ဘဂၤါလီနဲ႔ဘဂၤလားေဒ႔ရွ္

ဘဂၤါလီအေရးနဲ႕ပက္သက္ျပီး Ma Zon Sapal Phyu ရဲ႕ သံုးသပ္​ခ်က္အျမင္ေလးၾကိဳက္လို႕မ်ွေဝပါတယ္…
-------------------------------
၁။ဘဂၤါလီနဲ႔ဘဂၤလားေဒ႔ရွ္
Citizenship အေနနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ႔ရွ္ႏုုိင္ငံသား အျဖစ္ ဘဂၤလားေဒ႔ရွီ လုုိ႔ သံုုးၾကပါတယ္။ Ethnicity အေနနဲ႔ ဘဂၤလား သုုိ႔မဟုုတ္ ဘဂၤါလီ လုုိ႔ သံုုးပါတယ္။ အဲ႔ဒီထဲမွာမွဘဂၤါလီ (မူဆလင္) {လူမ်ားစုု} နဲ႔ ဘဂၤါလီ (ဟိႏၵဴ) {လူနည္းစုု} ဆုုိၿပီး ကိုုးကြယ္ယံုုၾကည္မႈ နဲ႔ထပ္ကြဲပါတယ္။ ေျပာဆုုိတဲ႔ Ethnic Language က ဘဂၤါလီ သုုိ႔မဟုုတ္ ဘဂၤလား ျဖစ္ပါတယ္။
ကမၻာမွာ ေျပာဆုုိသံုုးစြဲသူ ၂၀၅ သန္းရွိၿပီး ကမၻာ႔အေျပာမ်ားဆံုုး ဘာသာစကားေတြထဲက ၇ ခုု ေျမာက္ ျဖစ္တယ္ လုုိ႔ဖတ္ရပါတယ္။ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္နဲ႔ အနီးဆံုုး ဘင္ေဂါေဒသ ေနတဲ႔ သူေတြျဖစ္လုုိ႔ ဘဂၤလား သုုိ႔ ဘဂၤါလီလူမ်ိဳးေတြ လုုိ႔ ေခၚပါတယ္။ ဘင္ေဂါေဒသ ဟာ လက္ရွိမွာ အိႏိၵယႏုုိင္ငံရဲ႕ အေနာက္ဘင္ေဂါ ခရုုိင္ နဲ႔ လက္ရွိ ဘဂၤလားေဒ႔ရွ္ ႏုုိင္ငံ တုုိ႔ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဘဂၤလားေဒ႔ရွ္ႏုုိင္ငံရဲ႕ အေရွ႕နဲ႔ အေရွ႕ ေတာင္ပိုုင္းမွာ ဘဂၤါလီဘာသာစကားဟာ ေဒသိယအသံုုးမ်ားနဲ႔ ေလယူေလသိမ္း အသံထြက္ေတြ ကြဲျပားမႈ မ်ားစြာရွိပါတယ္။
ရန္ကုုန္သားေလသံ၊ အညာသားေလသံ၊ သန္လ်င္ ေက်ာက္တန္းသား ေလသံ၊ မန္းေလးသားေလသံ၊ အထက္ျမန္မာျပည္ ဗန္းေမာ္ေလာက္က ဗမာစကားေလသံ ေတြ ကြဲၾကသလိုု ထပ္ကြဲၾကသလိုု စစ္တေကာင္းေဒသက ဘဂၤါလီစကားကိုု ဒါကာက ဘဂၤါလီမ်ားက ဟာသလုုပ္ၾက ႏွိမ္ၾကတယ္လုုိ႔ ရခိုုင္ ဆရာတစ္ဦးေျပာတာ နားေထာင္ဖူးပါတယ္။ စစ္တေကာင္းသံုုး ဘဂၤါလီ စကားကုုိ Chittagonian လုုိ႔ သံုုးၿပီး ဘဂၤလားေဒ႔ရွ္ႏုုိင္ငံရဲ႕ လူနည္းစုုသံုုး ဘာသာစကားေတြျဖစ္ပါတယ္။ လူဦးေရ ၁၆၃ သန္းအနက္ Chittagonian ေျပာသူ ၁၃ သန္းရွိပါတယ္။ အျခားေသာ သကၠမ (Charkma) လုုိ တန္ဂပူရီလိုု ခ်င္း မ်ိဳးႏြယ္စုုမ်ားလုုိ လူနည္းစုု ဌာေနတုုိင္းရင္းသားေတြ သံုုးစြဲတဲ႔ စကားေတြလည္း ရွိပါတယ္။
ရိုုဟင္ညာကိုုေတာ႔ ျမန္မာႏုုိင္ငံ ရခုုိင္ျပည္နယ္ ထဲက ဒုုကၡသည္မ်ားသံုုးစြဲေသာ ဘာသာစကား ၊ ဘဂၤလားေဒ႔ရွ္ႏုုိင္ငံ အတြင္းသုုိ႔ ေရႊ႕ေျပာင္းအေျခခ်ေနထုုိင္သူ Immigrant မ်ားေျပာဆုုိသည္႔ ဘာသာစကားမ်ားအနက္ အေျပာအမ်ားဆံုုး ဘာသာစကား ျဖစ္တယ္လုုိ႔ လူလည္ လုုပ္ထားပါတယ္။ တကယ္တမ္းေတာ႔ ရုုိဟင္ညာဆုုိတာ စစ္တေကာင္းေဒသကေန နယ္ခ်င္းကပ္ ရခုုိင္ျပည္ထဲ ေရႊ႕ေျပာင္းအေျခခ်လာသူမ်ားပါပဲ။ #DYM
ဘဂၤါလားနယ္သား ဘဂၤါလီမ်ား ျဖစ္လုုိ႔ ဘဂၤါလီလုုိ႔ ေခၚႏုုိင္ပါတယ္။ သူတုုိ႔ကုုိယ္ သူတုုိ႔ ရုုိဟင္ညာ လုုိ႔ ေခၚႏုုိင္သလုုိ က်မတုုိ႔ကလည္း သူတုုိ႔ကိုု ဘဂၤါလီ လုုိ႔ ေခၚႏုုိင္ပါတယ္။ ကခ်င္လူမ်ိဳး လုုိ႔ က်မတုုိ႔က ေခၚေပမယ္႔ တကယ္တမ္းက် ကခ်င္ ဆိုုတာ ဂ်င္းေဖာ အပါအ၀င္ မ်ိဳးႏြယ္စုု ေျခာက္ခုု ပါသလိုုေပါ႔။ သုုိ႔ေသာ္ ရုုိဟင္ညာ ဘာသာစကားနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အင္တာနက္ စာမ်က္ႏွာေတြမွာ ဘဂၤလားေဒ႔ရွ္ႏုုိင္ငံသား ဘေလာ႔ဂါမ်ား သုုိ႔ သမုုိင္းဆရာ မ်ား သုုိ႔ တစ္စံုုတစ္ေယာက္က လူလည္ လုုပ္ထားတာကေတာ႔ ရုုိဟင္ညာ ဟာ သူတုုိ႔ ဘဂၤလားေဒ႔ရွ္ႏုုိင္ငံရဲ႕ ဘာသာစကား မဟုုတ္ဘဲ ရခုုိင္ျပည္ထဲက ရုုိဟင္ညာမ်ား သံုုးစြဲသည္႔ စကားအျဖစ္ေဖာ္ျပထားၿပီး ရုုိဟင္ညာ ဟာ ျမန္မာျပည္မွ ေျပာင္းေရႊ႕လာသူမ်ား ျဖစ္သေယာင္ လုုပ္ထားတာပါပဲ ..။ ရုုိဟင္ညာမ်ားသည္ ဘဂၤလာေဒရွီမ်ား သုုိ႔ ဘဂၤလားေဒ႔ရွ္ႏုုိင္ငံသားမ်ား မဟုုတ္ဘဲ အာရကန္ျပည္ မွ လာသူ ျမန္မာႏုုိင္ငံသားမ်ားဟုု ယူဆႏုုိင္ေအာင္ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ #DYM
ကရင္လူမ်ိဳးဟာ ျမန္မာႏုုိင္ငံမွာေရာ ထုုိင္းႏုုိင္ငံမွာေရာ ရွိပါတယ္။ ခ်င္းမ်ိဳးႏြယ္မ်ားဟာ အိႏိၵယ၊ ဘဂၤလားေဒ႔ရွ္နဲ႔ ျမန္မာႏုုိင္ငံေတြမွာ ရွိပါတယ္။ ရွမ္းလူမ်ိဳးမ်ားဟာလည္း ထုုိ႔အတူ ပါပဲ။ စစ္တေကာင္းသားမ်ားအေနနဲ ဘဂၤလားေဒ႔ရွ္ႏုုိင္ငံမွာေရာ ျမန္မာႏုုိင္ငံမွာပါ ေနထုုိင္ႏုုိင္ပါတယ္။ ရုိဟင္ညာ ဆုိတာ ဘဂၤလားေဒ႔ရွ္ႏုုိင္ငံ က စစ္တေကာင္းသားမ်ား ပါ။
credit to Thurein Thant's page
----------------------