အခ်ိဳမွဳန္႔

Tuesday, May 3, 2011

လူထုက်န္းမာေရး(ကြ်န္ေတာ္တို႔ ေန႔တိုင္းစားေနၾကတဲ့ အခ်ိဳမွဳန္႔ေခၚ အႏၱရာယ္မွဳန္႔အေၾကာင္း)

> **Public Health**

ျပီးခဲ့တဲ့ ရက္ပိုင္းက ျပည္တြင္းက ဂ်ာနယ္စာမ်က္ႏွာေတြ၊ အင္တာနက္ စာမ်က္ႏွာေတြေပၚမွာ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ေတာ္
စည္ပင္သာယာေရး ေကာ္မတီနဲ႔ အစားအေသာက္ႏွင့္ ေဆး၀ါးကြပ္ကဲေရးအဖြဲ႔ (FDA) တို႔ ပူးေပါင္းျပီး
အေၾကာ္လုပ္ငန္းေတြ အေၾကာ္မ်ိဳးစံု ေၾကာ္တဲ့ ေနရာမွာ ေရသန္႔ဘူးေတြ ဆီထဲ
ထည့္ေၾကာ္ မေၾကာ္လိုက္စစ္ျပီး ေၾကာ္တာ စစ္ေဆးေတြ႔ရွိရင္ စည္ပင္သာယာဥပေဒနဲ႔ေရာ FDA ဥပေဒနဲ႔ပါ
ႏွစ္မ်ိဳး အေရးယူသြားမယ္ လို႔ ဖတ္လိုက္ရလို႔ ၀မ္းသာမိပါတယ္။

ေရသန္႔ဘူးေတြဟာ ဓာတုနည္းနဲ႔
ျပဳလုပ္ထားတဲ့ ေပၚလီမာ ပလတ္စတစ္ ေတြျဖစ္လို႔ ဒါေတြကို အပူခ်ိန္ျမင့္မားတဲ့
ဆီပူပူထဲမွာ ထည့္ေၾကာ္မယ္ဆိုရင္ ပလတ္စတစ္
ေတြထဲက Bisphenol-A (BPA) အပါအ၀င္ အဆိပ္ျဒပ္ေပါင္းမ်ားစြာ ထြက္လာျပီး
အေၾကာ္ေတြထဲ စိမ့္၀င္သြားပါတယ္။

ဒါေတြကို ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ် စားမယ္ဆိုရင္ လူသားေတြရဲ့ အာရံုေၾကာစနစ္ နဲ႔
မ်ိဳးပြားစြမ္းရည္ကို ဆိုးရြားစြာ ထိခိုက္ႏိုင္ျပီး ဆီးအိမ္ကင္ဆာ အပါအ၀င္
ကင္ဆာေရာဂါ
အမ်ိဳးမ်ိဳးကိုလည္း ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။

ဒီလို အႏၱရာယ္ ရွိတဲ့ ေရသန္႔ဘူးေတြ အေၾကာ္စံုေတြထဲကို ဘာလို႔
ထည့္ေၾကာ္ၾကရတာလဲ ဆိုေတာ့ အဲလိုေရသန္႔ဘူး ထည့္ေၾကာ္ထားတဲ့ အေၾကာ္ဟာ
အထူးၾကြပ္မြေနျပီး
အဲလို ၾကြပ္ရြစားေကာင္းမွဳကလဲ အရမ္းကို တာရွည္ခံတယ္လို႔ အေၾကာ္လုပ္ငန္းအကူ
အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦးက ေျပာျပခဲ့ဖူးပါတယ္။

အဲဒီလို လုပ္ရပ္ေတြကို အေၾကာ္ဖိုေတြနဲ႔ ႏွစ္ျပန္ေၾကာ္ လုပ္ငန္းအခ်ိဳ႕က
လုပ္ကိုင္ေနတယ္လို႔ အတည္မျပဳႏိုင္ေသးတဲ့ သတင္းေတြအရ ၾကားသိေနရတာ ၾကာပါျပီ။
ဒါေၾကာင့္ ဒီလို ၀ိသမေလာဘနဲ႔ စီးပြားရွာတဲ့ လုပ္ရပ္ကို လိုက္လံစစ္ေဆးျပီး
အျပစ္ေပး တားဆီးႏိုင္ဖို႔ လိုအပ္လွသလို ျပည္သူ႔က်န္းမာေရးကို ဦးစားေပး
ေစာင့္ေရွာက္တဲ့အစားအေသာက္နဲ႔ ေဆး၀ါးဆိုင္ရာ ဥပေဒေတြ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံမွာ အခိုင္အမာ
ရွိလာပါေစလို႔ ဆႏၵျပဳလိုက္ပါတယ္။

ေရသန္႔ဘူး ကိစၥအတြက္ ၀မ္းသာရေပမယ့္ ကြ်န္ေတာ္ ေနာက္ထပ္ ဘ၀င္မက်ျဖစ္ေနလို႔ တင္ျပခ်င္တဲ့ အခ်က္က
အခ်ိဳမွဳန္႔ ပါပဲ။
ကြ်န္ေတာ္ သိသေလာက္ ကေတာ့
ယေန႔ကမၻာေပၚမွာ အခ်ိဳမွဳန္႔ကို ႏိုင္ငံတဲ့အ၀ွမ္း တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္
စားသံုးေနတဲ့ ႏိုင္ငံဆိုလို႔ ကြ်န္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံတည္း
ရွိမလားပဲ။

ေသခ်ာတာကေတာ့ အခ်ိဳမွဳန္႔ထုတ္ျပီး ကြ်န္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံကို တင္သြင္းေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြကေတာ့ အခ်ိဳမွဳန္႔ လံုး၀မစားၾကဘူးဆိုတဲ့ အခ်က္ပါပဲ။


ဒီလို ေဘးအႏၱရာယ္ ရွိတယ္လို႔ ႏိုင္ငံေတာ္က ေၾကျငာထားေပမယ့္
အခ်ိဳမွဳန္႔အရသာကို ျပည္သူေတြ စြဲေနလို႔ ဆက္သံုးေနၾကတာ မျဖစ္သင့္ေတာ့ပါဘူး။
ျဖတ္သင့္ပါျပီ။


အဆိုးဆံုးကေတာ့ သူ႔အရသာနဲ႔သူ ဆိမ့္ေမႊးၾကြပ္ရြေနတဲ့ ျမန္မာ့ရိုးရာ
ႏွစ္ျပန္ေၾကာ္မ်ားထဲမွာ အခ်ိဳမွဳန္႔ေတြ အတံုးလိုက္အခဲလိုက္ ထည့္ေနတဲ့
ကိစၥပါပဲ။
ျပည္သူေတြဘက္က ေတာင္းဆိုတာလည္း မဟုတ္ဘဲနဲ႔၊ အဲဒီေလာက္လဲ ထည့္စရာ မလိုဘဲနဲ႔ကို ကိုယ့္အေၾကာ္စံု အေရာင္းသြက္ေရး အတြက္ ျပည္သူေတြ
အခ်ိဳမွဳန္႔အႏၱရာယ္ မ်ားမ်ားေတြ႔ပေစ ဆိုတဲ့ သေဘာမ်ိဳး ျဖစ္ေနပါတယ္။
(တခ်ိဳ႔ဆို အခ်ိဳမွဳန္႔နဲ႔ မဆိုင္တဲ့ လက္ဖက္ရည္၊ ပူတင္း၊ ေရႊၾကည္ စတဲ့ စားစရာေတြမွာပါ ထည့္ေနၾကတာ အသိဥာဏ္ မဲ့ရာ ေရာက္ပါတယ္)

**အခ်ိဳမွဳန္႔ ဆိုတာ ဘာလဲ**

ေရရွည္ မွန္မွန္ စားသြားရင္ ဒီေလာက္ အႏၱရာယ္ မ်ားပါတယ္ ဆိုတဲ့
အခ်ိဳမွဳန္႔ဆိုတာ Monosodium glutamate (MSG) လို႔ေခၚတဲ့ ျဒပ္ေပါင္းတစ္ခု
ျဖစ္ပါတယ္။
Glutamic Acid လို႔ေခၚတဲ့ Amino Acid တစ္မ်ိဳး ပါ၀င္ျပီး စားစရာထဲ
ထည့္လိုက္ရင္ Free Glumate ေတြ အျဖစ္ကို ေျပာင္းလဲသြားကာ အစားအေသာက္ေတြရဲ့
အရသာကို ဓာတုနည္းနဲ႔ လွ်ာေပၚမွာ ဆပြားတိုးေပးလိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။


**အခ်ိဳမွဳန္႔ဟာ ဟင္းခတ္ပစၥည္းတစ္ခု ဟုတ္ပါသလား**

ပံုမွန္သံုးသင့္တဲ့ ဟင္းခတ္အေမႊးအၾကိဳင္တစ္ခု လံုး၀မဟုတ္ပါ။ နည္းနည္းစားစား
မ်ားမ်ားစားစား ေရရွည္ စားရင္ အႏၱရာယ္ကေတာ့ ရွိတာပါပဲလို႔ ပညာရွင္မ်ားက
ေျပာၾကားပါတယ္။ Good Manufacturing Practice (GMP) လို႔ေခၚတဲ့ ကမၻာ့အဆင့္
ထုတ္လုပ္မွဳ စနစ္ေကာင္း (GMP စနစ္) ရဲ့ အစားအေသာက္ေတြ ထုတ္လုပ္တဲ့
ေနရာမွာ အခ်ိဳမွဳန္႔ လံုး၀ မပါပါဘူး။

**အခ်ိဳမွဳန္႔ကို ေရရွည္ပံုမွန္ စားသံုးသြားရင္ ဘာဆိုးက်ိဳးေတြ ရွိလာႏိုင္မလဲ**

(၁) ဆီးခ်ိဳ မျဖစ္ေအာင္
ထိန္းသိမ္းေပးတဲ့ အင္ဆူလင္ေဟာ္မုန္း (Insulin) ရဲ့ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမွာ
အေႏွာင့္အယွက္တစ္ရပ္ ျဖစ္ေစလို႔ ဆီးခ်ိဳျဖစ္ေစဖို႔ ေကာင္းေကာင္း
အေထာက္အကူျပဳပါတယ္။

(၂) အစာ အလြန္အကြ်ံ စားခ်င္စိတ္ကို တိုးပြားျဖစ္ေပၚေစသလို အ၀လြန္ျခင္းကို
တားဆီးေပးတဲ့ ေဟာ္မုန္းမ်ားကိုပါ ပိတ္ဆို႔လို႔ အ၀လြန္ျခင္းကို
ဖိတ္ေခၚပါတယ္။
အ၀လြန္ျခင္း ေရာက္လာရင္ ေသြးတိုး၊ ဆီးခ်ိဳ၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္ စတဲ့
အေဖာ္အေပါင္းေတြပါ ပါလာပါလိမ့္မယ္။


(၃) ဦးေႏွာက္ဆဲလ္ေတြကို ျမန္ျမန္ ပ်က္စီးယိုယြင္း ေစပါတယ္။ မွတ္ဥာဏ္ကို
အရြယ္မတိုင္ခင္ ေပ်ာက္ဆံုးေစျပီး ေမ့တတ္တဲ့ ေရာဂါေတြ ျဖစ္ေစဖို႔ အလားအလာ
အရမ္း
မ်ားေစပါတယ္။ အခ်ိဳမွဳန္႔ကို ေမြးကင္းစကတည္းကေန စျပီး စားတဲ့ ကေလးေတြမွာ
ဥာဏ္ရည္ပိုင္း ယုတ္ေလ်ာ့မွဳ ရွိတာကို ေတြ႔ရွိရပါတယ္။


(၄) ဂ်ာမနီႏိုင္ငံမွာ အခ်ိဳမွဳန္႔ သံုးစြဲမွဳကို
လံုး၀ျဖတ္ေတာက္ေရွာင္ၾကဥ္ဖို႔ အမ်ိဳးသားအဆင့္ ေၾကျငာခ်က္ေတြ ဥပေဒေတြ
အလန္႔တၾကား ထုတ္ခဲ့ရဖူးပါတယ္။
ဂ်ာမန္က်န္းမာေရး ပညာရွင္ေတြ ဘာေတြ႔ရလို႔လဲ ဆိုတာ စာဖတ္သူတို႔ သိပါသလား။
အခ်ိဳမွဳန္႔ စားတဲ့ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ေတြ ေမြးလာတဲ့ ကေလးေတြဟာ
အင္ဆူလင္ေဟာ္မုန္း စြမ္းရည္က်ဆင္း၍ မတိုးေတာ့ျခင္း (Insulin-resistant)
ေမြးရာပါ ျဖစ္လာတာ ေတြ႔ရပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဒီကေလးေတြဟာ ၾကီးလာရင္ ဆီးခ်ိဳျဖစ္ဖို႔ ေသခ်ာသေလာက္ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီအခ်က္ဟာ ဖြ႔ံျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံေတြရဲ့ ဆီးခ်ိဳျဖစ္ပြားႏွဳန္း ျမင့္မားေနတဲ့ အခ်က္ေတြထဲက တစ္ခု အပါအ၀င္ ျဖစ္ပါတယ္။


(၅) ေနာက္တစ္ခ်က္က ကိုယ္၀န္ေဆာင္ မိခင္ေတြ အခ်ိဳမွဳန္႔စားတဲ့ အက်င့္ေၾကာင့္
ေမြးလာတဲ့ ကေလးေတြရဲ့ medulla oblongata, thalamus, or hypothalamus
ဆိုတဲ့ ဦးေႏွာက္ အစိတ္အပိုင္းေတြမွာ ရွိတဲ့ အာရံုေၾကာဆဲလ္ေတြကို
ပ်က္စီးေစပါတယ္။
ဒီေနရာေတြဟာ အစားအေသာက္ စားခ်င္စိတ္ကို အဓိက ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့
ဦးေႏွာက္ဧရိယာေတြ ျဖစ္လို႔ ဒီလို ကေလးေတြဟာ ၾကီးလာရင္ အစားအေသာက္ အလြန္အကြ်ံစားတဲ့ အက်င့္ ရွိကာ အ၀လြန္ျပီး ေရာဂါေတြ ထူေစတတ္တာ ကမၻာ
တစ္၀န္း ေလ့လာေတြ႔ရွိ ထားပါတယ္။

(ဒါဟာ အခ်ိဳမွဳန္႔ကေပးတဲ့ အမ်ိဳးသား က်န္းမာေရး/လူမွဳေရး ၀န္ထုပ္၀န္ပိုး
(National Health/Social Burden) ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အခ်ိဳမွဳန္႔
၀ယ္ယူတင္သြင္းရတဲ့
အတြက္ ႏိုင္ငံနဲ႔လူမ်ိဳး အက်ိဳးရွိေစမယ့္ တျခားအရာေတြ ၀ယ္ယူဖို႔
ႏိုင္ငံျခားေငြ ေလ်ာ့ေစလို႔ တိုင္းျပည္အတြက္လဲ နစ္နာပါတယ္)

(၆) မ်ိဳးပြားစြမ္းရည္ က်ဆင္းျခင္း၊ သားသမီးရႏိုင္စြမ္း က်ဆင္းျခင္းေတြ
ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ Chinese Restaurant Syndrome ေခၚ တရုတ္စားေတာ္ဆက္ေရာဂါစု
ျဖစ္
ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒီေရာဂါစုဟာ အခ်ိဳမွဳန္႔ လြန္ကဲစြာ ပါတဲ့ အစားအေသာက္
စားျပီးျပီးခ်င္းမွာ မ်က္ႏွာ၊ လည္ပင္း နဲ႔ တစ္ကိုယ္လံုးမွာ အနီစက္ေတြ
ထြက္လာျခင္း၊
ေခါင္းအရမ္းထိုးကိုက္ျခင္း၊ ေခါင္းမူးျခင္း၊ မ်က္ႏွာမွာ တင္းၾကပ္ေနတယ္လို႔
ခံစားရတတ္ျခင္း၊ ေမးလွဳပ္ ပါးစပ္ဖြင့္ရတာ ေလးျခင္း၊ ဗိုက္ေအာင့္ျခင္း၊
ခါးနာျခင္း
စတာေတြ ခံစားရတတ္တဲ့ အခ်ိဳမွဳန္႔နဲ႔ ဓာတ္မတည့္တဲ့ ေရာဂါ ျဖစ္ပါတယ္။

(၇) ပန္ကရိယေခၚ မုန္႔ခ်ိဳအိတ္ေရာင္ေရာဂါ အပါအ၀င္ ကိုယ္တြင္းကလီစာ တစ္ခုခု
ေရာင္ယမ္းတဲ့ ေရာဂါ ရွိေနသူေတြ၊ သက္ၾကီးရြယ္အိုေတြ၊ စာသင္ၾကားေနတဲ့
ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူေတြ အထူးေရွာင္ၾကဥ္ သင့္ပါတယ္။

(၈) လူအမ်ားစုက ဆားကအငန္ အခ်ိဳမွဳန္႔က အေပါ့ ဆိုျပီး တလြဲမွတ္ယူထားၾကပါတယ္။
ဒီေတာ့ ဆားထည့္လြန္လို႔ ငန္သြားရင္ အခ်ိဳမွဳန္႔မ်ားမ်ား ထပ္ထည့္ ပါတယ္။
အမွန္က ဆားက Sodium chloride ၊ အခ်ိဳမွဳန္႔က Monosodium glutamate
ျဖစ္လို႔ ႏွစ္ခုလံုး ဆိုဒီယမ္ (Sodium) ဆားဓာတ္ျဖစ္ကာ ႏွစ္ခု
ျပိဳင္စားသံုးရင္ ေသြးတြင္း
ဆိုဒီယမ္ ျမင့္တက္မွဳ အရမ္းမ်ားလာေစကာ ေသြးတိုးေရာဂါကို ျဖစ္ေစပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ေသြးတိုးေရာဂါ ကာကြယ္လိုသူမ်ားနဲ႔ ရွိသူမ်ားဟာ အခ်ိဳမွဳန္႔ကို
အထူး
ေရွာင္ၾကဥ္သင့္ပါတယ္။

**အခ်ိဳမွဳန္႔ စြဲလမ္းေနျခင္းကို ဘယ္လို ေလွ်ာ့ခ် အျမစ္ျဖတ္ၾကမလဲ**

(၁) ေလွ်ာ့ခ်သံုးျခင္းျဖင့္ စတင္ပါ။ အခ်ိဳမွဳန္႔ဟာ အသားေတြရဲ့ အရသာကိုသာ ျမွင့္တင္ေပးတာ ျဖစ္လို႔ အသီးအႏွံေတြမွာ
လံုး၀မသံုးပါနဲ႔။

(၂) ေယဘုယ်လမ္းညႊန္ (General Guideline) အရ ေျပာရရင္ အစားအေသာက္ တစ္ကီလို
(၂.၂ေပါင္) ကို အခ်ိဳမွဳန္႔ လက္ဖက္ရည္ဇြန္းနဲ႔ တစ္ဇြန္းထက္ ပိုမသံုးပါနဲ႔။
ဒါဆိုရင္ေတာ့ အႏၱရာယ္ နည္းတယ္လို႔ သိရပါတယ္။

(၃) ရယ္ဒီမိတ္ အစားအေသာက္ေတြ အားလံုးနီးပါးမွာ အခ်ိဳမွဳန္႔ ပါျပီးသားဆိုတာ သတိထားပါ။ ဘယ္ေတာ့မွ အခ်ိဳမွဳန္႔ ထပ္မထည့္ပါနဲ႔။

(၄) ရယ္ဒီမိတ္ စားစရာေတြ ၀ယ္ရင္ ေလဘယ္လ္ ေပၚမွာ ပါတဲ့ အခ်ိဳမွဳန္႔ပါ၀င္မွဳ ပမာဏကို ရွာေဖြပါ။

အဆင့္အတန္းရွိတဲ့ အစားအေသာက္တံဆိပ္ေတြ အားလံုးရဲ့ ပါ၀င္ဖက္ပစၥည္းစာရင္း
(Ingredient List) ရဲ့ ေအာက္ဆံုးမွာ အခ်ိဳမွဳန္႔ တကယ္သံုးထားရင္
သံုးထားေၾကာင္း
ပမာဏ အတိအက် ပါပါတယ္။

(၅) ရိုးရာ ဟင္းခတ္အေမႊးအၾကိဳင္ေတြ (ဥပမာ ပုစြန္ေျခာက္၊ ငါးပိ စတာေတြ) ကို
ျပန္လည္အစားထိုး သံုးသင့္ပါျပီ။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ရဲ့ ေရွးအစဥ္အဆက္
ဘိုးဘြားမ်ားဟာ
ထြားက်ိဳင္းသန္မာ ေရာဂါကင္းခဲ့တာ အခ်ိဳမွဳန္႔ မစားခဲ့ၾကတာလည္း ပါပါတယ္။



**ေမမြန္ေက်ာ္** **Public Health**