ေၾကာက္မက္ဖြယ္ရာ စိတ္ေခ်ာက္ျခားျခင္း mass hysteria ေရာဂါ အေၾကာင္း

" သရဲမိစၧာႀကီး လိုက္လာတယ္... ေျပးၾက..ေျပးၾက...."
မ်ားမၾကာေသးခင္ကာလက ပီ႐ူးႏိုင္ငံမွ ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူတို႔ တေယာက္ၿပီးတေယာက္ ဆက္တိုက္ လဲက်သြားၾကသည္။သူတို႔သည္ ဝက္႐ူးျပန္သကဲ့သို႔ ပါးစပ္မွ အျမႇဳပ္မ်ားထြက္လာၾကသည္။ေက်ာင္းတခုလံုးတြင္ ေၾကာက္လန္႔တၾကား ေျပးၾကလႊားၾက ေအာ္ၾကဟစ္ၾကေသာ အသံတို႔ျဖင့္ကမ႓ာပ်က္ေနေတာ့သည္။
*********************
ပီ႐ူးႏိုင္ငံ (Peru) ေျမာက္ပိုင္းရွိ တာရာပိုတို (Tarapoto) ဟူေသာ ေဒသရွိ အယ္ဆာ ဖယ္ရက္ဆာ ဖလိုးရက္စ္ (Elsa Perea Flores School)ဟု အမည္ရွိသည့္ ေက်ာင္းတြင္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ရာ အျဖစ္အပ်က္မ်ား ဆက္တိုက္ျဖစ္ပြားလွ်က္ရွိသည္။
မၾကာေသးခင္ကျဖစ္သည္။
*********************
၂၀၁၆ ေမလ ၁၈ ရက္ေန႔
ဆရာမက စာသင္ေနစဥ္ ေက်ာင္းသူ တေယာက္ သည္ ႐ုတ္တရက္ ေၾကာက္လန္႔စြာေအာ္ဟစ္၍ တက္သြားေတာ့သည္။
ထိုေန႔တြင္ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားတေယာက္ၿပီးတေယာက္ ၎နည္းတူ ဆက္တိုက္ျဖစ္ေလေတာ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူမ်ား အထိန္းအကြပ္မဲ့စြာျဖင့္ ေၾကာက္လန္႔ ေအာ္ဟစ္၍ ေျပးလႊားၾကေတာ့သည္။
"သရဲ မိစၧာႀကီး လိုက္လာတယ္... ေျပးၾက..ေျပးၾက...."
ထိုျဖစ္ရပ္တို႔သည္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၂၉ ရက္ေန႔ကထဲက တစ္ေယာက္စ ႏွစ္ေယာက္စ စတင္ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ေမ ၁၈ ရက္တြင္မူ အစုလိုက္ အျပဳံလိုက္ျဖစ္ကုန္ၾကသည္။ထိုေန႔အထိ ဝက္႐ူးျပန္၍ လဲက်သူ ေက်ာင္းသားမ်ား ၈၀ ေက်ာ္ၿပီျဖစ္သည္။
*********************
ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူတို႔သည္...
* အသက္ ၁၁-၁၄ ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။
* ပထမတြင္ ေက်ာင္းသားတို႔ ေအာ္ဟစ္ၾကသည္။
* ႂကြက္တက္သလို တကိုယ္လံုးရွိ ႂကြက္သားမ်ား႐ုန္းကန္ေနသည္။
* လဲက်သြားၾကသည္။
* ပါးစပ္မွအျမႇုဳပ္မ်ားထြက္လာသည္။
* ေဆး႐ုံတက္၍ ေဆးကုသမႈခံယူၿပီးေက်ာင္းသား အမ်ားစုက မိမိဘာျဖစ္ခဲ့သည္ကို အမွတ္မရၾကပါ။တခ်ဳိ့ကေတာ့ မွတ္မိသည္ဟုေျပာသည္။
ထိုအထဲမွ အမည္မေဖၚျပလိုေသာ ေက်ာင္းသူ တဦးက သူၾကဳံေတြ႕ခဲ့ရေသာ အျဖစ္အပ်က္ကို သည္လို ေျပာျပေလသည္။
"ကြ်န္မတို႔ ဂိမ္းတခုေဆာ့ၾကတယ္။ သရဲေခၚတဲ့ ဂိမ္းပါ.. ဒါေၾကာင့္ သရဲေတြ လာေနတာပါ.."
ေက်ာင္းသားတခ်ိဳ႕ကလည္း ဒါကို ေထာက္ခံၾကသည္။ သူတို႔ သရဲေခၚသည့္ ကစားနည္းကို အားလပ္ခ်ိန္တြင္ ကစားၾကရာမွ ထိုအျဖစ္ဆိုးမ်ားၾကံဳေတြ႕ရသည္ဟုဆိုၾကသည္။
သူတို႔ေျပာေသာအခ်က္တြင္ တူညီေသာအခ်က္မွာ
" အကႌ်အမည္းဝတ္ထားတဲ့ အရပ္ရွည္ရွည္ မုတ္ဆိတ္ေမႊးေတြနဲ႔လူကို ေတြ႕ရပါတယ္။ သူက ကြ်န္မတို႔ အေနာက္ကလိုက္ၿပီး လည္ပင္းၫွစ္ပါတယ္"
" ကြ်န္မတို႔ေနာက္ကို လိုက္ေနတဲ့ မေကာင္းဆိုးဝါးေတြရဲ႕ ေျခသံေတြၾကားေနရတယ္....။"
*********************
ဆရာဝန္ႀကီးကေတာ့ (Doctor Antony Choy) ပီ႐ူးႏိုင္ငံ TV တြင္
"ကြ်န္ေတာ္တို႔ ဒီဆန္းၾကယ္တဲ့ အျဖစ္အပ်က္ကို နားမလည္ႏိုင္ေအာင္ပါပဲဗ်ာ..." ဟုေျပာၾကားခဲ့သည္။
ေဒသခံလူမ်ားကေတာ့ သည္လိုေျပာၾကသည္။
"အဲဒီေနရာဟာ ေက်ာင္းမေဆာက္ခင္ မာဖီးယားတို႔ရဲ႕ သခ်ႋဳင္းကုန္းႀကီးပါ...။ သရဲတေစၧေတြဟာ သူတို႔ေနရာမွာမေနေအာင္ ေမာင္းထုတ္တာျဖစ္မယ္...။ ဒါမွ မဟုတ္ သူတို႔ လိုခ်င္တာျဖစ္ျဖစ္ မေက်မနပ္တာျဖစ္ျဖစ္ တခုခုရွိေနမယ္။ "
*********************
ပီ႐ူးႏိုင္ငံရွိ သရဲေခၚႏိုင္သူမ်ားဟု နာမည္ႀကီးသူမ်ားရွိသည္။ သူတို႔သည္ ေသဆံုးသြားေသာ ခ်စ္သူ သားသမီး မိဘမ်ားကို ေခၚေပးကာ သက္ရွိ က်န္ရစ္သူတို႔ႏွင့္ ဆက္သြယ္ေပးႏိုင္သည္ဟု ဆိုသည္။
ထိုသူတို႔၏ တမလြန္ဘဝ၌ ရွိသူတို႔ကို ေခၚယူသည့္ စကားအေျပာအဆို အမူအယာလုပ္ေဆာင္ခ်က္ မ်ားအား အတုယူ၍ ေက်ာင္းသားတို႔သည္ သရဲေခၚသည့္ဂိမ္းကို ေပ်ာ္ေစပ်က္ေစ စတင္တီထြင္ခဲ့ၾကသည္။
ထိုအျဖစ္အပ်က္တို႔ ျဖစ္စဥ္ကာလက သရဲေခၚသည့္ ဂိမ္းသည္ ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူတို႔ေလာကတြင္ ေခတ္စားေနခဲ့သည္။
သူတို႔သည္ ထိုဂိမ္းကစားရာမွ ေခၚမိေသာ သရဲ မိစၧာႀကီးအား ျပန္မပို႔မိ၍ ဤကဲ့သို႔ ျဖစ္သည္ဟုယူဆသူမ်ားရွိေနသည္။
မည္သို႔ပင္ဆိုေစ ယခုအခါ ထိုဂိမ္းကို မကစားရန္ ပီး႐ူးႏိုင္ငံမွ ပိတ္ပင္တားဆီးထားပါသည္။
ထိုအမႈသည္ ယခုအထိ ဘာေၾကာင့္ ဘယ္လို အျငင္းပြားေနဆဲ....။ ကြ်မ္းက်င္နားလည္သူမ်ားပါ တိက်ေသာအေျဖကို ဘယ္သူမွ မေပးႏိုင္ေသးေပ။
************************
သိပၸံပညာရွင္တို႔ကေတာ့ ထိုေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူတို႔သည္ "အစုလိုက္ အျပံဳလိုက္ စိတ္ေခ်ာက္ခ်ားျခင္း" (Mass hysteria) ဆိုေသာေရာဂါေၾကာင့္ ထိုသို႔ျဖစ္ရသည္ဟုေျပာၾကေလသည္။
၎သည္ အတူတူေနထိုင္ေသာ လူတစု၊မိသားစု၊ စာသင္ေက်ာင္း၊ ရပ္ကြက္၊ တိုုင္းျပည္ စေသာ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုတြင္ ျဖစ္တတ္ေသာေၾကာင့္ "အုပ္စုလိုက္ စိတ္ေခ်ာက္ခ်ားျခင္း" (Group hysteria) ဟုလည္းေခၚပါသည္။
********************
🌟"စိတ္ဖိစီးမႈေၾကာင့္ အစုလိုက္ အျပံဳလိုက္ စိတ္ေခ်ာက္ခ်ားျခင္း(Mass hysteria)ထင္ရွားေသာ ျဖစ္ရပ္မွန္မ်ား"🌟
၅ ရာစုႏွင့္ ၁၅ ရာစုအၾကား
ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ ေၾကာင္သီလရွင္မ်ား -Cat nuns (France, Middle Ages)
စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားေနေသာ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံရွိ သီလရွင္တေယာက္သည္ တေန႔သ၌ ေၾကာင္လို အက်ယ္ႀကီးေအာ္လိုက္သည္။
ေနာက္တေန႔တြင္ သီလရွင္တခ်ိဳ႕သည္ သူမႏွင့္အတူ႐ုတ္တရက္ ေၾကာင္ကဲ့သို႔ တၿပိဳင္နက္ေအာ္လိုက္ၾကသည္။ ထိုေန႔မွစ၍ ထို ေၾကာင္ သီလရွင္အုပ္စုသည္ တျဖည္းျဖည္းႏွင့္ ႀကီးလာခဲ့ေတာ့သည္။ ထိုသူတို႔သည္ ပထမေန႔၌ ပထမဆံုးေအာ္သည့္ သီလရွင္၏ ေအာ္သည့္အခ်ိန္က်ေရာက္လွ်င္ အားလံုးတၿပိဳင္နက္ ေၾကာင္လို ေအာ္ၾကေတာ့သည္။
အစ ပထမတြင္ သူတို႔ ေၾကာင္လိုေအာ္ခ်ိန္မွာ တိုေတာင္းေသာ္လည္း ၾကာလာသည္ႏွင့္အမွ် ေၾကာင္လိုေအာ္သည့္ အခ်ိန္သည္ ၾကာရွည္လာသည္။ တေယာက္ႏွင့္တေယာက္ ေၾကာင္မ်ားကဲ့သို႔ ကုတ္ဆြဲၾက ကိုက္ၾကသည္အထိ ျဖစ္လာသည္။ ေနာက္ဆံုးတြင္ ရဲမ်ား စစ္သားမ်ားက ဝင္ေရာက္၍ ၾကာပြတ္ႏွင့္႐ိုက္ရသည္အထိ ထိန္းသိမ္းရသည့္ အဆင့္အထိျဖစ္ခဲ့သည္။
********************
၁၅ ရာစု သီလရွင္မ်ား အခ်င္းခ်င္း ကိုက္ျဖတ္ျခင္း ကပ္ဆိုးႀကီး (ဂ်ာမနီ)
(The 15th Century plague of nun-biting )
စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားေနေသာ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံရွိ သီလရွင္တပါးသည္ သူမရွိေသာေနရာကို ဝင္လာေသာ သီလရွင္အခ်ိဳ႕အား ကိုက္ပစ္လိုက္သည္။ မၾကာခင္၌ပင္ အကိုက္ခံရေသာ သီလရွင္ အခ်င္းခ်င္း တေယာက္ႏွင့္တေယာက္ ျပန္ကိုက္ၾကေလသည္။
"ဒီျဖစ္ရပ္ဟာေသြး႐ိုးသား႐ိုးမဟုတ္ဘူး။ မာရ္နတ္က ဖန္တီးလိုက္တာ..."
သီလရွင္မ်ားအခ်င္းခ်င္း တိုးတိုး တိတ္တိတ္ေျပာကုန္ၾကသည္။ ေျပာသူမ်ားအခ်င္းခ်င္းလည္း ထပ္၍ ကိုက္ၾကျပန္သည္။
ထိုကဲ့သို႔တေယာက္ႏွင့္တေယာက္ ကိုက္ေသာ အုပ္စုသည္ အလြန္ႀကီးမားလာကာ ေဟာ္လန္၊ အီတလီတို႔အထိ ျပန္႔ႏွံ ့သြားေလသည္။
********************
၁၅၁၈ ခုႏွစ္
ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ (Strasbourg) အက ကပ္ဆိုးႀကီး (Dancing Plague of 1518)
၁၅၁၈ ဂ်ဴလိုင္လတြင္ စိတ္အလြန္ညစ္လာေသာ ထ႐ိုဖီအာ(Mrs. Troffea) ဆိုေသာ ျပင္သစ္ အမ်ိဳးသမီးႀကီးသည္ စိတ္ပါလက္ပါျဖင့္ လမ္းမေပၚထြက္၍ ကပစ္လိုက္သည္။
တပတ္ၾကာေသာအခါ လူ ၃၄ ေယာက္သည္ ထိုမိန္းမႀကီးႏွင့္အတူ လမ္းမေပၚထြက္ကေနၾကေတာ့သည္။ ထိုအကသည္ စိတ္ေဝဒနာရွင္မ်ားကေနသကဲ့သို႔ ပရမ္းပတာႏိုင္လွသည္။
တလအတြင္း ကေနၾကသူမ်ား ၄၀၀ အထိျဖစ္လာသည္။ ထိုအုပ္စုတြင္ကေလး၊ လူႀကီး၊ ေယာက္်ားပါဝင္၍ မိန္းမမ်ား အမ်ားဆံုးပါဝင္သည္။
ထို႐ူးသြပ္ေသာအကအဖြဲ႕သည္ ေထာင္ႏွင့္ ေသာင္းႏွင့္ခ်ီကာ ဥေရာပတခုလံုးျပန္႔ႏွံ့သြားေတာ့သည္။
တစ္ရက္...တစ္ပတ္....တစ္လ....ႏွစ္လ...။
ထိုအကကို ကသူတို႔သည္ ကလြန္းသျဖင့္ နံ႐ိုးမ်ားက်ိဳးကုန္ၾကသည္။ ပင္ပန္းလြန္း၍ သတိေမ့လဲက်ၾကေလသည္။
အခ်ိဳ႕လူတို႔သည္ ပင္ပန္း၍ အသက္ထြက္ကုန္ၾကသည္။ အခ်ိဳ႕လည္းေလျဖတ္ကုန္ၾကသည္။ တခ်ိဳ႕လူမ်ားသည္ ကေနစဥ္အတြင္း ႏွလံုးေရာဂါ ရ၍လဲက်ေသဆံုးေလသည္။ တေန႔လွ်င္ ပ်မ္းမွ် ၁၅ ေယာက္ေသဆံုးသည္။
ထိုအကအဖြဲ႕ကိုႏွိမ္နင္းႏိုင္ခဲ့ေသာ္လည္း ၁၅၃၆ခုႏွစ္၊၁၅၅၁ခုႏွစ္၊ .....၁၇ရာစုအထိ ဥေရာပတိုက္ ဟိုေနရာ ဒီေနရာတို႔တြင္ ဆက္တိုက္ ေပၚေပါက္ေနခဲ့သည္။
အစိုးရမွ တာဝန္ယူႏွိမ္နင္းခဲ့ေလရာ ၁၇ရာစု အလယ္ေလာက္တြင္ ပေပ်ာက္သြားသည္။
ထို Dancing Plague of 1518 သည္ ဥေရာပတြင္ အလြန္နာမည္ႀကီးထင္ရွားခဲ့ေသာ ကပ္ဆိုးႀကီးတခုျဖစ္သည္။
*********************
ကြ်န္မတို႔သည္ လူ႔အသိုင္းအဝိုင္းႏွင့္ သဟဇာတမျဖစ္ေသာအခါ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားျဖစ္လာၾကသည္။ ထိုစိတ္ဖိစီးမႈမ်ားကို နည္းမွန္လမ္းမွန္ မေဖာက္ထုတ္ႏိုင္ေသာအခါ စိတ္ေရာဂါအျဖစ္ ေျပာင္းလဲကုန္ေတာ့သည္။
ဘဝတြင္ မည္သို႔မွ လက္မခံႏိုင္ဖြယ္မရွိေသာ စိတ္ညစ္ညဴးဖြယ္ကိစၥတခုခုႏွင့္ၾကံဳလာလွ်င္ ပံုမွန္စိတ္အေျခအေနရွိသူပင္လွ်င္ စိတ္ဖိစီးမႈခံစားရကာ ဒုကၡေရာက္သြားေလ့ရွိသည္။စိတ္ေပ်ာ့ေသာသူမ်ား ပို၍လြယ္ကူစြာ ဒုကၡေရာက္ၾကသည္။
ထိုကဲ့သို႔ စိတ္ညစ္စရာမ်ားကို ဆင့္ကာထပ္ကာ ခံစားရၿပီဆိုလွ်င္ေတာ့ မပဋာေျမလူး အ႐ူးမီးဝိုင္းသကဲ့သို႔ျဖစ္လာေတာ့သည္။ ထိုအခါ စိတ္ထြက္ေပါက္ကိုရွာၾကရင္းမွ အထက္ပါ ျဖစ္ရပ္မ်ား ျဖစ္လာၾကသည္။
*********************
အခ်ိဳ႕ျဖစ္စဥ္မ်ားတြင္ လူတို႔သည္ အုပ္စုလိုက္ အကႌ်ခြ်တ္၍ တန္းစီလမ္းေလွ်ာက္ၾကသည္။
အခ်ိဳ႕အုပ္စုကေတာ့ တိရိစာၦန္မ်ားလို ခုန္လိုက္ေပါက္လိုက္ျဖင့္ ေျပးလြားၾကေတာ့သည္။
အခ်ိဳ႕ေက်ာင္းမ်ားတြင္လည္း ေက်ာင္းသူမ်ား တကိုယ္လံုးတုန္တက္၍ သရဲစီးသည္ဟူေသာျဖစ္ရပ္မ်ား ပီ႐ူးေက်ာင္းသားမ်ားကဲ့သို႔ ကမ႓ာအရပ္ရပ္တြင္ရွိေနသည္။
မေလးရွားႏိုင္ငံ၌တြင္မူ ‪၁၉၇၀-၁၉၈၀‬ ခုႏွစ္မ်ားတြင္ အမ်ားဆံုး ျဖစ္ပြားခဲ့ၾကသည္။
ကြ်န္မတို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိေက်ာင္းတခ်ိဳ႕တြင္လည္း သရဲစီးသည္ဟု ေျပာၾကေသာ ျဖစ္ရပ္မ်ား မ်ားစြာ ရွိခဲ့သည္။
********************
🌟"ေကာလဟာလ၊ အေၾကာက္တရားႏွင့္ ေဒါသေႀကာင့္ အစုလိုက္ အျပံဳလိုက္ စိတ္ေခ်ာက္ခ်ားျခင္း(Mass hysteria) ထင္ရွားေသာ ျဖစ္ရပ္မွန္မ်ား"🌟
၁၆၈၈ ဒီဇင္ဘာ
အိုင္ယာလန္ႏိုင္ငံသားတို႔ ရန္ပြဲ
(Irish Fright of 1688)
၁၆၈၈ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလတြင္ အိုင္ယာလန္စစ္သားမ်ားသည္ သူတို႔၏ ဂ်ိမ္းစ္ဘုရင္အတြက္ အဂၤလိပ္တို႔ကို လက္စားေခ်ၾကေတာ့မည္...။အဂၤလိပ္ၿမိဳ႕မ်ားကို မီးႏွင့္တိုက္ေတာ့မည္ဟု ေကာလဟာလ သတင္းမ်ားေပၚထြက္လာသည္။ အဂၤလန္တႏိုင္ငံလံုး အလြန္ေၾကာက္ကုန္ၾကသည္။
ျပည္သူတို႔သည္ ထိုေၾကာက္စိတ္ကို ကာကြယ္ရန္ႀကိဳးစားၾကရာမွ ေဒါသစိတ္သို႔ ေျပာင္းလဲလာၾကသည္။ ထိုေဒါသတို႔သည္ ကူးစက္ေရာဂါကဲ့သို ျပန္႔ႏွံ ့သြားေတာ့သည္။
ထိုအခါ အဂၤလန္ႏိုင္ငံသားတို႔သည္ အိုင္ယာလန္စစ္သားမ်ား၏ ရန္ကိုကာကြယ္ရန္ မတိုင္ပင္ထားၾကပဲ တအိမ္တေယာက္ထြက္လာၾကသည္။ မၾကာမီ လန္ဒန္ၿမိဳ႕ အပါအဝင္ အဂၤလိပ္တို႔ ပိုင္နယ္ေျမ ၁၉ ခု မွ ျပည္သူတို႔စုမိသြားၾကၿပီး အင္အားႀကီးေသာ အုပ္စုႀကီးျဖစ္သြားသည္။
ထိုအဂၤလိပ္အုပ္စုသည္ ဘာမွအျပစ္မရွိေသာ အိုင္ယာလန္စစ္သားမ်ားအား မီးရႈိ႕၍ အစုလိုက္အျပံဳလိုက္သတ္ပစ္လိုက္ၾကသည္။
*********************
၁၆၉၂-၉၃
အေမရိကန္ ဆလန္မ္ဆိုေသာရြာမွ စုန္းမမ်ားအား အမႈစီရင္ျခင္း-Salem Witch Trials (1692–1693)
အသက္ ၉ ႏွစ္အရြယ္ရွိ အယ္လီဇဘက္ ပဲရီစ္ (Elizabeth Parris) သည္ ဝက္႐ူးျပန္သကဲ့သို႔ တက္သြားၿပီးသတိလစ္သြားခဲ့သည္။ ထိုေနာက္ သူမ ေဆြမ်ိဳးနီးစပ္မွ ႏွစ္ေယာက္သည္ သူမနည္းတူ တက္သြားသည္။ မ်ားမၾကာမီ အန္ပုတနမ္ (Ann Putnam) ဆိုေသာ မိန္းကေလးက ၎ပံုစံအတိုင္း ထပ္ျဖစ္သည္။
ထိုကေလးငယ္တို႔အား ေအာက္႐ုံး တရားသူႀကီးတို႔က ေမးျမန္းရာ ကေလးငယ္တို႔က မိန္းမႀကီး ၃ ေယာက္ (Sarah Osborne, Tituba and Sarah Good) ေအာက္လမ္းပညာျဖင့္ စုန္းကေဝအတတ္ သင္ယူေလ့က်င့္၍ သူတို႔အား ျပဳစားျခင္းေၾကာင့္ သူတို႔ သည္လိုျဖစ္ရသည္ဟု ေျဖၾကားသည္။
ထိုအထဲမွ Tituba ဆိုသည့္မိန္းမႀကီးတေယာက္သာလွ်င္ သူမ စုန္းကေဝပညာေလ့လာလိုက္စားခဲ့သည္ဟု ဝန္ခံခဲ့သည္။
သို႔ေသာ္ ထိုမိန္းမႀကီး ၃ ေယာက္လံုး ေထာင္ခ်ခံရသည္။
ထိုအျဖစ္အပ်က္ေၾကာင့္ ဆလန္မ္ရြာသူတို႔ သည္ စုန္းကေဝတို႔၏ ေအာက္လမ္းပညာျဖင့္ ျပဳစားတတ္သည္ဟူ၍ ေကာလဟာလသည္ တမဟုတ္ခ်င္းပ်ံ႕သြားေတာ့သည္။
တျဖည္းျဖည္းႏွင့္ ေအာက္လမ္းပညာရွင္ စုန္းကေဝပညာရွင္ဟု စြပ္စြဲခံရသူ ၂၀၀ ေက်ာ္လာသည္။ သူတို႔အားလံုး ေထာင္ခ်ခံရေလသည္။ ထို႔အျပင္ လူေပါင္း ၂၀ ေယာက္ကိုေသဒဏ္ခ် ကြပ္မ်က္ခဲ့သည္။ ကေလးငယ္ ၂ ဦးလည္းပါဝင္သည္။
၁၆၉၃ ခုႏွစ္တြင္ ထိုအမႈသည္ တရားသူႀကီးမ်ားႏွင့္ ရြာသူရြာသားတို႔၏ အေၾကာက္တရားေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေသာ အမွားျဖစ္ပါသည္ဟု ဝန္ခံ ေနာင္တရခဲ့ၾကေလသည္။
၁၆၉၄ ခုႏွစ္တြင္ စုန္းကေဝဖမ္းဆီးေထာင္ခ်သူမ်ားအား လႊတ္ေပးၿပီး ထိုကပ္ဆိုးႀကီး ရပ္ဆိုင္းခဲ့သည္။
*********************
အထက္ေဖၚျပပါ အျဖစ္အပ်က္တို႔ကိုၾကည့္လွ်င္ "အစုလိုက္ အျပံဳလိုက္ စိတ္ေခ်ာက္ခ်ားျခင္း"ေရာဂါေၾကာင့္ အျပစ္မဲ့ေသာ လူေပါင္းမ်ားစြာက အျခားအျပစ္မဲ့ေသာလူေပါင္းမ်ားစြာအား သတ္ပစ္လိုက္ၾကသည္ကို ေတြ႕ရပါသည္။ အနည္းဆံုးေတာ့ အစုလိုက္အျပံဳလိုက္ ဒုကၡေရာက္ၾကသည္။
ေခတ္အဆက္ဆက္မွ ၎အျဖစ္အပ်က္အားလံုး၏ ျပႆနာ အရင္းအျမစ္ကို မ်ားစြာေသာ စိတ္ပညာရွင္တို႔ ေလ့လာခဲ့ၾကသည္။ သူတို႔၏ အေျဖသည္ တခုတည္းျဖစ္ပါသည္။
"ေၾကာက္စိတ္ ျဖစ္ပါသည္"
၎ ေၾကာက္စိတ္သည္ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးကဲ့သို႔ အလွ်င္အျမန္ပ်ံ႕ႏွံ႔လြယ္ၿပီး ကူးစက္အားေကာင္းေလသည္။ ေကာလဟာလအင္အားႀကီးမားလာေသာအခါ တကယ့္အေျခအေနအလား ထင္ေယာင္ထင္မွားျဖစ္လာကာ ျပႆနာအေမွာင္ထဲသို႔ က်ေရာက္ေတာ့သည္။
ထိုေရာဂါ၏ ရလဒ္သည္ အႏၲရာယ္ကပ္ဆိုး မ်ား၊ ပ်က္စီးျခင္း၊ ေသဆံုးျခင္းတို႔သာလွ်င္ျဖစ္သည္။
ထိုသူတို႔သည္ ထိုျဖစ္စဥ္အတြင္းေရာက္ေနစဥ္ အသိတရားလြတ္ေနၾကသည္။ အျခားလူေကာင္းမ်ားက တားျမစ္၍လည္းမရသည့္အျပင္ တားသည့္သူမ်ားပါ ေရာဂါကူးစက္ကုန္ေလသည္...။
သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ၾကေပ။ ရပ္တန္႔ရန္ အလြန္ခက္ခဲလွ၍ ေသဆံုးသည္အထိျဖစ္ၾကျခင္းျဖစ္သည္ဟူ၍ ေလ့လာသံုးသပ္ၾကေလသည္။
*********************
🌟ျပည္သူလူထုအား "အစုလိုက္ အျပံဳလိုက္ စိတ္ေခ်ာက္ခ်ားျခင္း" ကို ႐ိုက္သြင္းသည့္ ႏိုငံေရးလွည့္ကြက္မ်ား (The Politics of Hysteria/ Manufacturing Hysteria ) 🌟
အခ်ိဳ႕ျဖစ္စဥ္မ်ားတြင္မူ ႏိုင္ငံေရးလွည့္ကြက္မ်ားအတြက္ ႐ိုးသားေသာ ျပည္သူမ်ားအားအသံုးခ်ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ႏိုင္ငံေရးသမားတို႔သည္ မိမိတို႔ အာဏာဆံုးရႈံးမွာ စိုးရိမ္သည့္အခါ...သို႔မဟုတ္ ျပည္ သူလူထုအား စိတ္ေျပာင္းေစခ်င္ေသာအခါ ေကာလဟာလတခု ဖန္တီး၍ ေၾကာက္ေအာင္ေျခာက္လိုက္သည္။
ႏိုင္ငံေရးသမားတို႔သည္ ၎ေကာလဟာလမ်ားကို ျပည္သူလူထုအတြင္းလွ်င္ျမန္စြာျပန္႔ပြားေစသည္။ ၎ကို ႏိုင္ငံေရးလွည့္ကြက္တခုအျဖစ္ ကြ်မ္းက်င္စြာအသံုးျပဳၿပီး ျပည္သူမ်ားအၾကား ေၾကာက္မက္ဖြယ္ရာ စိတ္ေခ်ာက္ျခားျခင္း (mass hysteria) ေရာဂါကို ကူးစက္ျပန္႔ပြား ေအာင္ျပဳလုပ္ၾကသည္။
ထိုျဖစ္ရပ္မ်ား ကမ႓ာတဝွမ္းတြင္ရွိေနပါသည္။
********************
"တို႔ျမန္မာျပည္ ဗုဒၶဘာသာေပ်ာက္ကြယ္ေတာ့မယ္....။ ..."
ယေန႔ေခတ္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႏိုင္ငံေရး အျမတ္ထုတ္ခ်င္ေသာ လူတစုသည္လည္း *လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရးျပႆနာကို ဘာသာေရးျပႆနာ *သို႔ေျပာင္းလဲေအာင္ အမ်ိဳးမ်ိဳး လွည့္ပတ္ေျပာဆိုေနၾကေလသည္။ထိုသူတို႔သည္ ျပည္သူလူထုကို စိတ္မညစ္ညစ္ေအာင္ ျပႆနာကို အခြင့္အေရးရတိုင္း မီးရႈိ႕ေနျခင္းျဖစ္သည္။
စိတ္ညစ္ၿပီး စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားေနေသာ ျပည္သူမ်ားအၾကားကို ေကာလဟာလမ်ားကို တရစပ္ မႈိင္းတိုက္ၾကေလေသာအခါ စိတ္အာရံု မခိုင္မာေသာ ျပည္သူမ်ားမွာ ေကာလဟာလမႈိင္း ဆြဲအား၏ စုပ္ယူဖမ္းစားျခင္းကို ခံလိုက္ရေတာ့သည္။
ဤလွည့္ကြက္ကို အႀကိမ္ႀကိမ္ျပဳလုပ္ျခင္းအားျဖင့္ ေရာဂါကူးစက္ခံရသူပိုမိုမ်ားျပားလာၿပီး ေကာလဟာလထုထည္မွာႀကီးမားလာကာ အမွန္တရားသကဲ့သို႔ ျဖစ္လာေတာ့သည္။
ထိုအခါ ႏိုင္ငံေရးသမားတို႔၏ ႀကိဳးဆြဲမႈတြင္ အျပစ္မဲ့ေသာ ျပည္သူတို႔ ႐ုပ္ေသး႐ုပ္မ်ားလို ကမိေနၾကေတာ့သည္။
ထိုသူတို႔အား ကြ်န္မတို႔က အမွန္တရားကို ရွင္းျပေသာအခါ စိတ္ဆိုးေဒါသျဖစ္၍ ဆဲဆိုၾကသည္။ ေနာင္တြင္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားအထိ ျဖစ္လာႏိုင္ေလသည္။
********************
ယခုေလာေလာဆယ္တြင္ ကြ်န္မတို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားတို႔ အႏၲရာယ္ဆိုး ကပ္ႀကီးဆိုက္ေနပါသည္။
ျမန္မာျပည္သူျပည္သားမ်ားေၾကာက္လန္႔ေနၾကသည္။ကမ႓ာအရပ္ရပ္ရွိ မီဒီယာတို႔၏ ေငြရွာေကာင္းေသာ ကာလျဖစ္သည္။ ထိုသူတို႔သည္ မတရားေသာ ဝါဒျဖန္႔မႈက ျမန္မာျပည္သူျပည္သားမ်ားအား ေဒါသျဖစ္ေစသည္။
"အစုလိုက္ အျပံဳလိုက္ စိတ္ေခ်ာက္ခ်ားျခင္း" (Mass hysteria) ေရာဂါကိုဖန္တီးရန္ အခြင့္အေရးကိုေစာင့္စားေနသည့္ ပြဲလန္႔တုန္းဖ်ာခင္းမည့္ လူတစုကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ရွိပါသည္။ ထိုသူတို႔သည္ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ေကာင္းေသာ ကုလား-ဗမာ ဘာသာေရး အဓိက႐ုဏ္း အႀကီးစားတခုကို ဖန္တီးႏို္ုင္ေၾကာင္း အထူးသတိခ်ပ္ေစလိုပါသည္။
*********************
ေဆးပညာရွင္တို႔ကမူ ထိုျဖစ္စဥ္တြင္ ေဒါသစိတ္ကို ႂကြေစေသာ ဗိုင္းရက္စ္တမ်ိဳးေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚလာသည္ဟုဆိုၾကသည္။ထိုေရာဂါေဝဒနာရွင္တို႔ ေရာဂါျပင္းထန္ခ်ိန္တြင္ စိတ္သက္သာရာရလာေအာင္ ျပဳလုပ္ႏိုင္သည့္ စိတ္ၿငိမ္ေဆး အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိေသာ္လည္း အိမ္တြင္းေဆးၿမီးတို တခ်ိဳ႕ကို ေဖၚျပလိုက္ပါသည္။
* ၁-Black berry အသီး
တပတ္ခန္႔ေနပူျပထားေသာ ေရကရားထဲသို႔ ေရျဖည့္၍ ဆားလက္တဆုပ္ထည့္ပါ။ မည္သည့္ အစာမွ်မစားခင္ black berry ၃ kg ကို ၁၀ ပံုပံု၍ တပံုစီစားၿပီး ဆားေရတခြက္ေသာက္ပါ။ ၂ ပတ္ဆက္တိုက္ေသာက္ရမည္ျဖစ္၍ (အသီး ၃ kg ႏွင့္ဆားေရကရား) တို႔ကို တခုမၿပီးခင္တခု အဆင္သင့္ရွိေနပါေစ။
* ၂- ပ်ားရည္
လဖက္ရည္ဇြန္း တဇြန္းျဖင့္ ပ်ားရည္စစ္စစ္ တေန႔ တဇြန္းစီေသာက္ရန္
* ၃-ဗူးသီး
ဗူးသီးကို ႀကိတ္၍ ေခါင္းေပၚအံုးထားေပးရန္
* ၄-ေဂၚဖီရြက္
ႀကိတ္၍ ေသာက္ရန္
( လၻက္ရည္ ေကာ္ဖီ အရက္ ေရွာင္ရမည္။ )
********************
ပရေလာကပညာရွင္မ်ားကေတာ့ မေကာင္းဆိုးဝါးမ်ား ဝင္ေရာက္စီးနင္းသည္၊ သရဲစီးသည္ ဟုဆိုၾကသည္။
ပရေလာက ႏွင့္ပတ္သက္၍ လုပ္ေဆာင္ခ်က္အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိၾကေသာ္လည္း ကြ်န္မအေနႏွင့္ စိတ္တည္ၿငိမ္ေအာင္ ပုတီးစိတ္ျခင္း၊ပရိတ္ရြတ္ျခင္း၊တရားထိုင္ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ သက္သာေပ်ာက္ကင္းေစမည္ဟု ယံုၾကည္ပါသည္။ ဗုဒၶဘာသာဝင္မဟုတ္သူမ်ားအတြက္ေတာ့ ေယာဂက်င့္စဥ္သည္ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ပါသည္။
အခ်ိဳ႕ ဘာသာေရး အဖြဲ႕မ်ားကေတာ့ ဆုေတာင္းလွ်င္ ပ ေပ်ာက္ႏိုင္သည္ဟု ယံုၾကည္၍ ထိုကဲ့သို႔ ျဖစ္စဥ္မ်ားျဖစ္လာလွ်င္ သူတို႔ယံုၾကည္ေသာ ဆုေတာင္းမႈမ်ားျပဳလုပ္ၾကသည္။
*******************
ပရေလာက စုန္းသရဲတို႔ေၾကာင့္ျဖစ္ေစ၊ စိတ္ဖိစီးမႈေၾကာင့္ျဖစ္ေစ၊ တကယ့္ျဖစ္ရပ္မွန္ ေကာလဟာလေၾကာင့္ျဖစ္ေစ၊ လုပ္ၾကံေသာ ေကာလဟာလ အလိမ္အညာ ေၾကာင့္ျဖစ္ေစ၊ ႏိုင္ငံေရးလွည့္ကြက္ေၾကာင့္ျဖစ္ေစ ရရွိႏို္ုင္ေသာ လွ်ိဳ႕ဝွက္ဆန္းၾကယ္ေသာ mass hysteria ေရာဂါ အေၾကာင္း ဗဟုသုတရေစခ်င္၍ ဤေဆာင္းပါးကို ေရးျဖစ္ပါသည္။
မေရႊမိုး (ကိုရီးယား)
ဩဂုတ္လ ၃၁ ရက္ ၂၀၁၇
References
-Mass hysteria
-The 15th Century Nun Biting Mania
-Dancing Plague of 1518
-A Classic Case of Mass Hysteria in Tarapoto, Peru
(Last updated: 13th March, 2017)
-Strange Cases of Mass Hysteria Through History By April Holloway
-1844 book ‘Epidemics of the Middle Ages’ by J. F. C. Hecker
-Salem Witch Trials (1692–1693)
Via.... PhyoThuraNaing