ဒီရက္ပိုင္းေတြအတြင္းမွာကြၽန္ေတာ္ အိႏၵိယမွာ ဘာေၾကာင့္ဗုဒၶသာသနာကြယ္ေပ်ာက္ခဲ့ၾကရသလဲဆိုတာ ကို သိခ်င္ေဇာနဲ႔ စာအုပ္မ်ားစြာ ဖတ္႐ႈေလ့လာေနခဲ့မိပါတယ္ တိုင္းႀကီး တဆယ့္ေျခာက္တိုင္းနဲ႔ အျခားပေဒသရာဇ္နယ္ပယ္မ်ား မွာထြန္းကားေနတဲ့ ဗုဒၶရဲ႕ဓမၼဟာ ရာစုႏွစ္အနည္းအငယ္ အတြင္းမွာ ဘာေၾကာင့္ အဲဒီေနရာကေန အၿပီးတိုင္ ကြယ္ေပ်ာက္ ခဲ့ရပါသလဲ ဆိုတာ ကလည္း အလြန္သိခ်င္စရာ ေကာင္းလွပါတယ္ အဲဒီသိခ်င္စိတ္နဲ႔ ရႏိုင္သမ်ွေ႐ွးေဟာင္းအိႏၵိယသုေတသနစာတမ္းနဲ႔ က်မ္းအခ်ိဳ႕ ကိုေလ့လာဖတ္႐ႈၿပီးခ်ိန္ မွာေတာ့ အင္မတန္ ပင္ပမ္းတဲ့ ခရီး႐ွည္ႀကီးတခုကေအာင္ျမင္ စြာျပန္ေရာက္လာရတဲ့ ခရီးသည္ တေယာက္ ရဲ႕ေက်နပ္ျခင္းမ်ိဳးခံစားခဲ့ရပါၿပီ ကြၽန္ေတာ္ရဲ႕ ဗဟုသုတကိုေဝမ်ွတဲ့အေနနဲ႔ အခုျပန္လည္ေဖာက္သည္ခ်ပါရေစ အရင္ဆံုးမိတ္ဆက္ေပးခ်င္တဲ့ စာေၾကာင္းေလးကေတာ့ ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ ေ႐ွးေဟာင္းအိႏၵယအေၾကာင္းကို ေလ့လာေနတဲ့အင္စတီက်ဳတခုရဲ႕ ကနဦးintro စာေၾကာင္းေလးတေၾကာင္းပါပဲThe earliest Buddhist sources that predict the decline or disappearance of Buddhism are unanimous in attributing this catastrophe to the failings of the Buddhists themselves.အေစာဆံုးဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြရဲ႕ အရင္းအျမစ္ေတြဟာ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ေၾကာင့္ပဲဒီ ဗုဒၶဘာသာ နိမ့္က်ေပ်ာက္ကြယ္ခဲ့ျခင္းဆိုတဲ့ေဘးဆိုးႀကီးကို ေတြ႕ၾကံဳခဲ့ရတယ္လို႔ တညီတၫြတ္ထဲလက္ခံခဲ့ၾကတယ္ဆိုတာပါပဲDr Jan Nattier ရဲ႕Once Upon a Future Time: Studies in a Buddhist Prophecy of Decline (1991:120-132)မွာေတာ့ summarizes the factors singled out by the canonical sources into the following seven categories ဆိုၿပီးေတာ့ေဖာ္ျပထားတာကိုလည္းေတြ႕႐ွိရျပန္ပါတယ္ သူမဟာယေန႔ကမာၻေပၚက ေ႐ွးေဟာင္းအိႏၵိယကို ေလ့လာေနၾကတဲ့ဘြဲ႔လြန္ေက်ာင္းသားေတြအလြန္ေလးစားၿပီး ပညာ႐ွင္အခ်င္းခ်င္းလည္း ေနရာေပးခံထားရသူပါ သူမရဲ႕စာအုပ္ကို ဖတ္ၿပီးအက်ဥ္းခ်ဳပ္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ဗုဒၶဘာသာဟာအိႏၵိယမွကြယ္ေပ်ာက္သြားျခင္းက အဓိက ကဗုဒၶဘာဝင္မ်ားကိုယ္တိုင္နဲ႔ သာသနာ့ဝန္ထမ္းရဟန္းတို႔ကိုယ္တိုင္ေၾကာင့္ဆိုတဲ့ အခ်က္ခုနစ္ ခ်က္ကိုေတြ႕ရၿပီး external cause ကေတာ့ ႏွစ္ခ်က္သာေတြ႕ရပါတယ္ (1) the admission of women into the monastic community; (2) the lack of respect toward various elements of the Buddhist tradition; (3) the lack of diligence in meditation practice; (4) carelessness in the transmission of the teachings; (5) the emergence of divisions within the Sangha; (6) the emergence of false or “counterfeit” Dharma; and (7) excessive association with secular society. Later texts also mention external causes of the religion’s decline of which there are two: (8) the invasion of India by foreign, non-Buddhist powers; and (9) excessive state control ပထမအခ်က္က အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို သာသနာထဲဝင္ခြင့္ျပဳခဲ့ျခင္းပါ ဒုတိယေျမာက္အခ်က္ကဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြရဲ႕ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာအေျခခံမူလတရားမ်ားကို အေလးထားမႈေလ်ာ့နည္းလာျခင္းပါ တတိယေျမာက္အခ်က္က ဝိပႆနအလုပ္မွာ ဝါယမစိုက္မႈေလ်ာ့ပါးလာျခင္းပါ..စတုတၳအခ်က္ကစာေပပရိယတ္ကို သင္ၾကားပို႔ခ်မႈမွာ ေၾကာင့္ၾကမဲ့ေနခဲ့မႈပါ ပၪၥမေျမာက္အခ်က္ကသံဃာဂိုဏ္းကြဲျပားမႈေပၚေပါက္လာျခင္းပါ ဆ႒မေျမာက္အခ်က္က အတုေတြေပၚေပါက္လာျခင္းသို္မဟုတ္ တရားတုတရားေယာင္မ်ားေၾကာင့္ပါ
သတၱမေျမာက္က ေလာကီလူ႔အဖြဲ႔အစည္းနဲ႔အလြန္အကြၽံအသင္းအပင္းျဖစ္လာျခင္းပါတဲ့ ဒါက internal causes မ်ားပါ ေနာက္ဆံုးျပင္ပအဖ်က္ေၾကာင္းႏွစ္ခုမွာတစ္ခုက ျပင္ပ မွအိႏၵိယကိုက်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္မႈပါ ဥပမာ တူရကီအင္ပါယာခ်ဲ့ထြင္မႈကိုေျပာတာျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္ နဝမေျမာက္အခ်က္ကႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ဘာသာေရးအေပၚခ်ဳပ္ကိုင္မႈမ်ားျပားလာလြန္းတဲ့အခ်က္ပါပဲတဲ့..ဒီေနရာမွာ မာန္လည္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးရဲ႕..မဃေဒဝလကၤာသစ္ကတစ္ပိုဒ္ကို သတိရမိပါတယ္.. ရဟန္း ရဟန္း မည္ျပဌာန္းလ်က္ ရဟန္းလူလစ္ ေခၚရာျဖစ္႐ုံ စနစ္ေခါက္ခ်ိဳး ခ်ဳပ္႐ိုးဆန္းဆန္း ဖန္ရည္စြန္းသား သက္န္းဝါဝါ ဦးျပည္းကာျဖင့္ ပညာကင္းပ သီလမဲ့မ်ိဳး အတြင္းဆိုးကား အက်ိဳးတစိ ဘယ္မွာ႐ွိလိမ့္
အထက္ပါမဃေဒဝလကၤာသစ္မွာပါေသာ
လကၤာတစ္ပိုဒ္သည္ငယ္ပင္ငယ္ျငားေသာ္လည္း စာအသြားအလာေလးနက္
ထိေရာက္ပံုက မသူေတာ္အလဇၨီ ရဟန္းတို႔အဖို႔ ပိႆာေလးႏွင့္ေဘးကို
ပစ္သကဲ့သို႔ ႐ွိလိမ့္မည္..သာမေညာင္ညလူတဦး၏အက်င့္သီလ
ပ်က္ျပားျခင္းသည္ ထိုလူတစ္ဦးကိုသာ ဆိုးက်ိဳးက သက္ေရာက္လိမ့္မည္
ထို႔ထက္လြန္ေသာ္လည္း ၄င္း၏မိသားတစ္စု ထို႔ထက္မက
အလြန္႔အကြၽံဆိုလ်ွင္ သူ၏ေနထိုင္က်င္လည္ရာ တရပ္တရြာ ထက္ေတာ့
ေက်ာ္လြန္၍ဆိုးက်ိဳးေပးႏိုင္မည္မဟုတ္ေခ်..အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္
ထိုသူသည္သာမန္လူတေယာက္မ်ွသာျဖစ္ေလရာ
မ်ားစြာေသာလူတို႔အေပၚလႊမ္းမိုးႏိုင္ရန္အခြင့္အေရးမ႐ွိျခင္းေၾကာက့္တည္း.သို္႔ေသာ္
ေလာက ၌ လူမ်ားစြာတို႔အေပၚလႊမ္းမိုးႏိုင္စြမ္း႐ွိသူတဦးတေယာက္က
မိမိေစာင့္ထိန္းအပ္ေသာသီလမလံု၍က်ိဳးေပါက္ေျပာက္ၾကားေသာအခါ ၌မူ
မ်ားစြာေသာလူတို႔အတြက္ အက်ိဳးဆုတ္ယုတ္ရန္အေၾကာင္း႐ွိ
ေပသည္.ယခု ကာလ ဘာသာေရးကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ျဖစ္ပ်က္လႈပ္႐ွားလာေသာ လူမႈ ပဋိပကၡတို႔သည္ မိမိတို႔ ဗုဒၶဘာသာဝင္တို႔အတြက္ သာမက အျခားယံုၾကည္ရာ ကိုးကြယ္ၾကကုန္ေသာသူအေပါင္းတို႔အတြက္လည္း လြန္စြာ အႏၲရာယ္ႀကီးမားလွေၾကာင္း သိသူကသိၾကေပလိမ့္မည္ သို႔ေသာ္ ျမတ္ဘုရား၏ လက္ဝဲ လက္ယာ အဂၢသာဝက အေလာင္းအလ်ာ ႏွစ္ပါး၏လက္ဦးဆရာ ျဖစ္ေသာ သိၪၥည္းဆရာႀကီး၏ အေျပာအရ လူလိမၼာကနည္းပါး၍လူမိုက္သာေပါမ်ားေသာ ဤကမာၻေလာကဝယ္ ယေန႔ျမန္မာျပည္၏ ဗုဒၶဘာသာ ကြယ္ေပ်ာက္မည့္အေရးကို မသိေသာ လူမိုက္မ်ားကသာ သာ၍မ်ားေနေၾကာင္းလည္း ခ်င့္ခ်ိန္ႏိုင္ေပသည္. Dr jan natieer ၏ သံုးသပ္ခ်က္အရအတြင္းရန္ ခုနစ္ခ်က္ကလည္း သာသနာ့ဝန္ထမ္းရဟန္းတို႔ရဲ႕ အျပစ္မ်ားကိုမီးေမာင္းထိုးျပျခင္းပဲမဟုတ္ပါလား ထို႔ေၾကာင့္ပင္လ်ွင္ ဒုတိယေျမာက္ျဖစ္ေသာအခ်က္ျဖစ္သည့္သာသနာ့ေနာက္လိုက္ ဘာသာဝင္တို႔သည္ ဗုဒၶ၏အစဥ္အလာ အဆံုးအမတို႔အေပၚ အၾကည္ညိဳပ်က္ခဲ့ၾကျခင္းဟုေျပာႏိုင္ျခင္းပင္ျဖစ္ေတာ့သည္္.ေခါင္းေဆာင္ႏြားလားေျဖာင့္ေျဖာင့္မသြားေတာ့ၿပီမဟုတ္ပါလား အကယ္စင္စစ္ ျပည္ပ ဘာသာျခားတို႔က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္မႈေၾကာင့္ပ်က္စီးရျခင္းသည္ ထန္းသီးေႂကြခိုက္ က်ီးနင္းခိုက္ျဖစ္၍ ႏိုင္ငံေရးကိစၥသက္သက္သာလ်ွင္ျဖစ္ရေပမည္ သာသနာကြယ္ျခင္းသည္ ႏိုင္ငံေရးဆုတ္ယုတ္ပ်က္ယြင္းျခင္းအေပၚ၌အေၾကာင္းရင္းမခံခဲ့သလို ႏိုင္ငံေရးဆုတ္ယုတ္ပ်က္ယြင္းရျခင္းသည္လည္း သာသနာေရးဘာသာေရးက တာဝန္ခံယူႏိုင္ရန္အေၾကာင္းမဟုတ္ေၾကာင္းအလြယ္တကူအျမင္႐ွင္းသင့္ၾကပါၿပီ..ေနာက္ထပ္ပညာ႐ွင္တေယာက္ျဖစ္ေသာ Dr k.jamanadas ၏ the decline and falling of buddhism in india စာအုပ္မွ တစ္ခုေသာစာပိုဒ္ကိုထုတ္ႏႈတ္ျပပါဦးမည္ေခါင္းစဥ္ငယ္မွာ ျဗဟၼဏမ်ား၏ဗုဒၶဘာသာကို အႏိုင္က်င့္ျခင္းျဖစ္သည္ဟုအဓိပၸါယ္ရႏိုင္ပါသည္....္Brahmins usurpedBuddhism...
Brahmans became the leaders of Buddhism because of their learning, and first disfigured it thoroughly with ritualism and images, and then destroyed its separate organization of monasteries and monks with the help of the fore ign masters who came into power. But the Buddhism of Harsha and Nagarjuna did not disappear, it formed the nucleus of the later Hinduism, superadded with horrors of caste. To become the sole leaders of the country and to enforce their system of castes, has always been the prime motive of Brahmanism, and if Buddhist order of monks and monasteries had survived, the Brahmins could not have achieved this goal. So they completely destroyed the external institution of Buddhism, the monks and monasteries. Brahmins became the undisputed leaders, and a new popular religion, Hinduism, emerged with important aspect of caste, as Dharmatitha observed
သူက ဆြာမိႀကီးDharmatitha ရဲ႕ေတြ႕႐ွိမႈလိုပါပဲတဲ့ ျဗဟၼဏေတြက အစေတာ့ ဗုဒၶဘာသာထဲဝင္ေရာက္ၿပီးသင္ၾကားၾကရင္းေခါင္းေဆာင္ေတြျဖစ္လာပါတယ္ပထမဦးဆံုး ဒီဗုဒၶဘာသာဝင္ျဗဟၼဏေတြက ဗုဒၶဘာသာကို သူတို႔ရဲ႕ယဇ္ပူေဇာ္ျခင္း ပံုရိပ္ေတြနဲ႔ဖံုးလႊမ္းေဖ်ာက္ဖ်က္ၾကပါတယ္ ထို႔ေနာက္ တသီးတျခားျဖစ္ေနတဲ့ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းမ်ားနဲ႔ရဟန္းတို႔ကို ျပင္ပက ဝင္ေရာက္လာတဲ့အင္အားႀကီးမားသူေတြရဲ႕အကူအညီနဲ႔လည္းဖ်က္ဆီးခဲ့ၾကပါတယ္ ဒါေပမဲ့ Harsha နဲ႔ Nargarjuna တို႔ကေတာ့ကြယ္ေပ်ာက္မသြားခဲ့ၾကပါဘူးတဲ့ သူတို႔ကေနာက္ပိုင္း ဟိႏၵဴဝါဒရဲ႕အျမဳေတေတြျဖစ္သြားပါတယ္တဲ့ ဒီေနရာမွာ Harsha နဲ႔ နာဂဇုနအေၾကာင္းကိုေတာ့ ႐ွင္းျပခ်င္ပါတယ္ Harsha ဆိုတာ ဂုပတၱေခတ္အလြန္မွာေပၚေပါက္လာတဲ့ ႐ွင္ဘုရင္ပါ သူဟာ ဗုဒၶဘာသာဝင္တစ္ဦးပါဒါေပမယ့္ အဲ့ဒီေခတ္ကအိႏၵယမွာအျမစ္တြယ္ေနၿပီျဖစ္တဲ့မဟာယာနဗုဒၶဘာသာဝင္ပါ သူဟာ နာလႏၵတကၠသိုလ္ကို တည္ေထာင္ေပးခဲ့သူလို႔ဆိုၾကပါတယ္ အဲဒီ တကၠသိုလ္မွာ နာဂဇုနက ဂု႐ု တပါးပါ သူ႔ရဲ႕ မဟာယာနတရားေတြကို တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ သင္ၾကားပို႔ခ်ေပးေနသူအေက်ာ္အေမာ္တဦးပါ..ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ အိႏၵိယရဲ႕မဟာယာနဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြဟာ ျဗဟၼဏတို႔ရဲ႕ ေဝဒက်မ္းလာအယူဝါဒမ်ားနဲ႔ ေရာေထြးသြားၿပီး နာလႏၵတကၠသိုလ္ႀကီးမီးခၿပီးတဲ့ေနာက္ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္ေတြအျဖစ္အၿပီးတိုင္သြတ္သြင္းခံလိုက္ၾကရပါတယ္ မတိမ္းမယိမ္းကာလေလာက္မွာပဲ ႐ွန္ကရဆိုတဲ့ ဂ်ိန္းဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္က သူ႔ကို ခ်ီးေျမာက္တဲ့ ႐ွင္ဘုရင္နဲ႔ေပါင္းၿပီး ယိုင္နဲ႔နဲ႔ေလးျဖစ္ေနတဲ့ မဟာယာန ရဟန္းေတာ္မ်ားရဲ႕အယူဝါဒကို စကားစစ္ထိုးေခ်ဖ်က္ၿပီး႐ႈံနိမ္းသူမ်ားကို လူထြက္ေစျခင္း ညဥ္းပမ္းသတ္ျဖတ္ျခင္းမ်ားျပဳလုပ္ခဲ့တယ္ဆိုတာကိုလည္း အိႏၵိယသမိုင္းစာအုပ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာေတြ႕ရပါေသးတယ္ ဒီေနရာမွာေစာေစာက
ေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့ဇာတ္ဝါဒနဲ႔ ေပါင္းစပ္ျခင္းခံခဲ့ရတဲ့ဗုဒၶဝါဒီတို႔ အေၾကာင္းကို ျပန္ေျပာလိုပါတယ္ ျဗဟၼဏဝါဒက အေျခခံ မူလ ျဖစ္ေနေစရန္မွာသူတို႔ဟာ တိုင္းျပည္ရဲတမ်ိဳးတည္းေသာ႕ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္လာေစရန္နဲ႔သူတို႔ရဲ႕ဇာတ္စနစ္ ခိုင္မာလာေစရန္အေၾကာင္းေတြဟာ ဗုဒၶအဆံုးအမကိုလိုက္နာတဲ့ ရဟန္းေတာ္ေတြနဲ႔ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းေတြ ႐ွင္သန္က်န္ရစ္ခဲ့မယ္ဆိုရင္သူတို႔ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ေတြေအာင္ျမင္အထေျမာက္မႈ႐ွိလိမ့္မွာမဟုတ္ပါဘူးတဲ့ ဒါေၾကာင့္သူတို႔က ဗုဒၶသားေတာ္ရဟန္းမ်ားနဲ႔ ျပင္ပန္းဗဟိဒၶိမ်ားျဖစ္တဲ့ေက်ာင္းေတာ္ေတြကို အႂကြင္းမဲ့ဖ်က္ဆီးခဲ့ၾကတာပါ..ဒီလိုနဲ႔အိႏၵိယမွာ ျဗဟၼဏဝါဒဟာ ဇာတ္စနစ္ရဲ႕ အဓိကအစိတ္အပိုင္ျဖစ္လာခဲ့ၿပီး ေခတ္စားတဲ့ဘာသာေရးအသစ္တစ္ခုအျဖစ္ေပၚေပါက္ခဲ့ပါတယ္ ျဗဟၼဏေတြကေတာ့ တိုင္းျပည္ရဲ႕ျငင္းပယ္မရတဲ့ေခါင္းေဆာင္ေတြျဖစ္လာခဲ့တယ္လို႔ ဆိုထားပါတယ္ ေနာက္ထပ္ကိုးကားျပစရာ ေတြမ်ားစြာက်န္ေနေသးေသာ္လည္း အနည္းအငယ္႐ွည္သြားခဲ့ၿပီျဖစ္တဲ့အတြက္ဒီမွာပဲနိဂံုးခ်ဳပ္စကားေျပာခ်င္ပါတယ္ ဗုဒၶကိုယ္ေတာ္တိုင္ေဟာခဲ့တဲ့ ပိဋကတ္သံုးပံုကိုေမြေနာက္႐ွာေဖြၾကမယ္ဆိုရင္လည္း ေနရာတခ်ိဳ႕မွာ သာသနာ့ဝန္ေဆာင္ပုဂၢိဳလ္တို႔ရဲ႕ သီလက်ိဳးေပါက္မႈ သင္အံေလ့က်က္မႈနည္းပါးမႈ တရားတုမ်ားဖံုးလႊမ္းဝါးမ်ိဳမႈ ဆိုတဲ့ အတြင္းစည္းက်ိဳးေပါက္တဲ့အေၾကာင္းတရားမ်ားကသာ သူ႔သာသနာေတာ္ကိုကြယ္ေပ်ာက္ေစမွာမွာျဖစ္ေၾကာင္းေဟာေတာ္မူခဲ့တာေတြ႕ၾကရမွာပါ..ဘယ္သူမျပဳမိမိမႈပါ ဗုဒၶဝါဒဟာအားလံုးသိၾကတဲ့အတိုင္း
အတၱကိုပယ္သတ္ရတဲ့တရားပါ အနတၱကို ျမင္ေအာင္႐ႈရမယ့္အယူဝါဒလမ္းစဥ္
ပါ ဒါကို အတၱအသြင္ထင္ျမင္လို႔ ႐ႈမွတ္က်င့္သုံးေနၾကမယ္ဆိုရင္ျဖင့္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕သားေျမးမ်ားလက္ထက္ေရာက္ရင္ျဖင့္ ေ႐ွးေဟာင္းအိႏၵိယသားမ်ားကဲ့သို႔ ၾကမၼာဆိုးၾကဳံၾကရမွာေျမႀကီးလက္ခတ္မလြဲပါပဲ..ေစာေစာကေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ မဃေဒဝလကၤာမွာပါတဲ့အတိုင္း ရဟန္းဆိုးရဟန္းညစ္ ဘုရားဥပေဒကို လက္တစ္လံုးျခားလုပ္လိုတဲ့ ဒုႆီလရဟန္းကိုေခါင္းေဆာင္တင္ထားၾကမယ္ဆိုရင္ျဖင့္.... မ်ားစြာ ေျပာရန္မျမင္ေတာ့ပါ..ကိုယ့္ထီးကိုယ္ထမ္းကိုယ့္လမ္းကိုယ္ေလ်ွာက္ၾက႐ုံသာ႐ွိေတာ့မည္ဟု.......
ေပသည္.ယခု ကာလ ဘာသာေရးကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ျဖစ္ပ်က္လႈပ္႐ွားလာေသာ လူမႈ ပဋိပကၡတို႔သည္ မိမိတို႔ ဗုဒၶဘာသာဝင္တို႔အတြက္ သာမက အျခားယံုၾကည္ရာ ကိုးကြယ္ၾကကုန္ေသာသူအေပါင္းတို႔အတြက္လည္း လြန္စြာ အႏၲရာယ္ႀကီးမားလွေၾကာင္း သိသူကသိၾကေပလိမ့္မည္ သို႔ေသာ္ ျမတ္ဘုရား၏ လက္ဝဲ လက္ယာ အဂၢသာဝက အေလာင္းအလ်ာ ႏွစ္ပါး၏လက္ဦးဆရာ ျဖစ္ေသာ သိၪၥည္းဆရာႀကီး၏ အေျပာအရ လူလိမၼာကနည္းပါး၍လူမိုက္သာေပါမ်ားေသာ ဤကမာၻေလာကဝယ္ ယေန႔ျမန္မာျပည္၏ ဗုဒၶဘာသာ ကြယ္ေပ်ာက္မည့္အေရးကို မသိေသာ လူမိုက္မ်ားကသာ သာ၍မ်ားေနေၾကာင္းလည္း ခ်င့္ခ်ိန္ႏိုင္ေပသည္. Dr jan natieer ၏ သံုးသပ္ခ်က္အရအတြင္းရန္ ခုနစ္ခ်က္ကလည္း သာသနာ့ဝန္ထမ္းရဟန္းတို႔ရဲ႕ အျပစ္မ်ားကိုမီးေမာင္းထိုးျပျခင္းပဲမဟုတ္ပါလား ထို႔ေၾကာင့္ပင္လ်ွင္ ဒုတိယေျမာက္ျဖစ္ေသာအခ်က္ျဖစ္သည့္သာသနာ့ေနာက္လိုက္ ဘာသာဝင္တို႔သည္ ဗုဒၶ၏အစဥ္အလာ အဆံုးအမတို႔အေပၚ အၾကည္ညိဳပ်က္ခဲ့ၾကျခင္းဟုေျပာႏိုင္ျခင္းပင္ျဖစ္ေတာ့သည္္.ေခါင္းေဆာင္ႏြားလားေျဖာင့္ေျဖာင့္မသြားေတာ့ၿပီမဟုတ္ပါလား အကယ္စင္စစ္ ျပည္ပ ဘာသာျခားတို႔က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္မႈေၾကာင့္ပ်က္စီးရျခင္းသည္ ထန္းသီးေႂကြခိုက္ က်ီးနင္းခိုက္ျဖစ္၍ ႏိုင္ငံေရးကိစၥသက္သက္သာလ်ွင္ျဖစ္ရေပမည္ သာသနာကြယ္ျခင္းသည္ ႏိုင္ငံေရးဆုတ္ယုတ္ပ်က္ယြင္းျခင္းအေပၚ၌အေၾကာင္းရင္းမခံခဲ့သလို ႏိုင္ငံေရးဆုတ္ယုတ္ပ်က္ယြင္းရျခင္းသည္လည္း သာသနာေရးဘာသာေရးက တာဝန္ခံယူႏိုင္ရန္အေၾကာင္းမဟုတ္ေၾကာင္းအလြယ္တကူအျမင္႐ွင္းသင့္ၾကပါၿပီ..ေနာက္ထပ္ပညာ႐ွင္တေယာက္ျဖစ္ေသာ Dr k.jamanadas ၏ the decline and falling of buddhism in india စာအုပ္မွ တစ္ခုေသာစာပိုဒ္ကိုထုတ္ႏႈတ္ျပပါဦးမည္ေခါင္းစဥ္ငယ္မွာ ျဗဟၼဏမ်ား၏ဗုဒၶဘာသာကို အႏိုင္က်င့္ျခင္းျဖစ္သည္ဟုအဓိပၸါယ္ရႏိုင္ပါသည္....္Brahmins usurpedBuddhism...
Brahmans became the leaders of Buddhism because of their learning, and first disfigured it thoroughly with ritualism and images, and then destroyed its separate organization of monasteries and monks with the help of the fore ign masters who came into power. But the Buddhism of Harsha and Nagarjuna did not disappear, it formed the nucleus of the later Hinduism, superadded with horrors of caste. To become the sole leaders of the country and to enforce their system of castes, has always been the prime motive of Brahmanism, and if Buddhist order of monks and monasteries had survived, the Brahmins could not have achieved this goal. So they completely destroyed the external institution of Buddhism, the monks and monasteries. Brahmins became the undisputed leaders, and a new popular religion, Hinduism, emerged with important aspect of caste, as Dharmatitha observed
သူက ဆြာမိႀကီးDharmatitha ရဲ႕ေတြ႕႐ွိမႈလိုပါပဲတဲ့ ျဗဟၼဏေတြက အစေတာ့ ဗုဒၶဘာသာထဲဝင္ေရာက္ၿပီးသင္ၾကားၾကရင္းေခါင္းေဆာင္ေတြျဖစ္လာပါတယ္ပထမဦးဆံုး ဒီဗုဒၶဘာသာဝင္ျဗဟၼဏေတြက ဗုဒၶဘာသာကို သူတို႔ရဲ႕ယဇ္ပူေဇာ္ျခင္း ပံုရိပ္ေတြနဲ႔ဖံုးလႊမ္းေဖ်ာက္ဖ်က္ၾကပါတယ္ ထို႔ေနာက္ တသီးတျခားျဖစ္ေနတဲ့ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းမ်ားနဲ႔ရဟန္းတို႔ကို ျပင္ပက ဝင္ေရာက္လာတဲ့အင္အားႀကီးမားသူေတြရဲ႕အကူအညီနဲ႔လည္းဖ်က္ဆီးခဲ့ၾကပါတယ္ ဒါေပမဲ့ Harsha နဲ႔ Nargarjuna တို႔ကေတာ့ကြယ္ေပ်ာက္မသြားခဲ့ၾကပါဘူးတဲ့ သူတို႔ကေနာက္ပိုင္း ဟိႏၵဴဝါဒရဲ႕အျမဳေတေတြျဖစ္သြားပါတယ္တဲ့ ဒီေနရာမွာ Harsha နဲ႔ နာဂဇုနအေၾကာင္းကိုေတာ့ ႐ွင္းျပခ်င္ပါတယ္ Harsha ဆိုတာ ဂုပတၱေခတ္အလြန္မွာေပၚေပါက္လာတဲ့ ႐ွင္ဘုရင္ပါ သူဟာ ဗုဒၶဘာသာဝင္တစ္ဦးပါဒါေပမယ့္ အဲ့ဒီေခတ္ကအိႏၵယမွာအျမစ္တြယ္ေနၿပီျဖစ္တဲ့မဟာယာနဗုဒၶဘာသာဝင္ပါ သူဟာ နာလႏၵတကၠသိုလ္ကို တည္ေထာင္ေပးခဲ့သူလို႔ဆိုၾကပါတယ္ အဲဒီ တကၠသိုလ္မွာ နာဂဇုနက ဂု႐ု တပါးပါ သူ႔ရဲ႕ မဟာယာနတရားေတြကို တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ သင္ၾကားပို႔ခ်ေပးေနသူအေက်ာ္အေမာ္တဦးပါ..ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ အိႏၵိယရဲ႕မဟာယာနဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြဟာ ျဗဟၼဏတို႔ရဲ႕ ေဝဒက်မ္းလာအယူဝါဒမ်ားနဲ႔ ေရာေထြးသြားၿပီး နာလႏၵတကၠသိုလ္ႀကီးမီးခၿပီးတဲ့ေနာက္ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္ေတြအျဖစ္အၿပီးတိုင္သြတ္သြင္းခံလိုက္ၾကရပါတယ္ မတိမ္းမယိမ္းကာလေလာက္မွာပဲ ႐ွန္ကရဆိုတဲ့ ဂ်ိန္းဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္က သူ႔ကို ခ်ီးေျမာက္တဲ့ ႐ွင္ဘုရင္နဲ႔ေပါင္းၿပီး ယိုင္နဲ႔နဲ႔ေလးျဖစ္ေနတဲ့ မဟာယာန ရဟန္းေတာ္မ်ားရဲ႕အယူဝါဒကို စကားစစ္ထိုးေခ်ဖ်က္ၿပီး႐ႈံနိမ္းသူမ်ားကို လူထြက္ေစျခင္း ညဥ္းပမ္းသတ္ျဖတ္ျခင္းမ်ားျပဳလုပ္ခဲ့တယ္ဆိုတာကိုလည္း အိႏၵိယသမိုင္းစာအုပ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာေတြ႕ရပါေသးတယ္ ဒီေနရာမွာေစာေစာက
ေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့ဇာတ္ဝါဒနဲ႔ ေပါင္းစပ္ျခင္းခံခဲ့ရတဲ့ဗုဒၶဝါဒီတို႔ အေၾကာင္းကို ျပန္ေျပာလိုပါတယ္ ျဗဟၼဏဝါဒက အေျခခံ မူလ ျဖစ္ေနေစရန္မွာသူတို႔ဟာ တိုင္းျပည္ရဲတမ်ိဳးတည္းေသာ႕ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္လာေစရန္နဲ႔သူတို႔ရဲ႕ဇာတ္စနစ္ ခိုင္မာလာေစရန္အေၾကာင္းေတြဟာ ဗုဒၶအဆံုးအမကိုလိုက္နာတဲ့ ရဟန္းေတာ္ေတြနဲ႔ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းေတြ ႐ွင္သန္က်န္ရစ္ခဲ့မယ္ဆိုရင္သူတို႔ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ေတြေအာင္ျမင္အထေျမာက္မႈ႐ွိလိမ့္မွာမဟုတ္ပါဘူးတဲ့ ဒါေၾကာင့္သူတို႔က ဗုဒၶသားေတာ္ရဟန္းမ်ားနဲ႔ ျပင္ပန္းဗဟိဒၶိမ်ားျဖစ္တဲ့ေက်ာင္းေတာ္ေတြကို အႂကြင္းမဲ့ဖ်က္ဆီးခဲ့ၾကတာပါ..ဒီလိုနဲ႔အိႏၵိယမွာ ျဗဟၼဏဝါဒဟာ ဇာတ္စနစ္ရဲ႕ အဓိကအစိတ္အပိုင္ျဖစ္လာခဲ့ၿပီး ေခတ္စားတဲ့ဘာသာေရးအသစ္တစ္ခုအျဖစ္ေပၚေပါက္ခဲ့ပါတယ္ ျဗဟၼဏေတြကေတာ့ တိုင္းျပည္ရဲ႕ျငင္းပယ္မရတဲ့ေခါင္းေဆာင္ေတြျဖစ္လာခဲ့တယ္လို႔ ဆိုထားပါတယ္ ေနာက္ထပ္ကိုးကားျပစရာ ေတြမ်ားစြာက်န္ေနေသးေသာ္လည္း အနည္းအငယ္႐ွည္သြားခဲ့ၿပီျဖစ္တဲ့အတြက္ဒီမွာပဲနိဂံုးခ်ဳပ္စကားေျပာခ်င္ပါတယ္ ဗုဒၶကိုယ္ေတာ္တိုင္ေဟာခဲ့တဲ့ ပိဋကတ္သံုးပံုကိုေမြေနာက္႐ွာေဖြၾကမယ္ဆိုရင္လည္း ေနရာတခ်ိဳ႕မွာ သာသနာ့ဝန္ေဆာင္ပုဂၢိဳလ္တို႔ရဲ႕ သီလက်ိဳးေပါက္မႈ သင္အံေလ့က်က္မႈနည္းပါးမႈ တရားတုမ်ားဖံုးလႊမ္းဝါးမ်ိဳမႈ ဆိုတဲ့ အတြင္းစည္းက်ိဳးေပါက္တဲ့အေၾကာင္းတရားမ်ားကသာ သူ႔သာသနာေတာ္ကိုကြယ္ေပ်ာက္ေစမွာမွာျဖစ္ေၾကာင္းေဟာေတာ္မူခဲ့တာေတြ႕ၾကရမွာပါ..ဘယ္သူမျပဳမိမိမႈပါ ဗုဒၶဝါဒဟာအားလံုးသိၾကတဲ့အတိုင္း
အတၱကိုပယ္သတ္ရတဲ့တရားပါ အနတၱကို ျမင္ေအာင္႐ႈရမယ့္အယူဝါဒလမ္းစဥ္
ပါ ဒါကို အတၱအသြင္ထင္ျမင္လို႔ ႐ႈမွတ္က်င့္သုံးေနၾကမယ္ဆိုရင္ျဖင့္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕သားေျမးမ်ားလက္ထက္ေရာက္ရင္ျဖင့္ ေ႐ွးေဟာင္းအိႏၵိယသားမ်ားကဲ့သို႔ ၾကမၼာဆိုးၾကဳံၾကရမွာေျမႀကီးလက္ခတ္မလြဲပါပဲ..ေစာေစာကေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ မဃေဒဝလကၤာမွာပါတဲ့အတိုင္း ရဟန္းဆိုးရဟန္းညစ္ ဘုရားဥပေဒကို လက္တစ္လံုးျခားလုပ္လိုတဲ့ ဒုႆီလရဟန္းကိုေခါင္းေဆာင္တင္ထားၾကမယ္ဆိုရင္ျဖင့္.... မ်ားစြာ ေျပာရန္မျမင္ေတာ့ပါ..ကိုယ့္ထီးကိုယ္ထမ္းကိုယ့္လမ္းကိုယ္ေလ်ွာက္ၾက႐ုံသာ႐ွိေတာ့မည္ဟု.......
No comments:
Post a Comment