အမ်ိဳးသမီးႏွင့္ ႏိုင္ငံေတာ္တည္ေဆာက္ေရး

ပဋိပကၡျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ စစ္ေရးနည္းနဲ႕ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေတာ္လွန္ေရးနည္းလမ္းနဲ႕ပဲျဖစ္ျ

ဖစ္၊ ျပည္ပကူညီ၀င္ေရာက္ ေျဖရွင္းေပးမွဳေၾကာင့္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြး အေျဖရွာမွဳ ေၾကာင့္ပဲျဖစ္ျဖစ္ ပဋိပကၡေတြ ေျပလည္ျပီးတဲ့အခါ ႏိုင္ငံေတာ္ျပဳျပင္ တည္ေဆာက္ေရးကို ျပဳလုပ္ရပါတယ္။ ဒီလိုျပဳလုပ္တဲ့အခါမွာ ႏိုင္ငံေတာ္တြင္းမွာမွီတင္းေနထိုင္ၾကတဲ့ ျပည္သူအားလံုးရဲ႕ လံုျခံဳေရး၊ တရားဥေပေဒစိုးမိုးေရး၊ တန္းတူညီမွ် အခြင့္အေရး ရရွိေရး၊ လူေနမွဳဘ၀ တိုးတက္သာယာေရး စတာေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ၾကရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုေဆာင္၇ြက္တဲ့အခါမွာ လူဦးေရရဲ႕ တ၀က္ေက်ာ္ကို ကိုယ္စားျပဳေနတဲ့ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေရးကိုလဲ ထည့္သြင္းစဥ္းစား ေဆာင္ရြက္ၾကရမွာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလို ႏိုင္ငံေတာ္ျပဳျပင္တည္ေဆာက္ေရးမွာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေရးကို ေဆာင္ရြက္ၾကတဲ့အခါ က႑သံုးမ်ိဳးကို ဦးစားေပးတည္ေဆာက္ဖို႕ လိုအပ္ေၾကာင္း ပညာရွင္မ်ားက ေထာက္ျပေျပာဆိုထားၾကပါတယ္။


ပထမက႑ကေတာ့ အမ်ိဳးသမီးမ်ားနဲ႕ အမ်ိဳးသားမ်ားအၾကားက တန္းတူညီမွ်မွဳမရွိတဲ့ အခြင့္အေရးေတြ၊ ပညာေရးနဲ႕ အရင္းအျမစ္ေတြ၊ အာဏာခြဲေ၀မွဳပံုစံေတြကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲျပီး ႏိုင္ငံေတာ္ တည္ေဆာက္ေရးမွာ အမ်ိဳးသမီးမ်ား အင္တိုက္အားတိုက္ ပါ၀င္လာႏိုင္ေအာင္ လမ္းေၾကာင္းျပ ကူညီေရးျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးဦးေဆာင္ပါ၀င္မွဳ အခြင့္အလမ္းေတြ၊ ပိုင္ဆိုင္မွဳ အခြင့္အလမ္းေတြ၊ ကန္႕သတ္ဖယ္ရွားမွဳ လံုး၀မရွိတဲ့ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းေတြနဲ႕ အိမ္တြင္း အၾကမ္းဖက္မွဳ အပါအ၀င္ အၾကမ္းဖက္မွဳမ်ိဳးစံုကေန ကင္းေ၀းေရး အခြင့္အလမ္းေတြကို အမ်ိဳးသမီးမ်ား အားလံုး ရရွိခံစားႏိုင္ဖို႕ အေရးၾကီးလွပါတယ္။ ဒီလိုအခြင့္အလမ္းေတြရမွာလဲ ႏိုင္ငံေတာ္ျပဳျပင္ တည္ေဆာက္ေရးမွာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအားလံုး အင္တိုက္အားတိုက္ ပါ၀င္ ေဆာင္ရြက္လာႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

သက္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံေတြအလိုက္ ပဋိပကၡမ်ား ေျဖရွင္းျပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္းမွာ ႏိုင္ငံေတာ္သစ္ ျပဳျပင္တည္ေဆာက္ေရးကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့ၾကတဲ့ ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံနဲ႕ တခ်ိဳ႕ အာဖရိကႏိုင္ငံမ်ားမွာ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြရဲ႕ ရာခိုင္ႏွဳန္း (၂၀) ခန္႕ဟာ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ျဖစ္ရမယ္ဆိုတဲ့ အမ်ိဳးသမီးမ်ားႏိုင္ငံေရး ဦးေဆာင္ပါ၀င္ခြင့္ကို သတ္မွတ္ခဲ့တာေတြရွိပါတယ္။ အေရွ႕တီေမာ ႏိုင္ငံမွာက်ေတာ့ ကုလသမဂၢ အကူအညီနဲ႕ စြမ္းရည္ျမင့္မားတဲ့ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို ေရြးခ်ယ္ေလ့က်င့္ျပီး၊ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ စနစ္တက် ၀င္ေရာက္ယွဥ္ျပိဳင္ႏိုင္ေရးအတြက္ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အခုလက္ရွိမွာ အေရွ႕တီေမာႏိုင္ငံရဲ႕ လႊတ္ေတာ္အမတ္ (၂၆) ရာခိုင္ႏွဳန္းေက်ာ္ဟာ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ရ၀မ္ဒါႏိုင္ငံရဲ႕ လႊတ္ေတာ္အမတ္ (၄၉) ရာခိုင္ႏွဳန္းကိုလဲ အမ်ိဳးသမီးမ်ားက ကိုယ္စားျပဳေနပါတယ္။

ႏိုင္ငံေရးဦးေဆာင္မွဳမွာတင္ မဟုတ္ပဲ အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ ပိုင္ဆိုင္မွဳအခြင့္အလမ္း၊ အေမြဆက္ခံမွဳ အခြင့္အလမ္းေတြကို တန္းတူညီမွ်ရွိေစမယ့္ ဥပေဒေတြ ျပဌာန္းႏိုင္ဖို႕ကလဲ အေရးၾကီးလွပါတယ္။ ဥပေဒအေၾကာင္းအရာမ်ားနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ားနားလည္ေစေရး၊ တဦးခ်င္း အခြင့္အလမ္းမ်ားကို သိရွိေတာင္းဆိုတတ္ေစေရးအတြက္ လိုအပ္တဲ့ သင္တန္းမ်ားကိုလဲ ဖြင့္လွစ္ပို႕ခ်ေပးဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါတင္မကေသးပါဘူး။ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းေတြကို ေစာင့္ေရွာက္ကာကြယ္ ေပးႏိုင္မယ့္ အလုပ္သမားဥပေဒေတြလဲ ေရးဆြဲ ခ်မွတ္ေပးဖို႕ လိုအပ္လွပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ စီးပြားေရးဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ဖို႕အတြက္ လူတဦးခ်င္းစီရဲ႕ ၀င္ေငြတိုးတက္မွဳက အေရးၾကီးတာေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ ၀င္ေငြတိုးတက္မွ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ စီးပြားေရးလဲ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ အေရးၾကီးဆံုး အခ်က္တခ်က္ကေတာ့ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအားလံုး အၾကမ္းဖက္ခံရမွဳကေန ကင္းေ၀းဖို႕ျဖစ္ပါတယ္။ ပဋိပကၡေတြျပီးဆံုးသြားတဲ့အခါမွာ ႏိုင္ငံေတာ္ အၾကမ္းဖက္မွဳေတြ၊ မုဒိမ္းျပဳက်င့္မွဳကို စစ္ပြဲသံုးလက္နက္အျဖစ္ အသံုးျပဳမွဳေတြ ရပ္စဲသြားျပီလို႕ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီလိုအေလ့အထေတြနဲ႕ ယဥ္ပါးခဲ့သူေတြဟာ တဦးနဲ႕တဦး ေလးေလးစားစား ဆက္ဆံရမယ္ဆိုတဲ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းသစ္နဲ႕ အံ၀င္ဂြင္က် မေနႏိုင္လာတဲ့အခါမွာ နီးစပ္ရာမိသားစုေတြအေပၚမွာ အႏိုင္က်င့္ႏိွပ္စက္မွဳေတြ ျပဳလုပ္ေလ့ရွိေၾကာင္း ႏိုင္ငံတကာ ျဖစ္ရပ္မ်ားမွာ ေတြ႕ရွိရပါတယ္။ တခ်ိဳ႕က်ေတာ့လဲ အမ်ိဳးသမီးေတြကို ႏွိပ္စက္အႏိုင္က်င့္မွဳ၊ ကိုယ္ထိလက္ေရာက္ ရိုက္ႏွက္မွဳေတြဟာ တိုးတက္တဲ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြမွာ ရာဇ၀တ္မွဳ ေျမာက္တယ္ဆိုတာကို နားလည္သိရွိျခင္း မရွိပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေတာ္သစ္မွာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္တဲ့ ဥပေဒမ်ားကို ခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္ရမွာျဖစ္သလို၊ တဘက္ကလဲ အမ်ိဳးသမီးမ်ား အေပၚ အၾကမ္းဖက္မွဳ ပေပ်ာက္ေရးနဲ႕ပတ္သက္တဲ့ ပညာေပး အစီအစဥ္မ်ားကိုလဲ ျပဳလုပ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။

ႏိုင္ငံေတာ္တည္ေဆာက္ေရးမွာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေရးကို ထည့္သြင္းေဆာင္ရြက္တဲ့အခါ ပါ၀င္ရမယ့္ ဒုတိယ က႑တခုကေတာ့ စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွဳဆိုင္ရာ မူ၀ါဒမ်ား ခ်မွတ္ေရးမွာ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ပါ၀င္ခြင့္ရွိေရးပဲျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံသစ္တည္ေဆာက္ဖို႕ စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္တဲ့အခါမွာ အစိုးရအသံုးစရိတ္ခြဲေ၀မွဳ၊ ကုန္သြယ္ေရး၊ ေစ်းႏွဳန္း၊ ျပည္သူပိုင္လုပ္ငန္းမ်ားကို စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို လႊဲေျပာင္းေပးမွဳ၊ ျပည္သူ႕၀န္ထမ္းေလွ်ာ့ခ်မွဳစတာေတြ သင့္ေလ်ာ္သလို ျပဳလုပ္ရပါတယ္။ ဒီလိုျပဳလုပ္တဲ့ အခါမွာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ခြင့္ရွိမွသာ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အလမ္းအတြက္ အေရးၾကီးတဲ့ တန္းတူညီမွ်မွဳ၊ တာ၀န္ခံမွဳနဲ႕ ပြင့္လင္းမွဳ ရွိဖို႕ေတြကို ေဆာင္ရြက္ႏုိင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာဆိုရင္ ႏိုင္ငံေတာ္ျပဳျပင္ တည္ေဆာက္မွဳမွာ အေသးစားေငြေခ်းစနစ္ဟာ အေရးပါတဲ့ နည္းလမ္းတခုျဖစ္ပါတယ္။ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားမွဳေတြ၊ စစ္ပြဲေတြျပီးဆံုးသြားတဲ့အခါတိုင္း အရင္အစိုးရေဟာင္းရဲ႕ စီးပြားေရးမူ၀ါဒေတြ ေၾကာင့္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ စစ္ပြဲေတြေၾကာင့္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ျပည္သူလူထုမွာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြလုပ္ဖို႕ အရင္းအႏွီး မရွိပဲ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ အစိုးရသစ္ဟာ ျပည္သူလူထုကို ရင္းႏွီးလုပ္ကိုင္ဖို႕ ေငြေၾကးအရင္းအႏွီးနဲ႕ နည္းပညာေတြ ပံ့ပိုးေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ ေငြေခ်းစနစ္နဲ႕ ေငြေၾကးအရင္းအႏွီးမ်ား ထုတ္ေခ်းတဲ့အခါ အမ်ိဳးသားနဲ႕ အမ်ိဳးသမီးေတြအားလံုး တန္းတူညီမွ် ေခ်းေငြေတြရႏိုင္ဖို႕ လိုအပ္လွပါတယ္။

တခါ ႏုိင္ငံသစ္တည္ေဆာက္တဲ့အခါမွာ DDR လို႕ အတိုေကာက္ေခၚေလ့ရွိတဲ့ demilitarization, demobilization, re-integration အစီအစဥ္ကို အသံုးျပဳျပီး၊ ပဋိပကၡျဖစ္စဥ္မွာပါခဲ့တဲ့ စစ္သားေတြ၊ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး သမားေတြရဲ႕ ျပန္လည္ထူုေထာင္ေရး၊ ႏိုင္ငံသစ္တည္ေဆာက္ေရးမွာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းနဲ႕အတူ လက္တြဲပါ၀င္ လာႏိုင္ေရးေတြ အတြက္ လုပ္ေဆာင္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုျပဳလုပ္တဲ့အခါမွာ အမ်ိဳးသားစစ္သားေတြသာမက အမ်ိဳးသမီး မိသားစုေတြအတြက္ပါ ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖို႕ လိုအပ္လွ ပါတယ္။


ႏိုင္ငံေတာ္ျပဳျပင္တည္ေဆာက္ေရးမွာ အမ်ိဳးသမီးအေရးနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး အေရးၾကီးတဲ့ ေနာက္ထပ္ က႑ၾကီးတခုကေတာ့  မိသားစုတြင္းအာဏာၾကီးစိုးမွဳ၊ ျပႆနာေတြကို ဦးေႏွာက္နဲ႕ မေျဖရွင္းပဲ ရိုက္ႏွက္တိုက္ခိုက္ အၾကမ္းဖက္တဲ့နည္းနဲ႕ ေျဖရွင္းတတ္မွဳ၊ ရန္လိုတဲ့စိတ္ေတြနဲ႕ တိုက္ခိုက္ေရး စိတ္ၾကီးမားမွဳေတြအေပၚမွာ အေျခခံထားတဲ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြကို ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မွဳ၊ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ျပႆနာေျဖရွင္းမွဳနဲ႕ တန္းတူညီမွ်မွဳ၊ အျပန္အလွန္ေလးစားမွဳေတြအေပၚမွာ အေျခတည္တဲ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြအျဖစ္ ေျပာင္းလဲႏိုင္ေရးျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုေျပာင္းလဲႏိုင္ဖို႕အတြက္ လူမွဳအရင္းအႏွီးကို တည္ေဆာက္ရပါမယ္။ ပဋိပကၡေတြဟာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းၾကားမွာ တဦးေပၚတဦး အယံုအၾကည္မဲ့မွဳေတြ၊ နားလည္မွဳ လြဲမွားတာေတြကို ျဖစ္ပြားေစပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႕ ပဋိပကၡေတြ ျပီးသြားတဲ့အခါမွာလဲ ဒါေတြဟာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းမွာ က်န္ေနခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အတိုက္အခံျဖစ္ခဲ့သူေတြ၊ အေတြးအေခၚမတူညီခဲ့သူေတြ၊ ရန္ဘက္ေဟာင္းေတြ၊ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြ အၾကားမွာ အခ်င္းခ်င္း နားလည္မွဳနဲ႕ ယံုၾကည္မွဳေတြကို ျပန္လည္ တည္ေဆာက္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ အညွိဳးအေတးေတြ၊ လက္စားေခ်လိုစိတ္ေတြ ၾကီးထြားေနခဲ့ရင္ ႏိုင္ငံေတာ္တည္ေဆာက္ေရးမွာ အဟန္႕အတားေတြ ထပ္ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ ဒီလိုျပဳလုပ္ေဆာင္ရြက္တဲ့အခါမွာ တန္းတူညီမွ်မွဳနဲ႕ အျပန္အလွန္ေလးစားမွဳ၊ ျပႆနာမ်ားကို ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ေျဖရွင္းေဆာင္ရြက္မွဳေတြေပၚမွာ အေျခခံတဲ့ မိသားစုေတြ၊ အမ်ိဳးသမီး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးကြန္ယက္ေတြဟာ အေရးၾကီးတဲ့ ယူနစ္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

နိဂံုးခ်ဳပ္ဆိုရရင္ က်ြန္မတို႕ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလဲ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ ခ်ဳပ္ျငိမ္းသြားတဲ့အခါ၊ ႏိုင္ငံေတာ္ျပဳျပင္ တည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြကို မလြဲမေသြ ၀ိုင္း၀န္းအေကာင္အထည္ ေဖာ္ၾကရမွာ မလြဲမေသြပါပဲ။ ဒီလိုအေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့အခါမွာ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ လူဦးေရ တ၀က္ေက်ာ္ကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအားလံုး အင္တိုက္အားတိုက္ ပါ၀င္ႏိုင္ခြင့္ရေရး၊ တန္းတူညီမွ်မွဳနဲ႕ အျပန္အလွန္ေလးစားမွဳအေပၚမွာ အေျခတည္တဲ့ လူ႕အဖြဲ႕တရပ္ေပၚေပါက္လာႏိုင္ေရးဟာ အလြန္ပဲ အေရးၾကီးလွပါေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရပါတယ္။

ခင္မမမ်ိဳး (၁၊ ၂၊ ၂၀၁၀)

(ခ်ိဳးလင္းျပာ မဂၢဇင္းအတြက္ ေရးသားခဲ့ေသာ စာမူျဖစ္ပါသည္)