဲက်သြားေအာင္ နင္းေပးရပါတယ္။ ဒါကိုု ထန္းနင္းတယ္လိုု႔လည္း ေခၚပါတယ္။ အဘိဓာန္မွာေတာ့ “တပိုုတြဲ” ကိုု ထန္းဖူးခိုုင္တိုု႔အား ေအာက္သိုု႔ ကိုုင္းညြတ္ဆြဲကိုုင္းေအာင္ တြဲက်ေအာင္ ျပဳလုုပ္သည့္လ၊  ထန္းရည္နင္းသည့္လ၊ ျမန္မာတိုု႔၏ တဆယ့္ႏွစ္လတြင္ ဆယ့္တလေျမာက္ေသာလ၊ ကုုံရာသီလိုု႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ထိုု႔ေၾကာင့္ ထန္းဖူး ထန္းခိုုင္ (တပိုု႔)မ်ားတိုု႔ကိုု ေ အာက္သိုု႔ တြဲလဲက်ေအာင္ လုုပ္ေသာလမိုု႔ “တပိုုတြဲလ” ဟုု ေခၚသည္လိုု႔ နားလည္ရပါတယ္။

တပို႔တဲြလသည္ ေဆာင္းရာသီျဖစ္၍ ညဥ့္အခ်ိန္အခါတြင္ ႏွင္းမႈံျဖဴ လြလြေလးေတြက ဇာပုုဝါ ၿခဳံလႊမ္းထားသလိုု အရိုုးခိုုက္ေအာင္ အလြန္ေအးျမေသာ ကာလလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ႏွာရည္ယိုရြဲ တပို႔တြဲဟု ေခၚစမွတ္ ျပဳၾကေသာ အပူဓာတန္ဲ႔ အေအးဓာတ္တိုု႔ လြန္ဆြဲတဲ႔ ဒီရာသီမ်ိဳးမွာ ထမနဲကိုစားရင္ ထမနဲရဲ့ အပူဓာတ္က ပထ၀ီဓာတ္ ပ်က္ျပားေနသူမ်ားကို ကုစားနိုင္တယ္လို႔ ဆိုစမွတ္လည္း ရွိၾကပါတယ္။

တပို႔တဲြလကို ျမန္မာမႈအရ ကံုရာသီဟုေခၚ၍ ထုိလတြင္ စန္းျပည့္ နကၡတ္မွာ မာဃနကၡတ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ယွဥ္ေသာတာရာမွာ “ ခ်ိန္ ” တာရာျဖစ္၍ ရာသီရုပ္မွာ ေရထမ္းသမားရုပ္ ျဖစ္ပါတယ။ ရာသီပန္းကား ေပါက္ပန္း၊ လဲပန္းတိုု႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ရာသီပဲြေတာ္ကား မီးပံုးအလႈပဲြ ထမနဲပြဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အစဥ္အလာ ယဥ္ေက်းမႈမ်ား မပေပ်ာက္ေစရန္ႏွင့္ ေကာင္းမႈကုသိုလ္ ရရွိေစရန္အတြက္ မီးဖုန္းပဲြ၊ ယာဂု-ထမနဲ အလွဴပဲြမ်ားကို ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ား အေနျဖင့္ တပို႔တဲြ ႏွစ္စဥ္က်င္းပ ျပဳလုုပ္ခဲ့ၾကျခင္းပင္ ျဖစ္ပါတယ္။

ထမနဲထိုုးရျခင္းသည္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ အားျဖင့္မရ၊ အမ်ားစုုေပါင္း လုပ္ၾကရေသာ အလုုပ္တစ္ခုု ျဖစ္၍ လက္ညီ တက္ညီ လုုပ္ၾကမွ စားေကာင္းေသာ အရသာရွိေသာ အစားအစာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ထမနဲသည္ လူသားတိုု႔၏ ေစတနာ၊ စည္းလုုံးမႈ၊ ညီညြတ္မႈ၊ စိတ္စြမ္းအား၊ သတၱိနဲ႔ ဂုုဏ္သိကၡာတိုု႔ ပါဝင္ျပည့္နက္လိုု႔ ေနေသာေၾကာင့္ ျဖတ္မရေသာတန္ဖိုုး အဖိုုးအခမ်ား ရွိေနပါတယ္။

တစ္ေယာက္တည္း ယူေသာ္မရ၊  အမ်ားယူေသာ္ရ၏ … ဟူေသာ စကားအလကၤာကိုု ေဖာ္ညႊန္းျပေသာ အလုုပ္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာလူမ်ိဳးတို႔၏ ယဥ္ေက်းမႈ အစဥ္အလာအား ထိမ္းသိမ္းျခင္းႏွင့္ ျပည္ေထာင္စု  တုိင္းရင္းသား ညီအစ္ကို ေမာင္ႏွမမ်ား ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စည္းလံုးညီၫႊတ္မႈနဲ႔ လုိလားေတာင္းတမႈကို ေဖာ္က်ဴးေပးသည့္၊  လူငယ္မ်ိဳးဆက္သစ္မ်ား စည္းလံုးညီၫႊတ္မႈ အင္အားကို ေဖာ္ေဆာင္ေပးသည့္၊ အတုုယူစရာ ဂုုဏ္ယူစရာမ်ားစြာနဲ႔ လုုပ္ေဆာင္ဘြယ္ေတြဲ့ တစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦး ခ်စ္ၾကည္၊ ရင္းႏွီးမႈတိုု႔၏ လက္ေတြ႔ေကာင္းက်ိဳးမ်ား ရႏိုုင္ေသာ အစားအစာ တစ္ခုလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

ထိုု႔သိုု႔ေသာ ေကာင္းက်ိဳး ရလာဒ္တိုု႔ျဖင့္ ျပည့္နက္ေနေသာ ရိုုးရာထမနဲပြဲကိုု ၁၃၇၄-ခု  တပိုုတဲြလဆန္း (၁၃)ရက္၊ ၂၀၁၃-ခုု ေဖေဖာ္ဝါရီ (၂၃)ရက္ စေနေန႔ ေန႔လည္ (၁၁) နာရီ အခ်ိန္မွာ အဂၤလန္ႏိုုင္ငံ လန္ဒန္ၿမိဳ႕ လန္ဒန္ဝိဟာရေက်ာင္း သံဃာေတာ္တိုု႔ကိုု စုုေပါင္းဆြမ္း လွဴဒါန္းၿပီးလွ်င္ ျမန္မာလူငယ္/ ေက်ာင္းသား/ ေက်ာင္းသူမ်ားက (၂၇)ႀကိမ္ေျမာက္ စတင္ ဆင္ႏႊဲၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။  ကုုသုုိလ္လည္းရ ဝမ္းလည္းဝ၍ ကိုုယ္တိုုင္ပါဝင္ ျပဳလုုပ္ႏိုုင္္ၾကရန္ ရည္သန္လွ်က္ ဤစာမူျဖင့္ ေရးသားလိုု႔ ဆက္ဆက္ လာပါရန္ ဖိတ္မံ တိုုက္တြန္းရင္းျဖင့္ …

သတၱဝါ မွန္သေရြ႕ တရားေတြ႔ ခ်မ္းေျမ့သာယာ ရွိၾကပါေစ၊

ဘုုန္းသွ်ံ (လန္ဒန္ဝိဟာရ)