NEVER FORGET 8888

 

ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးေရး ဆိုရာ၀ယ္ (အပိုင္း - ၃)

ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးေရးႏွင့္ တြန္းအား (Leverage)

ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးမွဳ ေအာင္ျမင္ေရးအတြက္ အတြက္ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးေရးကို ဦးတည္ေစတဲ့ တြန္းအားဟာ အလြန္အေရးၾကီးပါတယ္။ တြန္းအားေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတဲ့အနက္ carrots and sticks ဆိုတဲ့ တြန္းအားကေတာ့ နာမည္ၾကီး ေရပန္းစားပါတယ္။ carrots ဆိုတာက positive inducements ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အျခားတဘက္က တန္ဖိုးထားႏိုင္မယ့္ အရာေတြကို ေလ့လာေဖာ္ထုတ္ျပီး၊ ဒီအရာေတြကို လိုခ်င္တပ္မက္စိတ္နဲ႕ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးမွဳ လမ္းေၾကာင္းေပၚ တက္လာေအာင္ မွ်ားေခၚတာ ျဖစ္ပါတယ္။ Kelman က ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိတဲ့ carrots ေတြကို စာရင္းျပဳစုခဲ့တာမွာ စီးပြားေရးအခြင့္အလမ္း၊ ႏိုင္ငံတကာ တရား၀င္မွဳ၊ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး၊ ႏွစ္ဘက္တင္းမာမွဳ ေလွ်ာ့ခ်ေရး စတာေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။

ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးပြဲအတြက္ ကမ္းလွမ္းရာမွာ carrots ေတြကို ထည့္သြင္းကမ္းလွမ္းႏိုင္ဖို႕ လိုပါတယ္။ ဥပမာ- အတိုက္အခံဘက္မွ အာဏာရွင္ေတြကို ကမ္းလွမ္းတဲ့အခါ ပဋိပကၡျပီးဆံုးခ်ိန္ တရားမွ်တမွဳေတြနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ဘယ္လိုေဆာင္ရြက္မလဲ ဆိုတဲ့ အခ်က္က အဓိက က်ပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ အာဏာရွင္ေတြ ေၾကာက္ရြံ႕တာက သူတို႕က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ humanitarian crimes ေတြအတြက္ ခံုရံုးတင္ စစ္ေဆးခံရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ အာဏာလက္လႊတ္လိုက္ရျပီး ေနာက္ပိုင္းမွာ ခံုရံုးတင္ခံရမွာကို ေၾကာက္ရြံ႕တဲ့ အာဏာရွင္ေတြဟာ ေၾကာက္ကန္ကန္ျပီး အာဏာကို အတင္းအက်ပ္ ဆုပ္ကိုင္ထားေလ့ ရွိၾကပါတယ္။ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးဖို႕အတြက္ အတိုက္အခံေတြက စတင္ကမ္းလွမ္းခဲ့ရင္ အာဏာရွင္ေတြကို ဒါနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ ဘယ္လို အာမခံခ်က္ေတြ ေပးႏိုင္မလဲ။ အသြင္ကူးေျပာင္းမွဳဆိုင္ရာ တရားမွ်တမွဳနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး positive inducements ေတြ ေပးႏိုင္ဖို႕ လိုပါတယ္။ ဒီလို မေပးႏိုင္တဲ့အခါ (သို႕မဟုတ္) ေပးႏိုင္မယ့္ လက္ေတြ႕ႏိုင္ငံေရး ဦးေဆာင္ အဖြဲ႕မရွိတဲ့ အခါက်ရင္ေတာ့ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးမွဳကို ဦးတည္တာထက္ အာဏာရွင္အစိုးရ ျဖဳတ္ခ်ႏိုင္ေရးကိုသာ အတိုက္အခံေတြ အေနနဲ႕ ဦးတည္သင့္ပါတယ္။

Sticks ဆိုတာကေတာ့ negative inducements ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ inter-state conflicts ေတြ မွာေတာ့ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ သံတမန္ေရးရာ ပိတ္ဆို႕မွဳ၊ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕အေရးယူမွဳနဲ႕ စစ္အင္အားသံုး ေျဖရွင္းမွဳ ဆိုျပီး သ႑ာန္သံုးမ်ိဳး ရွိပါတယ္။ intra-state conflicts ေတြဆိုရင္ေတာ့ ႏိုင္ငံတကာ ဖိအားနဲ႕ ျပည္သူလူထုရဲ႕ ေတာင္းဆိုမွဳေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြး အေျဖရွာမွဳကို အတိုက္အခံေတြဘက္က ကမ္းလွမ္းတဲ့အခါ အာဏာရွင္ေတြ အေပၚမွာ လံုေလာက္တဲ့ ႏိုင္ငံတကာ ဖိအား ေပးထားႏိုင္သလား ဆိုတဲ့ အခ်က္နဲ႕ ျပည္သူလူထုရဲ႕ ဆႏၵဟာ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးေရးလား၊ အာဏာရွင္အစိုးရကို ျဖဳတ္ခ်ႏိုင္ေရးလား ဆိုတဲ့ အခ်က္ေတြကို ကြဲျပားေအာင္ ေလ့လာဖို႕ လိုပါတယ္။

ျပည္တြင္းေရး ပဋိပကၡေတြမွာ အင္အားၾကီးႏိုင္ငံေတြက double edge သံတမန္ေရးရာ မူ၀ါဒကို က်င့္သံုးေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ႏိုင္ငံရဲ႕ ပထ၀ီ၀င္ အေနအထားဟာ အင္အားၾကီးႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး အခ်က္အခ်ာ ေနရာေတြျဖစ္ရင္ အေျခအေနက ပိုဆိုးပါတယ္။ လံုေလာက္တဲ့ ႏိုင္ငံတကာ ဖိအားကို အာဏာရွင္ေတြအေပၚမွာ မေပးႏိုင္ပါဘူး။ အဲဒီလို အေျခအေနမ်ိဳးမွာ ျပည္သူလူထုရဲ႕ ဆႏၵသေဘာထားကို ထပ္မံစဥ္းစားဖို႕ လိုပါတယ္။ ျပည္သူရဲ႕ ဆႏၵက ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးေရး မဟုတ္ပဲ အတိုက္အခံေတြကေန အာဏာရွင္ကို အႏိုင္တိုက္ေရးကို အလိုရွိေနခ်ိန္မွာ အတိုက္အခံေတြက ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးေရး ဦးတည္ခ်က္ကိုပဲ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနတဲ့အခါ အတိုက္အခံႏိုင္ငံေရး အဖြဲ႕ေတြနဲ႕ ျပည္သူေတြၾကားမွာ အက္ေၾကာင္းေတြ ထလာတတ္ပါတယ္။ အတိုက္အခံေတြဘက္ကေန ရပ္တည္ေပးလိုစိတ္ေတြ ျပည္သူလူထုအၾကားမွာ ေလ်ာ့က်လာတတ္ ပါတယ္။ အဲဒီ အေျခအေနမ်ိဳးေတြမျဖစ္ေအာင္ သက္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြအေနနဲ႕ ႏိုင္ငံတကာအေျခအေန၊ ျပည္သူလူထုအေျခအေန၊ အာဏာရွင္အေျခအေနစတဲ့ အေျခအေနၾကီး သံုးရပ္ကို မ်က္ေခ်မျပတ္ေလ့လာေနဖို႕ လိုအပ္လွပါတယ္။

ႏိုင္ငံေရးပညာရွင္ Solomon က ဘယ္လိုအေျခအေန၊ အခ်ိန္အခါမ်ိဳးမွာ ဘယ္လို ဆုေပးဒဏ္ေပး စနစ္ေတြကို ဘယ္လိုအခ်ိဳးက် ေပါင္းစပ္ျပီး၊ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးမွဳကို ဘယ္လို အေကာင္အထည္ေဖာ္မလဲ ဆိုတာကို သိနားလည္မွဳဟာ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးအေျဖရွာလိုသူေတြ အတြက္ လိုအပ္တဲ့ စြမ္းရည္တရပ္ျဖစ္ေၾကာင္း ေရးသားေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။

တြန္းအားနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ေနာက္ထပ္စဥ္းစားစရာ အခ်က္တခုကေတာ့ ဘယ္သူ႕ဆီမွာ အေကာင္းဆံုး best alternative to a negotiated agreement (BATNA) ရွိေနသလဲ ဆိုတာပါပဲ။ တခါတရံမွာ BATNA ကို “walk-away leverage” လို႕လဲ ေခၚေ၀ၚသံုးစြဲတတ္ၾကပါတယ္။ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးေရး မေအာင္ျမင္ခဲ့ရင္ (သို႕မဟုတ္) မျဖစ္ေျမာက္ခဲ့ရင္ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးေရးမဟုတ္တဲ့ တျခားသင့္ေလ်ာ္မယ့္ နည္းလမ္းကို အသံုးျပဳဖို႕ ျပင္ဆင္ထားတဲ့ဘက္က ပိုမို အားသာခ်က္ ရွိပါတယ္။ တြန္းအားကို တိုင္းတာဖို႕အတြက္ ပညာရွင္ Shell က ရိုးရွင္းတဲ့ နည္းလမ္းေလး တခုကို ေဖာ္ထုတ္ ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ သူ႕နည္းလမ္းကေတာ့ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးမွဳ မျဖစ္ေျမာက္ခဲ့ရင္ (သို႕မဟုတ္) မေအာင္ျမင္ခဲ့ရင္ ဘယ္သူ႕ဘက္က ပိုျပီး ဆံုးရွံဳးႏိုင္မလဲ ဆိုတာ ျပန္လည္ဆန္းစစ္ခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆံုးရွံဳးမွဳ ပိုမ်ားတဲ့ဘက္မွာ တြန္းအားနည္းျပီး၊ ဆံုးရွံဳးမွဳ ပိုနည္းတဲ့ဘက္မွာ တြန္းအားမ်ားပါတယ္။ ႏွစ္ဘက္စလံုးက ဆံုးရွံဳးမွဳ တူေနခဲ့ရင္ေတာ့ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးပြဲေတြ ျဖစ္သြားေလ့ရွိပါတယ္။

ဒီလိုမဟုတ္ပဲ တဘက္ဘက္မွာ အားေကာင္းတဲ့ best alternative to a negotiated agreement ရွိေနခဲ့ရင္ေတာ့ အဲဒီဘက္က အႏိုင္ရေလ့ရွိပါတယ္။ ျပည္တြင္းေရး ပဋိပကၡေတြမွာ အာဏာရွင္ေတြအတြက္ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးေရး မဟုတ္တဲ့ BATNA ကေတာ့ political liberalization အေတြးအေခၚကို အေျခခံတဲ့ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲ (authoritarian election) မ်ား က်င္းပျခင္းနဲ႕ အာဏာရွင္ ရုပ္ေသးအစိုးရ တရပ္ ေပၚေပါက္လာေရးျဖစ္ျပီး၊ အတိုက္အခံေတြအတြက္ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးေရးမဟုတ္တဲ့ BATNA ကေတာ့ Initial Transition အေတြးအေခၚကို အေျခခံတဲ့ လူထုတိုက္ပြဲ၊ လက္နက္ကိုင္ တိုက္ပြဲမ်ားမွ တဆင့္ ျပည္သူ႕အစိုးရ (၀ါ) ၾကားျဖတ္အစိုးရ တရပ္ ေပၚေပၚလာေရး ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ BATNA ႏွစ္ခုမွာ ဘယ္ဘက္မွာ ျပည္သူအမ်ားက ေထာက္ခံ အားေပးသလဲ ဆိုတဲ့ အခ်က္က အရွံဳး၊ အႏိုင္ကို အဆံုးအျဖတ္ ေပးပါလိမ့္မယ္။ အာဏာရွင္ဘက္က ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးေရးကို ေရွာင္ရွားႏိုင္မယ့္ BATNA ကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေနခ်ိန္အထိ အတိုက္အခံေတြဘက္မွာ BATNA မရွိပဲ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးေရးကိုပဲ ဦးတည္ေဖာ္ေဆာင္ေနတယ္ ဆိုရင္ေတာ့ အႏိုင္အရွံဳးက ေမးခြန္းထုတ္စရာေတာင္ မလိုအပ္ေတာ့ပါဘူး။ အတိုက္အခံေတြဘက္က ေသခ်ာေပါက္ ရွံဳးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ႏိုင္ငံေရးပညာရွင္ Fisher and Ury တို႕က ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးေရး ပါ၀ါဆိုတာကို လူအမ်ားက ခ်မ္းသာၾကြယ္၀မွဳ၊ ႏိုင္ငံေရးအဆက္အႏြယ္၊ စစ္ေရးအင္အား စတာေတြနဲ႕ တိုင္းတာတတ္ ၾကေပမယ့္ အမွန္တကယ္ အေရးအၾကီးဆံုး ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးေရး ပါ၀ါကေတာ့ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးမွဳ မျဖစ္ေျမာက္ခဲ့ရင္ (သို႕မဟုတ္) မေအာင္ျမင္ခဲ့ရင္ ဘာဆက္လုပ္ႏိုင္မလဲဆိုတဲ့ BATNA ပဲ ျဖစ္ေၾကာင္း ေရးသားေဖာ္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။ မိမိနဲ႕ ထိပ္တိုက္ ပဋိပကၡျဖစ္ေနတဲ့ ဘက္တဘက္မွာ ဒီလို ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးေရးပါ၀ါ မရွိခဲ့ရင္ ဘယ္လို ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးေရး ကမ္းလွမ္းခ်က္၊ ေတာင္းဆိုခ်က္ကိုမွ ဂရုစိုက္စရာ မလိုအပ္ပဲ ကိုယ့္ရဲ႕ BATNA ေအာင္ျမင္ေအာင္ လုပ္ေရးကိုသာ အာရံုစိုက္ရန္ လိုေၾကာင္း ပညာရွင္အမ်ားက မွတ္ခ်က္ေပးထားခဲ့ၾကပါတယ္။

ျပည္တြင္းေရး ပဋိပကၡေတြမွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ႏိုင္ငံတကာ ပဋိပကၡေတြမွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ဘက္တဘက္ဟာ တျခားဘက္တဘက္ထက္ ပိုျပီး စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရးအင္အားနည္းေနခဲ့ရင္ (သို႕မဟုတ္) ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးေရးက လြဲလို႕ တျခား ဘာလမ္းစဥ္ကိုမွ က်င့္သံုးစရာ မရွိေတာ့ဘူးဆိုရင္ (သို႕မဟုတ္) အျခားဘက္တဘက္က မက္ေမာႏိုင္ဖြယ္ရွိတဲ့ ဘယ္လို positive inducements ကိုမွ မေပးႏိုင္ေတာ့ဘူး ဆိုရင္ေတာ့ normative leverage strategy ကို က်င့္သံုးၾကေလ့ရွိပါတယ္။ ဒီမဟာဗ်ဴဟာကို က်င့္သံုးမယ္ဆိုရင္ တျခားဘက္ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးသေဘာထားေတြ၊ သမိုင္းေၾကာင္းေတြကို သိနားလည္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ တဘက္က က်င့္သံုးတဲ့ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြ၊ စံခ်ိန္စံညႊန္းေတြကို နားလည္ေအာင္ေလ့လာျပီး၊ ဒီလုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြအၾကားမွာ ကိုယ့္ရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို ဘယ္လို အေကာင္းဆံုး ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ယူရမလဲဆိုတာကို အသာစီး မရတဲ့ဘက္က တြက္ခ်က္စဥ္းစားဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားကို အသာစီးရေနတဲ့ဘက္က ခ်မွတ္တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အသာစီး မရတဲ့ဘက္က ေလးစားမွဳျပျပီး၊ တဘက္ရဲ႕ စာနာမွဳကို ေတာင္းခံဖို႕ လိုေၾကာင္း ပညာရွင္ Shell က ဆိုထားခဲ့ပါတယ္။

ျပည္တြင္းေရး ပဋိပကၡေတြမွာ အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ လြတ္ျငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ေပးမွဳကို ေတာင္းဆိုျခင္း၊ အာဏာရွင္မ်ားထံ အသနားခံစာတင္ျခင္း၊ အျခား BATNA လမ္းစဥ္မ်ားကို မစဥ္းစားပဲ ေစ့စပ္ ေဆြးေႏြးေရး လမ္းစဥ္တခုတည္းကိုသာ က်င့္သံုး၍ အာဏာရွင္တို႕ဘက္မွ သေဘာထား ေပ်ာ့ေပ်ာင္းကာ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးလာမည့္ အခ်ိန္ကို ေစာင့္စားျခင္း စတာေတြဟာ အာဏာရွင္ဘက္ရဲ႕ အသာစီးရေနမွဳကို အသိအမွတ္ျပဳျပီး၊ အားနည္းတဲ့ဘက္က normative leverage strategy ကို အသံုးျပဳျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အတိုက္အခံ ႏိုင္ငံေရး အဖြဲ႕အစည္းေတြက ဒီလို normative leverage strategy ကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေနျပီဆိုရင္ ျပည္သူလူထုအေနနဲ႕ အေျခအေနကို ျပန္လည္ စဥ္းစားသံုးသပ္ဖို႕ လိုပါတယ္။

အာဏာရွင္ဘက္ကို အသာစီး ေပးထားျပီး၊ normative leverage strategy ကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္လိုက္ရမွဳဟာ အတိုက္အခံေတြဘက္မွာ တျခား လူထုတိုက္ပြဲ၊ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး၊ ေျမေအာက္လွဳပ္ရွားမွဳစတဲ့ BATNA လမ္းစဥ္ေတြကို က်င့္သံုးႏိုင္သည့္ အေျခအေန လံုး၀ မရွိ၍ေတာ့လား (သို႕မဟုတ္) သက္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ ပိုေနျမဲ၊ က်ားေနျမဲ ေနလိုမွဳလား ဆိုတာကို ေသေသခ်ာခ်ာ ခြဲျခားႏိုင္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ပထမအေျခအေန အတိုင္းဆိုလွ်င္ေတာ့ အာဏာရွင္စနစ္ ျဖိဳခ်ေရး အေတြးအေခၚကို လက္ေလွ်ာ့ျပီး၊ political liberalization အေတြးအေခၚကို လက္ခံသင့္ပါတယ္။ ဒုတိယအေျခအေန အတိုင္း ဆိုရင္ေတာ့ အာဏာရွင္ဘက္ကို အသာစီးေပးျပီးမွ၊ အာဏာရွင္ရဲ႕ စာနာမွဳကို ေတာင္းခံလိုတဲ့ ႏိုင္ငံေရး အဖြဲ႕အစည္းေတြ ေနရာမွာ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးေရးအျပင္ တျခား လမ္းစဥ္ေတြကို ကိုင္စြဲအသံုးခ်ႏိုင္မယ့္ ႏိုင္ငံေရးအင္အားစုေတြက အစားထိုးျပီး လူထုနဲ႕ တသားတည္းျဖစ္ေအာင္ ၾကိဳးပမ္းသင့္ပါတယ္။

ပိုေနျမဲ၊ က်ားေနျမဲ အေျခအေနကို ဖန္တီးဖို႕ အတိုက္အခံမ်ားက Normative Leverage strategy ကို က်င့္သံုးလာခဲ့ရင္ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမွဳဆိုင္ရာ အေတြးအေခၚၾကီးႏွစ္ရပ္ျဖစ္တဲ့ initial transition နဲ႕ political liberalization တို႕မွာ အေျခခံတဲ့ လမ္းစဥ္ေတြရဲ႕ ေရွ႕မွာ ကန္႕လန္႕ပိတ္ျဖစ္ျပီး၊ တိုင္းျပည္မွာ political deadlock ျဖစ္သြားတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအေျခအေနက ရွည္ၾကာလာခဲ့ရင္ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ေရရွည္စီးပြားေရး ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳကို ထိခိုက္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးကို ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးကို ဦးစားေပးတဲ့ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းကေတာ့ လက္ခံေလ့မရွိၾကပါဘူး။

ပဋိပကၡ တခုမွာ အတိုက္အခံေတြဘက္က Initial transition ကို ထိထိေရာက္ေရာက္ျဖစ္ေအာင္ အခ်ိန္ကာလတခုအထိ အေကာင္အထည္ မေဖာ္ႏိုင္ေတာ့ဘူးဆိုရင္ အာဏာရွင္တို႕ဘက္က စတင္တဲ့ political liberalization ကို ေထာက္ခံ အကူအညီေပးမွဳေတြ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲေတြနဲ႕ တက္လာတဲ့ အစိုးရေတြကို ႏိုင္ငံအမ်ားစုက အသိအမွတ္ျပဳျပီး international legitimacy ေပးလိုက္တာေတြ ကမၻာနဲ႕အ၀ွမ္းမွာ ေပၚထြက္ေနပါတယ္။ ဒီလိုျဖစ္သြားေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြ အမ်ားၾကီးရွိေပမယ့္ ထင္ရွားတဲ့ အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ အတိုက္အခံေတြဟာ ႏိုင္ငံတကာအကူအညီကိုပဲ အားကိုးေနၾကလို႕ ျဖစ္ပါတယ္။

အာဏာရွင္ေတြဘက္က political liberalization ကုိ BATNA အေနနဲ႕ အသံုးျပဳလုိက္တဲ့အခါ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးေရး လမ္းေၾကာင္းကို ျပန္တင္ဖို႕ကလဲ မျဖစ္ႏိုင္၊ အတိုက္အခံေတြဘက္မွာကလဲ ေစ့စပ္ ေဆြးေႏြးေရးကလြဲလို႕ တျခား ဘယ္လို BATNA မွ မရွိေတာ့တဲ့အတြက္ political liberalization က ေပၚထြက္လာတဲ့ အစုိးရကိုပဲ ႏိုင္ငံတကာ အစိုးရေတြအေနနဲ႕ လက္ခံစကားေျပာရေတာ့တဲ့ အဆင့္ကို ေရာက္သြားေစတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးလမ္းေၾကာင္းေတြနဲ႕ ပတ္သက္ရင္ အေတြးအေခၚ ရွင္းလင္းဖို႕ အလြန္အေရးၾကီးပါတယ္။

အာဏာရွင္နဲ႕ အတိုက္အခံတို႕အၾကားမွာ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးဖို႕အတြက္ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးမွဳ ပန္းတိုင္ ဆိုတာ ရွိပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးမွဳနဲ႕ ပတ္သက္ရင္ ဒါရဲ႕ အစားထိုးပန္းတိုင္အေနနဲ႕ အာဏာရွင္ေတြဘက္မွာ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႕ တက္လာတဲ့ အစိုးရဆိုတာရွိပါတယ္။ အတိုက္အခံေတြဘက္မွာ လူထုတိုက္ပြဲ၊ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးတို႕နဲ႕ ေပါင္းစပ္တက္လာတဲ့ ၾကားျဖတ္အစိုးရ (၀ါ) ျပည္သူ႕အစိုးရဆိုတာ ရွိပါတယ္။ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးမွဳပန္းတိုင္ကို ေရွာင္ဖယ္ျပီး အာဏာရွင္ေတြဘက္က အစားထိုးပန္းတိုင္ကို ေရြးလိုက္တာနဲ႕ တျပိဳင္နက္ အတိုက္အခံဘက္ကလဲ ကိုယ့္ဘက္က အစားထိုးပန္းတိုင္ကို ေရြးခ်ယ္ရမွာပါ။ ဒီလို ေရြးခ်ယ္မွဳေတြမွာ ျပည္တြင္းေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႕ ျပည္ပေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ လုပ္နည္းလုပ္ဟန္ေတြက တူခ်င္မွ တူပါလိမ့္မယ္။ အျပန္အလွန္ ေထာက္ခံမွဳကလဲ လိုခ်င္မွ လိုပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္လို လုပ္နည္းလုပ္ဟန္ ကြဲျပားမွဳေတြ ရွိသည္ျဖစ္ေစ ပန္းတိုင္ကေတာ့ တူညီဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။

ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးေရး၊ တြန္းအားတို႕နဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ႏိုင္ငံတကာမွာ ေသြးနဲ႕ ေမာ္ကြန္းတင္ထားရတဲ့၊ ေရရွည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳ သံသရာကေန ရုန္းမထြက္ႏိုင္ခဲ့တဲ့ သမိုင္းသင္ခန္းစာေတြ အျပည့္ပါ။ တျခားႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးနဲ႕ သမိုင္းသင္ခန္းစာေတြကို သိဖို႕ မလိုပဲ ကိုယ့္ႏိုင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးမွာ လက္ေတြ႕ ဘယ္လို ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ဖို႕ပဲ လိုတယ္လို႕ အခ်ိဳ႕က ဆိုတတ္ၾကပါတယ္။ ဖဲသမားေတြ ဘ၀ပ်က္တယ္ဆိုတာကို ကိုယ္တိုင္ဖဲရိုက္၊ ဘ၀အပ်က္ခံျပီးမွ သိစရာ မလိုပါ။ ဘိန္းျဖဴထိုးရင္ ေသတတ္တယ္ဆိုတာကို ကိုယ္တိုင္ ဘိန္းစားျပီး၊ ေသျပစရာ မလိုပါ။ သူတပါးဘ၀မ်ားမွ သင္ခန္းစာမ်ားကိုလဲ ယူသင့္ရင္ ယူတတ္ဖို႕ လိုပါတယ္။ သူတပါးႏိုင္ငံရဲ႕ သမိုင္းသင္ခန္းစာမ်ားမွလဲ ေရွာင္အပ္၊ ေဆာင္အပ္တဲ့ သင္ခန္းစာေတြကို ယူသင့္ရင္ ယူတတ္ဖို႕လိုပါတယ္။

(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္)

ခင္မမမ်ိဳး

ARE WE FORGET 8888 UPRISING?

ARE WE FORGET WHY WE ARE HERE?

ARE WE FORGET WHY WE LEFT OUR MOTHER LAND?

ARE WE FORGET WHAT WE SAY TO OUR PARENT BEFORE WE LEFT?

ARE WE FORGET WHAT WE PROMISE TO OUR MOTHER LAND?

ARE WE FORGET WHAT WE VOW TO OUR FALLING COMRADE?

ARE WE FORGET YOUR FRIENDS/COMRADE BLOOD ON YOUR HAND?

ARE WE FORGET ..................?

ARE WE FORGET ...................?

ARE WE FORGET .....................?

"NEVER FORGIVE"

"NEVER FORGET"

"NEVER GIVE UP"

AS LONG AS PEOPLE OF BURMA ARE NOT FREE, YOU ARE NOT FREE.

NEVER FORGET 8888