အေျခခံ ၀ိပႆနာတရား အားထုတ္နည္း
By Rozoner King in ဓမၼသင္တန္း · Edit Doc
[By Ashin Vicitta]
အေျခခံ ၀ိပႆနာတရား အားထုတ္နည္း (၁)
အခုေရးသားေဖာ္ျပေပးမယ့္ တရားအားထုတ္နည္းဟာ ၀ိပႆနာတရားကုိ အေတာ္အသင့္ အားထုတ္းဖူးသူမ်ား၊ အတုိင္းအတာ တစ္ခုအထိ အေတြ႕အႀကဳံရွိထားသူမ်ား၊ ၀ိပႆနာ ဉာဏ္အဆင့္အတန္း အထုိက္အေလွ်ာက္ ျမင့္ထားသူမ်ားအတြက္ ရည္ရြယ္ေရးသားျခင္း မဟုတ္ဘဲ ၀ိပႆနာအလုပ္ကုိ တစ္ခါမွ မလုပ္ဖူးသူမ်ား၊ စမ္းၿပီးတရား အားထုတ္ခ်င္ေပမယ့္ ဘယ္လုိအားထုတ္ရမယ္ဆိုတဲ့ အေျခခံ အားထုတ္နည္းကုိပင္ မသိသူမ်ား စသူတုိ႔အတြက္ ရည္ရြယ္ၿပီး ေရးသားတင္ျပျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ စိတ္၀င္စားသူမ်ား အေနျဖင့္ ေသေသခ်ာခ်ာ အခ်ိန္ယူၿပီး နားလည္သေဘာေပါက္ေအာင္ အၾကိမ္ႀကိမ္ ဖတ္႐ႈကာ လက္ေတြ႕အားထုတ္ၾကည့္ေစခ်င္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ၀ိပႆနာ တရားအားထုတ္နည္းကုိ မေျပာခင္ ၀ိပႆနာဆုိတဲ့ စကားလုံးရဲ႕ အဓိပၸါယ္ကုိ အရင္ေျပာလုိပါတယ္။
၀ိပႆနာဆုိတာ ၀ိ၀ိေဓန ပႆနာ ၀ိပႆနာလုိ႔ စာေပမွာဆုိတဲ့အတုိင္း ၀ိ၀ိေဓန- အထူးထူးအျပားျပားအားျဖင့္ ပႆနာ- ျမင္ျခင္း၊ ၾကည့္ျခင္း၊ ပိပႆနာ- အထူးထူးအျပားျပား ျမင္ျခင္းၾကည့္ျခင္းလုိ႔ စာလုိနားလည္ထား ႏုိင္ပါတယ္။ အထူးထူး အျပားျပား ျမင္တယ္ဆုိတာ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ျမင္ျခင္းသိျခင္းလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ ဆုိလုိတာက စိတ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ႐ုပ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ျဖစ္သမွ်အရာကုိ သိေနျခင္း၊ ဉာဏ္မ်က္စိျဖင့္ ျမင္သလုိ ျမင္ေနျခင္းလုိ႔ ဆုိလုိပါတယ္။ ပုိၿပီးရွင္းေအာင္ ေျပာရရင္ ျဖစ္သမွ်အရာေတြ အေပၚမွာ သတိကပ္ေနျခင္းပါပဲ။ အဲဒါကုိ သတိပ႒ာန- သတိ၏ ၿမဲစြာတည္ျခင္း၊ သတိရွိေနျခင္းလုိ႔ ဆုိပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ အခ်ိဳ႕က တရားအားထုတ္တာကုိ ၀ိပႆနာ သတိပ႒ာန္ပြားမ်ားတယ္လုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ သတိပ႒ာနသုတ္လာ သတိပ႒ာန္နည္းအတုိင္း အားထုတ္ျခင္းကုိပဲ ၀ိပႆနာ တရားအားထုတ္တယ္လုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သတိပ႒ာန္လုိ႔ပဲဆုိဆုိ၊ ၀ိပႆနာလုိ႔ပဲဆုိဆုိ၊ သတိပ႒ာန္ ၀ိပႆနာလုိ႔ပဲ ေျပာေျပာ အဓိပၸါယ္ကေတာ့ စိတ္နဲ႔႐ုပ္မွာ ျဖစ္ေပၚတတ္တဲ့ အာ႐ုံေတြကုိ မလြတ္တမ္း သတိကပ္ေနျခင္း၊ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ သတိရွိေနျခင္းပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေနရာမွာ တင္ျပေပးမယ့္ အေျခခံ၀ိပႆနာ တရားအားထုတ္နည္းဟာလည္း မဟာသတိပ႒ာန သုတ္လာ ဘုရားရွင္ေဟာၾကားေတာ္မူတဲ့ နည္းကုိပဲ အေျခခံၿပီး နားလည္လြယ္ေအာင္ တစ္ဆင့္ျပန္လည္ တင္ျပေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
မဟာသတိပ႒ာနသုတ္ကုိ ၾကည့္ရင္ ၀ိပႆနာတရား ဘာေၾကာင့္ အားထုတ္ဖုိ႔လုိေၾကာင္း အေၾကာင္းျပခ်က္မွစၿပီး အားထုတ္တဲ့အခါ ေနရာေရြးခ်ယ္ထုိင္ပုံနည္းကအစ ေဖာ္ျပေပးထားတာကုိ ေတြ႕ရပါတယ္။ ေလာကသားတုိ႔၏ စိုးရိမ္ေသာက ပူေဆြးမႈမ်ားမွစ၍ ကိေလသာကုန္ခမ္းၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းရာ နိဗၺာန္ကုိ သြားရန္မွာ တစ္ျခားနည္းမရွိဘဲ ဒီသတိပ႒ာန္နည္းပဲ ရွိတယ္ဆုိတာကုိ မဟာသတိပ႒ာန သုတ္မွာအတိအလင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ျမတ္ဗုဒၶက “ရဟန္းတုိ႔ ဤခရီးလမ္းသည္ သတၱ၀ါတုိ႔၏ စိတ္စင္ၾကယ္ေစရန္၊ စိုးရိမ္ပူပန္ျခင္း ငုိေၾကြးျခင္းတုိ႔ကုိ လြန္ေျမာက္ရန္၊ ကုိယ္ဆင္းရဲျခင္း စိတ္ဆင္းရဲျခင္းတုိ႔ကုိ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းရန္၊ အရိယာမဂ္ကုိ မ်က္ေမွာက္ျပဳရန္ တစ္ေၾကာင္းတည္းေသာ ခရီးလမ္းျဖစ္ေပ၏။ ယင္းသည့္ခရီးလမ္းကား ႐ုပ္၊ ေ၀ဒနာ၊ စိတ္၊ သေဘာတရားတုိ႔၌ ႐ုပ္၊ ေ၀ဒနာ၊ စိတ္၊ သေဘာတရားဟူ၍ သတိသမၸဇဥ္ျဖင့္ မလြတ္ေအာင္ အႀကိမ္ႀကိမ္ ႐ႈမွတ္၍ေနျခင္း ဟူေသာ ဤသတိပ႒ာန္ေလးပါး အက်င့္တရားတုိ႔ပင္တည္း…”လုိ႔ ေဟာၾကားေတာ္မူပါတယ္။ ဆုိလုိတာက စုိးရိမ္ေသာက ပူေဆြးမႈအားလုံး ခ်ဳပ္ၿငိမ္းၿပီး နိဗၺာန္ကုိ မ်က္ေမွာက္ျပဳဖုိ႔ အတြက္ စိတ္၊ ေ၀ဒနာ၊ ႐ုပ္ႏွင့္ ဓမၼေခၚ သေဘာတရားေတြမွာ ဉာဏ္ပညာျဖင့္ မလြတ္တမ္း သတိရွိရွိ မွတ္သိေနဖုိ႔လုိေၾကာင္း ဆုိလုိရင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စုိးရိမ္ေသာက ပူေဆြးမႈမ်ား ကုန္ဆုံးကာ ကိေလသာၿငိမ္းရာ နိဗၺာန္ကုိ သြားဖုိ႔အတြက္ တစ္ခုတည္းေသာ လမ္းျဖစ္သည့္ ဒီသတိပ႒ာန္ ၀ိပႆနာ အလုပ္ကုိ အားထုတ္ဖုိ႔လုိေၾကာင္း ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ၿပီးေတာ့ ၀ိပႆနာတရား စတင္အားထုတ္တဲ့ ေယာဂီဟာ “ေတာသုိ႔သြားေရာက္၍ျဖစ္ေစ၊ သစ္ပင္ရင္းသုိ႔ သြားေရာက္၍ ျဖစ္ေစ၊ ဆိတ္ၿငိမ္ရာသုိ႔ သြားေရာက္၍ ျဖစ္ေစ တင္ပလႅင္ေခြၿပီးလွ်င္ ကုိယ္ကုိေျဖာင့္မတ္စြာထား၍ သတိကုိ ေရွး႐ႈျဖစ္ေစလွ်က္ ထုိင္ရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း” ဒီသုတ္ေတာ္မွာ ျပထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စတင္အားထုတ္မယ့္ ပုဂၢိဳလ္ဟာ ေတာေတာင္သစ္ပင္ စသည္မ်ား ရွိတဲ့ေနရာကုိ မသြားႏုိင္တာေတာင္မွ တိတ္ဆိတ္ၿငိမ္သက္တဲ့ ေနရာတစ္ခုခုမွာေနၿပီး အမ်ိဳးသားဆုိရင္ သက္ေသာင့္သက္သာ တင္ပလႅင္ေခြထုိင္၊ အမ်ိဳးသမီးဆုိရင္လည္း သင့္ေလွ်ာ္သလုိ သက္ေသာင့္သက္သာ ထုိင္၊ ခါးနဲ႔ေခါင္းကုိ ေျဖာင့္မတ္စြာထားၿပီး မ်က္လႊာခ်ကာ လက္အေနအထားကေတာ့ ဘယ္ဘက္လက္ေပၚ ညာဘက္လက္ ထပ္ၿပီးထားလုိကထား၊ ဒူးႏွစ္ဘက္ေပၚမွာ တစ္ဘက္စီထားလုိကထားၿပီး ခႏၶာကုိယ္ အေနအထားကုိ ျပင္ဆင္ရပါမယ္။ အဲဒီလုိ ျပင္ဆင္ၿပီး ကာယာႏုပႆနာလုိ႔ေခၚတဲ့ အာနာပါန ထြက္ေလ၊ ၀င္ေလကစၿပီး သတိကပ္ကာ ရႈမွတ္ရပါမယ္။
ဗုဒၶက “ရဟန္းသည္ (ေယာဂီသည္) သတိရွိလ်က္သာလ်င္ ထြက္သက္ေလကုိ ႐ႈိက္၏၊ သတိရွိလ်က္သာလွ်င္ ၀င္သက္ေလကုိ ႐ွဴ၏၊ ႐ွည္ရွည္႐ႈိက္႐ွဴလွ်င္လည္း ရွည္ရွည္႐ႈိက္႐ွဴသည္ဟု သိ၏၊ တုိတုိ႐ႈိက္႐ွဴလွ်င္လည္း တုိတုိ႐ႈိက္႐ွဴသည္ဟု သိ၏၊ ထြက္ေလ၀င္ေလ၏ အစ အလယ္ အဆုံး အလုံးစုံေသာ ႐ုပ္အေပါင္းကုိ ထင္ရွားသိလ်က္ ႐ိႈက္႐ွဴမည္ဟု သိလွ်က္က်င့္၏…” စသျဖင့္ အေျခခံ အာနာပါန မွတ္နည္းကုိ ျပေတာ္မူပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၀ိပႆနာ တရားအားထုတ္မယ့္ ေယာဂီဟာ ေနရာထုိင္ခင္းႏွင့္ ခႏၶာကုိယ္ကုိ အဆင္ေျပသလုိ ျပင္ဆင္ၿပီး စိတ္မွာတစ္ျခား ဘာအာ႐ုံမွ မရွိေစဘဲ (အားလုံးကုိ ေမ့ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစား) ကုိယ့္ရဲ႕စိတ္ကုိ အေျခခံ အမွတ္အာ႐ုံျဖစ္တဲ့ ႏွာသိးဖ်ားကုိ အာ႐ုံျပဳထားရပါမယ္။ အဲဒီလုိစိတ္နဲ႔ ႏွားသီးဖ်ားကုိ အာ႐ုံျပဳ ျမင္ေအာင္ၾကည့္ၿပီး ထြက္ေလ၀င္ေလကစ မွတ္ရပါမယ္။ ႏွာေခါင္းအေပါက္ေလးကေန တုိးၿပီး အေပၚႏႈတ္ခမ္းစပ္ေလးကုိ ထိထြက္လာတဲ့ ထြက္ေလ၊ ထြက္ေလဆုံးၿပီး ျပန္ၿပီးတုိး၀င္လာတဲ့ ၀င္ေလကုိ အလုိက္သင့္လုိက္ၿပီး မွတ္သိေပးေနရပါမယ္။
ဒီလုိ မွတ္တဲ့အခါမွာ အရွိအတုိင္းေလးပဲ မွတ္သိေပးေနရပါမယ္။ အသက္ကုိ လုပ္မ႐ူရပါဘူး။ သူ႔ပုံမွန္ ႐ွဴ႐ိႈက္ေနက် အတုိင္းပဲ လုိက္သိေန႐ုံပါပဲ။ အဲဒီလုိ လုိက္သိမွတ္တဲ့အခါမွာ အမွတ္အာ႐ုံကုိ ထြက္သြားတဲ့ေလ၊ ၀င္လာတဲ့ေလေလး ဆုံးသြားေအာင္ ႏွာသီးဖ်ားနဲ႔ အထက္ႏႈတ္ခမ္းၾကားကေနၿပီး အလုိက္သင့္ေစာင့္ၾကည့္ သိမွတ္ေပးရပါမယ္။ တစ္ေနရာတည္းကပဲ ေစာင့္ၾကည့္မွတ္ေပးရမယ္လုိ႔ ဆုိလုိပါတယ္။ ထြက္လာ၊ ၀င္လာတ့ဲေလရဲ႕ေနာက္ကုိ လုိက္ၿပီး ရင္ေခါင္းမွတစ္ဆင့္ ၀မ္းဗုိက္အထိ လုိက္ေနစရာ မလုိပါဘူး။ ႏွာသီးဖ်ားေလးကပဲ ေစာင့္ၿပီး ထြက္ေလ၀င္ေလ ဆုံးေအာင္တုိးထိလာတဲ့ ေလေလးကုိ အလုိက္သင့္လုိက္မွတ္ ေပးရပါမယ္။ ထြက္ေလ၀င္ေလကုိ အစအဆုံး အလုိက္သင့္ လုိက္သိေနရမယ္ဆုိတာ အဲဒီႏွာသီးဖ်ားနဲ႔ အထက္ႏႈတ္ခမ္းဖ်ား ေနရာေလးကပဲ ေစာင့္ၾကည့္ၿပီး တုိးထြက္လာတဲ့ ထြက္ေလဆုံးသြားတဲ့အထိ၊ ထြက္ေလဆုံးတာနဲ႔ တစ္ၿပိဳင္နက္ ၀င္လာတဲ့ေလကုိလည္း အဲဒီေနရာကေန တုိး၀င္လာတဲ့ ေလေလးဆုံးသြားတဲ့အထိ စိတ္ကေန သိမွတ္ေပးေနရပါတယ္။
အဲဒီလုိ ထြက္ေလအစအဆုံး၊ ၀င္ေလအစအဆုံးကုိ တစ္ေနရာတည္းကေန ေစာင့္ၾကည့္သိရွိေပးေနတာကုိပဲ အစအလယ္အဆုံး ႐ႈမွတ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ အစကေန ဆုံးသြားတဲ့အထိ မလြတ္တမ္းမွတ္ေနရင္ အလယ္မွာလည္း မလြတ္ေတာ့ပါဘူး။ ဒါကုိပဲ မလြတ္တမ္း မွတ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒီနည္းအတုိင္း မလြတ္ေအာင္ ႀကိဳးစားၿပီး အႀကိမ္ႀကိမ္ မွတ္သိေပးရပါတယ္။ ႐ႈမွတ္တယ္ဆုိတာ တုိးထြက္တုိး၀င္လာတဲ့ ေလကုိ မလြတ္ေအာင္ သတိကပ္ၿပီး လုိက္သိေပးေနတာကုိ ဆုိလုိတာျဖစ္တဲ့အတြက္ အႀကိမ္ၾကိမ္ မွတ္သိေပးေနရပါတယ္။
ခုမွ စမွတ္တဲ့ ေယာဂီေတြအတြက္ မွတ္ခါစမွာ အခက္အခဲ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ သမာဓိ မရွိေသးတဲ့အတြက္ စိတ္မွာ အေတြးေပါင္းစုံ၊ စိတ္ကူးေပါင္းစုံ ၀င္တတ္ပါတယ္။ ဒီထြက္ေလ၀င္ေလကုိပဲ ေကာင္းေကာင္းမွတ္ မရတာေတြလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။ ထြက္ေလ၀င္ေလ မထင္ရွားတာကုိ ေျပာတာပါ။ တစ္ခါတစ္ေလ ႏွာေခါင္းေပါက္ တစ္ခုမွာ ထင္ရွားသလုိ ျဖစ္ေနၿပီး တစ္ခါတစ္ေလ ႏွစ္ဘက္လုံး မထင္ရွားပဲ ျဖစ္ေနတာလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ အခါမ်ိဳးမွာ ကုိယ္အသက္႐ႈေနတယ္ဆုိတဲ့ အသိေလးေတာ့ ရွိတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအသိအတုိင္း သိမွတ္ေနရင္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလ မွတ္ေနရင္းနဲ႔ စိတ္ကအျပင္ေရာက္ၿပီး အေတြးစိတ္ကူးေတြေနာက္ ပါသြားတတ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ အခါမ်ိဳးမွာ သတိရတုိင္း ျပန္ၿပီးႏွာသီးဖ်ား အမွတ္အာ႐ုံကုိ ျပန္ယူျပန္မွတ္ေပးရပါတယ္။ ဒီလုိ စိတ္ထြက္လုိက္ သတိရတဲ့အခါ ျပန္မွတ္လုိက္ စသျဖင့္ ထပ္ခါထပ္ခါ အႀကိမ္ႀကိမ္လုပ္ေပးရင္ တျဖည္းျဖည္း သမာဓိ ရလာပါလိမ့္မယ္။ စမွတ္ကာစ သမာဓိ အားနည္းေနေသးတဲ့ အခ်ိန္မွာ စိတ္ဓာတ္မက် ဇြဲမေလွ်ာ့ဘဲ ႀကိဳးစားမႈ ၀ီရီယကုိ ပုိၿပီးအားဆုိက္ ေပးရပါတယ္။ ဒါမွ သမာဓိ အားေကာင္းလာမွာပါ။
ခုလုိ အာနာပါနကုိ အေျခခံၿပီး အားထုတ္ေနတာဟာ ကာယာႏုပႆနာ႐ႈေနတာ ဆုိေပမယ့္ တကယ့္၀ိပႆနာပုိင္းကုိ သြားဖုိ႔အတြက္ သမာဓိ တည္ေထာင္ေနတာလုိ႔ ေျပာႏုိင္ပါတယ္။ အာနာပါနကုိ ပင္တုိင္အမွတ္အာ႐ုံ အျဖစ္ထားၿပီး ၀ိပႆနာပုိင္းကုိ ကူးရင္ပုိၿပီး အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ရွိေစႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စမွတ္တဲ့ ေယာဂီအေနျဖင့္ ဒီထြက္ေလ၀င္ေလကုိ မလြတ္တမ္း အစအဆုံး မွတ္တဲ့အလုပ္ တစ္ခုတည္းကုိပဲ အခ်ိန္ေပးၿပီး မွတ္ေစခ်င္ပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ ခႏၶာကုိယ္မွာ ေပၚလာတတ္တဲ့ တျခားအာ႐ုံေတြေနာက္ကုိ လုိက္မမွတ္ေသးပဲ အာနာပါန တစ္ခုတည္းကိုပဲ မွတ္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကည့္ဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔လည္းဆုိေတာ့ သမာဓိ မတည္ေသးခင္ ၀ိပႆနာပုိင္းကုိ ကူးတဲ့အခါမွာ မွတ္ရတာ ခက္တတ္လုိ႔ပါ။ အာနပါနကုိပဲ တစ္နာရီမွာ တစ္နာရီနီးပါးေလာက္ မလြတ္တမ္း မွတ္ႏုိင္ၿပီဆုိမွ ခႏၶာကုိယ္မွ ေပၚလာတတ္တဲ့ ထုံတာ၊ က်င္တာ၊ နာတာ၊ ကုိက္တာ၊ ယားတာ စတဲ့ ေ၀ဒနာေတြကုိ ေျပာင္းၿပီး ေပၚရာေပၚရာကုိ ေပၚခုိက္ျဖစ္ခုိက္မွာ လုိက္လုိက္ၿပီး မွတ္သိေပးရပါတယ္။ အဲဒီလုိ မွတ္တဲ့အခါမွာ ေ၀ဒနာရဲ႕ သေဘာကုိ စိတ္ကေလးနဲ႔ ျမင္ေအာင္ၾကည့္ၿပီး မွတ္သိေပးရပါတယ္။ ေ၀ဒနာရဲ႕ သေဘာဆုိတာက က်င္ရင္က်င္ေနတဲ့ ခံစားမႈ၊ ယားရင္ယားေနတဲ့ ခံစားမႈ၊ ပူရင္ပူးေနတဲ့ ခံစားမႈ စတာကုိ ေျပာတာပါ။
တစ္ခါတစ္ရံ ေ၀ဒနာက ႏွစ္ခုသုံးခု ေပၚေနတတ္တာေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ အခါမ်ိဳးမွာ အထင္ရွားဆုံး၊ မွတ္လုိ႔အေကာင္းဆုံးျဖစ္တဲ့ ခံစားမႈ ေ၀ဒနာတစ္ခုကုိပဲ ေရြးခ်ယ္မွတ္ေပးရပါတယ္။ ေ၀ဒနာကုိ မွတ္တဲ့အခါမွာ ေ၀ဒနာက ပုိၿပီးျပင္းထန္လာတာလည္း ရွိတတ္သလုိ ေလွ်ာ့သြားတာလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။ ပုိးယားလာတာ၊ ပုိပူလာတာ၊ ပုိက်င္လာတာ စတာေတြေပါ့။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ပုိျပင္းလာတတ္ပါတယ္။ ျဖစ္ႏုိင္ရင္ ေပၚသမွ်ေ၀ဒနာကုိ သီးခံၿပီး ဒီေ၀ဒနာကုိ ေက်ာ္သြားေအာင္ မွတ္ၾကည့္ေစခ်င္ပါတယ္။ ဆုိလုိတာက ေ၀ဒနာကပဲ ပုိပုိျပင္းႏုိင္မလား ကုိယ္ကပဲ အမွတ္မလြတ္ေအာင္ သီးခံၿပီး မွတ္ႏုိင္မလားဆိုတဲ့ သေဘာပါ။
တတ္ႏုိင္သမွ် သီးခံၿပီးမွတ္လုိ႔မွ ေ၀ဒနာက မေလွ်ာ့ဘဲ ပုိၿပီး တုိးတုိးလာေနတယ္ ဘယ္လုိမွ မခံႏုိင္ေတာ့ဘူးဆုိရင္ေတာ့ ဒီေ၀ဒနာကုိ လစ္လ်ဴ႐ႈၿပီး အာနာပါနကုိ ျပန္မွတ္ၾကည့္ပါ။ ဒါလည္းမရ ပုိၿပီးျပင္းလာတယ္၊ မွတ္ရင္းနဲ႔ မခံမရပ္ႏုိင္ျဖစ္လာၿပီး မေပ်ာက္ရေကာင္းလားဆုိတဲ့ ေဒါသအေတြးေတြပါ ျဖစ္လာတယ္ဆုိရင္ေတာ့ ထုိင္ထားတဲ့ ဣရိယပုတ္ေလးကုိ သတိေလးနဲ႔ ျပင္ၿပီးထုိင္မွတ္ၾကည့္ပါ။ ျပင္ၿပီးထုိင္တဲ့အခါ ျပင္ေနတဲ့ အမူအရာ လႈပ္ရွားမႈကုိ သိမွတ္ၿပီး ျပင္ဖုိ႔ေတာ့ လုိပါတယ္။ ျပင္လုိက္တဲ့အတြက္ ဣရိယာပုတ္ ေျပာင္းသြားရင္ ေ၀ဒနာလည္း ေျပာင္းသြားတတ္ပါတယ္။ ဒါက ေနာက္ဆုံး ေ၀ဒနာကုိ ဘယ္လုိမွ သီးခံလုိ႔ မရေတာ့မွ ေျပာင္းၾကည့္ဖုိ႔ပါ။ ဒီနည္းအတုိင္း ေပၚရာေပၚရာကုိ လုိက္လုိက္မွတ္ေပးတာကုိပဲ ၀ိပႆနာ ႐ႈတယ္လုိ႔ ေခၚပါတယ္။
ေနာက္သမာဓိ အားေကာင္းလာတဲ့ အခါမွာ ကုိယ့္ရဲ႕စိတ္အစဥ္ကုိပါ သိလာတတ္ပါတယ္။ စိတ္မွာအေတြးေတြ ၀င္ေတာ့မယ္ ၀င္ေနတယ္ ဆုိတာကုိ သိတာနဲ႔ တစ္ၿပိဳင္နက္ အဲဒီစိတ္ကုိ သတိနဲ႔ သိေအာင္မွတ္ေပးရပါတယ္။ စိတ္ဆုိတဲ့ သေဘာက တစ္ခါတည္း ခ်ဳပ္ကုိင္ထားလုိ႔ မရတဲ့အတြက္ ေရွ႕စိတ္ကုိ ေနာက္စိတ္က သိလုိက္တာနဲ႔ ေရွ႕စိတ္ေပ်ာက္ၿပီး ေနာက္သိစိတ္က ေပၚလာတာပါပဲ။ အဲဒီလုိ တစ္စိတ္ၿပီး တစ္စိတ္မွတ္မွတ္ သိေပးရင္ကုိပဲ စိတၱာႏုပႆနာ ျဖစ္ေနတာပါ။ ဆုိၾကပါစုိ႔..။ စိတ္မွာ အလုိမက်ျဖစ္တဲ့အခါ အဲဒီအလုိမက်တာကုိ သိလုိက္တာနဲ႔ ဒီအလုိမက်တဲ့ စိတ္မျဖစ္ေတာ့ဘဲ သိစိတ္က ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။ ဒီသိစိတ္ဟာလည္း ေနာက္ေနာက္စိတ္ေတြက ထပ္ထပ္ၿပီး ေပၚေပၚလာတဲ့အခါ အသစ္အသစ္ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ဘယ္လုိပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေပၚလာသမွ် စိတ္အစဥ္ကုိ ေပၚခုိက္ျဖစ္ခုိက္မွာ လုိက္သိေပးေနႏုိင္ရင္ ဒီစိတ္ဟာ ေရွ႕ဆက္မျဖစ္ေတာ့ ပါဘူး။ အဲဒီလုိ ေပၚသမွ်ကုိ လုိက္သိေပးေနတာကုိပဲ ၀ိပႆနာ ႐ႈတယ္လုိ႔ ေခၚပါတယ္။
အထက္မွာ ေျပာခဲ့တဲ့နည္းအတုိင္း အာနာပါနမွ စၿပီး ႐ႈမွတ္ကာ သမာဓိထူေထာင္လုိ႔ ၀ိပႆနာပုိင္းကူးၿပီး စိတ္နဲ႔႐ုပ္မွာ ေပၚလာတဲ့ အရာမွန္သမွ်ကုိ လုိက္ၿပီးသိမွတ္ေပးေန႐ုံနဲ႔ပဲ ဗုဒၶေျပာတဲ့ သတိပ႒ာန္နည္းအတုိင္း အားထုတ္ေနၿပီးသား ျဖစ္ေနပါတယ္။ တစ္ထုိင္တည္းမွာပဲ ေပၚရာေပၚရာကုိ လုိက္လုိက္ၿပီး မွတ္သိေနတဲ့အတြက္ ကာယာႏုပႆနာ၊ ေ၀ဒနာႏုပႆနာ၊ စိတၱာႏုပႆနာ၊ သေဘာတရားကုိ မွတ္သိတဲ့ ဓမၼာႏုပႆနာကုိ ႐ႈမွတ္ၿပီးသား ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါက အမည္နာမအေနနဲ႔သာ ေျပာျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ေပၚရာေပၚရာကုိ လုိက္မွတ္ေန႐ုံပါပဲ။
တကယ္ေတာ့ အားတဲ့အခါတုိင္း ဒီအမွတ္ေလးနဲ႔ ေနတတ္တဲ့ အက်င့္ေလးလုပ္ေပးရင္ ေကာင္းပါတယ္။ တိတ္ဆိတ္ၿငိမ္သက္ရာမွာ ထုိင္ၿပီး မွတ္ရမယ္လုိ႔ အထက္မွာ ဆုိထားေပမယ့္ ေလ်ာင္း၊ ထုိင္၊ ရပ္၊ သြားဆုိတဲ့ ဣရိယာပုတ္ေလးမ်ိဳးလုံးကုိ ဘယ္လုိေနရာ ဘယ္လုိအခ်ိန္၊ ဘယ္လုိအေျခ အေနမ်ိဳးျဖစ္ျဖစ္ မွတ္သိႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ရိပ္သာသြားၿပီး တရားအားမထုတ္ႏုိင္ေပမယ့္ ကုိယ့္ေနရာေလးမွာ ကုိယ့္ရဲ႕ခႏၶာကုိယ္နဲ႔ စိတ္မွာ သတိေလးကပ္ၿပီး သိမွတ္ေပးေနရင္လည္း တရားမွတ္တာပါပဲ။ အိပ္ရာေပၚ လဲွေနတဲ့အခ်ိန္မွာလည္း တစ္ျခားအရာေတြ ေလွ်ာက္ေတြးေနတာထက္စာရင္ ႏွာသီးဖ်ားမွာ စိတ္ေလးကပ္ၿပီး အာနာပါနမွတ္ေနရင္လည္း ကုသုိလ္ျဖစ္ၿပီး သမာဓိတည္ေနကာ အမွတ္သတိနဲ႔ ေနေနတာျဖစ္ပါတယ္။
တစ္ေနရာရာကုိ ကားစီး၊ ရထားစီး သြားရင္လည္း အာနာပါနေလးနဲ႔၊ အမွတ္သတိေလးနဲ႔ မွတ္သြားႏုိင္ပါတယ္။ အလုပ္လုပ္တဲ့အခါမွာလည္း အလုပ္မွာ အာ႐ုံဆုိက္ၿပီး လႈပ္ရွားေနတဲ့ ကုိယ္အမူအရာေတြကုိ သတိကပ္ၿပီး လုိက္သိေပးေနတာလည္း အလုပ္ခြင္မွာ တရားမွတ္တာလုိ႔ ေျပာႏုိင္ပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ေသခ်ာတာကေတာ့ တရားမွတ္မႈကုိ ေလ်ာင္း၊ထုိင္၊ရပ္၊သြား ဣရိယာပုတ္ေလးပါးလုံးမွာ အခ်ိန္မေရြး၊ ေနရာမေရြး လုပ္ႏုိင္မွတ္ႏုိင္တယ္ ဆုိတာပါပဲ။
အာနာပါနကုိ အေျခခံထားတဲ့ အေျခခံ ၀ိပႆနာ ႐ႈနည္းကုိ တစ္ေန႔တစ္ေန႔ အခ်ိန္ေလး နဲနဲစီေပးၿပီး ႀကိဳက္တဲ့အခ်ိန္၊ ႀကိဳက္တဲ့ပုံစံမ်ိဳးနဲ႔ မွတ္ၿပီးေလ့က်င့္ႏုိင္ဖုိ႔ ဒီအေျခခံ ၀ိပႆနာ႐ႈနည္းကုိ တင္ျပေပးလုိက္ပါတယ္။ ဘုရားရွင္ရဲ႕ ဒီမဟာသတိပ႒ာနသုတ္ တစ္ခုလုံးရဲ႕ အခ်ဳပ္စကားက ”ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ” ဆုိတဲ့ စကားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဓိပၸါယ္က ဟုတ္တုိင္းမွန္စြာ သိပါဆုိတဲ့ အဓိပၸါယ္ပါ။ ဟုတ္တုိင္းမွန္စြာ သိတယ္ဆုိတာက ခုနေျပာခဲ့သလုိ ေပၚသမွ် ျဖစ္သမွ် အာ႐ုံေတြကုိ ေပၚခုိက္ျဖစ္ခုိက္မွာ သိေအာင္လုပ္ပါလုိ႔ ဆုိလုိတာျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ စိတ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ႐ုပ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ေပၚသမွ်ကုိ ေပၚခုိက္ျဖစ္ခုိက္မွာ လုိက္လုိက္ၿပီး သိမွတ္ေပးေနတာဟာ ၀ိပႆနာ အားထုတ္ထာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ကုိယ့္ရဲ႕ ေလ်ာင္း၊ ထုိင္၊ ရပ္၊ သြား ဣရိယာပုတ္မ်ားမွာ ဘယ္လုိပုံစံမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ျဖစ္ သတိကပ္ကာ လုိက္သိ၊ လုိက္မွတ္ၾကည့္ပါလုိ႔ တုိက္တြန္းလုိက္ပါတယ္။
အေျခခံဝိပႆနာ တရားအားထုတ္နည္း (၂)
အေျခခံ၀ိပႆနာတရား အားထုတ္နည္းအေၾကာင္း ေရးသားတင္ျပၿပီးေနာက္မွာ သူေတာ္ေကာင္းမ်ားရဲ႕ အသံေတြကုိ ျပန္လည္ၾကားလာရပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕က ေက်းဇူးတင္တဲ့အေၾကာင္း၊ တစ္ခ်ိဳ႕က သေဘာက်တဲ့အတြက္ တစ္ျခားသူမ်ားကုိလည္း တစ္ဆင့္ျပန္လည္ မွ်ေ၀ျဖစ္ေၾကာင္း၊ တစ္ခ်ိဳ႕က သူတုိ႔လုိ အေတြ႕အႀကံဳမရွိတဲ့ သူေတြအတြက္ အလြယ္တကူ နားလည္လြယ္၊ လုိက္နာက်င့္သုံးဖုိ႔ လြယ္ေၾကာင္း စသျဖင့္ ျပန္လည္တုံ႔ျပန္မႈမ်ားကုိ ရခဲ့ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ ေနာက္ဆက္တဲြအေနနဲ႔ ဆက္လက္ေဖာ္ျပေပးဖုိ႔နဲ႔ တစ္ခ်ိဳ႕ၾကျပန္ေတာ့ အားထုတ္နည္းကုိ သေဘာက်ေပမယ့္ ဘ၀ရပ္တည္ေရး ႐ုန္းကန္လႈပ္ရွားေနရတဲ့ အတြက္ ဘယ္လုိမွကုိ တရားအားထုတ္ဖုိ႔ အခ်ိန္မရျဖစ္ေနေၾကာင္း၊ ဒါေၾကာင့္ ဒီလုိ အခ်ိန္မရတဲ့ သူေတြအတြက္ ရႏုိင္သမွ် ေလ့က်င့္ႏုိင္မယ့္နည္းေလးမ်ားကုိ ဆက္လက္ေရးသား ေဖာ္ျပေပးဖုိ႔ ေလွ်ာက္ထားပါေၾကာင္း ေတာင္းဆုိလာၾကပါတယ္။ ဒီလုိဒီလုိ ျပန္လည္တုံ႔ျပန္မႈမ်ားေၾကာင့္ ၀ိပႆနာ တရားအားထုတ္နည္း ေနာက္ဆက္တဲြကုိ ဆက္လက္ေရးသား တင္ျပေပးျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
ဘ၀ရဲ႕ စား၀တ္ေနေရး လႈပ္ရွားမႈေတြေၾကာင့္ ဘယ္လုိမွ မအားလပ္တဲ့ သူေတြအမ်ားႀကီး ရွိေနတယ္ဆုိတာ နားလည္ေပမယ့္ ဒီလုိမအားလပ္မႈေတြေၾကာင့္ တရားအားထုတ္ခ်င္ေပမယ့္ အားမထုတ္ႏုိင္ ျဖစ္ရတယ္ ဆုိတာကုိေတာ့ ေျပာျပေပးဖုိ႔လုိပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ၀ိပႆနာ အလုပ္ဆုိတာ ရိပ္သာသြားၿပီး အခ်ိန္ျပည့္ ထုိင္ၿပီးမွ အားထုတ္ရတဲ့ တရားအားထုတ္မႈ မဟုတ္ပါဘူး။ အသက္ရွင္ေနရင္၊ စိတ္နဲ႔ခႏၶာကုိယ္ရွိေနရင္၊ ခႏၶာငါးပါး ရွိေနရင္ ဘယ္လုိေနရာ၊ ဘယ္လုိအေနအထား၊ ဘယ္လုိအခ်ိန္မွာမဆုိ အားထုတ္လုိ႔ ရပါတယ္။။ ေန႔စဥ္ လႈပ္ရွားမႈမ်ားထဲမွာကုိပဲ လႈပ္ရွားေနတုန္း တရားအားထုတ္ႏုိင္တဲ့ နည္းေတြရွိပါတယ္။
အမွန္ေတာ့ သတိအမွတ္သာ ရွိေနမယ္ဆုိရင္ အဲဒီလႈပ္ရွားမႈေတြကပဲ တရားမွတ္စရာ အမွတ္အာ႐ုံေတြ ျဖစ္ေနတာပါ။ တရားရွာ ကုိယ္မွာေတြ႕ဆုိသလုိ ဘုရားရွင္ကလည္း ခႏၶာကုိယ္ရဲ႕ ျဖစ္သမွ် အေနအထားေတြ အေပၚမွာ တရားရွာႏုိင္ေၾကာင္း ေဟာေတာ္မူပါတယ္။ ခႏၶာကုိယ္က ထုိင္ေနတဲ့အခါမွာလည္း ထုိင္ေနတဲ့အေနအထား၊ လဲေလ်ာင္းေနတဲ့အခါမွာလည္း လဲေလ်ာင္းေနတဲ့ အေနအထား၊ ရပ္ေနရင္လည္း ရပ္ေနတဲ့အေနအထား၊ သြားေနရင္လည္း သြားေနတဲ့ အေနအထား စတဲ့ ဘယ္လုိပုံစံမ်ိဳးမွာမဆုိ တရားရွာႏုိင္ပါတယ္တဲ့။ ဒါကုိ မဟာသတိပ႒ာနသုတ္မွာ ဣရိယာပုတ္ကုိ ဆင္ျခင္နည္းအျဖစ္ ဖြင့္ျပထားပါတယ္။
ဒီသုတ္ေတာ္မွာ ဗုဒၶျမတ္စြာက “ရဟန္းတုိ႔… ရဟန္း (တရားအားထုတ္တဲ့ ေယာဂီ)သည္ သြားလွ်င္လည္း သြားသည္ဟု သိ၏။ ထုိင္လွ်င္လည္း ထုိင္သည္ဟု သိ၏။ ရပ္လွ်င္လည္း ရပ္သည္ဟု သိ၏။ ေလ်ာင္းလွ်င္လည္း ေလ်ာင္းသည္ဟု သိ၏။ ထုိရဟန္း (ေယာဂီ)၏ ႐ုပ္အေပါင္းသည္ အၾကင္အၾကင္ အမူအရာအားျဖင့္ တည္ေန၏။ ထုိ႐ုပ္အေပါင္းကုိ ထုိထုိအမူအရာအားျဖင့္ သိ၏” လုိ႔ ေဟာေတာ္မူထားပါတယ္။ ဒီေဟာၾကားခ်က္ကုိ ၾကည့္ရင္ တရားမွတ္တာ ဘယ္လုိပုံစံမ်ိဳးမွာမဆုိ မွတ္ႏုိင္တယ္ဆုိတာ သိႏိုင္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ျမတ္စြာဘုရားရွင္က “ရဟန္းတုိ႔ တစ္ဖန္ ထုိ႔ျပင္ ရဟန္းသည္ ေရွ႕သုိ႔တုိးရာ၊ ေနာက္သုိ႔ဆုတ္ရာ၌ သိလ်က္ျပဳေလ့ရွိ၏။ တူ႐ူၾကည့္ရာ တေစာင္းၾကည့္ရာ၌ သိလ်က္ ျပဳေလ့ရွိ၏။ ေကြးရာဆန္႔ရာ၌ သိလ်က္ ျပဳေလ့ရွိ၏။ ဒုကုဋ္ သပိတ္ သကၤန္းကုိ ေဆာင္ရာ၌ သိလွ်က္ ျပဳေလ့ရွိ၏။ စားရာ ေသာက္ရာ ခဲရာ လ်က္ရာ၌ သိလ်က္ ျပဳေလ့ရွိ၏။ က်င္ႀကီးက်င္ငယ္စြန္႔႐ာ၌ သိလ်က္ ျပဳေလ့ရွိ၏။ သြားရာရပ္ရာ ထုိင္ရာအိပ္ရာ ႏုိးရာ တိတ္ဆိတ္ေနရာ၌ သိလ်က္ ျပဳေလ့ရွိ၏။”ဟု အေသးစိပ္ ထပ္မိန္႔ပါတယ္။
ဒီေဟာၾကားခ်က္ကုိၾကည့္ရင္ ျမတ္ဗုဒၶက ေန႔စဥ္လႈပ္ရွားမႈမ်ားမွာပဲ မွတ္တတ္ေအာင္၊ မွတ္ႏုိင္ေအာင္ မိန္႔ေတာ္မူထားတာကုိ ေတြ႕ရပါတယ္။ ေနာက္ဆုံး အေပါ့အေလး အညစ္အေၾကး စြန္႔တာကအစ အမွတ္သတိနဲ႔ ျပဳမူမယ္ဆုိရင္ အမွတ္အာ႐ုံ ျဖစ္ေၾကာင္း အတိအလင္း ရွင္းေတာ္မူထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အလုပ္ေတြမ်ားၿပီး မအားလုိ႔ တရားအားမထုတ္ႏုိင္ဘူး ဆုိသူေတြအတြက္ ျမတ္ဗုဒၶရဲ႕ ေဖာ္ျပပါ ေဟာၾကားခ်က္မ်ားက ဒီလုိေန႔စဥ္ လႈပ္ရွားေနမႈမ်ား၊ မအားလပ္မႈမ်ားကပင္ မွတ္စရာ အမွတ္အာ႐ုံေတြ ျဖစ္ေနတယ္ဆုိတာ သတိျပဳခုိင္းေနပါတယ္။
မွန္ပါတယ္။ တကယ့္ကုိ သတိအမွတ္နဲ႔သာ မွတ္သိေနမယ္ဆုိရင္ လူတုိင္းလူတုိင္းရဲ႕ ေန႔စဥ္လႈပ္ရွား ႐ုန္းကန္မႈေတြဟာ မွတ္စရာေတြပါပဲ။ ေန႔စဥ္ျဖစ္ပ်က္ လႈပ္ရွားေနတဲ့အတြက္ သတိမမူမိ ျဖစ္ေနၾကလုိ႔သာ တရားအားထုတ္ဖုိ႔ အခ်ိန္မရ ျဖစ္ေနၾကတာပါ။ သတိကပ္ၿပီး ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ သိေနလုိက္ရင္ ေန႔စဥ္လႈပ္ရွားမႈေတြဟာ တရားအမွတ္ေတြပါပဲ။ ႏွစ္ႏွစ္ၿခိဳက္ၿခိဳက္ အိပ္ေပ်ာ္ေနခ်ိန္က လဲြလုိ႔ မနက္အိပ္ရာကထ ညအိပ္ရာ၀င္ အိပ္မေပ်ာ္ခင္ အခ်ိန္အထိ ျဖစ္ပ်က္ေနတာေတြဟာ မွတ္စရာ အာ႐ုံေတြပါပဲ။ ဒီအျဖစ္အပ်က္ေတြကုိသာ လုိက္သိေနမယ္ဆုိရင္ ရိပ္သာသြားၿပီး အေထြအထူး တရားအားထုတ္ဖုိ႔ေတာင္ လုိမယ္မထင္ပါဘူး။
မနက္အိပ္ရာက ႏုိးတာနဲ႔ တစ္ၿပိဳက္နက္ စိတ္မွာ အသိ၀င္လာပါၿပီ။ အဲဒီအခ်ိန္ကစၿပီး ကုိယ့္ရဲ႕အမူအရာကုိ စိတ္နဲ႔ျမင္ေအာင္ ၾကည့္ၾကည့္ပါ၊ မွတ္ၾကည့္ပါ။ အိပ္ရာက ႏုိးႏုိးခ်င္း ခ်က္ခ်င္းမထခ်င္ေသးလုိ႔ လဲွေနတဲ့အခ်ိန္မွာ စိတ္ကုိႏွာသီးဖ်ားမွာ အာ႐ုံျပဳလုိ႔ ထြက္သက္၀င္သက္ေလး မွတ္ၾကည့္ေပါ့။ ထလာၿပီး ေစာင္ေခါင္းအုံး ေခါက္သိမ္းတဲ့ အခါလည္း အဲဒီလႈပ္ရွားမႈကုိ သတိထားၿပီး လုပ္ၾကည့္လုိက္ပါ။ ေစာင္ကုိမတာ၊ လက္ႏွစ္ဖက္နဲ႔ ေခါက္ေနတာ၊ ၿပီးေတာ့ သိမ္းတာစသျဖင့္ ဘာပဲလုပ္လုပ္ အဲဒီလုပ္ေနတဲ့ လႈပ္ရွားမႈမွာ အသိေလးေတြနဲ႔ လုိက္လုပ္ၾကည့္လုိက္ပါ။ အဲဒီလုိ သိၿပီးလုပ္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ကုိယ့္စိတ္မွာ တစ္ျခားေလာဘျဖစ္စရာ၊ ေဒါသျဖစ္စရာ စတာေတြ ကင္းေနတတ္ပါတယ္။ လုပ္သမွ် လႈပ္ရွားမႈေတြအေပၚ သိၿပီးေနေနတာ၊ သိၿပီးလုပ္ေနတာေတြဟာ တရားအားထုတ္ေနတာပါပဲ။
ၿပီးေတာ့ ေရခ်ိဳးခန္း အိမ္သာ၀င္ဖုိ႔ သြားတဲ့အခါမွာလည္း လွမ္းတဲ့ေျခလွမ္းတုိင္းကုိ သိၿပီးလွမ္းၾကည့္လုိက္ပါ။ ဘယ္ေျခလွမ္းရင္ ဘယ္လွမ္းတယ္၊ ညာေျခလွမ္းရင္ ညာလွမ္းတယ္လုိ႔ သိၿပီး လွမ္းသြားၾကည့္လုိက္ပါ။ ဒါဟာ ေျခလွမ္းတုိင္းအတြက္ သိမွတ္ေနတာျဖစ္ၿပီး ဒီလုိသိၿပီး လွမ္းေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ကုိယ့္သႏၲာန္မွာ တစ္ျခားကိေလသာေတြ မျဖစ္ပါဘူး။ လွမ္းတုိင္းလွမ္းတုိင္း သိၿပီးလွမ္းေနမယ္ဆုိရင္ ဒီေခတ္ေျပာေနတဲ့ ေျခတစ္လွမ္း ကုေဋတစ္သန္းဆုိတာထက္ ပုိၿပီးအက်ိဳးႀကီးေနပါတယ္။ ဆရာေတာ္တစ္ပါးက သူ႔ေယာဂီစစ္သားတစ္ေယာက္ကုိ တရားျပတုန္းက “ဘယ္လွမ္းရင္လည္း ဘယ္လွမ္းတယ္ ညာလွမ္းရင္လည္း ညာလွမ္းတယ္လုိ႔ သိၿပီးလွမ္းပါ”လုိ႔ သင္ျပတဲ့အခါ အဲဒီစစ္သားက “ဒါလား…တရားအားထုတ္တာ စစ္တပ္မွာဆုိ ေန႔တုိင္းဘယ္ညာ ေအာ္ေနရတာ“လုိ႔ ေျပာပါတယ္တဲ့။ ဒီေတာ့ ဆရာေတာ္က စစ္သားေလးကုိ “အဲဒီလုိ ေအာ္ၿပီးဘယ္ညာ လွမ္းတုန္းက လွမ္းေနတဲ့အမူအရာ ဘယ္ညာေျခလွမ္းေတြကုိ သိၿပီးလွမ္းဖူးလား”လုိ႔ ေမးလုိက္ေတာ့မွ စစ္သားေလးက “ဒီလုိပဲ ေန႔စဥ္လွမ္းေနက်ဆုိေတာ့ လွမ္းလုိက္တာပဲ”လုိ႔ ေျဖပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဆရာေတာ္က “အခုမွတ္ခုိင္းတာက အဲဒီလုိ မသိဘဲ လွမ္းေနတာေတြကုိ သိၿပီးလွမ္းခုိင္းတာပဲ”လုိ႔ မိန္႔ေတာ့မွ စစ္သားေလး သေဘာေပါက္သြားတယ္လုိ႔ ေျပာဖူးပါတယ္။
ဟုတ္ပါတယ္။ ဒီအတုိင္းပါပဲ။ ဘယ္သူမဆုိ ေျခလွမ္းေတြေတာ့ လွမ္းေနၾကတာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ လွမ္းတဲ့ေျခလွမ္းတုိင္းကုိ အသိမကပ္ဘဲ လွမ္းေနၾကျခင္းပါ။ ပုံမွန္သြားလာေနတဲ့အတြက္ ဒီသြားလာေနတဲ့ အေပၚ သတိမျပဳမိျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ သြားလာေနတဲ့ ေျခလွမ္းေတြဟာ သိၿပီးလွမ္းေနရင္ လွမ္းတုိင္းလွမ္းတုိင္း မွတ္စရာ အမွတ္အာ႐ုံေတြ ျဖစ္ေနတာကုိ သတိမျပဳမိၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အသိဒကာမေလး တစ္ေယာက္ကုိ ဒီသြားေနတဲ့ ေျခလွမ္းတုိင္းကုိ သိၿပီးလွမ္းၾကည့္ပါ စိတ္တည္ၿငိမ္ပါတယ္လုိ႔ ေျပာျပဖူးပါတယ္။ တစ္ေန႔ အဲဒီဒကာမေလးဟာ စာၾကည့္တုိက္က အျပန္မွာ ဒီစကားေလးကုိ သတိရၿပီး သူလွမ္းေနတဲ့ ေျခလွမ္းတုိင္းမွာ သိၿပီးလွမ္းၾကည့္တဲ့အေၾကာင္း၊ ဒီလုိ သိၿပီးလွမ္းလာခဲ့တဲ့အတြက္ စိတ္မွာတစ္ျခား အေတြးေတြ မ၀င္ဘဲ လွမ္းေနတဲ့ ေျခလွမ္းတုိင္းဟာ ေပါ့ပါးသြက္လပ္ေနေၾကာင္း၊ ေနာက္ဆုိရင္ ဘယ္သြားသြား လွမ္းတဲ့ေျခလွမ္းေတြကုိ တတ္ႏုိင္သမွ် သိၿပီးလွမ္းသြားႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားေလ့က်င့္ ၾကည့္ပါမည့္အေၾကာင္း ေလွ်ာက္ထားဖူးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေန႔စဥ္သြားလာေနရတဲ့ ကုိယ့္ရဲ႕သြားေနတဲ့ ေျခလွမ္းတုိင္းကို တစ္ခါတစ္ေလ သိၿပီးလွမ္းၾကည့္ၾကဖုိ႔ တုိက္တြန္းရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ၿပီးေတာ့ ေရခ်ိဳးခန္းေရာက္၊ မ်က္ႏွာသစ္တဲ့အခါမွာလည္း ေရခြက္ကုိင္တာ၊ ေရထည့္တာ၊ ေရကုိလက္နဲ႔ခံတာ၊ လက္နဲ႔မ်က္ႏွာကုိ ပြတ္တာေတြ၊ သြားတုိက္ဖုိ႔ သြားတုိက္တံကုိ ကုိင္တာ၊ သြားတုိက္ေဆးထည့္တာ၊ မွန္ၾကည့္ၿပီး သြားတုိက္ေနတာေတြက အစ ေရခ်ိဳးခန္း၊ အိမ္သာတြင္းမွာ လႈပ္ရွားေနတဲ့ အမူအရာ မွန္သမွ်ကုိ လႈပ္ရွားမႈနဲ႔ သိမႈတစ္ခါတည္း ကပ္ေန၊သိေနတယ္ဆုိရင္ ဒါဟာ တရားအားထုတ္ေနတာပါပဲ။ ေန႔စဥ္အလုပ္ေတြထဲမွာ တရားရွာေနတာ၊ တရားအားထုတ္ေနတာပါ။ ဘုရားရွင္က ဘယ္ေလာက္အထိေတာင္ ေျပာလည္းဆုိရင္ အိမ္သာ၀င္ၿပီး အိမ္သာတက္တာကအစ သိၿပီးလႈပ္ရွားေနဖုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ဆုိလုိတာက ခႏၶာကုိယ္ လႈပ္ရွားမႈမွန္သမွ်ကုိ စိတ္က သိေနဖုိ႔ပါပဲ။
ေန႔စဥ္လႈပ္ရွားမႈေတြထဲက တစ္ျခား အ၀တ္အစားလဲတာ၊ အလွျပင္တာ၊ မနက္စာျပင္စားတာ၊ အိမ္ကထြက္ၿပီး လုငန္းခြင္းသြားတဲ့အခါ၊ ကားရထားစီးဖုိ႔ ေစာင့္ေနတဲ့အခါ၊ ကားေပၚရထားေပၚမွာ ထုိင္ေနတဲ့အခါ စတဲ့ ကုိယ့္ရဲ႕လႈပ္ရွားမႈ ဣရိယာပုတ္ေတြမွာလည္း သိသိၿပီး ေနမယ္ဆုိရင္ ဒါဟာ တရားအားထုတ္တာပါပဲ။ တစ္ျခားအခ်ိန္ေတြမွာ မသိႏုိင္တာေတာင္မွ ကားေပၚရထားေပၚမွာ ထုိင္ၿပီး ေနတဲ့အခ်ိန္မွာေတာ့ ကုိယ့္ရဲ႕ႏွာသီးဖ်ားေလးမွာ စိတ္ကုိ ကပ္ထားၿပီး မ်က္လႊာေလးကုိ မသိမသာခ်လုိ႔ ထြက္ေလ၊ ၀င္ေလေလးေတြကုိ ႏွာသီးဖ်ားက တုိးထြက္တုိး၀င္လာတဲ့ အတုိင္း အစအဆုံး သိေနမွတ္ေနျဖစ္ရင္ကုိပဲ ေန႔စဥ္လႈပ္ရွားမႈေတြထဲက တရားအားထုတ္မႈေလးေတြ ျဖစ္ေနတာပါ။
လုပ္ငန္းခြင္မွာလည္း အလုပ္ရွိလုိ႔ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့ အခ်ိန္ လႈပ္ရွားေနတဲ့ အလုပ္အေပၚမွာ အေသးစိပ္သိၿပီး လုိက္လုပ္ေနရင္လည္း စိတ္က အလုပ္မွာပဲ အာ႐ုံေရာက္ကာ တည္ၿငိမ္ေနပါတယ္။ ဒီလုိ အခ်ိန္မွာ ကုိယ့္စိတ္မွာ ေလာဘျဖစ္စရာ။ ေဒါသျဖစ္စရာ စတာေတြ မရွိဘဲ ျဖစ္ေနတတ္လုိ႔ အလုပ္လုပ္ရင္း တရားမွတ္ေနျဖစ္ပါတယ္။ အလုပ္မရွိလုိ႔ ထုိင္ေနတဲ့အခါလည္း အားတာနဲ႔ အာနာပါနေလး လုပ္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ ဒါဟာ တရားမွတ္ျဖစ္သြားတာပါပဲ။ ေနာက္ဆုံး အိမ္ျပန္ေရာက္လုိ႔ စားေသာက္ၿပီး လုပ္စရာရွိတာေတြကုိ တတ္ႏုိင္သမွ် လုပ္ကုိင္ေဆာင္ရြက္ၿပီးလုိ႔ အိပ္ရာ၀င္တဲ့အခ်ိန္ ခႏၶာကုိယ္ကုိ သက္ေသာင့္သက္သာ အိပ္ရာေပၚလွဲခ်၊ မ်က္လႊာေလးခ်၊ စိတ္ကုိႏွာသီးဖ်ားမွာ အာ႐ုံျပဳ၊ ထြက္ေလ၀င္ေလ အစအဆုံး လုိက္သိၿပီး အိပ္ေပ်ာ္သြားတဲ့အထိ မွတ္သိႏုိင္လုိက္ၿပီဆုိရင္ေတာ့ အဲဒီေန႔တစ္ေန႔လုံး ကုိယ့္အတြက္ တရားအားထုတ္မႈနဲ႔ အဆုံးသတ္သြားခဲ့ပါၿပီ။
ဒီလုိနည္းနဲ႔ မနက္အိပ္ရာထမွ ညအိပ္ရာ၀င္တဲ့အထိ လႈပ္ရွားမႈမ်ားအေပၚ သတိကပ္ကာ တရားမွတ္ႏုိင္ပါတယ္။ တကယ္မွတ္ခ်င္ရင္ အခုေျပာခဲ့သလုိ တစ္ေန႔တာ လႈပ္ရွားမႈမ်ားမွာ ႀကိဳက္သလုိ မွတ္ႏုိင္ပါတယ္။ သတိသာ ထားလုိက္မယ္ဆုိရင္ မွတ္စရာေတြခ်ည္းပါပဲ။
ဒါေၾကာင့္ ရိပ္သာသြားၿပီး တရားအားမထုတ္ႏုိင္ေပမယ့္ တကယ္တရား အားထုတ္ခ်င္တယ္ဆုိရင္ အထပ္ေဖာ္ျပပါအတုိင္း ေန႔စဥ္လႈပ္ရွားမႈမ်ားကုိပဲ တတ္ႏုိင္သမွ် သိေအာင္ႀကိဳးစား ေနႏုိင္ပါက စားဖုိ႔ေသာက္ဖုိ႔ ရွားရင္း တရားအလုပ္ပါ တစ္ခါတည္း လုပ္ၿပီးသား ျဖစ္ေနတာပါလုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ဳပ္ကေတာ့ ဘုရားရွင္ မိန္႔ေတာ္မူသလုိ ေလ်ာင္း၊ထုိင္၊ရပ္၊သြား ေလးပါးဣရိယာမ်ားနဲ႔ ခႏၶာကုိယ္ရဲ႕ ဘယ္လုိအေနအထားမ်ိဳး ေတြမွာမဆုိ သိၿပီးလႈပ္ရွားေနပါက ေန႔စဥ္အလုပ္ေတြမွာ ဉာဏ္စဥ္ေတြ ထုတ္ျဖစ္ေနတာျဖစ္လုိ႔ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ဘာပဲလုပ္လုပ္ ျဖစ္ခုိက္လုပ္ခုိက္ကုိ သိေအာင္လုပ္ပါလုိ႔ ဆုိတာပါပဲ။
အေျခခံဝိပႆနာတရား အားထုတ္နည္း (၃)
အေျခခံ ၀ိပႆနာ အလုပ္ကုိ အားထုတ္လုိသူမ်ားအတြက္ ေန႔စဥ္လႈပ္ရွားေနရင္း လႈပ္ရွားမႈမ်ားမွ တရားရေအာင္ အားထုတ္နည္းေလးကုိ တင္ျပေပးခဲ့ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ အခ်ိန္ယူၿပီး တစ္ေန႔တစ္ႀကိမ္ေလာက္ ျဖစ္ျဖစ္ ကုိယ့္ေနရာေလးမွာကုိယ္ ထုိင္ၿပီး တရားအားထုတ္ေလ့ ရွိၾကပါတယ္။ အဲလုိ ထုိင္ၿပီး အားထုတ္တာကုိပဲ ပုိၿပီးအားရသူေတြလည္း ရွိပါတယ္။ သူတုိ႔အေနနဲ႔ နာရီ၀က္ တစ္နာရီစသျဖင့္ အခ်ိန္ယူကာ ႀကိဳးစားမွတ္ေလ့ရွိပါတယ္။ တရားအားထုတ္တဲ့အခါ သမာဓိကုိ တစ္ဆက္တည္းက်ေအာင္ အားထုတ္ႏုိင္မွ ေကာင္းေပမယ့္ အခ်ိန္မရတဲ့အတြက္ ရတဲ့အခ်ိန္ကုိယူၿပီး ႀကိဳးစားအားထုတ္တဲ့ အေပၚ ၀မ္းေျမာက္၀မ္းသာ ျဖစ္မိပါတယ္။ ဒီလုိသူေတြအတြက္ နည္းမွန္လမ္းမွန္ ျဖစ္ေစဖုိ႔၊ အားထုတ္ခ်ိန္မွာ ျဖစ္တတ္တာေလးေတြကုိ သိထားဖုိ႔ ေနာက္ဆက္တဲြ အေနနဲ႔ ထပ္ၿပီး တင္ျပေပးျဖစ္ပါတယ္။
ထုိင္ၿပီး တရားမွတ္တဲ့ ေယာဂီမ်ားအတြက္ အျဖစ္မ်ားတာေတြက စိတ္မတည္ၿငိမ္ဘဲ ဟုိေရာက္ဒီေရာက္ျဖစ္တာ၊ အေတြးေပါင္းစုံ၊ စိတ္ကူးေပါင္းစုံျဖစ္တာ၊ အိပ္ငုိက္တတ္တာ၊ ဟုိနာဒီနာ ဟုိယားဒီယားျဖစ္တာ စတာေတြပါ။ အာနာပါနကုိ အေျခခံၿပီး စမွတ္ေပမယ့္ သမာဓိ မရွိဘဲျဖစ္ေနေတာ့ စမွတ္ကာစမွာပဲ စိတ္က လြတ္လြတ္ေနတတ္ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလ ထြက္ေလ၀င္ေလေလးကုိ တစ္ခ်က္ႏွစ္ခ်က္ေလာက္ပဲ မွတ္ရေသးတယ္ စိတ္ကအျပင္ေရာက္ေနပါတယ္။ အျပင္အေတြးေတြ၊ စိတ္ကူးေတြေနာက္ကုိ ပါပါသြားတတ္ပါတယ္။ ပုိဆုိးတာက ေရွ႕မွာလုပ္ရမယ့္၊ လုပ္ဖုိ႔ရည္ရြယ္ထားတဲ့ အလုပ္ေတြ၊ အစီအစဥ္ေတြရွိေနရင္ တရားထုိင္ၿပီဆုိတာနဲ႔ အဲဒါေတြက အရင္ေပၚလာေတာ့တာပါ။ တရားထုိင္ရင္း အဲဒီအစီအစဥ္ေတြ၊ အလုပ္ေတြကုိ စိတ္ကူးၿပီး လုိက္လုပ္ေနျဖစ္တာပါ။ ဒါဟာ တရားထုိင္တဲ့အထိ ဒီလုပ္စရာေတြ၊ အစီအစဥ္ေတြကုိ ယူလာလုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ တရားစထုိင္ေတာ့မယ္ဆုိရင္ မထုိင္ခင္ အတိတ္ကဟာေတြေရာ ေနာင္လာမယ့္ အစီအစဥ္ေတြပါ အားလုံးကုိ တရားထုိင္တဲ့အခုိက္မွာ ေမ့ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားခုိင္းတာ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ ရိပ္သာႀကီးေတြမွာဆုိ တရားစခန္း၀င္ေနတဲ့ ေယာဂီေတြကုိ အဲဒီကာလမွာ စာအုပ္ေတာင္ ဖတ္မခုိင္းပါဘူး။ ဘာျဖစ္လုိ႔လည္းဆုိရင္ စာအုပ္ဖတ္ထားတဲ့အခါ တရားထုိင္ၿပီဆုိ အဲဒီ စာအုပ္ထဲက အေၾကာင္းအရာေတြပဲ ေခါင္းထဲမွာေရာက္လာၿပီး စိတ္ကူးေတြ၊ အေတြးေတြ ျဖစ္ျဖစ္ေနတတ္လုိ႔ပါ။ အေကာင္းဆုံးက တရားစထုိင္ၿပီဆုိကတည္းက ကုိယ့္စိတ္ကုိ အဓိ႒ာန္ေလးနဲ႔ ဒီထုိင္တဲ့ အခုိက္ေလးမွာေတာ့ အတတ္ႏုိင္ဆုံး မလြတ္ေအာင္မွတ္မယ္ဆုိတဲ့ ယုံၾကည္ခ်က္နဲ႔ ၿပီးခဲ့တာေတြနဲ႔ မေရာက္လာေသးတာေတြကုိ အားလုံးလစ္လ်ဴ႐ႈၿပီး လက္ရွိအခုိက္အတန္႔ကုိပဲ သတိကပ္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားတာ အေကာင္းဆုံးပါပဲ။
၀ိပႆနာဆုိတာ ေပၚရာေပၚရာကုိ လုိက္ၿပီး ႐ႈမွတ္တာလုိ႔ ဆုိေပမယ့္ စၿပီးတရားအားထုတ္တဲ့ ေယာဂီမ်ားအတြက္ေတာ့ ေပၚတုိင္းေပၚတုိင္း လုိက္ၿပီး ႐ႈမွတ္ႏုိင္ဖုိ႔ မလြယ္လွပါဘူး။ သတိမႏုိင္ေသးလုိ႔ သမာဓိ မခုိင္ေသးတဲ့အခါ ေပၚသမွ်၊ ျဖစ္သမွ် အာ႐ုံေတြကုိ တုိက္႐ုိက္လုိက္ၿပီး သိႏုိင္မွတ္ႏုိင္ဖုိ႔ ခက္ခဲလွပါတယ္။ ဒီလုိ အခ်ိန္မွာ ေယာဂီမ်ားအေနနဲ႔ သမာဓိနဲ႔ ၀ီရိယကုိ ညီမွ်ေအာင္ သတိနဲ႔ ႀကိဳးစားထိန္းေပးရပါတယ္။ သမာဓိ အားနည္းလုိ႔ စိတ္မတည္ၿငိမ္ေသးရင္ ၀ီရိယကုိ အားစုိက္ေပးရပါတယ္။ စိတ္လြတ္တာနဲ႔ ျပန္ဖမ္းျပန္မွတ္၊ အေတြးေတြ၊ စိတ္ကူးေတြ ၀င္ေနတယ္ဆုိတာကုိ သိတာနဲ႔ အမွတ္အာ႐ုံကုိ ျပန္ယူျပန္မွတ္တဲ့ လုံ႔လျပဳမႈ အက်င့္ကုိ ထပ္ခါထပ္ခါ အႀကိမ္ႀကိမ္ ျပဳလုပ္ေပးရပါတယ္။ သမာဓိအားနည္းခ်ိန္မွာ ၀ီရိယ အားေကာင္းေနဖုိ႔ လုိပါတယ္။
တစ္ခါတစ္ေလက်ေတာ့ တရားရလုိတဲ့ စိတ္ကအားႀကီးၿပီး မရရေအာင္ ႀကိဳးႀကိဳးစားစား အခ်ိန္ျပည့္ လုံ႔လျပဳေပမယ့္ တည္ၿငိမ္မႈ မရွိတဲ့အတြက္ တရားမွတ္ဖုိ႔ ခက္ေနတတ္ျပန္ပါတယ္။ သမာဓိမရွိဘဲ ၀ိရိယ အားေကာင္းေနျပန္ရင္လည္း စိတ္အစဥ္ဟာ ျပန္႔က်ဲေနတတ္ပါတယ္။ တည္ၿငိမ္မႈ မရွိတဲ့ ၀ီရိယဟာ စိတ္အစဥ္ကုိ ကစဥ္ကလ်ား၊ ေယာက္ယက္ခပ္ေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တရားအားထုတ္တဲ့အခါ သမာဓိမရွိေသးတဲ့အခ်ိန္ ၀ီရိယကုိအားျပဳကာ သမာဓိရဖုိ႔္ ႀကိဳးစားရင္း သမာဓိနဲ႔၀ီရိယကုိ ညီမွ်ေအာင္ သတိနဲ႔ထိန္းၿပီး အားထုတ္ၾကည့္ၾကဖုိ႔ လုိပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ မဟာသတိပ႒ာနသုတ္မွာ သတိပ႒ာန္ အားထုတ္နည္းေလးမ်ိဳး ျပထားေပမယ့္ စိတ္မွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ႐ုပ္မွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေပၚသမွ်အရာေတြကုိသာ သတိနဲ႔ကပ္ၿပီး လုိက္သိလုိက္မွတ္ေပးႏုိင္ရင္ ဒီနည္းေတြနဲ႔ အမည္တပ္စရာေတာင္ လုိမယ္မထင္ပါဘူး။ စိတ္အစဥ္မွာ သတိကပ္ၿပီး ထြက္သက္၀င္သက္ကုိ ပင္တုိင္ထားလုိ႔ ထင္ရွားရာကုိ ေျပာင္းမွတ္ေပးေန႐ုံပါပဲ။ စာေပအတုိင္း အမည္ေတြ လုိက္တပ္ေနစရာ မလုိပါဘူး။ နည္းမွန္လမ္းမွန္သာ မွတ္ေနမယ္ဆုိရင္ မွတ္ေနရင္းနဲ႔ သူ႔အလုိလုိ သတိပ႒ာန္ က်င့္စဥ္ေတြျဖစ္ေနပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဒီေနရာမွာ ေျပာခ်င္တာက မွတ္ေနဖုိ႔ပါပဲ။ တရားအားထုတ္တဲ့ ေယာဂီေတြမွာ ထြက္သက္၀င္သက္လုိ႔ေခၚတဲ့ အာနာပါနကုိ အေျခခံထား မွတ္ေနတဲ့အခါ ကာယာႏုပႆနာ၊ ေနာက္ေပၚရာေပၚရာကုိ ေျပာင္းေျပာင္းမွတ္တဲ့အခါ ေ၀ဒနာေပၚလုိ႔ ခံစားမႈကုိမွတ္ရင္ ေ၀ဒနာႏုပႆနာ၊ စိတ္ကူးအႀကံအစီ စတာေတြကုိ လုိက္မွတ္ရင္ စိတၱာႏုပႆနာေတြ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ေနာက္ပုိင္း သမာဓိအားေကာင္းလာခ်ိန္၊ ဉာဏ္အစဥ္ ျမင့္လာခ်ိန္မွာေတာ့ သေဘာတရားကုိမွတ္တဲ့ ဓမၼာႏုပႆနာ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဘယ္လုိပဲ ျဖစ္ျဖစ္ သတိတရား လက္ကုိင္ထားၿပီး ေပၚသမွ်ကုိသာ မလြတ္ေအာင္ လုိက္သိလုိက္မွတ္ေနရင္ ၿပီးတာပါပဲ။
ဒီေနရာမွာ အဓိကပင္တုိင္ထား မွတ္ေပးရမွာကေတာ့ အာနာပါနပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ စိတ္နဲ႔ ခႏၶာကုိယ္မွာ တစ္ျခားအာ႐ုံေတြ မေပၚေသးရင္ ထြက္သက္၀င္သက္ကုိပဲ အေလးထား မွတ္ေန႐ုံပါပဲ။ ဒီလုိမွတ္ေနရင္း ခႏၶာကုိယ္ တစ္ေနရာရာမွာ ယားယံတာ၊ ပူတာေအးတာ၊ နာတာက်င္တာ၊ ကုိက္တာခဲတာ စတာေတြ ေပၚလာရင္ အာနပါန မွတ္ေနတဲ့ အမွတ္အာ႐ုံကုိ အဲဒီေ၀ဒနာမွာ ေျပာင္းျပီး မွတ္ေပးဖုိ႔လုိပါတယ္။ ေ၀ဒနာလုိ႔ ဆုိတဲ့အတြက္ ခံစားမႈမွန္သမွ်ကုိ လုိက္ၿပီး မွတ္ရပါမယ္။ တရားမွတ္ေနတုန္း ေကာင္းတဲ့ခံစားမႈ ေ၀ဒနာေပၚရင္လည္း အဲဒီေ၀ဒနာကုိ မွတ္ေပးသိေပးေနရမွာ ျဖစ္သလုိ မေကာင္းတဲ့ခံစားမႈ ေ၀ဒနာေပၚရင္လည္း အလုိက္သင့္ လုိက္သိလုိက္မွတ္ေပးေနရပါတယ္။
ဒါကုိ မဟာသတိပ႒ာန သုတ္မွာ ျမတ္ဗုဒၶက “ရဟန္းတုိ႔… ရဟန္း(ေယာဂီ)သည္ သုခေ၀ဒနာ (ခ်မ္းသာေသာခံစားမႈ)ကုိ ခံစားလ်င္လည္း သုခေ၀ဒနာကုိ ခံစားသည္ဟု သိ၏။ ဒုကၡေ၀ဒနာ (ဆင္းရဲေသာ ခံစားမႈ)ကုိ ခံစားလ်င္လည္း ဒုကၡေ၀ဒနာကုိ ခံစားသည္ဟု သိ၏။ အဒုကၡမသုခေ၀ဒနာ (ခ်မ္းသာမဟုတ္ ဆင္းရဲမဟုတ္ေသာ ခံစားမႈ)ကုိ ခံစားလ်င္လည္း အဒုကၡမသုခ ေ၀ဒနာကုိ ခံစားသည္ဟု သိ၏။ ကာမဂုဏ္ႏွင့္စပ္ေသာ ခ်မ္းသာေသာ ေ၀ဒနာကုိ ခံစားလ်င္လည္း ကာမဂုဏ္ႏွင့္စပ္ေသာ ခ်မ္းသာေသာ ေ၀ဒနာကုိိ ခံစားသည္ဟုသိ၏။ ကာမဂုဏ္ႏွင့္စပ္ေသာ ဆင္းရဲေသာ ေ၀ဒနာကုိ ခံစားလ်င္လည္း ယင္းကုိ ခံစားသည္ဟု သိ၏။ ကာမဂုဏ္ႏွင့္မစပ္ေသာ ခ်မ္းသာေသာ ေ၀ဒနာကုိ ခံစားလ်င္လည္း ယင္းကုိ ခံစားသည္ဟုသိ၏။ ကာမဂုဏ္ႏွင့္္မစပ္ေသာ ဆင္းရဲေသာ ေ၀ဒနာကုိ ခံစားလ်င္လည္း ယင္းကုိ ခံစားသည္ဟု သိ၏။ ကာမဂုဏ္ႏွင့္စပ္ေသာ ဆင္းရဲမဟုတ္ ခ်မ္းသာမဟုတ္ေသာ ေ၀ဒနာကုိ ခံစားလ်င္လည္း ယင္းကုိ ခံစားသည္ဟုသိ၏။ ကာမဂုဏ္ႏွင့္မစပ္ေသာ ဆင္းရဲမဟုတ္ ခ်မ္းသာမဟုတ္ေသာ ေ၀ဒနာကုိ ခံစားလ်င္လည္း “ကာမဂုဏ္ႏွင့္မစပ္ေသာ ဆင္းရဲမဟုတ္ ခ်မ္းသာမဟုတ္ေသာ ေ၀ဒနာကုိ“ ခံစားသည္ဟု သိ၏။”လုိ႔ ေ၀ဒနာႏုပႆနာ ႐ႈပြားပုံကုိ မိန္႔ေတာ္မူပါတယ္။
အထက္ပါ ေဒသနာအဖြင့္အတုိင္း ေယာဂီပုဂၢိဳလ္မ်ားဟာ အလြယ္တကူ နားလည္ၿပီး မွတ္ႏုိင္ပါတယ္။ တရားအားထုတ္ခ်ိန္မွာ ကုိယ့္ရဲ႕ခႏၶာကုိယ္မွာ ေပၚလာတတ္တဲ့ ဘယ္လုိေ၀ဒနာမ်ိဳးကုိမဆုိ သတိကပ္ၿပီး ႐ႈမွတ္ေပးရပါမယ္။ ေ၀ဒနာဆုိတာ ခံစားျခင္းျဖစ္တဲ့အတြက္ ဘယ္လုိခံစားမႈမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ျဖစ္ မွတ္သိေပးရပါမယ္။ ထြက္သက္၀င္သက္ကုိ မွတ္ေနရင္း ခႏၶာကုိယ္တစ္ေနရာရာမွာ ယားယံလာတဲ့အခါ အဲဒီယားယံတဲ့ ေ၀ဒနာကုိ စိတ္နဲ႔အာ႐ုံျပဳၿပီး ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ခံစားခ်က္ကုိ အလုိက္သင့္ လုိက္သိေနႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားမွတ္ေပးရပါတယ္။ ယားေနတဲ့ ခံစားမႈဟာ ပုိၿပီးယားလာရင္လည္း ယားလာႏုိင္သလုိ၊ ေလ်ာ့သြားရင္လည္း ေလ်ာ့သြားတတ္ပါတယ္။ တုိးတုိးေလ်ာ့ေလ်ာ့ သူျဖစ္ေနတဲ့အတုိင္းပဲ လုိက္သိေနႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားရပါမယ္။ သီးခံႏုိင္သေလာက္ သီးခံၿပီး မွတ္ပစ္ေပးရပါမယ္။ ေ၀ဒနာကုိ မွတ္တဲ့အခါမွာ အလြယ္တကူေတာ့ လက္မေလ်ာ့ဖုိ႔ လုိပါတယ္။
အထူးသျဖင့္ မေကာင္းတဲ့ ေ၀ဒနာမ်ိဳးဟာ ပုိပုိၿပီး ျပင္းထန္လာတယ္လုိ႔ ထင္တတ္ပါတယ္။ အဲဒါကုိ အတတ္ႏုိင္ဆုံး သီးခံၿပီး မွတ္ပစ္ေပးရပါမယ္။ အဲလုိမွတ္တဲ့အခါ ေပ်ာက္သြားၿပီး တစ္ျခားခံစားမႈ ေ၀ဒနာ မွတ္စရာမရွိေသးရင္ ထြက္သက္၀င္သက္ကုိ ျပန္မွတ္ေပးပါ။ ေ၀ဒနာက မေပ်ာက္ဘဲ ပုိပုိျပင္းထန္လာတယ္၊ ဘယ္လုိမွ သီးမခံႏုိင္ေတာ့ဘူး ဆုိရင္ေတာ့ ေဒါသအျဖစ္ခံၿပီး မမွတ္ေတာ့ဘဲ သူ႔ကုိလစ္လ်ဴ႐ႈကာ ထြက္သက္၀င္သက္ကုိ ျပန္မွတ္ၾကည့္ပါ။ အဲလုိမွ မရဘူးဆုိရင္ေတာ့ အမွတ္သတိနဲ႔ ခႏၶာကုိယ္ အေနအထား ျပဳျပင္ၿပီး ထြက္သက္၀င္သက္ကုိ ျပန္မွတ္ႏုိင္ပါတယ္။ ထြက္သက္၀င္သက္ မွတ္မႈကေတာ့ ပင္တုိင္အမွတ္တစ္ခု ျဖစ္တဲ့အတြက္ တစ္ျခားမွတ္စရာ အာ႐ုံမရွိရင္ သူ႔ကုိပဲ ျပန္ျပန္ မွတ္ေပးရပါတယ္။ ခႏၶာကုိယ္မွာ ေပၚသမွ် ေ၀ဒနာကုိ မွတ္မႈဟာ ေ၀ဒနာႏုပႆနာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ သမာဓိအားေကာင္းလုိ႔ ထင္လာတဲ့ ခ်မ္းသာတဲ့ ခံစားမႈ၊ ေပ့ါပါးတဲ့ ခံစားမႈ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ ခံစားမႈေတြကုိလည္း ခံစားတဲ့အတုိင္း လုိက္မွတ္ေပးရပါမယ္။ ခံစားလုိ႔ ေကာင္းတယ္ဆုိၿပီး အဲဒီခံစားမႈမွာပဲ သာယာေနမယ္ဆုိရင္ တရားဟာ ေရွ႕ဆက္မတက္ႏုိင္၊ ဉာဏ္စဥ္အဆင့္ မတက္ႏုိင္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ေကာင္းေကာင္းဆုိးဆုိး ဘယ္လုိခံစားမႈမ်ိဳးမဆုိ သတိကပ္ကာ လုိက္မွတ္ၾကည့္ပါလုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒါက အာနာပါနကုိ ႐ႈမွတ္လုိ႔ အခ်ိန္အေတာ္ၾကာရင္ ေပၚလာတတ္တဲ့ ခံစားမႈ ေ၀ဒနာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ႐ႈမွတ္ရမယ့္ ႐ႈမွတ္ပုံကုိ ေျပာျပတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ တရားအားထုတ္စ ေယာဂီမ်ားမွာ ျဖစ္တတ္တဲ့ အထိန္းရအခက္ဆုံး တစ္ခုက စိတ္အမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္ပ်က္ေနမႈပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သမာဓိ ေကာင္းေကာင္းမတည္ေသးတဲ့ အခ်ိန္မွာ စိတ္မွာ အာ႐ုံအမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္ေပၚတတ္ပါတယ္။ ေကာင္းတဲ့အေတြး စိတ္ကူးေတြ ေပၚတတ္သလုိ မေကာင္းတဲ့ အေတြးစိတ္ကူးေတြလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ကာမရာစိတ္ေတြ ျဖစ္တတ္သလုိ ေဒါသစိတ္ေတြလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ရာဂစိတ္ျဖစ္တဲ့အခါ အဲဒီစိတ္ကုိ မသိဘဲ အာ႐ုံေနာက္ကုိ လုိက္သြားမိရင္ တရားအားထုတ္ေနရင္းနဲ႔ပဲ ကိေလသာေတြ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ သတိမပါရင္ ရာဂစိတ္အေတြးေတြ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။
အဲဒီလုိ တရားအားထုတ္ရင္း ကာမရာဂစိတ္ျဖစ္တာကုိ မသိဘဲ အာ႐ုံအစဲြေနာက္ လုိက္မိသြားလုိ႔ ေနာက္ဆုံး သုတ္လြတ္တဲ့အထိ ျဖစ္ဖူးတဲ့အေၾကာင္း အသိေယာဂီေလး တစ္ေယာက္က ေလွ်ာက္ဖူးပါတယ္။ ဒါဟာ စိတ္မွာ ျဖစ္တဲ့ ရာဂစိတ္အေတြး စိတ္ကူးကုိ သတိမကပ္ျဖစ္ကာ မသိလုိက္တဲ့အတြက္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ သေဘာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ဘာစိတ္ျဖစ္ျဖစ္ သိေအာင္ႀကိဳးစားဖုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ျမတ္ဗုဒၶက စိတၱာႏုပႆနာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ “ရဟန္းတုိ႔… ရဟန္းသည္ ရာဂႏွင့္တကြေသာ စိတ္ကုိလည္း ရာဂႏွင့္တကြျဖစ္ေသာ စိတ္ဟု သိ၏။ ရာဂကင္းေသာ စိတ္ကုိလည္း ရာဂကင္းေသာ စိတ္ဟု သိ၏။ ေဒါသႏွင့္တကြေသာ စိတ္ကုိလည္း ေဒါသႏွင့္ တကြျဖစ္ေသာ စိတ္ဟု သိ၏။ ေဒါသကင္းေသာစိတ္ကုိလည္း ေဒါသကင္းေသာစိတ္ဟု သိ၏။ ထုိ႔အတူ ေမာဟႏွင့္တကြေသာ စိတ္၊ ေမာဟကင္းေသာစိတ္၊ က်ဳံ႕ေသာ(သံခိတၱ)စိတ္၊ ပ်ံ႕ေသာ(၀ိကၡိတၱ)စိတ္၊ မဟဂၢဳတ္ (႐ူပအ႐ူပ)စိတ္၊ အမဟဂၢဳတ္ (ကာမာ၀စရ)စိတ္၊ သဥတၱရစိတ္၊ အႏုတၱရစိတ္၊ သမာဟိတ (တည္ၾကည္ေသာ)စိတ္၊ အသမာဟိတ (မတည္ၾကည္ေသာ)စိတ္၊ ၀ိမုတၱ (လြတ္ေျမာက္ေသာ)စိတ္၊ အ၀ိမုတၱ (မလြတ္ေျမာက္ေသာ)စိတ္ တုိ႔ကုိလည္း ယင္း၏ ျဖစ္ေပၚေနသည့္ သေဘာအတုိင္း သိ၏။”လုိ႔ စိတ္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ မွတ္ရမယ့္နည္းကုိ ေဟာျပေပးေတာ္မူပါတယ္။
ဒီေဟာၾကားခ်က္အရ တရားအားထုတ္ေနခ်ိန္ စိတ္မွာ ဘယ္လုိအေတြးစိတ္မ်ိဳး၊ စိတ္ကူးစိတ္မ်ိဳးပဲ ေပၚလာပါေစ သိေအာင္ႀကိဳးစား မွတ္ေပးရပါတယ္။ အဲဒီစိတ္အစဥ္ကုိ ျဖစ္တာနဲ႔ သိလုိက္ရင္ ေရွ႕ဆက္မျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။ မသိလုိ႔ အဲဒီစိတ္ရဲ႕ စဲြရာေနာက္ကုိ ပါသြားရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဆုိၾကပါစုိ႔ တရားအားထုတ္ရင္း သတိလြတ္ၿပီး ရာဂစိတ္ျဖစ္တဲ့အခါ အဲဒီရာဂစိတ္ျဖစ္တာကုိ သိလုိက္တဲ့အခါ ဒီရာဂစိတ္က ေပ်ာက္ၿပီး သိစိတ္က အစားထုိးသြားပါတယ္။ အဲဒီသိစိတ္ကုိလည္း ေနာက္စိတ္တစ္ခုခုက သိလုိက္ရင္ ေရွ႕စိတ္က ေပ်ာက္သြားပါတယ္။ စိတ္ဆုိတာဟာ တစ္သမွတ္တည္း ထိန္းထားလုိ႔ ရတဲ့အရာ မဟုတ္တဲ့အတြက္ ေရွ႕စိတ္ကုိ ေနာက္စိတ္က လုိက္သိေပးေနတာကုိပဲ သတိရွိေနတာ၊ စိတ္ကုိသိေနတာလုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
စိတ္တစ္ခုနဲ႔တစ္ခုဟာ ျဖစ္ပ်က္မႈ ျမန္လြန္းလွတဲ့အတြက္ ဒီျဖစ္ပ်က္ေနမႈကုိပဲ သိေနႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားေပးရပါတယ္။ သမာဓိ အားေကာင္းလာရင္ တရားအားထုတ္ရင္း စိတ္မွာ ျဖစ္ေပၚလာမယ့္ အေတြးစိတ္ကူးေတြကုိ ႀကိဳတင္သိလာတတ္ပါတယ္။ အျပင္ထြက္ေတာ့မယ္ဆိုတာ သိလုိက္တာနဲ႔ အဲဒီစိတ္ကုိ ထိန္းလုိက္ႏုိင္ပါၿပီ။ ေရွ႕ဆက္ၿပီး မတုိးျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။ ဒါဟာ စိတ္အစဥ္ရဲ႕ ျဖစ္ခုိက္ေပၚခုိက္ကုိ သိလုိက္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စိတ္မွာ ဘယ္လုိအေတြး စိတ္ကူးမ်ိဳးပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ဘယ္လုိစိတ္မ်ိဳးပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ျဖစ္တာနက္တစ္ၿပိဳက္နက္ သိေအာင္ ႐ႈမွတ္ေပးရေၾကာင္း ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိ စိတ္မွာျဖစ္သမွ် ေကာင္းတဲ့စိတ္ေရာ မေကာင္းတဲ့စိတ္ေတြကုိပါ ျဖစ္ခုိက္ေပၚခုိက္မွာ အလုိက္သင့္ လုိက္သိေပးေနတာကုိပဲ စိတၱာႏုပႆနာလုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ေသခ်ာတာကေတာ့ ကာယာႏုပႆနာ၊ ေ၀ဒနာႏုပႆနာစသျဖင့္ အသီးအသီး သတ္မွတ္ထားတဲ့ အားထုတ္မႈေတြဟာ အာနာပါနကုိ အေျခခံထား မွတ္ေနရင္း စိတ္နဲ႔ခႏၶာကုိယ္မွာ ေပၚသမွ်အာ႐ုံေတြကုိ လုိက္သိလုိက္မွတ္ေပး႐ုံနဲ႔တင္ အလုိလုိ ဘုရားအလုိက် အားထုတ္ၿပီးသား ျဖစ္ေနတယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ပါပဲ။ အာနာပါနကုိ အလုိက္သင့္ လုိက္မွတ္ေပးေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ကာယာႏုပႆနာ ျဖစ္ေနၿပီး၊ ခႏၶာကုိယ္မွာ ေပၚလာတဲ့ ေကာင္းဆုိးႏွစ္ပါး ေ၀ဒနာမ်ားကုိ အရွိအတုိင္း ခံစားခုိက္မွာ အလုိက္သင့္ လုိက္သိမွတ္ေပးေနခ်ိန္မွာ ေ၀ဒနာႏုပႆနာ ျဖစ္ေနကာ စိတ္မွာျဖစ္ေပၚတတ္တဲ့ အေတြးစိတ္ကူး အႀကံအစီစတာေတြကုိ ေရွ႕စိတ္ေနာက္စိတ္ မလြတ္ေအာင္ မွတ္သိေပးေနခ်ိန္မွာ စိတၱာႏုပႆနာျဖစ္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ ျဖစ္ခုိက္ေပၚခုိက္ ျဖစ္စဲေပၚစဲမွာ သိေအာင္လုပ္လုိက္တဲ့ အခ်က္တစ္ခုတည္းရဲ႕ အားထုတ္မႈပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ တရားအားထုတ္တဲ့ ေယာဂီမ်ားဟာ ဘာနည္းဘယ္နည္း စတ့ဲအမည္ နာမေတြေနာက္ လုိက္မေနၾကဘဲ သမာဓိ၊ ၀ိရီယကုိ မွ်တညီညြတ္ေအာင္ သတိတရား လက္ကုိင္ထားကာ ထြက္သက္၀င္သက္ကုိ အေျခခံ အမွတ္အျဖစ္ ပုိင္ႏုိင္ေအာင္ မွတ္ယူရင္း ခႏၶာကုိယ္နဲ႔ စိတ္မွာ ေပၚလာသမွ် အာ႐ုံမ်ားကုိ ေပၚစဲေပၚခုိက္၊ ျဖစ္စဲျဖစ္ခုိက္မွာ သိေအာင္သာ ႀကိဳးစားမွတ္ေနၾကဖုိ႔ပဲ လုိပါေၾကာင္း အသိေပး တင္ျပလုိက္ရပါတယ္္။
အေျခခံဝိပႆနာ တရားအားထုတ္နည္း (၄)
အေျခခံ ၀ိပႆနာတရား အားထုတ္နည္းမ်ားကုိဖတ္ၿပီး တတ္ႏုိင္သမွ် အခ်ိန္ယူကာ တရားအားထုတ္ၾကည့္ၾကတဲ့ ေယာဂီအခ်ိဳ႕ထံက သူတုိ႔သူတုိ႔ရဲ႕ အေတြ႕အႀကဳံေလးေတြကုိ ေမးေလွ်ာက္လာတာေတြ ရွိပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ စိတ္မတည္မၿငိမ္ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း၊ မွတ္ကာစမွာပဲ စိတ္ကအေတြးေတြ ၀င္လာတဲ့အေၾကာင္း၊ အျပင္ကုိထြက္သြားတတ္တဲ့ အေၾကာင္း စတာေတြပါပဲ။ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ ေကာင္းေကာင္းမမွတ္ႏုိင္တဲ့အျပင္ ခဏခဏ အိပ္ငုိက္ေနတတ္ေၾကာင္း၊ တရားထုိင္ဖုိ႔ မ်က္စိကုိ မွိတ္လုိက္တာနဲ႔ အိပ္ခ်င္စိတ္က ၀င္လာေၾကာင္း ေျပာလာပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ကလည္း သမာဓိ မတည္တဲ့အျပင္ ခႏၶာကုိယ္မွာ ဟုိယားဒီယား ဟုိနာဒီနာျဖစ္ျဖစ္ေနၿပီး ဘယ္လုိ႐ႈမွတ္ရမွန္းမသိ အမွတ္အာ႐ုံ ေပ်ာက္ေနေၾကာင္း စသျဖင့္ ဆုိလာပါတယ္။
သူတုိ႔သူတုိ႔ရဲ႕ အသံေတြ နားေထာင္ၾကည့္ေတာ့ ၀ိပႆနာတရားကုိ စတင္အားထုတ္တဲ့ ေယာဂီမ်ား ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထရွိတဲ့ အေၾကာင္းအရာ အေတြ႕အႀကဳံေတြပါပဲ။ အရင္တုန္းက စိတ္ကုိအလုိလုိက္ သြားခ်င္ရာသြား ေရာက္ခ်င္ရာေရာက္၊ စိတ္ကူးယဥ္ရာယဥ္ လြတ္ထားရာက အခုလုိ ထိန္းခ်ဳပ္လုိက္ေတာ့ အထိန္းရ ခက္ေနတာေပါ့။ ပင္ကုိယ္ကတည္းက ထိန္းရခက္တဲ့ စိတ္ကုိ ခုမွ ေကာက္ခါငင္ကာ တရားမွတ္ၿပီး ထိန္းၾကည့္ေတာ့ သမာဓိမရွိ၊ အေလ့အက်င့္ မရွိျဖစ္ကာ ထိန္းရခက္ေနျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ မွတ္ကာစမွာ စိတ္ကုိေကာင္းေကာင္း ထိန္းၿပီး မွတ္ဖုိ႔အသာထား အမွတ္အာ႐ုံကုိ သိေအာင္၊ ထင္ရွားေအာင္ မွတ္ဖုိ႔ေတာင္ မလြယ္လွပါဘူး။ တစ္ခါတစ္ေလ ၀င္ေလထြက္ေလ မွတ္ေနရင္း ထြက္ေလပဲ ထင္ရွားၿပီး၊ ၀င္ေလက မထင္ရွားတာ ရွိတတ္သလုိ၊ တစ္ခါတစ္ေလေတာ့လည္း ၀င္ေလကထင္ရွားၿပီး ထြက္ေလက မထင္ရွားတာ ရွိျပန္ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလ ထြက္ေလ၀င္ေလ ႏွစ္ခုလုံး မထင္ရွားတာ ရွိတတ္သလုိ တစ္ခါတစ္ေလ ႏွာေခါင္းေပါက္ တစ္ခုတည္းကပဲ အ၀င္အထြက္ျဖစ္ေနသလုိ ရွိေနတာလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဘယ္လုိပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ဒါဟာ အမွတ္အာ႐ုံမွာ မကၽြမ္းက်င္၊ မပုိင္ႏုိင္ေသးလုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ မ်ားမ်ားေလ့က်င့္ေပးရင္ ေနာက္ေတာ့ တျဖည္းျဖည္း ထင္ရွားလာ သိလာပါလိမ့္မယ္။
အဓိကကေတာ့ ျဖစ္ေနတဲ့အေပၚမွာ သူ႔သေဘာအတုိင္း အလုိက္သင့္ ကုိယ္သိသလုိ၊ ကုိယ္ခံစားရသလုိ လုိက္ၿပီး သိမွတ္ေပးေနဖုိ႔ပါပဲ။ ထြက္ေလထင္ရွားၿပီး ၀င္ေလမထင္ရွားတဲ့ အခါမွာလည္း ထင္ရွားတဲ့ ထြက္ေလကုိ ထင္ရွားတဲ့အတုိင္း သိမွတ္ေပးၿပီး မထင္ရွားတဲ့ ၀င္ေလကုိလည္း ၀င္ေလမထင္ရွားေပမယ့္ ၀င္ေလရွဴေနတာကုိေတာ့ သိေနတတ္တာျဖစ္လုိ႔ အဲဒီလုိ သိေနတာေလးကုိပဲ မွတ္ေနရင္ ျဖစ္ပါတယ္။ မထင္ရွားေပမယ့္ ေလ႐ႈသြင္းတယ္၊ ေလ၀င္လာတယ္ဆုိတဲ့ သေဘာကုိ စိတ္ကေတာ့ သိေနတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအတုိင္း သိေနရင္ ရပါတယ္။ ဒီလုိပဲ ၀င္ေလထင္ရွားၿပီး ထြက္ေလမထင္ရွားတဲ့ အခါမ်ိဳး၊ ၀င္ေလေရာ ထြက္ေလပါ မထင္ရွားတဲ့ အခါမ်ိဳး၊ ႏွာေခါင္းေပါက္တစ္ခုတည္းပဲ ထင္ရွားေနတဲ့အခါမ်ိဳး စသျဖင့္ ဘယ္လုိအေျခအေနမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ျဖစ္ မထင္ရွားေပမယ့္ အသိရွိေန၊ အသက္႐ွဴေနတဲ့ သေဘာအသိကုိပဲ လုိက္ၿပီးသိေနေပးရင္ အဆင္ေျပပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့ ေလ့က်င့္ရင္းေလ့က်င့္ရင္း တျဖည္းျဖည္း အမွတ္အာ႐ုံထင္ရွား လာပါလိမ့္မယ္။ ထင္ရွားလာ႐ုံတင္ မဟုတ္ဘဲ သမာဓိေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အာနာပါနရဲ႕ နိမိတ္ေတြလည္း ေတြ႕လာပါလိမ့္မယ္။ ၀င္ေလထြက္ေလဟာ ႏူးည့ံလာတာ၊ ေအးပူလာတာ၊ အသက္႐ႈတဲ့ေလဟာ ထင္ရွားၿပီး ထုတ္ေခ်ာင္းတစ္ခုသဖြယ္ အရာ၀တၳဳ တစ္ခုသဖြယ္ အတန္းလုိက္၀င္လာ ထြက္လာတာ စသျဖင့္ ေယာဂီတစ္ဦးခ်င္းရဲ႕ သမာဓိအေပၚလိုက္ၿပီး နိမိတ္အမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ ဒါက အာနာပါန အမွတ္ကုိ ေကာင္းေကာင္းႏုိင္ၿပီး အထုိက္အေလ်ာက္ သမာဓိနိမိတ္ တည္လာတဲ့အခါ ျဖစ္တတ္တဲ့ သေဘာပါ။
စမွတ္ကာစ ေယာဂီေတြမွာ သူတုိ႔ေမးသလုိပဲ စိတ္ကေတာ့ တည္မွာမဟုတ္ေသးပါဘူး။ တစ္ခါတစ္ေလ မွတ္မယ္မွ မႀကံရေသးဘူး အေတြးေတြက ၀င္လာပါေတာ့တယ္။ ပုံမွန္ေနရင္ တစ္ခါမွ မေတြးျဖစ္တဲ့ ႏွစ္ေပါင္းေတာ္ေတာ္ၾကာခဲ့ၿပီး ျဖစ္တဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြက အစ ေပၚလာတတ္၊ သတိရလာတတ္ပါတယ္။ မေရာက္ေသးတဲ့ အနာဂတ္အတြက္လည္း စိတ္ကူးေတြ ယဥ္ေနတတ္ပါတယ္။ ပုိဆုိးတာက တစ္ခုခုမ်ား လုပ္ဖုိ႔ရည္ရြယ္ထားရင္ အဲဒီအလုပ္အေပၚမွာ အမ်ိဳးမ်ိဳး စိတ္ကူးေတြ လုိက္ယဥ္ေနတတ္တာပါ။ သမာဓိမရွိေသးတဲ့ စိတ္အစဥ္ကုိ သတိမကပ္မိဘဲ ျဖစ္ခုိက္ကုိ မသိျဖစ္ကာ စိတ္ရဲ႕ဆဲြရာေနာက္ကုိ လုိက္သြားတတ္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
တစ္ခါတစ္ေလ အခ်ိန္ေတာ္ေတာ္ ၾကာၾကာေလးအထိ မသိလုိက္ဘဲ စိတ္ကူးအေတြးမ်ားေနာက္ကုိ လုိက္ေနမိတတ္ပါတယ္။ ဒီလုိ အေျခအေနမ်ိဳးမွာလည္း မွတ္မရေကာင္းလာလုိ႔ အားမပ်က္ပါနဲ။ အေတြးစိတ္ကူးေတြကို မသိလုိက္ေပမယ့္ သတိျပန္၀င္လုိ႔ သိလုိက္တဲ့အခါမွာေတာ့ ခ်က္ခ်င္း အမွတ္အာ႐ုံျဖစ္တဲ့ ၀င္ေလထြက္ေလကုိ ျပန္မွတ္ျဖစ္ေအာင္ အစကပဲျဖစ္ျဖစ္ ျပန္ႀကိဳးစားရပါမယ္။ ရသေလာက္ေပါ့။ လြတ္သြားလုိက္ ျပန္မွတ္လုိက္၊ လြတ္သြားလုိက္ ျပန္မွတ္လုိက္ စသျဖင့္ ေလ့က်င့္ေပးရင္ မွတ္လုိ႔ ရလာပါလိမ့္မယ္။ မွတ္မရပါဘူးဆုိၿပီး လြတ္ထားတာထက္ စာရင္ ရသေလာက္ ႀကိဳးစားမွတ္ေပးရင္ အမွတ္ေကာင္းလာပါလိမ့္မယ္။ သမာဓိ မတည္ေသးခ်ိန္မွာေတာ့ လြတ္လုိက္မွတ္လုိက္ လုပ္ေပးတဲ့ ႀကိဳးစားအားထုတ္မႈ ၀ီရိယကုိ ပုိထုတ္ေပးရပါတယ္။ တမင္လုပ္ၿပီး ေတြးေနတာ မျဖစ္ေစဘဲ မသိလုိ႔ ေတြးေနမိတဲ့အေပၚမွာ သိတဲ့အခ်ိန္ ျပန္ေလ့က်င့္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားေပးရပါတယ္။ ဒီလုိဆုိရင္ သမာဓိေတြ ပုိပုိေကာင္းလာပါလိမ့္မယ္။ အဓိကကေတာ့ လြတ္လြတ္သြားတဲ့ စိတ္ကုိ သတိရတုိင္း ျပန္ျပန္ထိမ္းၿပီး ေလ့က်င့္ေပးႏုိင္ဖုိ႔ပါပဲ။
တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ တရားစမွတ္ၿပီး မၾကာခင္မွာပဲ အိပ္ငုိက္တတ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒါဟာ ဘ၀င္စိတ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘ၀င္စိတ္က အမွတ္တစ္မွတ္နဲ႔ တစ္မွတ္ၾကား လြတ္လြတ္သြားေစေအာင္လည္း ျဖစ္ေစတတ္ပါတယ္။ ေလာဘေဒါသစတဲ့ စိတ္မ်ားမျဖစ္ဘဲ ႏွစ္ႏွစ္ၿခိဳက္ၿခိဳက္ အိပ္ေပ်ာ္သြားတဲ့ သူတစ္ေယာက္ ျဖစ္သလုိ စိတ္မ်ိဳးကုိ ဘ၀င္စိတ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒီလုိ ခဏခဏ အိပ္ငုိက္မႈဟာ ဘ၀င္စိတ္မ်ားလုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကလည္း သတိအားမေကာင္းလုိ႔ ျဖစ္တဲ့သေဘာပါပဲ။ တစ္ခါတစ္ေလမွာ ခႏၶာကုိယ္ အရမ္းပင္ပန္းလုိ႔၊ အိပ္ခ်င္စိတ္၊ ငုိက္ျမည္းစိတ္ေတြ ျဖစ္တတ္ေပမယ့္ ဘ၀စိတ္မ်ားတဲ့အခါ ခႏၶာကုိုယ္ မပင္ပန္းလည္း အိပ္ငိုက္တာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒီလုိအခါမ်ိဳးမွာလည္း သတိကုိ အတတ္ႏုိင္ဆုံး ထိမ္းၿပီး မငုိက္ေအာင္၊ မလြတ္ေအာင္ မွယ္မယ္ဆုိတဲ့ အဓိ႒ာန္ေလးနဲ႔ မွတ္ၾကည့္ရင္ ငုိက္တဲ့သေဘာေတြ ေလ်ာ့ေလ်ာ့လာတတ္ပါတယ္။ သတိထားၿပီး ႀကိဳးစားမွတ္ၾကည့္ရင္ အိပ္ငုိက္တာေတြ ေပ်ာက္လာၿပီး အမွတ္အာ႐ုံမွာ ေပ်ာ္လာတတ္ပါတယ္။ အမွတ္အာ႐ုံ အားေကာင္းလာရင္ ငုိက္ခ်င္စိတ္ဟာ အလုိလုိ ပါးလာတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မသိလုိ႔ အိပ္ငိုက္တဲ့အခါမွာ သတိ၀င္လာတုိင္း ျပန္ျပန္မွတ္ေပးရင္း ေလ့က်င့္ဖုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ တရားအားထုတ္တဲ့အခါ ေပၚလာတတ္တဲ့ ေ၀ဒနာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေ၀ဒနာကုိ မွတ္ပုံေလးလည္း သိထားဖုိ႔ လုိပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ ေယာဂီေတြဟာ စမွတ္ၿပီး ဆယ္မိနစ္ ဆယ့္ငါးမိနစ္ေလာက္မွာပဲ ခႏၶာကုိယ္မွာ ေ၀ဒနာေတြ ေပၚလာတတ္ပါတယ္။ ခႏၶာကုိယ္တစ္ေနရာရာမွာ ယားလာတာတုိ႔၊ ဟုိေနရာက ရြစိရြစိ၊ ဒီေနရာက ရြစိရြစိ ျဖစ္တာတုိ႔၊ ေျခေထာက္က်င္လာတာတုိ႔၊ တင္ပါးပူလာတာတုိ႔ စသျဖင့္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အမွန္ေတာ့ ဒါဟာ ႐ုပ္တရားရဲ႕ ေဖာက္ျပန္တတ္တဲ့ သေဘာပါ။ တရားအားမထုတ္ဘဲ ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ခႏၶာကုိယ္ရဲ႕ ေဖာက္ျပန္မႈကုိ တစ္ျခားအာ႐ုံေတြက ဖုံးလႊမ္းထားေတာ့ ေကာင္းေကာင္း မသိဘဲ ျဖစ္ေနေပမယ့္ တရားမွတ္တဲ့အခါ စိတ္က ခႏၶာကုိယ္ရဲ႕ ေဖာက္ျပန္မႈကုိ အလြယ္တကူ သိလာတဲ့ သေဘာပါပဲ။
ေယာဂီဟာ အာနပါနကုိ မွတ္ေနရင္း ကုိယ္မွာ ေ၀ဒနာ တစ္ခုခု ေပၚလာတဲ့အခါ ေပၚလာတဲ့ ေ၀ဒနာကုိ ေျပာင္းၿပီး မွတ္ၾကည့္ႏုိင္ပါတယ္။ ယားတဲ့ေနရာ၊ ရြစိရြစိ ျဖစ္တဲ့ေနရာ၊ ပူေအးတဲ့ေနရာ စသျဖင့္ ဘယ္လုိေနရာမ်ိဳးမွာ ဘယ္လုိ ခံစားမႈမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ျဖစ္တဲ့ေနရာကုိ စိတ္နဲ႔ျမင္ေအာင္ ၾကည့္ၿပီး သူျဖစ္ေနတဲ့ သေဘာအတုိင္း သတိနဲ႔ လုိက္သိေပးရပါတယ္။ ေ၀ဒနာက ေပၚေတာ့ေပၚတယ္ သိပ္မထင္ရွားလုိ႔ မွတ္ဖုိ႔ခက္ေနတယ္ဆုိရင္လည္း ေ၀ဒနာကုိ မမွတ္ေသးဘဲ ၀င္ေလထြက္ေလမွာပဲ မွတ္ေနႏုိင္ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလေတာ့လည္း ေ၀ဒနာက ခႏၶာကုိယ္မွာ ဟုိမွာေပၚလုိက္ ဒီမွာေပၚလုိက္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ အခါမ်ိဳးမွာ အထင္ရွားဆုံး ေ၀ဒနာတစ္ခုကုိပဲ သူ႔သေဘာအတုိင္း လုိက္သိမွတ္ေပးႏုိင္ပါတယ္။ ေ၀ဒနာဟာ ပုိပုိျပင္းလာတဲ့အခါလည္း ရွိတတ္သလုိ ေလ်ာ့ၿပီးေပ်ာက္သြားတဲ့ အခါလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။ ဘယ္လုိသေဘာမ်ိဳးပဲ ရွိရွိ အရွိအတုိင္း သူျဖစ္ေနတဲ့ အတုိင္းလုိက္မွတ္ေပး ေန႐ုံပါပဲ။
တစ္ခ်ိဳ႕လည္း ေ၀ဒနာကုိ မွတ္ရတာ အားရတာရွိသလုိ တစ္ခ်ိဳ႕က်ေတာ့ ေ၀ဒနာကုိ ေက်ာ္ေအာင္မမွတ္ ႏုိင္တာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ျဖစ္ႏုိင္ရင္ေတာ့ ေ၀ဒနာကုိ အတတ္ႏုိင္ဆုံး သီးခံၿပီး မွတ္ႏုိင္ရင္ ေကာင္းပါတယ္။ ေ၀ဒနာရဲ႕ ျပင္းထန္တဲ့ ခံစားမႈကုိ အလြယ္တကူ လက္မေလ်ာ့ဘဲ အၿပိဳင္မွတ္ႏုိင္လုိက္ရင္ေတာ့ ေနာက္ပုိင္းမွာ ဘာေ၀ဒနာပဲလာလာ သီးခံႏုိင္၊ မွတ္ႏုိင္လာပါလိမ့္မယ္။ ေနာက္ဆုိ ေ၀ဒနာကုိ မွတ္ရတာ ပုိၿပီး အမွတ္ေကာင္းသလုိ ျဖစ္လာတဲ့အထိ သေဘာက်သြားတတ္ပါတယ္။ တရားမွတ္ရင္း ေပၚလာတတ္တဲ့ ေ၀ဒနာကုိ အလြယ္တကူ လက္ေလ်ာ့ၿပီး ခႏၶာကုိယ္ အေနအထား ေျပာင္းတာျပင္တာေတြ လုပ္လုိက္ရင္ သမာဓိ တည္ဖုိ႔ခဲရင္းတတ္ၿပီး တည္ၿပီးသား သမာဓိလည္း ပ်က္တတ္တဲ့အတြက္ ေ၀ဒနာကုိ အတတ္ႏုိင္ဆုံး သီးခံၿပီး မွတ္ေစခ်င္ပါတယ္။ ေ၀ဒနာကုိ ခြာႏုိင္တဲ့အထိ မွတ္ႏုိင္ရင္ေတာ့ အေကာင္းဆုံးေပါ့။
တစ္ခ်ိဳ႕ေယာဂီေတြက ေမးဖူးပါတယ္။ ေ၀ဒနာခြာတယ္ဆုိတာ ဘယ္လုိလဲလုိ႔။ ေ၀ဒနာခြါတဲ့အထိ မွတ္တယ္ဆုိတာ ခုနေျပာသလုိ ေ၀ဒနာကုိ အ႐ႈံးမေပးဘဲ ေပၚသမွ်ေ၀ဒနာကုိ ေပၚလာတဲ့အတုိင္း ခံႏုိင္ရည္ရွိေအာင္၊ ေနာက္ဆုံး ေ၀ဒနာရဲ႕ နာက်င္ကုိက္ခဲမႈေတြကုိ နာမႈက်င္မႈကုိက္မႈ သေဘာသက္သက္ေလာက္ အျဖစ္ သိရွိကာ အလုိက္သင့္ လုိက္မွတ္ေနႏုိင္ေအာင္ အသိသတိ ရွိေနမႈကုိ ဆုိႏုိင္ပါတယ္။ ဒါကလည္း အေလ့အက်င့္မ်ားၿပီး သီးခံမႈ ၀ီရိယ အားေကာင္းလာရင္ မွတ္ႏုိင္မႈ သတိအားနည္းေနေပမယ့္ ေ၀ဒနာအေပၚမွာ ခဏခဏ ေျပာင္းတာျပင္တာေတြ ေလ်ာ့သြားတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အတတ္ႏုိင္ဆုံး ခႏၶာကုိယ္ ဣရိယာပုတ္ကုိ မျပင္ဘဲ မွတ္ႏုိင္ေအာင္ ေ၀ဒနာကုိ သီးခံၾကဖုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ အဓိက ေျပာခ်င္တာက ၀ိပႆနာ အလုပ္ကုိ စတင္ေလ့က်င့္ၿပီး အားထုတ္ၾကည့္ၾကတဲ့ ေယာဂီမ်ားအေနနဲ႔ သမာဓိ အားနည္းခ်ိန္၊ အမွတ္သတိ မခုိင္ေသးခ်ိန္မွာေတာ့ ေယာဂီတုိ႔ အခုေတြ႕ႀကဳံၾကသလုိ စိတ္ပ်ံ႕လြင့္တာ၊ အေတြးစိတ္ကူးေတြမ်ားတာ၊ အိပ္ငုိက္တာ၊ ေ၀ဒနာကုိ သီးမခံႏုိင္တာ၊ အမွတ္အာ႐ုံ မထင္ရွားတာ စတာစတာေတြ ျဖစ္တတ္ေပမယ့္ စိတ္မပ်က္၊ အားမေလ်ာ့ဘဲ ရသေလာက္၊ မွတ္ႏုိင္သေလာက္၊ တစ္မွတ္ပဲ ရရ သတိရတုိင္းျပန္မွတ္၊ သတိရတုိင္း ျပန္မွတ္တဲ့ အက်င့္ေလးမ်ားနဲ႔ သမာဓိ တည္ေအာင္ ၀ိရီယနဲ႔ သီးခံမႈ ခႏၲီတရား လက္ကုိင္ထားၿပီး ႀကိဳးစားအားထုတ္ၾကဖုိ႔ အထူးတုိက္တြန္းလုိပါတယ္။
ေက်နပ္စရာေကာင္းတာက သမာဓိတည္တာ မတည္တာ၊ မွတ္လုိ႔ရတာ၊ မရတာ အသာထား မွတ္ၾကည့္ေနတယ္ ဆုိတာကုိက ေက်နပ္စရာျဖစ္ေန၊ ကုသုိလ္ျဖစ္ေနတာပါပဲ။ ဒီလုိနည္းနဲ႔ပဲ မရတာကေန ရေအာင္၊ မတည္တာကေန တည္ေအာင္ ႀကိဳးစားအားထုတ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ိန္မရေပမယ့္ ရသမွ်ေလးနဲ႔ နဲနဲနဲနဲ စစေပးရင္ ေနာက္ပုိင္း အားေကာင္းလာၿပီး မွတ္ေကာင္းလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကုိယ့္သႏၲာန္မွာရွိတဲ့ မတရားတဲ့အားေတြကုိ တရားအားထုတ္ျခင္းျဖင့္ ပါးပါးလာေအာင္ ရႏုိင္သမွ် ႀကိဳးစားမွတ္ၾကည့္ၾကပါလုိ႔ တုိက္တြန္းရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္္။
အေျခခံဝိပႆနာ တရားအားထုတ္နည္း (၅)
တစ္ခါက တရားအားထုတ္ေနတဲ့ ဒကာေလးေတြနဲ႔ေတြ႕တုန္း တရားအားထုတ္တာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သူတုိ႔ေမးတဲ့ ေမးခြန္းေလးေတြကုိ ေျဖေပးခဲ့ရပါေသးတယ္။ သူတုိ႔ထဲက ဒကာေလးတစ္ေယာက္က “ဘုန္းဘုန္းဘုရား… တရားအားထုတ္တဲ့အခါ ေ၀ဒနာကုိ ႐ႈမွတ္ေနရင္း စိတ္ကုိပါ လုိက္ၿပီး ႐ႈမွတ္လုိ႔ ရပါသလားဘုရား…၊ အဲဒီလုိ စိတ္ကုိမွတ္လုိက္၊ ေ၀ဒနာကုိ မွတ္လုိက္၊ ထြက္သက္၀င္သက္ကုိ မွတ္လုိက္ လုပ္လုိ႔ေကာ ရပါသလား ဘုရား..” လုိ႔ ေမးေလွ်ာက္ဖူးပါတယ္။ ဘုန္းဘုန္းက သူတုိ႔အေမးေတြကုိ မေျဖေသးခင္ သူတုိ႔ကုိ ျပန္ၿပီး ေမးခြန္းထုတ္ျဖစ္ပါတယ္။ “ဒကာေလးတုိ႔က ဘာကုိဘယ္လုိ ႐ႈမွတ္တာလဲ…”လုိ႔။ ၿပီးေတာ့ သူတုိ႔အေမးနဲ႔ ဆက္စပ္ရာကုိ ရွင္းျပျဖစ္ပါတယ္။
ဟုတ္ပါတယ္။ တရားအားထုတ္တဲ့အခါ ဘာကုိဘယ္လုိ ႐ႈမွတ္တယ္ဆုိတဲ့ ဒီအခ်က္က အေရးႀကီးပါတယ္။ ျမတ္ဗုဒၶေဟာေတာ္မူထားတဲ့ မဟာသတိပ႒ာန သုတ္မွာ တရားအားထုတ္နည္း ေလးမ်ိဳးျပထားၿပီးသားပါ။ ႐ုပ္တရားေတြကုိ ႐ႈမွတ္နည္း၊ ေ၀ဒနာကုိ ႐ႈမွတ္နည္း၊ စိတ္ကုိ႐ႈမွတ္နည္းနဲ႔ သေဘာတရားကုိ ႐ႈမွတ္နည္းဆုိတဲ့ ဒီနည္းေလးမ်ိဳးလုံးဟာ တရားအားထုတ္တဲ့ ေယာဂီတုိင္း ေတြ႕ရွိမွတ္သားႏုိင္မွာ ျဖစ္သလုိ တစ္နည္းနဲ႔ တစ္နည္းကလည္း ဆက္စပ္ကာ တစ္ခုၿပီးတစ္ခု ျဖစ္ပ်က္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ အေရးႀကီးတာက အားထုတ္ေနတဲ့ အခုိက္မွာ ကုိယ္က ဘာကုိသိၿပီး ဘာကုိ႐ႈမွတ္လုိက္တယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္က အေရးႀကီးဆုံးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘုန္းဘုန္းတုိ႔ တရားထုိင္တုန္းကလည္း ကမၼ႒ာနာ စရိယ ဆရာေတာ္ထံမွာ တရားေလွ်ာက္ေတာ့ မယ္ဆုိရင္ “တပည့္ေတာ္ ဘယ္လုိပုံစံနဲ႔ ဘာကုိမွတ္တုန္းက ဘယ္လုိျဖစ္ပါတယ္ဘုရား…” လုိ႔ အရင္ဆုံး ကုိယ္အားထုတ္တဲ့ အခုိက္မွာ မွတ္လုိက္တဲ့အရာနဲ႔ မွတ္လုိက္တဲ့ ပုံစံေလးေတြကုိ ေလွ်ာက္ျပရပါတယ္။ ဒီေတာ့မွ ဆရာသမားက “ဒါဆုိရင္ ဒီလုိေလးမွတ္လုိက္၊ ဒီလုိျပင္လုိက္၊ ဒီအတုိင္း ဆက္မွတ္လုိက္” စသျဖင့္ လမ္းညႊန္ျပသ ေပးတာျဖစ္ပါတယ္။
တစ္ခ်ိဳ႕က ႐ႈမွတ္ရမယ္ဆုိတာ ဘယ္လုိ႐ႈမွတ္ ရမယ္ဆုိတာကုိ သေဘာမေပါက္ေသးတာ ရွိတတ္ပါတယ္။ ႐ႈမွတ္တယ္ဆုိတာ စိတ္နဲ႔႐ုပ္မွာ ေပၚေပၚလာတဲ့ အာ႐ုံေလးေတြကုိ သူေပၚတဲ့အတုိင္း သူျဖစ္တဲ့အတုိင္း လုိက္သိေပးေနတာကုိ ေျပာတာပါ။ သူ႔အရွိအတုိင္း လုိက္သိေနဖုိ႔ပါပဲ။ စိတ္မွာတစ္ခုခု ေတြးထင္ႀကံစည္တာမ်ိဳး၊ ႐ုပ္မွာ နာက်င္ထုံထုိင္း စတဲ့ ခံစားခ်က္ တစ္ခုခု ျဖစ္ေပၚတာမ်ိဳး စတဲ့ ဘယ္လုိအရာမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ျဖစ္ သူ႔ေပၚလာတဲ့ အတုိင္းပဲ လုိက္သိမွတ္ေပးဖုိ႔ပါ။ အရွိအတုိင္းလုိ႔ ဆုိတဲ့အတြက္ ကုိယ္ကအာ႐ုံကုိလုိက္ၿပီး စိတ္ကူးေနတာမ်ိဳး၊ အာ႐ုံေတြကုိ ဟုိမွတ္ဒီမွတ္ ဟုိေျပာင္းဒီေျပာင္း လုိက္ၿပီး ကစားေနတာမ်ိဳး မျဖစ္ရပါဘူး။ တရားမွတ္ေနရင္း ေပၚလာတဲ့ အာ႐ုံကုိ ကုိယ္သိေနတဲ့အတုိင္း ထင္ရွားတဲ့ အာ႐ုံတစ္ခုခုကုိ လုိက္သိေပးေနဖုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါကုိပဲ ႐ႈမွတ္တယ္လုိ႔ ေျပာတာပါ။
ဒီေနရာမွာ အေရးႀကီးတာက မွတ္လုိက္တဲ့အာ႐ုံနဲ႔ မွတ္လုိက္ပုံေလးက အေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အာ႐ုံဆုိတာ ေပၚရာေပၚရာကုိ ေပၚစဲေပၚခုိက္မွာ လုိက္မွတ္တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ တစ္ခုတည္း တစ္သမွတ္တည္း စဲြကုိင္ၿပီး မွတ္လုိ႔မရပါဘူး။ ၀ိပႆနာဆုိတဲ့ သေဘာကုိက ေပၚရာေပၚရာကုိ ႐ႈမွတ္တဲ့ သေဘာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေပၚရာေပၚရာလုိ႔ ဆုိတဲ့အတြက္ မေပၚေသးတာကုိ ေတြးႀကံၿပီး စိတ္ကူးနဲ႔ ေစာင့္မွတ္တာမ်ိဳး မဟုတ္သလုိ ေပၚၿပီးေပ်ာက္သြားတဲ့ အရာေတြကုိလည္း ျပန္စဥ္းစားၿပီး မွတ္ရတဲ့ သေဘာမဟုတ္ပါဘူး။ ပစၥဳပၸန္တည့္တည့္ ျဖစ္တဲ့ အဲဒီျဖစ္စဲျဖစ္ခုိက္ ေပၚစဲေပၚခုိက္ကုိပဲ သတိနဲ႔ လုိက္လုိက္သိမွတ္ ေပးေနတာကုိ ေျပာတာျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ရႈမွတ္တဲ့အခုိက္မွာ ေပၚလာတဲ့ အာ႐ုံက ခံစားျခင္း ေ၀ဒနာျဖစ္တယ္ဆုိရင္ အဲဒီေ၀ဒနာကုိ လုိက္မွတ္ရမွာ ျဖစ္သလုိ ႐ႈမွတ္ေနတဲ့အခုိက္မွာ စိတ္မွာအေတြး အႀကံစတာေတြနဲ႔ ဟုိစိတ္ဒီစိတ္ စတဲ့ ဘယ္လုိစိတ္မ်ိဳးပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ျဖစ္ေပၚတဲ့အခါ အဲဒီျဖစ္တဲ့ စိတ္အစဥ္ကုိ လုိက္ၿပီး သိမွတ္ေနရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ထြက္ေလ၀င္ေလ ေလးကုိပဲ သတိနဲ႔ မျပတ္မွတ္ေနမိတာမ်ိဳး၊ အာ႐ုံတစ္ခုခုရဲ႕ ျဖစ္တတ္တဲ့ သေဘာတရား၊ ျဖစ္ေနတဲ့ လကၡဏာေလးေတြကုိ လုိက္လုိက္သိေနတာမ်ိဳး စတာေတြဟာ ဆုိင္ရာအာ႐ုံေတြရဲ႕ အခုိက္အတန္႔ေလးေတြကုိ သတိနဲ႔လုိက္ၿပီး ႐ႈမွတ္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိ႐ႈမွတ္ေနတာဟာ မွန္ကန္တဲ့ ၀ိပႆနာ ႐ႈနည္းမ်ား ျဖစ္ေနၿပီး အ႐ႈခံအာ႐ုံနဲ႔ ႐ႈမွတ္ပုံကုိ တစ္ခုၿပီးတစ္ခု သတိမလြတ္ဘဲ အားထုတ္ေနတဲ့ သတိပ႒ာန္ က်င့္စဥ္နည္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
တစ္ခ်ိဳ႕က ကုိယ္အားသန္ရာ တစ္ခုခုကုိ အထူးျပဳၿပီး စဲြမွတ္ေနတာမ်ိဳးေတာ့ ရွိတတ္ပါတယ္။ အဲလုိလည္း မွတ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါကလည္း တစ္ျခားအာ႐ုံေတြ မေပၚလုိ႔မဟုတ္ဘဲ ေယာဂီပုဂၢိဳလ္ ကုိယ္တုိင္က ကုိယ္အားသန္ရာ အမွတ္အာ႐ုံ တစ္ခုတည္းကုိပဲ အဓိကထား အထူးမွတ္ေနၿပီး တစ္ျခားအာ႐ုံေတြကုိ လ်စ္လ်ဴ႐ႈထားလုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆုိၾကပါစုိ႔။ တရားအားထုတ္တဲ့အခါ အာ႐ုံေတြက တစ္မ်ိဳးတည္း မဟုတ္ဘဲ ထြက္သက္၀င္သက္ကုိ မွတ္ေနရင္းနဲ႔ ဟုိက်င္ဒီက်င္ ျဖစ္တာ၊ ဟုိေနရာယား၊ ဒီေနရာယား ျဖစ္တာ၊ ဟုိအေတြး ဒီအေတြးေတြ ျဖစ္တာ စတာေလးေတြကုိလည္း သိေနတာေလးေတြ ရွိေနတတ္သလုိ စိတ္ကုိအထူးျပဳ မွတ္ေနရင္းနဲ႔လည္း ခႏၶာကုိယ္ရဲ႕ ေဖာက္ျပန္မႈေတြ၊ ခံစားမႈေတြ စတာေတြကုိလည္း သိေနတတ္တာေလးေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ ဟုိဟုိဒီဒီ အခုိက္အတန္႔ ျဖစ္တတ္တဲ့ အာ႐ုံေလးေတြ ရွိေနေပမယ့္ အဲဒိအာ႐ုံေလးေတြထက္ ကုိယ္စဲြကုိင္ၿပီး မွတ္ေနတဲ့ အာ႐ုံ၊ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ သေဘာက်ေနတဲ့ အာ႐ုံကုိ အထူးအေလးေပး မွတ္ေနတဲ့အတြက္ တစ္ျခားအာ႐ုံေတြမွာ သတိမျပဳမိ၊ မမွတ္မိလုိက္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဆုိလုိတာက ဒီအာ႐ုံကုိ မွတ္ေနရင္း ဟုိအာ႐ုံကုိ မွတ္လုိ႔ရသလား ဆုိတာထက္ အာ႐ုံတစ္ခုခုကုိ ထင္ထင္ရွားရွား သိမွတ္ေနဖုိ႔က အေရးႀကီးတယ္လုိ႔ ဆုိလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ စိတ္နဲ႔႐ုပ္မွာ ေပၚလာတဲ့ အာ႐ုံတစ္ခုခုကုိ အမိအရ မွတ္ႏုိင္ဖုိ႔ အဓိကက်ပါတယ္။ အဲဒီလုိ တစ္ခုခုကုိ မွတ္ေနတဲ့ အခုိက္ကုိပဲ ဘယ္အာရုံကုိ ဘယ္လုိမွတ္တယ္လုိ႔ ဆုိလုိတာျဖစ္ပါတယ္။ ေျပာခ်င္တာက တရားအားထုတ္တဲ့ အခါ ဒီလုိထင္ထင္ရွားရွား မွတ္သိေနတဲ့အခုိက္မွာ ကုိယ္မွတ္လုိက္တဲ့ အာ႐ုံဟာ စိတ္မွာျဖစ္ေနတဲ့ အာ႐ုံတစ္ခုခုကုိ မွတ္လုိက္တယ္ဆုိရင္ အဲဒါ စိတၱာႏုပႆနာ ျဖစ္ေနၿပီး ကုိယ္မွတ္တဲ့အခုိက္မွာ မွတ္လုိက္တဲ့အာ႐ုံက ေ၀ဒနာတစ္ခုခုကုိ မွတ္လုိက္မိတယ္ဆုိရင္ အဲဒါ ေ၀ဒနာႏုပႆနာ ျဖစ္တာပါပဲ။
ဒီလုိပဲ ကုိယ္မွတ္လုိက္တဲ့ အခုိက္မွာ မွတ္လုိက္တဲ့အာ႐ုံက ခႏၶာကုိယ္ရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈ ႐ုပ္တရား တစ္ခုခုကုိ မွတ္လုိက္တယ္ဆုိရင္ ဒါဟာ ကာယာႏုပႆနာ ျဖစ္ေနၿပီး မွတ္သိတဲ့အခုိက္ မွတ္လုိက္တဲ့အာ႐ုံဟာ သေဘာတရား တစ္ခုခု ျဖစ္ေနမယ္ဆုိရင္ အဲဒါ ဓမၼာႏုပႆနာ ျဖစ္ေနတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တရားမွတ္တဲ့အခုိက္မွာ အေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္ဟာ ဘယ္လုိဘယ္နည္း ဆုိတာထက္ ဘယ္အာ႐ုံကုိ ဘယ္လုိမွတ္လုိက္တယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္က အေရးႀကီးတယ္လုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ျမတ္စြာဘုရားရွင္က မဟာသတိပ႒ာန သုတ္မွာ “ယထာ ယထာ ၀ါ ပနႆ ကာေယာ ပဏိဟိေတာ ေဟာတိ၊ တထာ တထာနံ ပဇာနာတိ- ႐ုပ္အေပါင္းသည္ အၾကင္အၾကင္ အမူအရာအားျဖင့္ တည္ေန၏၊ ထုိ႐ုပ္အေပါင္းကုိ ထုိထုိအမူအရာအားျဖင့္ သိ၏။ ” လုိ႔ မိန္႔ေတာ္မူထားခ်က္ ရွိပါတယ္။ ျမတ္ဗုဒၶအလုိ ဒီမွာ ေျပာလုိတာက ႐ုပ္တရားဟာ ဘယ္လုိပုံစံမ်ိဳးနဲ႔ ရွိေနပါေစ အဲဒီရွိေနတဲ့ အတုိင္းေလးပဲ လုိက္သိေပးေနပါလုိ႔ ေျပာလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ဘုရားရွင္က ႐ုပ္တရားလုိ႔ ဆုိေပမယ့္ တစ္ျခား စိတ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ႐ုပ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ျဖစ္သမွ် ေပၚသမွ်ကုိ ျဖစ္စဲျဖစ္ခုိက္မွာပဲ အရွိအတုိင္း သိေနဖုိ႔အထိ နားလည္သေဘာ ေပါက္ထားႏုိင္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ေ၀ဒနာကုိပဲ ႐ႈ႐ႈ၊ စိတ္ကုိပဲ႐ႈ႐ႈ၊ ႐ုပ္ကုိပဲ႐ႈ႐ႈ၊ သေဘာတရားကုိပဲ ႐ႈ႐ႈ တစ္ခုခုကုိ အရွိအတုိင္း သိမွတ္ေနဖုိ႔ပဲလုိ႔ ဆုိတာျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခုေတာ့ ရွိပါတယ္။ ဟုိလုိလုိ ဒီလုိလုိ ျဖစ္မေနဖုိ႔ေတာ့ လုိပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလ သမာဓိ မတည္တဲ့အတြက္ စိတ္က ဟုိေရာက္ဒီေရာက္ ျဖစ္ေနတတ္တာေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ စိတ္ကုိမွတ္လုိက္သလုိလုိ၊ ႐ုပ္ကုိ မွတ္လုိက္သလုိလုိ၊ ေ၀ဒနာကုိ မွတ္လုိက္သလုိလုိ စသျဖင့္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ ျဖစ္တတ္တဲ့သေဘာမွာ သမာဓိ အားနည္းလုိ႔ ျဖစ္တတ္တာလည္း ရွိတဲ့အတြက္ ကုိယ္အားသန္တဲ့ ထင္ရွားတဲ့ အာ႐ုံတစ္ခုခုကုိ အမိအရယူၿပီး အဲဒီအာ႐ုံမွာပဲ မလြတ္တမ္း မွတ္သိႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားဖုိ႔ေတာ့ လုိပါတယ္။
တစ္ခ်ိဳ႕ စိတ္ကုိ အထူးျပဳၿပီး မွတ္မွမွတ္လုိ႔ ရတဲ့ ေယာဂီေတြ ရွိသလုိ တစ္ခ်ိဳ႕က်ေတာ့ ေ၀ဒနာကုိ မွတ္ေနမွ သမာဓိျဖစ္ကာ အမွတ္အာ႐ုံ ေကာင္းတဲ့ ေယာဂီေတြလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။ ဒါက သူတုိ႔သူတုိ႔ရဲ႕ စိတ္အားသန္ရာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေသခ်ာတာကေတာ့ စိတ္ကုိအထူးျပဳမွတ္မွ ၀ိပႆနာ မွတ္နည္းအစစ္ျဖစ္တယ္၊ ႐ုပ္ကုိအထူးျပဳမွတ္မွ နည္းမွန္ျဖစ္တယ္၊ ေ၀ဒနာကုိ မွတ္ႏုိင္မွ တရားတက္မွာျဖစ္တယ္ စတဲ့ အစဲြအလန္းေတြ၊ နားလည္မႈေတြဟာ မမွန္ဘူးဆုိတာ ေသခ်ာပါတယ္။ ဘယ္လုိပဲမွတ္မွတ္ မွတ္တဲ့အခုိက္မွာ မွတ္တဲ့အာ႐ုံကုိ အရွိအတုိင္း ထင္ထင္ရွားရွား သိမွတ္ႏုိင္ဖုိ႔ပဲ အေရးႀကီးပါတယ္။ အာ႐ုံတစ္ခုခုကုိ မွတ္သိေနဖုိ႔ပဲ လုိပါတယ္။ အဲဒီလုိ စိတ္နဲ႔႐ုပ္မွာ ေပၚလာတဲ့ အာ႐ုံ တစ္ခုခုကုိ အရွိအတုိင္း မွတ္သိႏုိင္ေနရင္ ဒါဟာ ဗုဒၶအလုိေတာ္က် ၀ိပႆနာ အားထုတ္နည္း အမွန္ ျဖစ္ေနတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ တရားအားထုတ္တဲ့ ေယာဂီေတြအေနနဲ႔ အဓိက နားလည္သေဘာ ေပါက္ထားရမွာက ဘယ္နည္းကုိ အားထုတ္တယ္ ဆုိတာထက္ အားထုတ္တဲ့ အခုိက္မွာ ဘယ္အာ႐ုံကုိ ဘယ္လုိမွတ္လုိက္တယ္ ဆိုတာက အဓိကက်တာ ျဖစ္ၿပီး ဟုိနည္းဒီနည္းဆုိတာ အားထုတ္စဲအခုိက္မွာ မွတ္လုိက္တဲ့ အမွတ္အာ႐ုံနဲ႔ မွတ္လုိက္ပုံကုိလုိက္ကာ ခဲြျခားသတ္မွတ္ေပးတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေယာဂီပုဂၢိဳလ္ရဲ႕ အဓိကအလုပ္က စိတ္မွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ႐ုပ္မွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေပၚသမွ် အာ႐ုံကုိ ေပၚစဲေပၚခုိက္၊ ျဖစ္စဲျဖစ္ခုိက္ကုိ သူ႔အရွိအတုိင္းပဲ လုိက္သိေပးေနတဲ့ အလုပ္ပဲျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီနည္းအတုိင္းသာ ဟုိဟုိဒီဒီ အေတြးမမ်ားပဲ ေပၚသမွ် အာ႐ုံကုိ အေလးထားၿပီး မွတ္ၾကည့္ၾကဖုိ႔ အသိေပးလုိပါတယ္။ ေရွ႕မွာေျပာခဲ့တဲ့ စကားအတုိင္း ျပန္ေျပာရရင္ ဘယ္နည္းကုိ အဓိကထားၿပီး အဲဒီနည္းအတုိင္း မျဖစ္မေန လုိက္ၿပီးရွာေဖြ မွတ္ရႈေနဖုိ႔ထက္ ဘယ္အာ႐ုံကုိ ဘယ္လုိမွတ္တယ္ဆုိတာက အဓိကက်တဲ့အတြက္ ျဖစ္စဲျဖစ္ခုိက္ အာ႐ုံတစ္ခုခုကုိသာ အမိအရ မွတ္သိႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔လည္း တုိက္တြန္းသမႈ ျပဳလုိက္ရပါတယ္။
အေျခခံ ၀ိပႆနာတရား အားထုတ္နည္း (၁)
အခုေရးသားေဖာ္ျပေပးမယ့္ တရားအားထုတ္နည္းဟာ ၀ိပႆနာတရားကုိ အေတာ္အသင့္ အားထုတ္းဖူးသူမ်ား၊ အတုိင္းအတာ တစ္ခုအထိ အေတြ႕အႀကဳံရွိထားသူမ်ား၊ ၀ိပႆနာ ဉာဏ္အဆင့္အတန္း အထုိက္အေလွ်ာက္ ျမင့္ထားသူမ်ားအတြက္ ရည္ရြယ္ေရးသားျခင္း မဟုတ္ဘဲ ၀ိပႆနာအလုပ္ကုိ တစ္ခါမွ မလုပ္ဖူးသူမ်ား၊ စမ္းၿပီးတရား အားထုတ္ခ်င္ေပမယ့္ ဘယ္လုိအားထုတ္ရမယ္ဆိုတဲ့ အေျခခံ အားထုတ္နည္းကုိပင္ မသိသူမ်ား စသူတုိ႔အတြက္ ရည္ရြယ္ၿပီး ေရးသားတင္ျပျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ စိတ္၀င္စားသူမ်ား အေနျဖင့္ ေသေသခ်ာခ်ာ အခ်ိန္ယူၿပီး နားလည္သေဘာေပါက္ေအာင္ အၾကိမ္ႀကိမ္ ဖတ္႐ႈကာ လက္ေတြ႕အားထုတ္ၾကည့္ေစခ်င္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ၀ိပႆနာ တရားအားထုတ္နည္းကုိ မေျပာခင္ ၀ိပႆနာဆုိတဲ့ စကားလုံးရဲ႕ အဓိပၸါယ္ကုိ အရင္ေျပာလုိပါတယ္။
၀ိပႆနာဆုိတာ ၀ိ၀ိေဓန ပႆနာ ၀ိပႆနာလုိ႔ စာေပမွာဆုိတဲ့အတုိင္း ၀ိ၀ိေဓန- အထူးထူးအျပားျပားအားျဖင့္ ပႆနာ- ျမင္ျခင္း၊ ၾကည့္ျခင္း၊ ပိပႆနာ- အထူးထူးအျပားျပား ျမင္ျခင္းၾကည့္ျခင္းလုိ႔ စာလုိနားလည္ထား ႏုိင္ပါတယ္။ အထူးထူး အျပားျပား ျမင္တယ္ဆုိတာ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ျမင္ျခင္းသိျခင္းလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ ဆုိလုိတာက စိတ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ႐ုပ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ျဖစ္သမွ်အရာကုိ သိေနျခင္း၊ ဉာဏ္မ်က္စိျဖင့္ ျမင္သလုိ ျမင္ေနျခင္းလုိ႔ ဆုိလုိပါတယ္။ ပုိၿပီးရွင္းေအာင္ ေျပာရရင္ ျဖစ္သမွ်အရာေတြ အေပၚမွာ သတိကပ္ေနျခင္းပါပဲ။ အဲဒါကုိ သတိပ႒ာန- သတိ၏ ၿမဲစြာတည္ျခင္း၊ သတိရွိေနျခင္းလုိ႔ ဆုိပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ အခ်ိဳ႕က တရားအားထုတ္တာကုိ ၀ိပႆနာ သတိပ႒ာန္ပြားမ်ားတယ္လုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ သတိပ႒ာနသုတ္လာ သတိပ႒ာန္နည္းအတုိင္း အားထုတ္ျခင္းကုိပဲ ၀ိပႆနာ တရားအားထုတ္တယ္လုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သတိပ႒ာန္လုိ႔ပဲဆုိဆုိ၊ ၀ိပႆနာလုိ႔ပဲဆုိဆုိ၊ သတိပ႒ာန္ ၀ိပႆနာလုိ႔ပဲ ေျပာေျပာ အဓိပၸါယ္ကေတာ့ စိတ္နဲ႔႐ုပ္မွာ ျဖစ္ေပၚတတ္တဲ့ အာ႐ုံေတြကုိ မလြတ္တမ္း သတိကပ္ေနျခင္း၊ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ သတိရွိေနျခင္းပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေနရာမွာ တင္ျပေပးမယ့္ အေျခခံ၀ိပႆနာ တရားအားထုတ္နည္းဟာလည္း မဟာသတိပ႒ာန သုတ္လာ ဘုရားရွင္ေဟာၾကားေတာ္မူတဲ့ နည္းကုိပဲ အေျခခံၿပီး နားလည္လြယ္ေအာင္ တစ္ဆင့္ျပန္လည္ တင္ျပေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
မဟာသတိပ႒ာနသုတ္ကုိ ၾကည့္ရင္ ၀ိပႆနာတရား ဘာေၾကာင့္ အားထုတ္ဖုိ႔လုိေၾကာင္း အေၾကာင္းျပခ်က္မွစၿပီး အားထုတ္တဲ့အခါ ေနရာေရြးခ်ယ္ထုိင္ပုံနည္းကအစ ေဖာ္ျပေပးထားတာကုိ ေတြ႕ရပါတယ္။ ေလာကသားတုိ႔၏ စိုးရိမ္ေသာက ပူေဆြးမႈမ်ားမွစ၍ ကိေလသာကုန္ခမ္းၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းရာ နိဗၺာန္ကုိ သြားရန္မွာ တစ္ျခားနည္းမရွိဘဲ ဒီသတိပ႒ာန္နည္းပဲ ရွိတယ္ဆုိတာကုိ မဟာသတိပ႒ာန သုတ္မွာအတိအလင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ျမတ္ဗုဒၶက “ရဟန္းတုိ႔ ဤခရီးလမ္းသည္ သတၱ၀ါတုိ႔၏ စိတ္စင္ၾကယ္ေစရန္၊ စိုးရိမ္ပူပန္ျခင္း ငုိေၾကြးျခင္းတုိ႔ကုိ လြန္ေျမာက္ရန္၊ ကုိယ္ဆင္းရဲျခင္း စိတ္ဆင္းရဲျခင္းတုိ႔ကုိ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းရန္၊ အရိယာမဂ္ကုိ မ်က္ေမွာက္ျပဳရန္ တစ္ေၾကာင္းတည္းေသာ ခရီးလမ္းျဖစ္ေပ၏။ ယင္းသည့္ခရီးလမ္းကား ႐ုပ္၊ ေ၀ဒနာ၊ စိတ္၊ သေဘာတရားတုိ႔၌ ႐ုပ္၊ ေ၀ဒနာ၊ စိတ္၊ သေဘာတရားဟူ၍ သတိသမၸဇဥ္ျဖင့္ မလြတ္ေအာင္ အႀကိမ္ႀကိမ္ ႐ႈမွတ္၍ေနျခင္း ဟူေသာ ဤသတိပ႒ာန္ေလးပါး အက်င့္တရားတုိ႔ပင္တည္း…”လုိ႔ ေဟာၾကားေတာ္မူပါတယ္။ ဆုိလုိတာက စုိးရိမ္ေသာက ပူေဆြးမႈအားလုံး ခ်ဳပ္ၿငိမ္းၿပီး နိဗၺာန္ကုိ မ်က္ေမွာက္ျပဳဖုိ႔ အတြက္ စိတ္၊ ေ၀ဒနာ၊ ႐ုပ္ႏွင့္ ဓမၼေခၚ သေဘာတရားေတြမွာ ဉာဏ္ပညာျဖင့္ မလြတ္တမ္း သတိရွိရွိ မွတ္သိေနဖုိ႔လုိေၾကာင္း ဆုိလုိရင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စုိးရိမ္ေသာက ပူေဆြးမႈမ်ား ကုန္ဆုံးကာ ကိေလသာၿငိမ္းရာ နိဗၺာန္ကုိ သြားဖုိ႔အတြက္ တစ္ခုတည္းေသာ လမ္းျဖစ္သည့္ ဒီသတိပ႒ာန္ ၀ိပႆနာ အလုပ္ကုိ အားထုတ္ဖုိ႔လုိေၾကာင္း ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ၿပီးေတာ့ ၀ိပႆနာတရား စတင္အားထုတ္တဲ့ ေယာဂီဟာ “ေတာသုိ႔သြားေရာက္၍ျဖစ္ေစ၊ သစ္ပင္ရင္းသုိ႔ သြားေရာက္၍ ျဖစ္ေစ၊ ဆိတ္ၿငိမ္ရာသုိ႔ သြားေရာက္၍ ျဖစ္ေစ တင္ပလႅင္ေခြၿပီးလွ်င္ ကုိယ္ကုိေျဖာင့္မတ္စြာထား၍ သတိကုိ ေရွး႐ႈျဖစ္ေစလွ်က္ ထုိင္ရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း” ဒီသုတ္ေတာ္မွာ ျပထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စတင္အားထုတ္မယ့္ ပုဂၢိဳလ္ဟာ ေတာေတာင္သစ္ပင္ စသည္မ်ား ရွိတဲ့ေနရာကုိ မသြားႏုိင္တာေတာင္မွ တိတ္ဆိတ္ၿငိမ္သက္တဲ့ ေနရာတစ္ခုခုမွာေနၿပီး အမ်ိဳးသားဆုိရင္ သက္ေသာင့္သက္သာ တင္ပလႅင္ေခြထုိင္၊ အမ်ိဳးသမီးဆုိရင္လည္း သင့္ေလွ်ာ္သလုိ သက္ေသာင့္သက္သာ ထုိင္၊ ခါးနဲ႔ေခါင္းကုိ ေျဖာင့္မတ္စြာထားၿပီး မ်က္လႊာခ်ကာ လက္အေနအထားကေတာ့ ဘယ္ဘက္လက္ေပၚ ညာဘက္လက္ ထပ္ၿပီးထားလုိကထား၊ ဒူးႏွစ္ဘက္ေပၚမွာ တစ္ဘက္စီထားလုိကထားၿပီး ခႏၶာကုိယ္ အေနအထားကုိ ျပင္ဆင္ရပါမယ္။ အဲဒီလုိ ျပင္ဆင္ၿပီး ကာယာႏုပႆနာလုိ႔ေခၚတဲ့ အာနာပါန ထြက္ေလ၊ ၀င္ေလကစၿပီး သတိကပ္ကာ ရႈမွတ္ရပါမယ္။
ဗုဒၶက “ရဟန္းသည္ (ေယာဂီသည္) သတိရွိလ်က္သာလ်င္ ထြက္သက္ေလကုိ ႐ႈိက္၏၊ သတိရွိလ်က္သာလွ်င္ ၀င္သက္ေလကုိ ႐ွဴ၏၊ ႐ွည္ရွည္႐ႈိက္႐ွဴလွ်င္လည္း ရွည္ရွည္႐ႈိက္႐ွဴသည္ဟု သိ၏၊ တုိတုိ႐ႈိက္႐ွဴလွ်င္လည္း တုိတုိ႐ႈိက္႐ွဴသည္ဟု သိ၏၊ ထြက္ေလ၀င္ေလ၏ အစ အလယ္ အဆုံး အလုံးစုံေသာ ႐ုပ္အေပါင္းကုိ ထင္ရွားသိလ်က္ ႐ိႈက္႐ွဴမည္ဟု သိလွ်က္က်င့္၏…” စသျဖင့္ အေျခခံ အာနာပါန မွတ္နည္းကုိ ျပေတာ္မူပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၀ိပႆနာ တရားအားထုတ္မယ့္ ေယာဂီဟာ ေနရာထုိင္ခင္းႏွင့္ ခႏၶာကုိယ္ကုိ အဆင္ေျပသလုိ ျပင္ဆင္ၿပီး စိတ္မွာတစ္ျခား ဘာအာ႐ုံမွ မရွိေစဘဲ (အားလုံးကုိ ေမ့ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစား) ကုိယ့္ရဲ႕စိတ္ကုိ အေျခခံ အမွတ္အာ႐ုံျဖစ္တဲ့ ႏွာသိးဖ်ားကုိ အာ႐ုံျပဳထားရပါမယ္။ အဲဒီလုိစိတ္နဲ႔ ႏွားသီးဖ်ားကုိ အာ႐ုံျပဳ ျမင္ေအာင္ၾကည့္ၿပီး ထြက္ေလ၀င္ေလကစ မွတ္ရပါမယ္။ ႏွာေခါင္းအေပါက္ေလးကေန တုိးၿပီး အေပၚႏႈတ္ခမ္းစပ္ေလးကုိ ထိထြက္လာတဲ့ ထြက္ေလ၊ ထြက္ေလဆုံးၿပီး ျပန္ၿပီးတုိး၀င္လာတဲ့ ၀င္ေလကုိ အလုိက္သင့္လုိက္ၿပီး မွတ္သိေပးေနရပါမယ္။
ဒီလုိ မွတ္တဲ့အခါမွာ အရွိအတုိင္းေလးပဲ မွတ္သိေပးေနရပါမယ္။ အသက္ကုိ လုပ္မ႐ူရပါဘူး။ သူ႔ပုံမွန္ ႐ွဴ႐ိႈက္ေနက် အတုိင္းပဲ လုိက္သိေန႐ုံပါပဲ။ အဲဒီလုိ လုိက္သိမွတ္တဲ့အခါမွာ အမွတ္အာ႐ုံကုိ ထြက္သြားတဲ့ေလ၊ ၀င္လာတဲ့ေလေလး ဆုံးသြားေအာင္ ႏွာသီးဖ်ားနဲ႔ အထက္ႏႈတ္ခမ္းၾကားကေနၿပီး အလုိက္သင့္ေစာင့္ၾကည့္ သိမွတ္ေပးရပါမယ္။ တစ္ေနရာတည္းကပဲ ေစာင့္ၾကည့္မွတ္ေပးရမယ္လုိ႔ ဆုိလုိပါတယ္။ ထြက္လာ၊ ၀င္လာတ့ဲေလရဲ႕ေနာက္ကုိ လုိက္ၿပီး ရင္ေခါင္းမွတစ္ဆင့္ ၀မ္းဗုိက္အထိ လုိက္ေနစရာ မလုိပါဘူး။ ႏွာသီးဖ်ားေလးကပဲ ေစာင့္ၿပီး ထြက္ေလ၀င္ေလ ဆုံးေအာင္တုိးထိလာတဲ့ ေလေလးကုိ အလုိက္သင့္လုိက္မွတ္ ေပးရပါမယ္။ ထြက္ေလ၀င္ေလကုိ အစအဆုံး အလုိက္သင့္ လုိက္သိေနရမယ္ဆုိတာ အဲဒီႏွာသီးဖ်ားနဲ႔ အထက္ႏႈတ္ခမ္းဖ်ား ေနရာေလးကပဲ ေစာင့္ၾကည့္ၿပီး တုိးထြက္လာတဲ့ ထြက္ေလဆုံးသြားတဲ့အထိ၊ ထြက္ေလဆုံးတာနဲ႔ တစ္ၿပိဳင္နက္ ၀င္လာတဲ့ေလကုိလည္း အဲဒီေနရာကေန တုိး၀င္လာတဲ့ ေလေလးဆုံးသြားတဲ့အထိ စိတ္ကေန သိမွတ္ေပးေနရပါတယ္။
အဲဒီလုိ ထြက္ေလအစအဆုံး၊ ၀င္ေလအစအဆုံးကုိ တစ္ေနရာတည္းကေန ေစာင့္ၾကည့္သိရွိေပးေနတာကုိပဲ အစအလယ္အဆုံး ႐ႈမွတ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ အစကေန ဆုံးသြားတဲ့အထိ မလြတ္တမ္းမွတ္ေနရင္ အလယ္မွာလည္း မလြတ္ေတာ့ပါဘူး။ ဒါကုိပဲ မလြတ္တမ္း မွတ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒီနည္းအတုိင္း မလြတ္ေအာင္ ႀကိဳးစားၿပီး အႀကိမ္ႀကိမ္ မွတ္သိေပးရပါတယ္။ ႐ႈမွတ္တယ္ဆုိတာ တုိးထြက္တုိး၀င္လာတဲ့ ေလကုိ မလြတ္ေအာင္ သတိကပ္ၿပီး လုိက္သိေပးေနတာကုိ ဆုိလုိတာျဖစ္တဲ့အတြက္ အႀကိမ္ၾကိမ္ မွတ္သိေပးေနရပါတယ္။
ခုမွ စမွတ္တဲ့ ေယာဂီေတြအတြက္ မွတ္ခါစမွာ အခက္အခဲ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ သမာဓိ မရွိေသးတဲ့အတြက္ စိတ္မွာ အေတြးေပါင္းစုံ၊ စိတ္ကူးေပါင္းစုံ ၀င္တတ္ပါတယ္။ ဒီထြက္ေလ၀င္ေလကုိပဲ ေကာင္းေကာင္းမွတ္ မရတာေတြလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။ ထြက္ေလ၀င္ေလ မထင္ရွားတာကုိ ေျပာတာပါ။ တစ္ခါတစ္ေလ ႏွာေခါင္းေပါက္ တစ္ခုမွာ ထင္ရွားသလုိ ျဖစ္ေနၿပီး တစ္ခါတစ္ေလ ႏွစ္ဘက္လုံး မထင္ရွားပဲ ျဖစ္ေနတာလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ အခါမ်ိဳးမွာ ကုိယ္အသက္႐ႈေနတယ္ဆုိတဲ့ အသိေလးေတာ့ ရွိတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအသိအတုိင္း သိမွတ္ေနရင္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလ မွတ္ေနရင္းနဲ႔ စိတ္ကအျပင္ေရာက္ၿပီး အေတြးစိတ္ကူးေတြေနာက္ ပါသြားတတ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ အခါမ်ိဳးမွာ သတိရတုိင္း ျပန္ၿပီးႏွာသီးဖ်ား အမွတ္အာ႐ုံကုိ ျပန္ယူျပန္မွတ္ေပးရပါတယ္။ ဒီလုိ စိတ္ထြက္လုိက္ သတိရတဲ့အခါ ျပန္မွတ္လုိက္ စသျဖင့္ ထပ္ခါထပ္ခါ အႀကိမ္ႀကိမ္လုပ္ေပးရင္ တျဖည္းျဖည္း သမာဓိ ရလာပါလိမ့္မယ္။ စမွတ္ကာစ သမာဓိ အားနည္းေနေသးတဲ့ အခ်ိန္မွာ စိတ္ဓာတ္မက် ဇြဲမေလွ်ာ့ဘဲ ႀကိဳးစားမႈ ၀ီရီယကုိ ပုိၿပီးအားဆုိက္ ေပးရပါတယ္။ ဒါမွ သမာဓိ အားေကာင္းလာမွာပါ။
ခုလုိ အာနာပါနကုိ အေျခခံၿပီး အားထုတ္ေနတာဟာ ကာယာႏုပႆနာ႐ႈေနတာ ဆုိေပမယ့္ တကယ့္၀ိပႆနာပုိင္းကုိ သြားဖုိ႔အတြက္ သမာဓိ တည္ေထာင္ေနတာလုိ႔ ေျပာႏုိင္ပါတယ္။ အာနာပါနကုိ ပင္တုိင္အမွတ္အာ႐ုံ အျဖစ္ထားၿပီး ၀ိပႆနာပုိင္းကုိ ကူးရင္ပုိၿပီး အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ရွိေစႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စမွတ္တဲ့ ေယာဂီအေနျဖင့္ ဒီထြက္ေလ၀င္ေလကုိ မလြတ္တမ္း အစအဆုံး မွတ္တဲ့အလုပ္ တစ္ခုတည္းကုိပဲ အခ်ိန္ေပးၿပီး မွတ္ေစခ်င္ပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ ခႏၶာကုိယ္မွာ ေပၚလာတတ္တဲ့ တျခားအာ႐ုံေတြေနာက္ကုိ လုိက္မမွတ္ေသးပဲ အာနာပါန တစ္ခုတည္းကိုပဲ မွတ္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကည့္ဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔လည္းဆုိေတာ့ သမာဓိ မတည္ေသးခင္ ၀ိပႆနာပုိင္းကုိ ကူးတဲ့အခါမွာ မွတ္ရတာ ခက္တတ္လုိ႔ပါ။ အာနပါနကုိပဲ တစ္နာရီမွာ တစ္နာရီနီးပါးေလာက္ မလြတ္တမ္း မွတ္ႏုိင္ၿပီဆုိမွ ခႏၶာကုိယ္မွ ေပၚလာတတ္တဲ့ ထုံတာ၊ က်င္တာ၊ နာတာ၊ ကုိက္တာ၊ ယားတာ စတဲ့ ေ၀ဒနာေတြကုိ ေျပာင္းၿပီး ေပၚရာေပၚရာကုိ ေပၚခုိက္ျဖစ္ခုိက္မွာ လုိက္လုိက္ၿပီး မွတ္သိေပးရပါတယ္။ အဲဒီလုိ မွတ္တဲ့အခါမွာ ေ၀ဒနာရဲ႕ သေဘာကုိ စိတ္ကေလးနဲ႔ ျမင္ေအာင္ၾကည့္ၿပီး မွတ္သိေပးရပါတယ္။ ေ၀ဒနာရဲ႕ သေဘာဆုိတာက က်င္ရင္က်င္ေနတဲ့ ခံစားမႈ၊ ယားရင္ယားေနတဲ့ ခံစားမႈ၊ ပူရင္ပူးေနတဲ့ ခံစားမႈ စတာကုိ ေျပာတာပါ။
တစ္ခါတစ္ရံ ေ၀ဒနာက ႏွစ္ခုသုံးခု ေပၚေနတတ္တာေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ အခါမ်ိဳးမွာ အထင္ရွားဆုံး၊ မွတ္လုိ႔အေကာင္းဆုံးျဖစ္တဲ့ ခံစားမႈ ေ၀ဒနာတစ္ခုကုိပဲ ေရြးခ်ယ္မွတ္ေပးရပါတယ္။ ေ၀ဒနာကုိ မွတ္တဲ့အခါမွာ ေ၀ဒနာက ပုိၿပီးျပင္းထန္လာတာလည္း ရွိတတ္သလုိ ေလွ်ာ့သြားတာလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။ ပုိးယားလာတာ၊ ပုိပူလာတာ၊ ပုိက်င္လာတာ စတာေတြေပါ့။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ပုိျပင္းလာတတ္ပါတယ္။ ျဖစ္ႏုိင္ရင္ ေပၚသမွ်ေ၀ဒနာကုိ သီးခံၿပီး ဒီေ၀ဒနာကုိ ေက်ာ္သြားေအာင္ မွတ္ၾကည့္ေစခ်င္ပါတယ္။ ဆုိလုိတာက ေ၀ဒနာကပဲ ပုိပုိျပင္းႏုိင္မလား ကုိယ္ကပဲ အမွတ္မလြတ္ေအာင္ သီးခံၿပီး မွတ္ႏုိင္မလားဆိုတဲ့ သေဘာပါ။
တတ္ႏုိင္သမွ် သီးခံၿပီးမွတ္လုိ႔မွ ေ၀ဒနာက မေလွ်ာ့ဘဲ ပုိၿပီး တုိးတုိးလာေနတယ္ ဘယ္လုိမွ မခံႏုိင္ေတာ့ဘူးဆုိရင္ေတာ့ ဒီေ၀ဒနာကုိ လစ္လ်ဴ႐ႈၿပီး အာနာပါနကုိ ျပန္မွတ္ၾကည့္ပါ။ ဒါလည္းမရ ပုိၿပီးျပင္းလာတယ္၊ မွတ္ရင္းနဲ႔ မခံမရပ္ႏုိင္ျဖစ္လာၿပီး မေပ်ာက္ရေကာင္းလားဆုိတဲ့ ေဒါသအေတြးေတြပါ ျဖစ္လာတယ္ဆုိရင္ေတာ့ ထုိင္ထားတဲ့ ဣရိယပုတ္ေလးကုိ သတိေလးနဲ႔ ျပင္ၿပီးထုိင္မွတ္ၾကည့္ပါ။ ျပင္ၿပီးထုိင္တဲ့အခါ ျပင္ေနတဲ့ အမူအရာ လႈပ္ရွားမႈကုိ သိမွတ္ၿပီး ျပင္ဖုိ႔ေတာ့ လုိပါတယ္။ ျပင္လုိက္တဲ့အတြက္ ဣရိယာပုတ္ ေျပာင္းသြားရင္ ေ၀ဒနာလည္း ေျပာင္းသြားတတ္ပါတယ္။ ဒါက ေနာက္ဆုံး ေ၀ဒနာကုိ ဘယ္လုိမွ သီးခံလုိ႔ မရေတာ့မွ ေျပာင္းၾကည့္ဖုိ႔ပါ။ ဒီနည္းအတုိင္း ေပၚရာေပၚရာကုိ လုိက္လုိက္မွတ္ေပးတာကုိပဲ ၀ိပႆနာ ႐ႈတယ္လုိ႔ ေခၚပါတယ္။
ေနာက္သမာဓိ အားေကာင္းလာတဲ့ အခါမွာ ကုိယ့္ရဲ႕စိတ္အစဥ္ကုိပါ သိလာတတ္ပါတယ္။ စိတ္မွာအေတြးေတြ ၀င္ေတာ့မယ္ ၀င္ေနတယ္ ဆုိတာကုိ သိတာနဲ႔ တစ္ၿပိဳင္နက္ အဲဒီစိတ္ကုိ သတိနဲ႔ သိေအာင္မွတ္ေပးရပါတယ္။ စိတ္ဆုိတဲ့ သေဘာက တစ္ခါတည္း ခ်ဳပ္ကုိင္ထားလုိ႔ မရတဲ့အတြက္ ေရွ႕စိတ္ကုိ ေနာက္စိတ္က သိလုိက္တာနဲ႔ ေရွ႕စိတ္ေပ်ာက္ၿပီး ေနာက္သိစိတ္က ေပၚလာတာပါပဲ။ အဲဒီလုိ တစ္စိတ္ၿပီး တစ္စိတ္မွတ္မွတ္ သိေပးရင္ကုိပဲ စိတၱာႏုပႆနာ ျဖစ္ေနတာပါ။ ဆုိၾကပါစုိ႔..။ စိတ္မွာ အလုိမက်ျဖစ္တဲ့အခါ အဲဒီအလုိမက်တာကုိ သိလုိက္တာနဲ႔ ဒီအလုိမက်တဲ့ စိတ္မျဖစ္ေတာ့ဘဲ သိစိတ္က ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။ ဒီသိစိတ္ဟာလည္း ေနာက္ေနာက္စိတ္ေတြက ထပ္ထပ္ၿပီး ေပၚေပၚလာတဲ့အခါ အသစ္အသစ္ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ဘယ္လုိပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေပၚလာသမွ် စိတ္အစဥ္ကုိ ေပၚခုိက္ျဖစ္ခုိက္မွာ လုိက္သိေပးေနႏုိင္ရင္ ဒီစိတ္ဟာ ေရွ႕ဆက္မျဖစ္ေတာ့ ပါဘူး။ အဲဒီလုိ ေပၚသမွ်ကုိ လုိက္သိေပးေနတာကုိပဲ ၀ိပႆနာ ႐ႈတယ္လုိ႔ ေခၚပါတယ္။
အထက္မွာ ေျပာခဲ့တဲ့နည္းအတုိင္း အာနာပါနမွ စၿပီး ႐ႈမွတ္ကာ သမာဓိထူေထာင္လုိ႔ ၀ိပႆနာပုိင္းကူးၿပီး စိတ္နဲ႔႐ုပ္မွာ ေပၚလာတဲ့ အရာမွန္သမွ်ကုိ လုိက္ၿပီးသိမွတ္ေပးေန႐ုံနဲ႔ပဲ ဗုဒၶေျပာတဲ့ သတိပ႒ာန္နည္းအတုိင္း အားထုတ္ေနၿပီးသား ျဖစ္ေနပါတယ္။ တစ္ထုိင္တည္းမွာပဲ ေပၚရာေပၚရာကုိ လုိက္လုိက္ၿပီး မွတ္သိေနတဲ့အတြက္ ကာယာႏုပႆနာ၊ ေ၀ဒနာႏုပႆနာ၊ စိတၱာႏုပႆနာ၊ သေဘာတရားကုိ မွတ္သိတဲ့ ဓမၼာႏုပႆနာကုိ ႐ႈမွတ္ၿပီးသား ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါက အမည္နာမအေနနဲ႔သာ ေျပာျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ေပၚရာေပၚရာကုိ လုိက္မွတ္ေန႐ုံပါပဲ။
တကယ္ေတာ့ အားတဲ့အခါတုိင္း ဒီအမွတ္ေလးနဲ႔ ေနတတ္တဲ့ အက်င့္ေလးလုပ္ေပးရင္ ေကာင္းပါတယ္။ တိတ္ဆိတ္ၿငိမ္သက္ရာမွာ ထုိင္ၿပီး မွတ္ရမယ္လုိ႔ အထက္မွာ ဆုိထားေပမယ့္ ေလ်ာင္း၊ ထုိင္၊ ရပ္၊ သြားဆုိတဲ့ ဣရိယာပုတ္ေလးမ်ိဳးလုံးကုိ ဘယ္လုိေနရာ ဘယ္လုိအခ်ိန္၊ ဘယ္လုိအေျခ အေနမ်ိဳးျဖစ္ျဖစ္ မွတ္သိႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ရိပ္သာသြားၿပီး တရားအားမထုတ္ႏုိင္ေပမယ့္ ကုိယ့္ေနရာေလးမွာ ကုိယ့္ရဲ႕ခႏၶာကုိယ္နဲ႔ စိတ္မွာ သတိေလးကပ္ၿပီး သိမွတ္ေပးေနရင္လည္း တရားမွတ္တာပါပဲ။ အိပ္ရာေပၚ လဲွေနတဲ့အခ်ိန္မွာလည္း တစ္ျခားအရာေတြ ေလွ်ာက္ေတြးေနတာထက္စာရင္ ႏွာသီးဖ်ားမွာ စိတ္ေလးကပ္ၿပီး အာနာပါနမွတ္ေနရင္လည္း ကုသုိလ္ျဖစ္ၿပီး သမာဓိတည္ေနကာ အမွတ္သတိနဲ႔ ေနေနတာျဖစ္ပါတယ္။
တစ္ေနရာရာကုိ ကားစီး၊ ရထားစီး သြားရင္လည္း အာနာပါနေလးနဲ႔၊ အမွတ္သတိေလးနဲ႔ မွတ္သြားႏုိင္ပါတယ္။ အလုပ္လုပ္တဲ့အခါမွာလည္း အလုပ္မွာ အာ႐ုံဆုိက္ၿပီး လႈပ္ရွားေနတဲ့ ကုိယ္အမူအရာေတြကုိ သတိကပ္ၿပီး လုိက္သိေပးေနတာလည္း အလုပ္ခြင္မွာ တရားမွတ္တာလုိ႔ ေျပာႏုိင္ပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ေသခ်ာတာကေတာ့ တရားမွတ္မႈကုိ ေလ်ာင္း၊ထုိင္၊ရပ္၊သြား ဣရိယာပုတ္ေလးပါးလုံးမွာ အခ်ိန္မေရြး၊ ေနရာမေရြး လုပ္ႏုိင္မွတ္ႏုိင္တယ္ ဆုိတာပါပဲ။
အာနာပါနကုိ အေျခခံထားတဲ့ အေျခခံ ၀ိပႆနာ ႐ႈနည္းကုိ တစ္ေန႔တစ္ေန႔ အခ်ိန္ေလး နဲနဲစီေပးၿပီး ႀကိဳက္တဲ့အခ်ိန္၊ ႀကိဳက္တဲ့ပုံစံမ်ိဳးနဲ႔ မွတ္ၿပီးေလ့က်င့္ႏုိင္ဖုိ႔ ဒီအေျခခံ ၀ိပႆနာ႐ႈနည္းကုိ တင္ျပေပးလုိက္ပါတယ္။ ဘုရားရွင္ရဲ႕ ဒီမဟာသတိပ႒ာနသုတ္ တစ္ခုလုံးရဲ႕ အခ်ဳပ္စကားက ”ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ” ဆုိတဲ့ စကားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဓိပၸါယ္က ဟုတ္တုိင္းမွန္စြာ သိပါဆုိတဲ့ အဓိပၸါယ္ပါ။ ဟုတ္တုိင္းမွန္စြာ သိတယ္ဆုိတာက ခုနေျပာခဲ့သလုိ ေပၚသမွ် ျဖစ္သမွ် အာ႐ုံေတြကုိ ေပၚခုိက္ျဖစ္ခုိက္မွာ သိေအာင္လုပ္ပါလုိ႔ ဆုိလုိတာျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ စိတ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ႐ုပ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ေပၚသမွ်ကုိ ေပၚခုိက္ျဖစ္ခုိက္မွာ လုိက္လုိက္ၿပီး သိမွတ္ေပးေနတာဟာ ၀ိပႆနာ အားထုတ္ထာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ကုိယ့္ရဲ႕ ေလ်ာင္း၊ ထုိင္၊ ရပ္၊ သြား ဣရိယာပုတ္မ်ားမွာ ဘယ္လုိပုံစံမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ျဖစ္ သတိကပ္ကာ လုိက္သိ၊ လုိက္မွတ္ၾကည့္ပါလုိ႔ တုိက္တြန္းလုိက္ပါတယ္။
အေျခခံဝိပႆနာ တရားအားထုတ္နည္း (၂)
အေျခခံ၀ိပႆနာတရား အားထုတ္နည္းအေၾကာင္း ေရးသားတင္ျပၿပီးေနာက္မွာ သူေတာ္ေကာင္းမ်ားရဲ႕ အသံေတြကုိ ျပန္လည္ၾကားလာရပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕က ေက်းဇူးတင္တဲ့အေၾကာင္း၊ တစ္ခ်ိဳ႕က သေဘာက်တဲ့အတြက္ တစ္ျခားသူမ်ားကုိလည္း တစ္ဆင့္ျပန္လည္ မွ်ေ၀ျဖစ္ေၾကာင္း၊ တစ္ခ်ိဳ႕က သူတုိ႔လုိ အေတြ႕အႀကံဳမရွိတဲ့ သူေတြအတြက္ အလြယ္တကူ နားလည္လြယ္၊ လုိက္နာက်င့္သုံးဖုိ႔ လြယ္ေၾကာင္း စသျဖင့္ ျပန္လည္တုံ႔ျပန္မႈမ်ားကုိ ရခဲ့ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ ေနာက္ဆက္တဲြအေနနဲ႔ ဆက္လက္ေဖာ္ျပေပးဖုိ႔နဲ႔ တစ္ခ်ိဳ႕ၾကျပန္ေတာ့ အားထုတ္နည္းကုိ သေဘာက်ေပမယ့္ ဘ၀ရပ္တည္ေရး ႐ုန္းကန္လႈပ္ရွားေနရတဲ့ အတြက္ ဘယ္လုိမွကုိ တရားအားထုတ္ဖုိ႔ အခ်ိန္မရျဖစ္ေနေၾကာင္း၊ ဒါေၾကာင့္ ဒီလုိ အခ်ိန္မရတဲ့ သူေတြအတြက္ ရႏုိင္သမွ် ေလ့က်င့္ႏုိင္မယ့္နည္းေလးမ်ားကုိ ဆက္လက္ေရးသား ေဖာ္ျပေပးဖုိ႔ ေလွ်ာက္ထားပါေၾကာင္း ေတာင္းဆုိလာၾကပါတယ္။ ဒီလုိဒီလုိ ျပန္လည္တုံ႔ျပန္မႈမ်ားေၾကာင့္ ၀ိပႆနာ တရားအားထုတ္နည္း ေနာက္ဆက္တဲြကုိ ဆက္လက္ေရးသား တင္ျပေပးျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
ဘ၀ရဲ႕ စား၀တ္ေနေရး လႈပ္ရွားမႈေတြေၾကာင့္ ဘယ္လုိမွ မအားလပ္တဲ့ သူေတြအမ်ားႀကီး ရွိေနတယ္ဆုိတာ နားလည္ေပမယ့္ ဒီလုိမအားလပ္မႈေတြေၾကာင့္ တရားအားထုတ္ခ်င္ေပမယ့္ အားမထုတ္ႏုိင္ ျဖစ္ရတယ္ ဆုိတာကုိေတာ့ ေျပာျပေပးဖုိ႔လုိပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ၀ိပႆနာ အလုပ္ဆုိတာ ရိပ္သာသြားၿပီး အခ်ိန္ျပည့္ ထုိင္ၿပီးမွ အားထုတ္ရတဲ့ တရားအားထုတ္မႈ မဟုတ္ပါဘူး။ အသက္ရွင္ေနရင္၊ စိတ္နဲ႔ခႏၶာကုိယ္ရွိေနရင္၊ ခႏၶာငါးပါး ရွိေနရင္ ဘယ္လုိေနရာ၊ ဘယ္လုိအေနအထား၊ ဘယ္လုိအခ်ိန္မွာမဆုိ အားထုတ္လုိ႔ ရပါတယ္။။ ေန႔စဥ္ လႈပ္ရွားမႈမ်ားထဲမွာကုိပဲ လႈပ္ရွားေနတုန္း တရားအားထုတ္ႏုိင္တဲ့ နည္းေတြရွိပါတယ္။
အမွန္ေတာ့ သတိအမွတ္သာ ရွိေနမယ္ဆုိရင္ အဲဒီလႈပ္ရွားမႈေတြကပဲ တရားမွတ္စရာ အမွတ္အာ႐ုံေတြ ျဖစ္ေနတာပါ။ တရားရွာ ကုိယ္မွာေတြ႕ဆုိသလုိ ဘုရားရွင္ကလည္း ခႏၶာကုိယ္ရဲ႕ ျဖစ္သမွ် အေနအထားေတြ အေပၚမွာ တရားရွာႏုိင္ေၾကာင္း ေဟာေတာ္မူပါတယ္။ ခႏၶာကုိယ္က ထုိင္ေနတဲ့အခါမွာလည္း ထုိင္ေနတဲ့အေနအထား၊ လဲေလ်ာင္းေနတဲ့အခါမွာလည္း လဲေလ်ာင္းေနတဲ့ အေနအထား၊ ရပ္ေနရင္လည္း ရပ္ေနတဲ့အေနအထား၊ သြားေနရင္လည္း သြားေနတဲ့ အေနအထား စတဲ့ ဘယ္လုိပုံစံမ်ိဳးမွာမဆုိ တရားရွာႏုိင္ပါတယ္တဲ့။ ဒါကုိ မဟာသတိပ႒ာနသုတ္မွာ ဣရိယာပုတ္ကုိ ဆင္ျခင္နည္းအျဖစ္ ဖြင့္ျပထားပါတယ္။
ဒီသုတ္ေတာ္မွာ ဗုဒၶျမတ္စြာက “ရဟန္းတုိ႔… ရဟန္း (တရားအားထုတ္တဲ့ ေယာဂီ)သည္ သြားလွ်င္လည္း သြားသည္ဟု သိ၏။ ထုိင္လွ်င္လည္း ထုိင္သည္ဟု သိ၏။ ရပ္လွ်င္လည္း ရပ္သည္ဟု သိ၏။ ေလ်ာင္းလွ်င္လည္း ေလ်ာင္းသည္ဟု သိ၏။ ထုိရဟန္း (ေယာဂီ)၏ ႐ုပ္အေပါင္းသည္ အၾကင္အၾကင္ အမူအရာအားျဖင့္ တည္ေန၏။ ထုိ႐ုပ္အေပါင္းကုိ ထုိထုိအမူအရာအားျဖင့္ သိ၏” လုိ႔ ေဟာေတာ္မူထားပါတယ္။ ဒီေဟာၾကားခ်က္ကုိ ၾကည့္ရင္ တရားမွတ္တာ ဘယ္လုိပုံစံမ်ိဳးမွာမဆုိ မွတ္ႏုိင္တယ္ဆုိတာ သိႏိုင္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ျမတ္စြာဘုရားရွင္က “ရဟန္းတုိ႔ တစ္ဖန္ ထုိ႔ျပင္ ရဟန္းသည္ ေရွ႕သုိ႔တုိးရာ၊ ေနာက္သုိ႔ဆုတ္ရာ၌ သိလ်က္ျပဳေလ့ရွိ၏။ တူ႐ူၾကည့္ရာ တေစာင္းၾကည့္ရာ၌ သိလ်က္ ျပဳေလ့ရွိ၏။ ေကြးရာဆန္႔ရာ၌ သိလ်က္ ျပဳေလ့ရွိ၏။ ဒုကုဋ္ သပိတ္ သကၤန္းကုိ ေဆာင္ရာ၌ သိလွ်က္ ျပဳေလ့ရွိ၏။ စားရာ ေသာက္ရာ ခဲရာ လ်က္ရာ၌ သိလ်က္ ျပဳေလ့ရွိ၏။ က်င္ႀကီးက်င္ငယ္စြန္႔႐ာ၌ သိလ်က္ ျပဳေလ့ရွိ၏။ သြားရာရပ္ရာ ထုိင္ရာအိပ္ရာ ႏုိးရာ တိတ္ဆိတ္ေနရာ၌ သိလ်က္ ျပဳေလ့ရွိ၏။”ဟု အေသးစိပ္ ထပ္မိန္႔ပါတယ္။
ဒီေဟာၾကားခ်က္ကုိၾကည့္ရင္ ျမတ္ဗုဒၶက ေန႔စဥ္လႈပ္ရွားမႈမ်ားမွာပဲ မွတ္တတ္ေအာင္၊ မွတ္ႏုိင္ေအာင္ မိန္႔ေတာ္မူထားတာကုိ ေတြ႕ရပါတယ္။ ေနာက္ဆုံး အေပါ့အေလး အညစ္အေၾကး စြန္႔တာကအစ အမွတ္သတိနဲ႔ ျပဳမူမယ္ဆုိရင္ အမွတ္အာ႐ုံ ျဖစ္ေၾကာင္း အတိအလင္း ရွင္းေတာ္မူထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အလုပ္ေတြမ်ားၿပီး မအားလုိ႔ တရားအားမထုတ္ႏုိင္ဘူး ဆုိသူေတြအတြက္ ျမတ္ဗုဒၶရဲ႕ ေဖာ္ျပပါ ေဟာၾကားခ်က္မ်ားက ဒီလုိေန႔စဥ္ လႈပ္ရွားေနမႈမ်ား၊ မအားလပ္မႈမ်ားကပင္ မွတ္စရာ အမွတ္အာ႐ုံေတြ ျဖစ္ေနတယ္ဆုိတာ သတိျပဳခုိင္းေနပါတယ္။
မွန္ပါတယ္။ တကယ့္ကုိ သတိအမွတ္နဲ႔သာ မွတ္သိေနမယ္ဆုိရင္ လူတုိင္းလူတုိင္းရဲ႕ ေန႔စဥ္လႈပ္ရွား ႐ုန္းကန္မႈေတြဟာ မွတ္စရာေတြပါပဲ။ ေန႔စဥ္ျဖစ္ပ်က္ လႈပ္ရွားေနတဲ့အတြက္ သတိမမူမိ ျဖစ္ေနၾကလုိ႔သာ တရားအားထုတ္ဖုိ႔ အခ်ိန္မရ ျဖစ္ေနၾကတာပါ။ သတိကပ္ၿပီး ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ သိေနလုိက္ရင္ ေန႔စဥ္လႈပ္ရွားမႈေတြဟာ တရားအမွတ္ေတြပါပဲ။ ႏွစ္ႏွစ္ၿခိဳက္ၿခိဳက္ အိပ္ေပ်ာ္ေနခ်ိန္က လဲြလုိ႔ မနက္အိပ္ရာကထ ညအိပ္ရာ၀င္ အိပ္မေပ်ာ္ခင္ အခ်ိန္အထိ ျဖစ္ပ်က္ေနတာေတြဟာ မွတ္စရာ အာ႐ုံေတြပါပဲ။ ဒီအျဖစ္အပ်က္ေတြကုိသာ လုိက္သိေနမယ္ဆုိရင္ ရိပ္သာသြားၿပီး အေထြအထူး တရားအားထုတ္ဖုိ႔ေတာင္ လုိမယ္မထင္ပါဘူး။
မနက္အိပ္ရာက ႏုိးတာနဲ႔ တစ္ၿပိဳက္နက္ စိတ္မွာ အသိ၀င္လာပါၿပီ။ အဲဒီအခ်ိန္ကစၿပီး ကုိယ့္ရဲ႕အမူအရာကုိ စိတ္နဲ႔ျမင္ေအာင္ ၾကည့္ၾကည့္ပါ၊ မွတ္ၾကည့္ပါ။ အိပ္ရာက ႏုိးႏုိးခ်င္း ခ်က္ခ်င္းမထခ်င္ေသးလုိ႔ လဲွေနတဲ့အခ်ိန္မွာ စိတ္ကုိႏွာသီးဖ်ားမွာ အာ႐ုံျပဳလုိ႔ ထြက္သက္၀င္သက္ေလး မွတ္ၾကည့္ေပါ့။ ထလာၿပီး ေစာင္ေခါင္းအုံး ေခါက္သိမ္းတဲ့ အခါလည္း အဲဒီလႈပ္ရွားမႈကုိ သတိထားၿပီး လုပ္ၾကည့္လုိက္ပါ။ ေစာင္ကုိမတာ၊ လက္ႏွစ္ဖက္နဲ႔ ေခါက္ေနတာ၊ ၿပီးေတာ့ သိမ္းတာစသျဖင့္ ဘာပဲလုပ္လုပ္ အဲဒီလုပ္ေနတဲ့ လႈပ္ရွားမႈမွာ အသိေလးေတြနဲ႔ လုိက္လုပ္ၾကည့္လုိက္ပါ။ အဲဒီလုိ သိၿပီးလုပ္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ကုိယ့္စိတ္မွာ တစ္ျခားေလာဘျဖစ္စရာ၊ ေဒါသျဖစ္စရာ စတာေတြ ကင္းေနတတ္ပါတယ္။ လုပ္သမွ် လႈပ္ရွားမႈေတြအေပၚ သိၿပီးေနေနတာ၊ သိၿပီးလုပ္ေနတာေတြဟာ တရားအားထုတ္ေနတာပါပဲ။
ၿပီးေတာ့ ေရခ်ိဳးခန္း အိမ္သာ၀င္ဖုိ႔ သြားတဲ့အခါမွာလည္း လွမ္းတဲ့ေျခလွမ္းတုိင္းကုိ သိၿပီးလွမ္းၾကည့္လုိက္ပါ။ ဘယ္ေျခလွမ္းရင္ ဘယ္လွမ္းတယ္၊ ညာေျခလွမ္းရင္ ညာလွမ္းတယ္လုိ႔ သိၿပီး လွမ္းသြားၾကည့္လုိက္ပါ။ ဒါဟာ ေျခလွမ္းတုိင္းအတြက္ သိမွတ္ေနတာျဖစ္ၿပီး ဒီလုိသိၿပီး လွမ္းေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ကုိယ့္သႏၲာန္မွာ တစ္ျခားကိေလသာေတြ မျဖစ္ပါဘူး။ လွမ္းတုိင္းလွမ္းတုိင္း သိၿပီးလွမ္းေနမယ္ဆုိရင္ ဒီေခတ္ေျပာေနတဲ့ ေျခတစ္လွမ္း ကုေဋတစ္သန္းဆုိတာထက္ ပုိၿပီးအက်ိဳးႀကီးေနပါတယ္။ ဆရာေတာ္တစ္ပါးက သူ႔ေယာဂီစစ္သားတစ္ေယာက္ကုိ တရားျပတုန္းက “ဘယ္လွမ္းရင္လည္း ဘယ္လွမ္းတယ္ ညာလွမ္းရင္လည္း ညာလွမ္းတယ္လုိ႔ သိၿပီးလွမ္းပါ”လုိ႔ သင္ျပတဲ့အခါ အဲဒီစစ္သားက “ဒါလား…တရားအားထုတ္တာ စစ္တပ္မွာဆုိ ေန႔တုိင္းဘယ္ညာ ေအာ္ေနရတာ“လုိ႔ ေျပာပါတယ္တဲ့။ ဒီေတာ့ ဆရာေတာ္က စစ္သားေလးကုိ “အဲဒီလုိ ေအာ္ၿပီးဘယ္ညာ လွမ္းတုန္းက လွမ္းေနတဲ့အမူအရာ ဘယ္ညာေျခလွမ္းေတြကုိ သိၿပီးလွမ္းဖူးလား”လုိ႔ ေမးလုိက္ေတာ့မွ စစ္သားေလးက “ဒီလုိပဲ ေန႔စဥ္လွမ္းေနက်ဆုိေတာ့ လွမ္းလုိက္တာပဲ”လုိ႔ ေျဖပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဆရာေတာ္က “အခုမွတ္ခုိင္းတာက အဲဒီလုိ မသိဘဲ လွမ္းေနတာေတြကုိ သိၿပီးလွမ္းခုိင္းတာပဲ”လုိ႔ မိန္႔ေတာ့မွ စစ္သားေလး သေဘာေပါက္သြားတယ္လုိ႔ ေျပာဖူးပါတယ္။
ဟုတ္ပါတယ္။ ဒီအတုိင္းပါပဲ။ ဘယ္သူမဆုိ ေျခလွမ္းေတြေတာ့ လွမ္းေနၾကတာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ လွမ္းတဲ့ေျခလွမ္းတုိင္းကုိ အသိမကပ္ဘဲ လွမ္းေနၾကျခင္းပါ။ ပုံမွန္သြားလာေနတဲ့အတြက္ ဒီသြားလာေနတဲ့ အေပၚ သတိမျပဳမိျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ သြားလာေနတဲ့ ေျခလွမ္းေတြဟာ သိၿပီးလွမ္းေနရင္ လွမ္းတုိင္းလွမ္းတုိင္း မွတ္စရာ အမွတ္အာ႐ုံေတြ ျဖစ္ေနတာကုိ သတိမျပဳမိၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အသိဒကာမေလး တစ္ေယာက္ကုိ ဒီသြားေနတဲ့ ေျခလွမ္းတုိင္းကုိ သိၿပီးလွမ္းၾကည့္ပါ စိတ္တည္ၿငိမ္ပါတယ္လုိ႔ ေျပာျပဖူးပါတယ္။ တစ္ေန႔ အဲဒီဒကာမေလးဟာ စာၾကည့္တုိက္က အျပန္မွာ ဒီစကားေလးကုိ သတိရၿပီး သူလွမ္းေနတဲ့ ေျခလွမ္းတုိင္းမွာ သိၿပီးလွမ္းၾကည့္တဲ့အေၾကာင္း၊ ဒီလုိ သိၿပီးလွမ္းလာခဲ့တဲ့အတြက္ စိတ္မွာတစ္ျခား အေတြးေတြ မ၀င္ဘဲ လွမ္းေနတဲ့ ေျခလွမ္းတုိင္းဟာ ေပါ့ပါးသြက္လပ္ေနေၾကာင္း၊ ေနာက္ဆုိရင္ ဘယ္သြားသြား လွမ္းတဲ့ေျခလွမ္းေတြကုိ တတ္ႏုိင္သမွ် သိၿပီးလွမ္းသြားႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားေလ့က်င့္ ၾကည့္ပါမည့္အေၾကာင္း ေလွ်ာက္ထားဖူးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေန႔စဥ္သြားလာေနရတဲ့ ကုိယ့္ရဲ႕သြားေနတဲ့ ေျခလွမ္းတုိင္းကို တစ္ခါတစ္ေလ သိၿပီးလွမ္းၾကည့္ၾကဖုိ႔ တုိက္တြန္းရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ၿပီးေတာ့ ေရခ်ိဳးခန္းေရာက္၊ မ်က္ႏွာသစ္တဲ့အခါမွာလည္း ေရခြက္ကုိင္တာ၊ ေရထည့္တာ၊ ေရကုိလက္နဲ႔ခံတာ၊ လက္နဲ႔မ်က္ႏွာကုိ ပြတ္တာေတြ၊ သြားတုိက္ဖုိ႔ သြားတုိက္တံကုိ ကုိင္တာ၊ သြားတုိက္ေဆးထည့္တာ၊ မွန္ၾကည့္ၿပီး သြားတုိက္ေနတာေတြက အစ ေရခ်ိဳးခန္း၊ အိမ္သာတြင္းမွာ လႈပ္ရွားေနတဲ့ အမူအရာ မွန္သမွ်ကုိ လႈပ္ရွားမႈနဲ႔ သိမႈတစ္ခါတည္း ကပ္ေန၊သိေနတယ္ဆုိရင္ ဒါဟာ တရားအားထုတ္ေနတာပါပဲ။ ေန႔စဥ္အလုပ္ေတြထဲမွာ တရားရွာေနတာ၊ တရားအားထုတ္ေနတာပါ။ ဘုရားရွင္က ဘယ္ေလာက္အထိေတာင္ ေျပာလည္းဆုိရင္ အိမ္သာ၀င္ၿပီး အိမ္သာတက္တာကအစ သိၿပီးလႈပ္ရွားေနဖုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ဆုိလုိတာက ခႏၶာကုိယ္ လႈပ္ရွားမႈမွန္သမွ်ကုိ စိတ္က သိေနဖုိ႔ပါပဲ။
ေန႔စဥ္လႈပ္ရွားမႈေတြထဲက တစ္ျခား အ၀တ္အစားလဲတာ၊ အလွျပင္တာ၊ မနက္စာျပင္စားတာ၊ အိမ္ကထြက္ၿပီး လုငန္းခြင္းသြားတဲ့အခါ၊ ကားရထားစီးဖုိ႔ ေစာင့္ေနတဲ့အခါ၊ ကားေပၚရထားေပၚမွာ ထုိင္ေနတဲ့အခါ စတဲ့ ကုိယ့္ရဲ႕လႈပ္ရွားမႈ ဣရိယာပုတ္ေတြမွာလည္း သိသိၿပီး ေနမယ္ဆုိရင္ ဒါဟာ တရားအားထုတ္တာပါပဲ။ တစ္ျခားအခ်ိန္ေတြမွာ မသိႏုိင္တာေတာင္မွ ကားေပၚရထားေပၚမွာ ထုိင္ၿပီး ေနတဲ့အခ်ိန္မွာေတာ့ ကုိယ့္ရဲ႕ႏွာသီးဖ်ားေလးမွာ စိတ္ကုိ ကပ္ထားၿပီး မ်က္လႊာေလးကုိ မသိမသာခ်လုိ႔ ထြက္ေလ၊ ၀င္ေလေလးေတြကုိ ႏွာသီးဖ်ားက တုိးထြက္တုိး၀င္လာတဲ့ အတုိင္း အစအဆုံး သိေနမွတ္ေနျဖစ္ရင္ကုိပဲ ေန႔စဥ္လႈပ္ရွားမႈေတြထဲက တရားအားထုတ္မႈေလးေတြ ျဖစ္ေနတာပါ။
လုပ္ငန္းခြင္မွာလည္း အလုပ္ရွိလုိ႔ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့ အခ်ိန္ လႈပ္ရွားေနတဲ့ အလုပ္အေပၚမွာ အေသးစိပ္သိၿပီး လုိက္လုပ္ေနရင္လည္း စိတ္က အလုပ္မွာပဲ အာ႐ုံေရာက္ကာ တည္ၿငိမ္ေနပါတယ္။ ဒီလုိ အခ်ိန္မွာ ကုိယ့္စိတ္မွာ ေလာဘျဖစ္စရာ။ ေဒါသျဖစ္စရာ စတာေတြ မရွိဘဲ ျဖစ္ေနတတ္လုိ႔ အလုပ္လုပ္ရင္း တရားမွတ္ေနျဖစ္ပါတယ္။ အလုပ္မရွိလုိ႔ ထုိင္ေနတဲ့အခါလည္း အားတာနဲ႔ အာနာပါနေလး လုပ္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ ဒါဟာ တရားမွတ္ျဖစ္သြားတာပါပဲ။ ေနာက္ဆုံး အိမ္ျပန္ေရာက္လုိ႔ စားေသာက္ၿပီး လုပ္စရာရွိတာေတြကုိ တတ္ႏုိင္သမွ် လုပ္ကုိင္ေဆာင္ရြက္ၿပီးလုိ႔ အိပ္ရာ၀င္တဲ့အခ်ိန္ ခႏၶာကုိယ္ကုိ သက္ေသာင့္သက္သာ အိပ္ရာေပၚလွဲခ်၊ မ်က္လႊာေလးခ်၊ စိတ္ကုိႏွာသီးဖ်ားမွာ အာ႐ုံျပဳ၊ ထြက္ေလ၀င္ေလ အစအဆုံး လုိက္သိၿပီး အိပ္ေပ်ာ္သြားတဲ့အထိ မွတ္သိႏုိင္လုိက္ၿပီဆုိရင္ေတာ့ အဲဒီေန႔တစ္ေန႔လုံး ကုိယ့္အတြက္ တရားအားထုတ္မႈနဲ႔ အဆုံးသတ္သြားခဲ့ပါၿပီ။
ဒီလုိနည္းနဲ႔ မနက္အိပ္ရာထမွ ညအိပ္ရာ၀င္တဲ့အထိ လႈပ္ရွားမႈမ်ားအေပၚ သတိကပ္ကာ တရားမွတ္ႏုိင္ပါတယ္။ တကယ္မွတ္ခ်င္ရင္ အခုေျပာခဲ့သလုိ တစ္ေန႔တာ လႈပ္ရွားမႈမ်ားမွာ ႀကိဳက္သလုိ မွတ္ႏုိင္ပါတယ္။ သတိသာ ထားလုိက္မယ္ဆုိရင္ မွတ္စရာေတြခ်ည္းပါပဲ။
ဒါေၾကာင့္ ရိပ္သာသြားၿပီး တရားအားမထုတ္ႏုိင္ေပမယ့္ တကယ္တရား အားထုတ္ခ်င္တယ္ဆုိရင္ အထပ္ေဖာ္ျပပါအတုိင္း ေန႔စဥ္လႈပ္ရွားမႈမ်ားကုိပဲ တတ္ႏုိင္သမွ် သိေအာင္ႀကိဳးစား ေနႏုိင္ပါက စားဖုိ႔ေသာက္ဖုိ႔ ရွားရင္း တရားအလုပ္ပါ တစ္ခါတည္း လုပ္ၿပီးသား ျဖစ္ေနတာပါလုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ဳပ္ကေတာ့ ဘုရားရွင္ မိန္႔ေတာ္မူသလုိ ေလ်ာင္း၊ထုိင္၊ရပ္၊သြား ေလးပါးဣရိယာမ်ားနဲ႔ ခႏၶာကုိယ္ရဲ႕ ဘယ္လုိအေနအထားမ်ိဳး ေတြမွာမဆုိ သိၿပီးလႈပ္ရွားေနပါက ေန႔စဥ္အလုပ္ေတြမွာ ဉာဏ္စဥ္ေတြ ထုတ္ျဖစ္ေနတာျဖစ္လုိ႔ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ဘာပဲလုပ္လုပ္ ျဖစ္ခုိက္လုပ္ခုိက္ကုိ သိေအာင္လုပ္ပါလုိ႔ ဆုိတာပါပဲ။
အေျခခံဝိပႆနာတရား အားထုတ္နည္း (၃)
အေျခခံ ၀ိပႆနာ အလုပ္ကုိ အားထုတ္လုိသူမ်ားအတြက္ ေန႔စဥ္လႈပ္ရွားေနရင္း လႈပ္ရွားမႈမ်ားမွ တရားရေအာင္ အားထုတ္နည္းေလးကုိ တင္ျပေပးခဲ့ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ အခ်ိန္ယူၿပီး တစ္ေန႔တစ္ႀကိမ္ေလာက္ ျဖစ္ျဖစ္ ကုိယ့္ေနရာေလးမွာကုိယ္ ထုိင္ၿပီး တရားအားထုတ္ေလ့ ရွိၾကပါတယ္။ အဲလုိ ထုိင္ၿပီး အားထုတ္တာကုိပဲ ပုိၿပီးအားရသူေတြလည္း ရွိပါတယ္။ သူတုိ႔အေနနဲ႔ နာရီ၀က္ တစ္နာရီစသျဖင့္ အခ်ိန္ယူကာ ႀကိဳးစားမွတ္ေလ့ရွိပါတယ္။ တရားအားထုတ္တဲ့အခါ သမာဓိကုိ တစ္ဆက္တည္းက်ေအာင္ အားထုတ္ႏုိင္မွ ေကာင္းေပမယ့္ အခ်ိန္မရတဲ့အတြက္ ရတဲ့အခ်ိန္ကုိယူၿပီး ႀကိဳးစားအားထုတ္တဲ့ အေပၚ ၀မ္းေျမာက္၀မ္းသာ ျဖစ္မိပါတယ္။ ဒီလုိသူေတြအတြက္ နည္းမွန္လမ္းမွန္ ျဖစ္ေစဖုိ႔၊ အားထုတ္ခ်ိန္မွာ ျဖစ္တတ္တာေလးေတြကုိ သိထားဖုိ႔ ေနာက္ဆက္တဲြ အေနနဲ႔ ထပ္ၿပီး တင္ျပေပးျဖစ္ပါတယ္။
ထုိင္ၿပီး တရားမွတ္တဲ့ ေယာဂီမ်ားအတြက္ အျဖစ္မ်ားတာေတြက စိတ္မတည္ၿငိမ္ဘဲ ဟုိေရာက္ဒီေရာက္ျဖစ္တာ၊ အေတြးေပါင္းစုံ၊ စိတ္ကူးေပါင္းစုံျဖစ္တာ၊ အိပ္ငုိက္တတ္တာ၊ ဟုိနာဒီနာ ဟုိယားဒီယားျဖစ္တာ စတာေတြပါ။ အာနာပါနကုိ အေျခခံၿပီး စမွတ္ေပမယ့္ သမာဓိ မရွိဘဲျဖစ္ေနေတာ့ စမွတ္ကာစမွာပဲ စိတ္က လြတ္လြတ္ေနတတ္ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလ ထြက္ေလ၀င္ေလေလးကုိ တစ္ခ်က္ႏွစ္ခ်က္ေလာက္ပဲ မွတ္ရေသးတယ္ စိတ္ကအျပင္ေရာက္ေနပါတယ္။ အျပင္အေတြးေတြ၊ စိတ္ကူးေတြေနာက္ကုိ ပါပါသြားတတ္ပါတယ္။ ပုိဆုိးတာက ေရွ႕မွာလုပ္ရမယ့္၊ လုပ္ဖုိ႔ရည္ရြယ္ထားတဲ့ အလုပ္ေတြ၊ အစီအစဥ္ေတြရွိေနရင္ တရားထုိင္ၿပီဆုိတာနဲ႔ အဲဒါေတြက အရင္ေပၚလာေတာ့တာပါ။ တရားထုိင္ရင္း အဲဒီအစီအစဥ္ေတြ၊ အလုပ္ေတြကုိ စိတ္ကူးၿပီး လုိက္လုပ္ေနျဖစ္တာပါ။ ဒါဟာ တရားထုိင္တဲ့အထိ ဒီလုပ္စရာေတြ၊ အစီအစဥ္ေတြကုိ ယူလာလုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ တရားစထုိင္ေတာ့မယ္ဆုိရင္ မထုိင္ခင္ အတိတ္ကဟာေတြေရာ ေနာင္လာမယ့္ အစီအစဥ္ေတြပါ အားလုံးကုိ တရားထုိင္တဲ့အခုိက္မွာ ေမ့ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားခုိင္းတာ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ ရိပ္သာႀကီးေတြမွာဆုိ တရားစခန္း၀င္ေနတဲ့ ေယာဂီေတြကုိ အဲဒီကာလမွာ စာအုပ္ေတာင္ ဖတ္မခုိင္းပါဘူး။ ဘာျဖစ္လုိ႔လည္းဆုိရင္ စာအုပ္ဖတ္ထားတဲ့အခါ တရားထုိင္ၿပီဆုိ အဲဒီ စာအုပ္ထဲက အေၾကာင္းအရာေတြပဲ ေခါင္းထဲမွာေရာက္လာၿပီး စိတ္ကူးေတြ၊ အေတြးေတြ ျဖစ္ျဖစ္ေနတတ္လုိ႔ပါ။ အေကာင္းဆုံးက တရားစထုိင္ၿပီဆုိကတည္းက ကုိယ့္စိတ္ကုိ အဓိ႒ာန္ေလးနဲ႔ ဒီထုိင္တဲ့ အခုိက္ေလးမွာေတာ့ အတတ္ႏုိင္ဆုံး မလြတ္ေအာင္မွတ္မယ္ဆုိတဲ့ ယုံၾကည္ခ်က္နဲ႔ ၿပီးခဲ့တာေတြနဲ႔ မေရာက္လာေသးတာေတြကုိ အားလုံးလစ္လ်ဴ႐ႈၿပီး လက္ရွိအခုိက္အတန္႔ကုိပဲ သတိကပ္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားတာ အေကာင္းဆုံးပါပဲ။
၀ိပႆနာဆုိတာ ေပၚရာေပၚရာကုိ လုိက္ၿပီး ႐ႈမွတ္တာလုိ႔ ဆုိေပမယ့္ စၿပီးတရားအားထုတ္တဲ့ ေယာဂီမ်ားအတြက္ေတာ့ ေပၚတုိင္းေပၚတုိင္း လုိက္ၿပီး ႐ႈမွတ္ႏုိင္ဖုိ႔ မလြယ္လွပါဘူး။ သတိမႏုိင္ေသးလုိ႔ သမာဓိ မခုိင္ေသးတဲ့အခါ ေပၚသမွ်၊ ျဖစ္သမွ် အာ႐ုံေတြကုိ တုိက္႐ုိက္လုိက္ၿပီး သိႏုိင္မွတ္ႏုိင္ဖုိ႔ ခက္ခဲလွပါတယ္။ ဒီလုိ အခ်ိန္မွာ ေယာဂီမ်ားအေနနဲ႔ သမာဓိနဲ႔ ၀ီရိယကုိ ညီမွ်ေအာင္ သတိနဲ႔ ႀကိဳးစားထိန္းေပးရပါတယ္။ သမာဓိ အားနည္းလုိ႔ စိတ္မတည္ၿငိမ္ေသးရင္ ၀ီရိယကုိ အားစုိက္ေပးရပါတယ္။ စိတ္လြတ္တာနဲ႔ ျပန္ဖမ္းျပန္မွတ္၊ အေတြးေတြ၊ စိတ္ကူးေတြ ၀င္ေနတယ္ဆုိတာကုိ သိတာနဲ႔ အမွတ္အာ႐ုံကုိ ျပန္ယူျပန္မွတ္တဲ့ လုံ႔လျပဳမႈ အက်င့္ကုိ ထပ္ခါထပ္ခါ အႀကိမ္ႀကိမ္ ျပဳလုပ္ေပးရပါတယ္။ သမာဓိအားနည္းခ်ိန္မွာ ၀ီရိယ အားေကာင္းေနဖုိ႔ လုိပါတယ္။
တစ္ခါတစ္ေလက်ေတာ့ တရားရလုိတဲ့ စိတ္ကအားႀကီးၿပီး မရရေအာင္ ႀကိဳးႀကိဳးစားစား အခ်ိန္ျပည့္ လုံ႔လျပဳေပမယ့္ တည္ၿငိမ္မႈ မရွိတဲ့အတြက္ တရားမွတ္ဖုိ႔ ခက္ေနတတ္ျပန္ပါတယ္။ သမာဓိမရွိဘဲ ၀ိရိယ အားေကာင္းေနျပန္ရင္လည္း စိတ္အစဥ္ဟာ ျပန္႔က်ဲေနတတ္ပါတယ္။ တည္ၿငိမ္မႈ မရွိတဲ့ ၀ီရိယဟာ စိတ္အစဥ္ကုိ ကစဥ္ကလ်ား၊ ေယာက္ယက္ခပ္ေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တရားအားထုတ္တဲ့အခါ သမာဓိမရွိေသးတဲ့အခ်ိန္ ၀ီရိယကုိအားျပဳကာ သမာဓိရဖုိ႔္ ႀကိဳးစားရင္း သမာဓိနဲ႔၀ီရိယကုိ ညီမွ်ေအာင္ သတိနဲ႔ထိန္းၿပီး အားထုတ္ၾကည့္ၾကဖုိ႔ လုိပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ မဟာသတိပ႒ာနသုတ္မွာ သတိပ႒ာန္ အားထုတ္နည္းေလးမ်ိဳး ျပထားေပမယ့္ စိတ္မွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ႐ုပ္မွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေပၚသမွ်အရာေတြကုိသာ သတိနဲ႔ကပ္ၿပီး လုိက္သိလုိက္မွတ္ေပးႏုိင္ရင္ ဒီနည္းေတြနဲ႔ အမည္တပ္စရာေတာင္ လုိမယ္မထင္ပါဘူး။ စိတ္အစဥ္မွာ သတိကပ္ၿပီး ထြက္သက္၀င္သက္ကုိ ပင္တုိင္ထားလုိ႔ ထင္ရွားရာကုိ ေျပာင္းမွတ္ေပးေန႐ုံပါပဲ။ စာေပအတုိင္း အမည္ေတြ လုိက္တပ္ေနစရာ မလုိပါဘူး။ နည္းမွန္လမ္းမွန္သာ မွတ္ေနမယ္ဆုိရင္ မွတ္ေနရင္းနဲ႔ သူ႔အလုိလုိ သတိပ႒ာန္ က်င့္စဥ္ေတြျဖစ္ေနပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဒီေနရာမွာ ေျပာခ်င္တာက မွတ္ေနဖုိ႔ပါပဲ။ တရားအားထုတ္တဲ့ ေယာဂီေတြမွာ ထြက္သက္၀င္သက္လုိ႔ေခၚတဲ့ အာနာပါနကုိ အေျခခံထား မွတ္ေနတဲ့အခါ ကာယာႏုပႆနာ၊ ေနာက္ေပၚရာေပၚရာကုိ ေျပာင္းေျပာင္းမွတ္တဲ့အခါ ေ၀ဒနာေပၚလုိ႔ ခံစားမႈကုိမွတ္ရင္ ေ၀ဒနာႏုပႆနာ၊ စိတ္ကူးအႀကံအစီ စတာေတြကုိ လုိက္မွတ္ရင္ စိတၱာႏုပႆနာေတြ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ေနာက္ပုိင္း သမာဓိအားေကာင္းလာခ်ိန္၊ ဉာဏ္အစဥ္ ျမင့္လာခ်ိန္မွာေတာ့ သေဘာတရားကုိမွတ္တဲ့ ဓမၼာႏုပႆနာ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဘယ္လုိပဲ ျဖစ္ျဖစ္ သတိတရား လက္ကုိင္ထားၿပီး ေပၚသမွ်ကုိသာ မလြတ္ေအာင္ လုိက္သိလုိက္မွတ္ေနရင္ ၿပီးတာပါပဲ။
ဒီေနရာမွာ အဓိကပင္တုိင္ထား မွတ္ေပးရမွာကေတာ့ အာနာပါနပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ စိတ္နဲ႔ ခႏၶာကုိယ္မွာ တစ္ျခားအာ႐ုံေတြ မေပၚေသးရင္ ထြက္သက္၀င္သက္ကုိပဲ အေလးထား မွတ္ေန႐ုံပါပဲ။ ဒီလုိမွတ္ေနရင္း ခႏၶာကုိယ္ တစ္ေနရာရာမွာ ယားယံတာ၊ ပူတာေအးတာ၊ နာတာက်င္တာ၊ ကုိက္တာခဲတာ စတာေတြ ေပၚလာရင္ အာနပါန မွတ္ေနတဲ့ အမွတ္အာ႐ုံကုိ အဲဒီေ၀ဒနာမွာ ေျပာင္းျပီး မွတ္ေပးဖုိ႔လုိပါတယ္။ ေ၀ဒနာလုိ႔ ဆုိတဲ့အတြက္ ခံစားမႈမွန္သမွ်ကုိ လုိက္ၿပီး မွတ္ရပါမယ္။ တရားမွတ္ေနတုန္း ေကာင္းတဲ့ခံစားမႈ ေ၀ဒနာေပၚရင္လည္း အဲဒီေ၀ဒနာကုိ မွတ္ေပးသိေပးေနရမွာ ျဖစ္သလုိ မေကာင္းတဲ့ခံစားမႈ ေ၀ဒနာေပၚရင္လည္း အလုိက္သင့္ လုိက္သိလုိက္မွတ္ေပးေနရပါတယ္။
ဒါကုိ မဟာသတိပ႒ာန သုတ္မွာ ျမတ္ဗုဒၶက “ရဟန္းတုိ႔… ရဟန္း(ေယာဂီ)သည္ သုခေ၀ဒနာ (ခ်မ္းသာေသာခံစားမႈ)ကုိ ခံစားလ်င္လည္း သုခေ၀ဒနာကုိ ခံစားသည္ဟု သိ၏။ ဒုကၡေ၀ဒနာ (ဆင္းရဲေသာ ခံစားမႈ)ကုိ ခံစားလ်င္လည္း ဒုကၡေ၀ဒနာကုိ ခံစားသည္ဟု သိ၏။ အဒုကၡမသုခေ၀ဒနာ (ခ်မ္းသာမဟုတ္ ဆင္းရဲမဟုတ္ေသာ ခံစားမႈ)ကုိ ခံစားလ်င္လည္း အဒုကၡမသုခ ေ၀ဒနာကုိ ခံစားသည္ဟု သိ၏။ ကာမဂုဏ္ႏွင့္စပ္ေသာ ခ်မ္းသာေသာ ေ၀ဒနာကုိ ခံစားလ်င္လည္း ကာမဂုဏ္ႏွင့္စပ္ေသာ ခ်မ္းသာေသာ ေ၀ဒနာကုိိ ခံစားသည္ဟုသိ၏။ ကာမဂုဏ္ႏွင့္စပ္ေသာ ဆင္းရဲေသာ ေ၀ဒနာကုိ ခံစားလ်င္လည္း ယင္းကုိ ခံစားသည္ဟု သိ၏။ ကာမဂုဏ္ႏွင့္မစပ္ေသာ ခ်မ္းသာေသာ ေ၀ဒနာကုိ ခံစားလ်င္လည္း ယင္းကုိ ခံစားသည္ဟုသိ၏။ ကာမဂုဏ္ႏွင့္္မစပ္ေသာ ဆင္းရဲေသာ ေ၀ဒနာကုိ ခံစားလ်င္လည္း ယင္းကုိ ခံစားသည္ဟု သိ၏။ ကာမဂုဏ္ႏွင့္စပ္ေသာ ဆင္းရဲမဟုတ္ ခ်မ္းသာမဟုတ္ေသာ ေ၀ဒနာကုိ ခံစားလ်င္လည္း ယင္းကုိ ခံစားသည္ဟုသိ၏။ ကာမဂုဏ္ႏွင့္မစပ္ေသာ ဆင္းရဲမဟုတ္ ခ်မ္းသာမဟုတ္ေသာ ေ၀ဒနာကုိ ခံစားလ်င္လည္း “ကာမဂုဏ္ႏွင့္မစပ္ေသာ ဆင္းရဲမဟုတ္ ခ်မ္းသာမဟုတ္ေသာ ေ၀ဒနာကုိ“ ခံစားသည္ဟု သိ၏။”လုိ႔ ေ၀ဒနာႏုပႆနာ ႐ႈပြားပုံကုိ မိန္႔ေတာ္မူပါတယ္။
အထက္ပါ ေဒသနာအဖြင့္အတုိင္း ေယာဂီပုဂၢိဳလ္မ်ားဟာ အလြယ္တကူ နားလည္ၿပီး မွတ္ႏုိင္ပါတယ္။ တရားအားထုတ္ခ်ိန္မွာ ကုိယ့္ရဲ႕ခႏၶာကုိယ္မွာ ေပၚလာတတ္တဲ့ ဘယ္လုိေ၀ဒနာမ်ိဳးကုိမဆုိ သတိကပ္ၿပီး ႐ႈမွတ္ေပးရပါမယ္။ ေ၀ဒနာဆုိတာ ခံစားျခင္းျဖစ္တဲ့အတြက္ ဘယ္လုိခံစားမႈမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ျဖစ္ မွတ္သိေပးရပါမယ္။ ထြက္သက္၀င္သက္ကုိ မွတ္ေနရင္း ခႏၶာကုိယ္တစ္ေနရာရာမွာ ယားယံလာတဲ့အခါ အဲဒီယားယံတဲ့ ေ၀ဒနာကုိ စိတ္နဲ႔အာ႐ုံျပဳၿပီး ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ခံစားခ်က္ကုိ အလုိက္သင့္ လုိက္သိေနႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားမွတ္ေပးရပါတယ္။ ယားေနတဲ့ ခံစားမႈဟာ ပုိၿပီးယားလာရင္လည္း ယားလာႏုိင္သလုိ၊ ေလ်ာ့သြားရင္လည္း ေလ်ာ့သြားတတ္ပါတယ္။ တုိးတုိးေလ်ာ့ေလ်ာ့ သူျဖစ္ေနတဲ့အတုိင္းပဲ လုိက္သိေနႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားရပါမယ္။ သီးခံႏုိင္သေလာက္ သီးခံၿပီး မွတ္ပစ္ေပးရပါမယ္။ ေ၀ဒနာကုိ မွတ္တဲ့အခါမွာ အလြယ္တကူေတာ့ လက္မေလ်ာ့ဖုိ႔ လုိပါတယ္။
အထူးသျဖင့္ မေကာင္းတဲ့ ေ၀ဒနာမ်ိဳးဟာ ပုိပုိၿပီး ျပင္းထန္လာတယ္လုိ႔ ထင္တတ္ပါတယ္။ အဲဒါကုိ အတတ္ႏုိင္ဆုံး သီးခံၿပီး မွတ္ပစ္ေပးရပါမယ္။ အဲလုိမွတ္တဲ့အခါ ေပ်ာက္သြားၿပီး တစ္ျခားခံစားမႈ ေ၀ဒနာ မွတ္စရာမရွိေသးရင္ ထြက္သက္၀င္သက္ကုိ ျပန္မွတ္ေပးပါ။ ေ၀ဒနာက မေပ်ာက္ဘဲ ပုိပုိျပင္းထန္လာတယ္၊ ဘယ္လုိမွ သီးမခံႏုိင္ေတာ့ဘူး ဆုိရင္ေတာ့ ေဒါသအျဖစ္ခံၿပီး မမွတ္ေတာ့ဘဲ သူ႔ကုိလစ္လ်ဴ႐ႈကာ ထြက္သက္၀င္သက္ကုိ ျပန္မွတ္ၾကည့္ပါ။ အဲလုိမွ မရဘူးဆုိရင္ေတာ့ အမွတ္သတိနဲ႔ ခႏၶာကုိယ္ အေနအထား ျပဳျပင္ၿပီး ထြက္သက္၀င္သက္ကုိ ျပန္မွတ္ႏုိင္ပါတယ္။ ထြက္သက္၀င္သက္ မွတ္မႈကေတာ့ ပင္တုိင္အမွတ္တစ္ခု ျဖစ္တဲ့အတြက္ တစ္ျခားမွတ္စရာ အာ႐ုံမရွိရင္ သူ႔ကုိပဲ ျပန္ျပန္ မွတ္ေပးရပါတယ္။ ခႏၶာကုိယ္မွာ ေပၚသမွ် ေ၀ဒနာကုိ မွတ္မႈဟာ ေ၀ဒနာႏုပႆနာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ သမာဓိအားေကာင္းလုိ႔ ထင္လာတဲ့ ခ်မ္းသာတဲ့ ခံစားမႈ၊ ေပ့ါပါးတဲ့ ခံစားမႈ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ ခံစားမႈေတြကုိလည္း ခံစားတဲ့အတုိင္း လုိက္မွတ္ေပးရပါမယ္။ ခံစားလုိ႔ ေကာင္းတယ္ဆုိၿပီး အဲဒီခံစားမႈမွာပဲ သာယာေနမယ္ဆုိရင္ တရားဟာ ေရွ႕ဆက္မတက္ႏုိင္၊ ဉာဏ္စဥ္အဆင့္ မတက္ႏုိင္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ေကာင္းေကာင္းဆုိးဆုိး ဘယ္လုိခံစားမႈမ်ိဳးမဆုိ သတိကပ္ကာ လုိက္မွတ္ၾကည့္ပါလုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒါက အာနာပါနကုိ ႐ႈမွတ္လုိ႔ အခ်ိန္အေတာ္ၾကာရင္ ေပၚလာတတ္တဲ့ ခံစားမႈ ေ၀ဒနာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ႐ႈမွတ္ရမယ့္ ႐ႈမွတ္ပုံကုိ ေျပာျပတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ တရားအားထုတ္စ ေယာဂီမ်ားမွာ ျဖစ္တတ္တဲ့ အထိန္းရအခက္ဆုံး တစ္ခုက စိတ္အမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္ပ်က္ေနမႈပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သမာဓိ ေကာင္းေကာင္းမတည္ေသးတဲ့ အခ်ိန္မွာ စိတ္မွာ အာ႐ုံအမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္ေပၚတတ္ပါတယ္။ ေကာင္းတဲ့အေတြး စိတ္ကူးေတြ ေပၚတတ္သလုိ မေကာင္းတဲ့ အေတြးစိတ္ကူးေတြလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ကာမရာစိတ္ေတြ ျဖစ္တတ္သလုိ ေဒါသစိတ္ေတြလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ရာဂစိတ္ျဖစ္တဲ့အခါ အဲဒီစိတ္ကုိ မသိဘဲ အာ႐ုံေနာက္ကုိ လုိက္သြားမိရင္ တရားအားထုတ္ေနရင္းနဲ႔ပဲ ကိေလသာေတြ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ သတိမပါရင္ ရာဂစိတ္အေတြးေတြ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။
အဲဒီလုိ တရားအားထုတ္ရင္း ကာမရာဂစိတ္ျဖစ္တာကုိ မသိဘဲ အာ႐ုံအစဲြေနာက္ လုိက္မိသြားလုိ႔ ေနာက္ဆုံး သုတ္လြတ္တဲ့အထိ ျဖစ္ဖူးတဲ့အေၾကာင္း အသိေယာဂီေလး တစ္ေယာက္က ေလွ်ာက္ဖူးပါတယ္။ ဒါဟာ စိတ္မွာ ျဖစ္တဲ့ ရာဂစိတ္အေတြး စိတ္ကူးကုိ သတိမကပ္ျဖစ္ကာ မသိလုိက္တဲ့အတြက္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ သေဘာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ဘာစိတ္ျဖစ္ျဖစ္ သိေအာင္ႀကိဳးစားဖုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ျမတ္ဗုဒၶက စိတၱာႏုပႆနာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ “ရဟန္းတုိ႔… ရဟန္းသည္ ရာဂႏွင့္တကြေသာ စိတ္ကုိလည္း ရာဂႏွင့္တကြျဖစ္ေသာ စိတ္ဟု သိ၏။ ရာဂကင္းေသာ စိတ္ကုိလည္း ရာဂကင္းေသာ စိတ္ဟု သိ၏။ ေဒါသႏွင့္တကြေသာ စိတ္ကုိလည္း ေဒါသႏွင့္ တကြျဖစ္ေသာ စိတ္ဟု သိ၏။ ေဒါသကင္းေသာစိတ္ကုိလည္း ေဒါသကင္းေသာစိတ္ဟု သိ၏။ ထုိ႔အတူ ေမာဟႏွင့္တကြေသာ စိတ္၊ ေမာဟကင္းေသာစိတ္၊ က်ဳံ႕ေသာ(သံခိတၱ)စိတ္၊ ပ်ံ႕ေသာ(၀ိကၡိတၱ)စိတ္၊ မဟဂၢဳတ္ (႐ူပအ႐ူပ)စိတ္၊ အမဟဂၢဳတ္ (ကာမာ၀စရ)စိတ္၊ သဥတၱရစိတ္၊ အႏုတၱရစိတ္၊ သမာဟိတ (တည္ၾကည္ေသာ)စိတ္၊ အသမာဟိတ (မတည္ၾကည္ေသာ)စိတ္၊ ၀ိမုတၱ (လြတ္ေျမာက္ေသာ)စိတ္၊ အ၀ိမုတၱ (မလြတ္ေျမာက္ေသာ)စိတ္ တုိ႔ကုိလည္း ယင္း၏ ျဖစ္ေပၚေနသည့္ သေဘာအတုိင္း သိ၏။”လုိ႔ စိတ္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ မွတ္ရမယ့္နည္းကုိ ေဟာျပေပးေတာ္မူပါတယ္။
ဒီေဟာၾကားခ်က္အရ တရားအားထုတ္ေနခ်ိန္ စိတ္မွာ ဘယ္လုိအေတြးစိတ္မ်ိဳး၊ စိတ္ကူးစိတ္မ်ိဳးပဲ ေပၚလာပါေစ သိေအာင္ႀကိဳးစား မွတ္ေပးရပါတယ္။ အဲဒီစိတ္အစဥ္ကုိ ျဖစ္တာနဲ႔ သိလုိက္ရင္ ေရွ႕ဆက္မျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။ မသိလုိ႔ အဲဒီစိတ္ရဲ႕ စဲြရာေနာက္ကုိ ပါသြားရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဆုိၾကပါစုိ႔ တရားအားထုတ္ရင္း သတိလြတ္ၿပီး ရာဂစိတ္ျဖစ္တဲ့အခါ အဲဒီရာဂစိတ္ျဖစ္တာကုိ သိလုိက္တဲ့အခါ ဒီရာဂစိတ္က ေပ်ာက္ၿပီး သိစိတ္က အစားထုိးသြားပါတယ္။ အဲဒီသိစိတ္ကုိလည္း ေနာက္စိတ္တစ္ခုခုက သိလုိက္ရင္ ေရွ႕စိတ္က ေပ်ာက္သြားပါတယ္။ စိတ္ဆုိတာဟာ တစ္သမွတ္တည္း ထိန္းထားလုိ႔ ရတဲ့အရာ မဟုတ္တဲ့အတြက္ ေရွ႕စိတ္ကုိ ေနာက္စိတ္က လုိက္သိေပးေနတာကုိပဲ သတိရွိေနတာ၊ စိတ္ကုိသိေနတာလုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
စိတ္တစ္ခုနဲ႔တစ္ခုဟာ ျဖစ္ပ်က္မႈ ျမန္လြန္းလွတဲ့အတြက္ ဒီျဖစ္ပ်က္ေနမႈကုိပဲ သိေနႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားေပးရပါတယ္။ သမာဓိ အားေကာင္းလာရင္ တရားအားထုတ္ရင္း စိတ္မွာ ျဖစ္ေပၚလာမယ့္ အေတြးစိတ္ကူးေတြကုိ ႀကိဳတင္သိလာတတ္ပါတယ္။ အျပင္ထြက္ေတာ့မယ္ဆိုတာ သိလုိက္တာနဲ႔ အဲဒီစိတ္ကုိ ထိန္းလုိက္ႏုိင္ပါၿပီ။ ေရွ႕ဆက္ၿပီး မတုိးျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။ ဒါဟာ စိတ္အစဥ္ရဲ႕ ျဖစ္ခုိက္ေပၚခုိက္ကုိ သိလုိက္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စိတ္မွာ ဘယ္လုိအေတြး စိတ္ကူးမ်ိဳးပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ဘယ္လုိစိတ္မ်ိဳးပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ျဖစ္တာနက္တစ္ၿပိဳက္နက္ သိေအာင္ ႐ႈမွတ္ေပးရေၾကာင္း ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိ စိတ္မွာျဖစ္သမွ် ေကာင္းတဲ့စိတ္ေရာ မေကာင္းတဲ့စိတ္ေတြကုိပါ ျဖစ္ခုိက္ေပၚခုိက္မွာ အလုိက္သင့္ လုိက္သိေပးေနတာကုိပဲ စိတၱာႏုပႆနာလုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ေသခ်ာတာကေတာ့ ကာယာႏုပႆနာ၊ ေ၀ဒနာႏုပႆနာစသျဖင့္ အသီးအသီး သတ္မွတ္ထားတဲ့ အားထုတ္မႈေတြဟာ အာနာပါနကုိ အေျခခံထား မွတ္ေနရင္း စိတ္နဲ႔ခႏၶာကုိယ္မွာ ေပၚသမွ်အာ႐ုံေတြကုိ လုိက္သိလုိက္မွတ္ေပး႐ုံနဲ႔တင္ အလုိလုိ ဘုရားအလုိက် အားထုတ္ၿပီးသား ျဖစ္ေနတယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ပါပဲ။ အာနာပါနကုိ အလုိက္သင့္ လုိက္မွတ္ေပးေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ကာယာႏုပႆနာ ျဖစ္ေနၿပီး၊ ခႏၶာကုိယ္မွာ ေပၚလာတဲ့ ေကာင္းဆုိးႏွစ္ပါး ေ၀ဒနာမ်ားကုိ အရွိအတုိင္း ခံစားခုိက္မွာ အလုိက္သင့္ လုိက္သိမွတ္ေပးေနခ်ိန္မွာ ေ၀ဒနာႏုပႆနာ ျဖစ္ေနကာ စိတ္မွာျဖစ္ေပၚတတ္တဲ့ အေတြးစိတ္ကူး အႀကံအစီစတာေတြကုိ ေရွ႕စိတ္ေနာက္စိတ္ မလြတ္ေအာင္ မွတ္သိေပးေနခ်ိန္မွာ စိတၱာႏုပႆနာျဖစ္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ ျဖစ္ခုိက္ေပၚခုိက္ ျဖစ္စဲေပၚစဲမွာ သိေအာင္လုပ္လုိက္တဲ့ အခ်က္တစ္ခုတည္းရဲ႕ အားထုတ္မႈပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ တရားအားထုတ္တဲ့ ေယာဂီမ်ားဟာ ဘာနည္းဘယ္နည္း စတ့ဲအမည္ နာမေတြေနာက္ လုိက္မေနၾကဘဲ သမာဓိ၊ ၀ိရီယကုိ မွ်တညီညြတ္ေအာင္ သတိတရား လက္ကုိင္ထားကာ ထြက္သက္၀င္သက္ကုိ အေျခခံ အမွတ္အျဖစ္ ပုိင္ႏုိင္ေအာင္ မွတ္ယူရင္း ခႏၶာကုိယ္နဲ႔ စိတ္မွာ ေပၚလာသမွ် အာ႐ုံမ်ားကုိ ေပၚစဲေပၚခုိက္၊ ျဖစ္စဲျဖစ္ခုိက္မွာ သိေအာင္သာ ႀကိဳးစားမွတ္ေနၾကဖုိ႔ပဲ လုိပါေၾကာင္း အသိေပး တင္ျပလုိက္ရပါတယ္္။
အေျခခံဝိပႆနာ တရားအားထုတ္နည္း (၄)
အေျခခံ ၀ိပႆနာတရား အားထုတ္နည္းမ်ားကုိဖတ္ၿပီး တတ္ႏုိင္သမွ် အခ်ိန္ယူကာ တရားအားထုတ္ၾကည့္ၾကတဲ့ ေယာဂီအခ်ိဳ႕ထံက သူတုိ႔သူတုိ႔ရဲ႕ အေတြ႕အႀကဳံေလးေတြကုိ ေမးေလွ်ာက္လာတာေတြ ရွိပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ စိတ္မတည္မၿငိမ္ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း၊ မွတ္ကာစမွာပဲ စိတ္ကအေတြးေတြ ၀င္လာတဲ့အေၾကာင္း၊ အျပင္ကုိထြက္သြားတတ္တဲ့ အေၾကာင္း စတာေတြပါပဲ။ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ ေကာင္းေကာင္းမမွတ္ႏုိင္တဲ့အျပင္ ခဏခဏ အိပ္ငုိက္ေနတတ္ေၾကာင္း၊ တရားထုိင္ဖုိ႔ မ်က္စိကုိ မွိတ္လုိက္တာနဲ႔ အိပ္ခ်င္စိတ္က ၀င္လာေၾကာင္း ေျပာလာပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ကလည္း သမာဓိ မတည္တဲ့အျပင္ ခႏၶာကုိယ္မွာ ဟုိယားဒီယား ဟုိနာဒီနာျဖစ္ျဖစ္ေနၿပီး ဘယ္လုိ႐ႈမွတ္ရမွန္းမသိ အမွတ္အာ႐ုံ ေပ်ာက္ေနေၾကာင္း စသျဖင့္ ဆုိလာပါတယ္။
သူတုိ႔သူတုိ႔ရဲ႕ အသံေတြ နားေထာင္ၾကည့္ေတာ့ ၀ိပႆနာတရားကုိ စတင္အားထုတ္တဲ့ ေယာဂီမ်ား ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထရွိတဲ့ အေၾကာင္းအရာ အေတြ႕အႀကဳံေတြပါပဲ။ အရင္တုန္းက စိတ္ကုိအလုိလုိက္ သြားခ်င္ရာသြား ေရာက္ခ်င္ရာေရာက္၊ စိတ္ကူးယဥ္ရာယဥ္ လြတ္ထားရာက အခုလုိ ထိန္းခ်ဳပ္လုိက္ေတာ့ အထိန္းရ ခက္ေနတာေပါ့။ ပင္ကုိယ္ကတည္းက ထိန္းရခက္တဲ့ စိတ္ကုိ ခုမွ ေကာက္ခါငင္ကာ တရားမွတ္ၿပီး ထိန္းၾကည့္ေတာ့ သမာဓိမရွိ၊ အေလ့အက်င့္ မရွိျဖစ္ကာ ထိန္းရခက္ေနျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ မွတ္ကာစမွာ စိတ္ကုိေကာင္းေကာင္း ထိန္းၿပီး မွတ္ဖုိ႔အသာထား အမွတ္အာ႐ုံကုိ သိေအာင္၊ ထင္ရွားေအာင္ မွတ္ဖုိ႔ေတာင္ မလြယ္လွပါဘူး။ တစ္ခါတစ္ေလ ၀င္ေလထြက္ေလ မွတ္ေနရင္း ထြက္ေလပဲ ထင္ရွားၿပီး၊ ၀င္ေလက မထင္ရွားတာ ရွိတတ္သလုိ၊ တစ္ခါတစ္ေလေတာ့လည္း ၀င္ေလကထင္ရွားၿပီး ထြက္ေလက မထင္ရွားတာ ရွိျပန္ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလ ထြက္ေလ၀င္ေလ ႏွစ္ခုလုံး မထင္ရွားတာ ရွိတတ္သလုိ တစ္ခါတစ္ေလ ႏွာေခါင္းေပါက္ တစ္ခုတည္းကပဲ အ၀င္အထြက္ျဖစ္ေနသလုိ ရွိေနတာလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဘယ္လုိပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ဒါဟာ အမွတ္အာ႐ုံမွာ မကၽြမ္းက်င္၊ မပုိင္ႏုိင္ေသးလုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ မ်ားမ်ားေလ့က်င့္ေပးရင္ ေနာက္ေတာ့ တျဖည္းျဖည္း ထင္ရွားလာ သိလာပါလိမ့္မယ္။
အဓိကကေတာ့ ျဖစ္ေနတဲ့အေပၚမွာ သူ႔သေဘာအတုိင္း အလုိက္သင့္ ကုိယ္သိသလုိ၊ ကုိယ္ခံစားရသလုိ လုိက္ၿပီး သိမွတ္ေပးေနဖုိ႔ပါပဲ။ ထြက္ေလထင္ရွားၿပီး ၀င္ေလမထင္ရွားတဲ့ အခါမွာလည္း ထင္ရွားတဲ့ ထြက္ေလကုိ ထင္ရွားတဲ့အတုိင္း သိမွတ္ေပးၿပီး မထင္ရွားတဲ့ ၀င္ေလကုိလည္း ၀င္ေလမထင္ရွားေပမယ့္ ၀င္ေလရွဴေနတာကုိေတာ့ သိေနတတ္တာျဖစ္လုိ႔ အဲဒီလုိ သိေနတာေလးကုိပဲ မွတ္ေနရင္ ျဖစ္ပါတယ္။ မထင္ရွားေပမယ့္ ေလ႐ႈသြင္းတယ္၊ ေလ၀င္လာတယ္ဆုိတဲ့ သေဘာကုိ စိတ္ကေတာ့ သိေနတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအတုိင္း သိေနရင္ ရပါတယ္။ ဒီလုိပဲ ၀င္ေလထင္ရွားၿပီး ထြက္ေလမထင္ရွားတဲ့ အခါမ်ိဳး၊ ၀င္ေလေရာ ထြက္ေလပါ မထင္ရွားတဲ့ အခါမ်ိဳး၊ ႏွာေခါင္းေပါက္တစ္ခုတည္းပဲ ထင္ရွားေနတဲ့အခါမ်ိဳး စသျဖင့္ ဘယ္လုိအေျခအေနမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ျဖစ္ မထင္ရွားေပမယ့္ အသိရွိေန၊ အသက္႐ွဴေနတဲ့ သေဘာအသိကုိပဲ လုိက္ၿပီးသိေနေပးရင္ အဆင္ေျပပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့ ေလ့က်င့္ရင္းေလ့က်င့္ရင္း တျဖည္းျဖည္း အမွတ္အာ႐ုံထင္ရွား လာပါလိမ့္မယ္။ ထင္ရွားလာ႐ုံတင္ မဟုတ္ဘဲ သမာဓိေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အာနာပါနရဲ႕ နိမိတ္ေတြလည္း ေတြ႕လာပါလိမ့္မယ္။ ၀င္ေလထြက္ေလဟာ ႏူးည့ံလာတာ၊ ေအးပူလာတာ၊ အသက္႐ႈတဲ့ေလဟာ ထင္ရွားၿပီး ထုတ္ေခ်ာင္းတစ္ခုသဖြယ္ အရာ၀တၳဳ တစ္ခုသဖြယ္ အတန္းလုိက္၀င္လာ ထြက္လာတာ စသျဖင့္ ေယာဂီတစ္ဦးခ်င္းရဲ႕ သမာဓိအေပၚလိုက္ၿပီး နိမိတ္အမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ ဒါက အာနာပါန အမွတ္ကုိ ေကာင္းေကာင္းႏုိင္ၿပီး အထုိက္အေလ်ာက္ သမာဓိနိမိတ္ တည္လာတဲ့အခါ ျဖစ္တတ္တဲ့ သေဘာပါ။
စမွတ္ကာစ ေယာဂီေတြမွာ သူတုိ႔ေမးသလုိပဲ စိတ္ကေတာ့ တည္မွာမဟုတ္ေသးပါဘူး။ တစ္ခါတစ္ေလ မွတ္မယ္မွ မႀကံရေသးဘူး အေတြးေတြက ၀င္လာပါေတာ့တယ္။ ပုံမွန္ေနရင္ တစ္ခါမွ မေတြးျဖစ္တဲ့ ႏွစ္ေပါင္းေတာ္ေတာ္ၾကာခဲ့ၿပီး ျဖစ္တဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြက အစ ေပၚလာတတ္၊ သတိရလာတတ္ပါတယ္။ မေရာက္ေသးတဲ့ အနာဂတ္အတြက္လည္း စိတ္ကူးေတြ ယဥ္ေနတတ္ပါတယ္။ ပုိဆုိးတာက တစ္ခုခုမ်ား လုပ္ဖုိ႔ရည္ရြယ္ထားရင္ အဲဒီအလုပ္အေပၚမွာ အမ်ိဳးမ်ိဳး စိတ္ကူးေတြ လုိက္ယဥ္ေနတတ္တာပါ။ သမာဓိမရွိေသးတဲ့ စိတ္အစဥ္ကုိ သတိမကပ္မိဘဲ ျဖစ္ခုိက္ကုိ မသိျဖစ္ကာ စိတ္ရဲ႕ဆဲြရာေနာက္ကုိ လုိက္သြားတတ္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
တစ္ခါတစ္ေလ အခ်ိန္ေတာ္ေတာ္ ၾကာၾကာေလးအထိ မသိလုိက္ဘဲ စိတ္ကူးအေတြးမ်ားေနာက္ကုိ လုိက္ေနမိတတ္ပါတယ္။ ဒီလုိ အေျခအေနမ်ိဳးမွာလည္း မွတ္မရေကာင္းလာလုိ႔ အားမပ်က္ပါနဲ။ အေတြးစိတ္ကူးေတြကို မသိလုိက္ေပမယ့္ သတိျပန္၀င္လုိ႔ သိလုိက္တဲ့အခါမွာေတာ့ ခ်က္ခ်င္း အမွတ္အာ႐ုံျဖစ္တဲ့ ၀င္ေလထြက္ေလကုိ ျပန္မွတ္ျဖစ္ေအာင္ အစကပဲျဖစ္ျဖစ္ ျပန္ႀကိဳးစားရပါမယ္။ ရသေလာက္ေပါ့။ လြတ္သြားလုိက္ ျပန္မွတ္လုိက္၊ လြတ္သြားလုိက္ ျပန္မွတ္လုိက္ စသျဖင့္ ေလ့က်င့္ေပးရင္ မွတ္လုိ႔ ရလာပါလိမ့္မယ္။ မွတ္မရပါဘူးဆုိၿပီး လြတ္ထားတာထက္ စာရင္ ရသေလာက္ ႀကိဳးစားမွတ္ေပးရင္ အမွတ္ေကာင္းလာပါလိမ့္မယ္။ သမာဓိ မတည္ေသးခ်ိန္မွာေတာ့ လြတ္လုိက္မွတ္လုိက္ လုပ္ေပးတဲ့ ႀကိဳးစားအားထုတ္မႈ ၀ီရိယကုိ ပုိထုတ္ေပးရပါတယ္။ တမင္လုပ္ၿပီး ေတြးေနတာ မျဖစ္ေစဘဲ မသိလုိ႔ ေတြးေနမိတဲ့အေပၚမွာ သိတဲ့အခ်ိန္ ျပန္ေလ့က်င့္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားေပးရပါတယ္။ ဒီလုိဆုိရင္ သမာဓိေတြ ပုိပုိေကာင္းလာပါလိမ့္မယ္။ အဓိကကေတာ့ လြတ္လြတ္သြားတဲ့ စိတ္ကုိ သတိရတုိင္း ျပန္ျပန္ထိမ္းၿပီး ေလ့က်င့္ေပးႏုိင္ဖုိ႔ပါပဲ။
တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ တရားစမွတ္ၿပီး မၾကာခင္မွာပဲ အိပ္ငုိက္တတ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒါဟာ ဘ၀င္စိတ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘ၀င္စိတ္က အမွတ္တစ္မွတ္နဲ႔ တစ္မွတ္ၾကား လြတ္လြတ္သြားေစေအာင္လည္း ျဖစ္ေစတတ္ပါတယ္။ ေလာဘေဒါသစတဲ့ စိတ္မ်ားမျဖစ္ဘဲ ႏွစ္ႏွစ္ၿခိဳက္ၿခိဳက္ အိပ္ေပ်ာ္သြားတဲ့ သူတစ္ေယာက္ ျဖစ္သလုိ စိတ္မ်ိဳးကုိ ဘ၀င္စိတ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒီလုိ ခဏခဏ အိပ္ငုိက္မႈဟာ ဘ၀င္စိတ္မ်ားလုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကလည္း သတိအားမေကာင္းလုိ႔ ျဖစ္တဲ့သေဘာပါပဲ။ တစ္ခါတစ္ေလမွာ ခႏၶာကုိယ္ အရမ္းပင္ပန္းလုိ႔၊ အိပ္ခ်င္စိတ္၊ ငုိက္ျမည္းစိတ္ေတြ ျဖစ္တတ္ေပမယ့္ ဘ၀စိတ္မ်ားတဲ့အခါ ခႏၶာကုိုယ္ မပင္ပန္းလည္း အိပ္ငိုက္တာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒီလုိအခါမ်ိဳးမွာလည္း သတိကုိ အတတ္ႏုိင္ဆုံး ထိမ္းၿပီး မငုိက္ေအာင္၊ မလြတ္ေအာင္ မွယ္မယ္ဆုိတဲ့ အဓိ႒ာန္ေလးနဲ႔ မွတ္ၾကည့္ရင္ ငုိက္တဲ့သေဘာေတြ ေလ်ာ့ေလ်ာ့လာတတ္ပါတယ္။ သတိထားၿပီး ႀကိဳးစားမွတ္ၾကည့္ရင္ အိပ္ငုိက္တာေတြ ေပ်ာက္လာၿပီး အမွတ္အာ႐ုံမွာ ေပ်ာ္လာတတ္ပါတယ္။ အမွတ္အာ႐ုံ အားေကာင္းလာရင္ ငုိက္ခ်င္စိတ္ဟာ အလုိလုိ ပါးလာတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မသိလုိ႔ အိပ္ငိုက္တဲ့အခါမွာ သတိ၀င္လာတုိင္း ျပန္ျပန္မွတ္ေပးရင္း ေလ့က်င့္ဖုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ တရားအားထုတ္တဲ့အခါ ေပၚလာတတ္တဲ့ ေ၀ဒနာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေ၀ဒနာကုိ မွတ္ပုံေလးလည္း သိထားဖုိ႔ လုိပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ ေယာဂီေတြဟာ စမွတ္ၿပီး ဆယ္မိနစ္ ဆယ့္ငါးမိနစ္ေလာက္မွာပဲ ခႏၶာကုိယ္မွာ ေ၀ဒနာေတြ ေပၚလာတတ္ပါတယ္။ ခႏၶာကုိယ္တစ္ေနရာရာမွာ ယားလာတာတုိ႔၊ ဟုိေနရာက ရြစိရြစိ၊ ဒီေနရာက ရြစိရြစိ ျဖစ္တာတုိ႔၊ ေျခေထာက္က်င္လာတာတုိ႔၊ တင္ပါးပူလာတာတုိ႔ စသျဖင့္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အမွန္ေတာ့ ဒါဟာ ႐ုပ္တရားရဲ႕ ေဖာက္ျပန္တတ္တဲ့ သေဘာပါ။ တရားအားမထုတ္ဘဲ ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ခႏၶာကုိယ္ရဲ႕ ေဖာက္ျပန္မႈကုိ တစ္ျခားအာ႐ုံေတြက ဖုံးလႊမ္းထားေတာ့ ေကာင္းေကာင္း မသိဘဲ ျဖစ္ေနေပမယ့္ တရားမွတ္တဲ့အခါ စိတ္က ခႏၶာကုိယ္ရဲ႕ ေဖာက္ျပန္မႈကုိ အလြယ္တကူ သိလာတဲ့ သေဘာပါပဲ။
ေယာဂီဟာ အာနပါနကုိ မွတ္ေနရင္း ကုိယ္မွာ ေ၀ဒနာ တစ္ခုခု ေပၚလာတဲ့အခါ ေပၚလာတဲ့ ေ၀ဒနာကုိ ေျပာင္းၿပီး မွတ္ၾကည့္ႏုိင္ပါတယ္။ ယားတဲ့ေနရာ၊ ရြစိရြစိ ျဖစ္တဲ့ေနရာ၊ ပူေအးတဲ့ေနရာ စသျဖင့္ ဘယ္လုိေနရာမ်ိဳးမွာ ဘယ္လုိ ခံစားမႈမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ျဖစ္တဲ့ေနရာကုိ စိတ္နဲ႔ျမင္ေအာင္ ၾကည့္ၿပီး သူျဖစ္ေနတဲ့ သေဘာအတုိင္း သတိနဲ႔ လုိက္သိေပးရပါတယ္။ ေ၀ဒနာက ေပၚေတာ့ေပၚတယ္ သိပ္မထင္ရွားလုိ႔ မွတ္ဖုိ႔ခက္ေနတယ္ဆုိရင္လည္း ေ၀ဒနာကုိ မမွတ္ေသးဘဲ ၀င္ေလထြက္ေလမွာပဲ မွတ္ေနႏုိင္ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလေတာ့လည္း ေ၀ဒနာက ခႏၶာကုိယ္မွာ ဟုိမွာေပၚလုိက္ ဒီမွာေပၚလုိက္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ အခါမ်ိဳးမွာ အထင္ရွားဆုံး ေ၀ဒနာတစ္ခုကုိပဲ သူ႔သေဘာအတုိင္း လုိက္သိမွတ္ေပးႏုိင္ပါတယ္။ ေ၀ဒနာဟာ ပုိပုိျပင္းလာတဲ့အခါလည္း ရွိတတ္သလုိ ေလ်ာ့ၿပီးေပ်ာက္သြားတဲ့ အခါလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။ ဘယ္လုိသေဘာမ်ိဳးပဲ ရွိရွိ အရွိအတုိင္း သူျဖစ္ေနတဲ့ အတုိင္းလုိက္မွတ္ေပး ေန႐ုံပါပဲ။
တစ္ခ်ိဳ႕လည္း ေ၀ဒနာကုိ မွတ္ရတာ အားရတာရွိသလုိ တစ္ခ်ိဳ႕က်ေတာ့ ေ၀ဒနာကုိ ေက်ာ္ေအာင္မမွတ္ ႏုိင္တာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ျဖစ္ႏုိင္ရင္ေတာ့ ေ၀ဒနာကုိ အတတ္ႏုိင္ဆုံး သီးခံၿပီး မွတ္ႏုိင္ရင္ ေကာင္းပါတယ္။ ေ၀ဒနာရဲ႕ ျပင္းထန္တဲ့ ခံစားမႈကုိ အလြယ္တကူ လက္မေလ်ာ့ဘဲ အၿပိဳင္မွတ္ႏုိင္လုိက္ရင္ေတာ့ ေနာက္ပုိင္းမွာ ဘာေ၀ဒနာပဲလာလာ သီးခံႏုိင္၊ မွတ္ႏုိင္လာပါလိမ့္မယ္။ ေနာက္ဆုိ ေ၀ဒနာကုိ မွတ္ရတာ ပုိၿပီး အမွတ္ေကာင္းသလုိ ျဖစ္လာတဲ့အထိ သေဘာက်သြားတတ္ပါတယ္။ တရားမွတ္ရင္း ေပၚလာတတ္တဲ့ ေ၀ဒနာကုိ အလြယ္တကူ လက္ေလ်ာ့ၿပီး ခႏၶာကုိယ္ အေနအထား ေျပာင္းတာျပင္တာေတြ လုပ္လုိက္ရင္ သမာဓိ တည္ဖုိ႔ခဲရင္းတတ္ၿပီး တည္ၿပီးသား သမာဓိလည္း ပ်က္တတ္တဲ့အတြက္ ေ၀ဒနာကုိ အတတ္ႏုိင္ဆုံး သီးခံၿပီး မွတ္ေစခ်င္ပါတယ္။ ေ၀ဒနာကုိ ခြာႏုိင္တဲ့အထိ မွတ္ႏုိင္ရင္ေတာ့ အေကာင္းဆုံးေပါ့။
တစ္ခ်ိဳ႕ေယာဂီေတြက ေမးဖူးပါတယ္။ ေ၀ဒနာခြာတယ္ဆုိတာ ဘယ္လုိလဲလုိ႔။ ေ၀ဒနာခြါတဲ့အထိ မွတ္တယ္ဆုိတာ ခုနေျပာသလုိ ေ၀ဒနာကုိ အ႐ႈံးမေပးဘဲ ေပၚသမွ်ေ၀ဒနာကုိ ေပၚလာတဲ့အတုိင္း ခံႏုိင္ရည္ရွိေအာင္၊ ေနာက္ဆုံး ေ၀ဒနာရဲ႕ နာက်င္ကုိက္ခဲမႈေတြကုိ နာမႈက်င္မႈကုိက္မႈ သေဘာသက္သက္ေလာက္ အျဖစ္ သိရွိကာ အလုိက္သင့္ လုိက္မွတ္ေနႏုိင္ေအာင္ အသိသတိ ရွိေနမႈကုိ ဆုိႏုိင္ပါတယ္။ ဒါကလည္း အေလ့အက်င့္မ်ားၿပီး သီးခံမႈ ၀ီရိယ အားေကာင္းလာရင္ မွတ္ႏုိင္မႈ သတိအားနည္းေနေပမယ့္ ေ၀ဒနာအေပၚမွာ ခဏခဏ ေျပာင္းတာျပင္တာေတြ ေလ်ာ့သြားတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အတတ္ႏုိင္ဆုံး ခႏၶာကုိယ္ ဣရိယာပုတ္ကုိ မျပင္ဘဲ မွတ္ႏုိင္ေအာင္ ေ၀ဒနာကုိ သီးခံၾကဖုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ အဓိက ေျပာခ်င္တာက ၀ိပႆနာ အလုပ္ကုိ စတင္ေလ့က်င့္ၿပီး အားထုတ္ၾကည့္ၾကတဲ့ ေယာဂီမ်ားအေနနဲ႔ သမာဓိ အားနည္းခ်ိန္၊ အမွတ္သတိ မခုိင္ေသးခ်ိန္မွာေတာ့ ေယာဂီတုိ႔ အခုေတြ႕ႀကဳံၾကသလုိ စိတ္ပ်ံ႕လြင့္တာ၊ အေတြးစိတ္ကူးေတြမ်ားတာ၊ အိပ္ငုိက္တာ၊ ေ၀ဒနာကုိ သီးမခံႏုိင္တာ၊ အမွတ္အာ႐ုံ မထင္ရွားတာ စတာစတာေတြ ျဖစ္တတ္ေပမယ့္ စိတ္မပ်က္၊ အားမေလ်ာ့ဘဲ ရသေလာက္၊ မွတ္ႏုိင္သေလာက္၊ တစ္မွတ္ပဲ ရရ သတိရတုိင္းျပန္မွတ္၊ သတိရတုိင္း ျပန္မွတ္တဲ့ အက်င့္ေလးမ်ားနဲ႔ သမာဓိ တည္ေအာင္ ၀ိရီယနဲ႔ သီးခံမႈ ခႏၲီတရား လက္ကုိင္ထားၿပီး ႀကိဳးစားအားထုတ္ၾကဖုိ႔ အထူးတုိက္တြန္းလုိပါတယ္။
ေက်နပ္စရာေကာင္းတာက သမာဓိတည္တာ မတည္တာ၊ မွတ္လုိ႔ရတာ၊ မရတာ အသာထား မွတ္ၾကည့္ေနတယ္ ဆုိတာကုိက ေက်နပ္စရာျဖစ္ေန၊ ကုသုိလ္ျဖစ္ေနတာပါပဲ။ ဒီလုိနည္းနဲ႔ပဲ မရတာကေန ရေအာင္၊ မတည္တာကေန တည္ေအာင္ ႀကိဳးစားအားထုတ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ိန္မရေပမယ့္ ရသမွ်ေလးနဲ႔ နဲနဲနဲနဲ စစေပးရင္ ေနာက္ပုိင္း အားေကာင္းလာၿပီး မွတ္ေကာင္းလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကုိယ့္သႏၲာန္မွာရွိတဲ့ မတရားတဲ့အားေတြကုိ တရားအားထုတ္ျခင္းျဖင့္ ပါးပါးလာေအာင္ ရႏုိင္သမွ် ႀကိဳးစားမွတ္ၾကည့္ၾကပါလုိ႔ တုိက္တြန္းရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္္။
အေျခခံဝိပႆနာ တရားအားထုတ္နည္း (၅)
တစ္ခါက တရားအားထုတ္ေနတဲ့ ဒကာေလးေတြနဲ႔ေတြ႕တုန္း တရားအားထုတ္တာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သူတုိ႔ေမးတဲ့ ေမးခြန္းေလးေတြကုိ ေျဖေပးခဲ့ရပါေသးတယ္။ သူတုိ႔ထဲက ဒကာေလးတစ္ေယာက္က “ဘုန္းဘုန္းဘုရား… တရားအားထုတ္တဲ့အခါ ေ၀ဒနာကုိ ႐ႈမွတ္ေနရင္း စိတ္ကုိပါ လုိက္ၿပီး ႐ႈမွတ္လုိ႔ ရပါသလားဘုရား…၊ အဲဒီလုိ စိတ္ကုိမွတ္လုိက္၊ ေ၀ဒနာကုိ မွတ္လုိက္၊ ထြက္သက္၀င္သက္ကုိ မွတ္လုိက္ လုပ္လုိ႔ေကာ ရပါသလား ဘုရား..” လုိ႔ ေမးေလွ်ာက္ဖူးပါတယ္။ ဘုန္းဘုန္းက သူတုိ႔အေမးေတြကုိ မေျဖေသးခင္ သူတုိ႔ကုိ ျပန္ၿပီး ေမးခြန္းထုတ္ျဖစ္ပါတယ္။ “ဒကာေလးတုိ႔က ဘာကုိဘယ္လုိ ႐ႈမွတ္တာလဲ…”လုိ႔။ ၿပီးေတာ့ သူတုိ႔အေမးနဲ႔ ဆက္စပ္ရာကုိ ရွင္းျပျဖစ္ပါတယ္။
ဟုတ္ပါတယ္။ တရားအားထုတ္တဲ့အခါ ဘာကုိဘယ္လုိ ႐ႈမွတ္တယ္ဆုိတဲ့ ဒီအခ်က္က အေရးႀကီးပါတယ္။ ျမတ္ဗုဒၶေဟာေတာ္မူထားတဲ့ မဟာသတိပ႒ာန သုတ္မွာ တရားအားထုတ္နည္း ေလးမ်ိဳးျပထားၿပီးသားပါ။ ႐ုပ္တရားေတြကုိ ႐ႈမွတ္နည္း၊ ေ၀ဒနာကုိ ႐ႈမွတ္နည္း၊ စိတ္ကုိ႐ႈမွတ္နည္းနဲ႔ သေဘာတရားကုိ ႐ႈမွတ္နည္းဆုိတဲ့ ဒီနည္းေလးမ်ိဳးလုံးဟာ တရားအားထုတ္တဲ့ ေယာဂီတုိင္း ေတြ႕ရွိမွတ္သားႏုိင္မွာ ျဖစ္သလုိ တစ္နည္းနဲ႔ တစ္နည္းကလည္း ဆက္စပ္ကာ တစ္ခုၿပီးတစ္ခု ျဖစ္ပ်က္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ အေရးႀကီးတာက အားထုတ္ေနတဲ့ အခုိက္မွာ ကုိယ္က ဘာကုိသိၿပီး ဘာကုိ႐ႈမွတ္လုိက္တယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္က အေရးႀကီးဆုံးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘုန္းဘုန္းတုိ႔ တရားထုိင္တုန္းကလည္း ကမၼ႒ာနာ စရိယ ဆရာေတာ္ထံမွာ တရားေလွ်ာက္ေတာ့ မယ္ဆုိရင္ “တပည့္ေတာ္ ဘယ္လုိပုံစံနဲ႔ ဘာကုိမွတ္တုန္းက ဘယ္လုိျဖစ္ပါတယ္ဘုရား…” လုိ႔ အရင္ဆုံး ကုိယ္အားထုတ္တဲ့ အခုိက္မွာ မွတ္လုိက္တဲ့အရာနဲ႔ မွတ္လုိက္တဲ့ ပုံစံေလးေတြကုိ ေလွ်ာက္ျပရပါတယ္။ ဒီေတာ့မွ ဆရာသမားက “ဒါဆုိရင္ ဒီလုိေလးမွတ္လုိက္၊ ဒီလုိျပင္လုိက္၊ ဒီအတုိင္း ဆက္မွတ္လုိက္” စသျဖင့္ လမ္းညႊန္ျပသ ေပးတာျဖစ္ပါတယ္။
တစ္ခ်ိဳ႕က ႐ႈမွတ္ရမယ္ဆုိတာ ဘယ္လုိ႐ႈမွတ္ ရမယ္ဆုိတာကုိ သေဘာမေပါက္ေသးတာ ရွိတတ္ပါတယ္။ ႐ႈမွတ္တယ္ဆုိတာ စိတ္နဲ႔႐ုပ္မွာ ေပၚေပၚလာတဲ့ အာ႐ုံေလးေတြကုိ သူေပၚတဲ့အတုိင္း သူျဖစ္တဲ့အတုိင္း လုိက္သိေပးေနတာကုိ ေျပာတာပါ။ သူ႔အရွိအတုိင္း လုိက္သိေနဖုိ႔ပါပဲ။ စိတ္မွာတစ္ခုခု ေတြးထင္ႀကံစည္တာမ်ိဳး၊ ႐ုပ္မွာ နာက်င္ထုံထုိင္း စတဲ့ ခံစားခ်က္ တစ္ခုခု ျဖစ္ေပၚတာမ်ိဳး စတဲ့ ဘယ္လုိအရာမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ျဖစ္ သူ႔ေပၚလာတဲ့ အတုိင္းပဲ လုိက္သိမွတ္ေပးဖုိ႔ပါ။ အရွိအတုိင္းလုိ႔ ဆုိတဲ့အတြက္ ကုိယ္ကအာ႐ုံကုိလုိက္ၿပီး စိတ္ကူးေနတာမ်ိဳး၊ အာ႐ုံေတြကုိ ဟုိမွတ္ဒီမွတ္ ဟုိေျပာင္းဒီေျပာင္း လုိက္ၿပီး ကစားေနတာမ်ိဳး မျဖစ္ရပါဘူး။ တရားမွတ္ေနရင္း ေပၚလာတဲ့ အာ႐ုံကုိ ကုိယ္သိေနတဲ့အတုိင္း ထင္ရွားတဲ့ အာ႐ုံတစ္ခုခုကုိ လုိက္သိေပးေနဖုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါကုိပဲ ႐ႈမွတ္တယ္လုိ႔ ေျပာတာပါ။
ဒီေနရာမွာ အေရးႀကီးတာက မွတ္လုိက္တဲ့အာ႐ုံနဲ႔ မွတ္လုိက္ပုံေလးက အေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အာ႐ုံဆုိတာ ေပၚရာေပၚရာကုိ ေပၚစဲေပၚခုိက္မွာ လုိက္မွတ္တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ တစ္ခုတည္း တစ္သမွတ္တည္း စဲြကုိင္ၿပီး မွတ္လုိ႔မရပါဘူး။ ၀ိပႆနာဆုိတဲ့ သေဘာကုိက ေပၚရာေပၚရာကုိ ႐ႈမွတ္တဲ့ သေဘာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေပၚရာေပၚရာလုိ႔ ဆုိတဲ့အတြက္ မေပၚေသးတာကုိ ေတြးႀကံၿပီး စိတ္ကူးနဲ႔ ေစာင့္မွတ္တာမ်ိဳး မဟုတ္သလုိ ေပၚၿပီးေပ်ာက္သြားတဲ့ အရာေတြကုိလည္း ျပန္စဥ္းစားၿပီး မွတ္ရတဲ့ သေဘာမဟုတ္ပါဘူး။ ပစၥဳပၸန္တည့္တည့္ ျဖစ္တဲ့ အဲဒီျဖစ္စဲျဖစ္ခုိက္ ေပၚစဲေပၚခုိက္ကုိပဲ သတိနဲ႔ လုိက္လုိက္သိမွတ္ ေပးေနတာကုိ ေျပာတာျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ရႈမွတ္တဲ့အခုိက္မွာ ေပၚလာတဲ့ အာ႐ုံက ခံစားျခင္း ေ၀ဒနာျဖစ္တယ္ဆုိရင္ အဲဒီေ၀ဒနာကုိ လုိက္မွတ္ရမွာ ျဖစ္သလုိ ႐ႈမွတ္ေနတဲ့အခုိက္မွာ စိတ္မွာအေတြး အႀကံစတာေတြနဲ႔ ဟုိစိတ္ဒီစိတ္ စတဲ့ ဘယ္လုိစိတ္မ်ိဳးပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ျဖစ္ေပၚတဲ့အခါ အဲဒီျဖစ္တဲ့ စိတ္အစဥ္ကုိ လုိက္ၿပီး သိမွတ္ေနရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ထြက္ေလ၀င္ေလ ေလးကုိပဲ သတိနဲ႔ မျပတ္မွတ္ေနမိတာမ်ိဳး၊ အာ႐ုံတစ္ခုခုရဲ႕ ျဖစ္တတ္တဲ့ သေဘာတရား၊ ျဖစ္ေနတဲ့ လကၡဏာေလးေတြကုိ လုိက္လုိက္သိေနတာမ်ိဳး စတာေတြဟာ ဆုိင္ရာအာ႐ုံေတြရဲ႕ အခုိက္အတန္႔ေလးေတြကုိ သတိနဲ႔လုိက္ၿပီး ႐ႈမွတ္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိ႐ႈမွတ္ေနတာဟာ မွန္ကန္တဲ့ ၀ိပႆနာ ႐ႈနည္းမ်ား ျဖစ္ေနၿပီး အ႐ႈခံအာ႐ုံနဲ႔ ႐ႈမွတ္ပုံကုိ တစ္ခုၿပီးတစ္ခု သတိမလြတ္ဘဲ အားထုတ္ေနတဲ့ သတိပ႒ာန္ က်င့္စဥ္နည္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
တစ္ခ်ိဳ႕က ကုိယ္အားသန္ရာ တစ္ခုခုကုိ အထူးျပဳၿပီး စဲြမွတ္ေနတာမ်ိဳးေတာ့ ရွိတတ္ပါတယ္။ အဲလုိလည္း မွတ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါကလည္း တစ္ျခားအာ႐ုံေတြ မေပၚလုိ႔မဟုတ္ဘဲ ေယာဂီပုဂၢိဳလ္ ကုိယ္တုိင္က ကုိယ္အားသန္ရာ အမွတ္အာ႐ုံ တစ္ခုတည္းကုိပဲ အဓိကထား အထူးမွတ္ေနၿပီး တစ္ျခားအာ႐ုံေတြကုိ လ်စ္လ်ဴ႐ႈထားလုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆုိၾကပါစုိ႔။ တရားအားထုတ္တဲ့အခါ အာ႐ုံေတြက တစ္မ်ိဳးတည္း မဟုတ္ဘဲ ထြက္သက္၀င္သက္ကုိ မွတ္ေနရင္းနဲ႔ ဟုိက်င္ဒီက်င္ ျဖစ္တာ၊ ဟုိေနရာယား၊ ဒီေနရာယား ျဖစ္တာ၊ ဟုိအေတြး ဒီအေတြးေတြ ျဖစ္တာ စတာေလးေတြကုိလည္း သိေနတာေလးေတြ ရွိေနတတ္သလုိ စိတ္ကုိအထူးျပဳ မွတ္ေနရင္းနဲ႔လည္း ခႏၶာကုိယ္ရဲ႕ ေဖာက္ျပန္မႈေတြ၊ ခံစားမႈေတြ စတာေတြကုိလည္း သိေနတတ္တာေလးေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ ဟုိဟုိဒီဒီ အခုိက္အတန္႔ ျဖစ္တတ္တဲ့ အာ႐ုံေလးေတြ ရွိေနေပမယ့္ အဲဒိအာ႐ုံေလးေတြထက္ ကုိယ္စဲြကုိင္ၿပီး မွတ္ေနတဲ့ အာ႐ုံ၊ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ သေဘာက်ေနတဲ့ အာ႐ုံကုိ အထူးအေလးေပး မွတ္ေနတဲ့အတြက္ တစ္ျခားအာ႐ုံေတြမွာ သတိမျပဳမိ၊ မမွတ္မိလုိက္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဆုိလုိတာက ဒီအာ႐ုံကုိ မွတ္ေနရင္း ဟုိအာ႐ုံကုိ မွတ္လုိ႔ရသလား ဆုိတာထက္ အာ႐ုံတစ္ခုခုကုိ ထင္ထင္ရွားရွား သိမွတ္ေနဖုိ႔က အေရးႀကီးတယ္လုိ႔ ဆုိလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ စိတ္နဲ႔႐ုပ္မွာ ေပၚလာတဲ့ အာ႐ုံတစ္ခုခုကုိ အမိအရ မွတ္ႏုိင္ဖုိ႔ အဓိကက်ပါတယ္။ အဲဒီလုိ တစ္ခုခုကုိ မွတ္ေနတဲ့ အခုိက္ကုိပဲ ဘယ္အာရုံကုိ ဘယ္လုိမွတ္တယ္လုိ႔ ဆုိလုိတာျဖစ္ပါတယ္။ ေျပာခ်င္တာက တရားအားထုတ္တဲ့ အခါ ဒီလုိထင္ထင္ရွားရွား မွတ္သိေနတဲ့အခုိက္မွာ ကုိယ္မွတ္လုိက္တဲ့ အာ႐ုံဟာ စိတ္မွာျဖစ္ေနတဲ့ အာ႐ုံတစ္ခုခုကုိ မွတ္လုိက္တယ္ဆုိရင္ အဲဒါ စိတၱာႏုပႆနာ ျဖစ္ေနၿပီး ကုိယ္မွတ္တဲ့အခုိက္မွာ မွတ္လုိက္တဲ့အာ႐ုံက ေ၀ဒနာတစ္ခုခုကုိ မွတ္လုိက္မိတယ္ဆုိရင္ အဲဒါ ေ၀ဒနာႏုပႆနာ ျဖစ္တာပါပဲ။
ဒီလုိပဲ ကုိယ္မွတ္လုိက္တဲ့ အခုိက္မွာ မွတ္လုိက္တဲ့အာ႐ုံက ခႏၶာကုိယ္ရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈ ႐ုပ္တရား တစ္ခုခုကုိ မွတ္လုိက္တယ္ဆုိရင္ ဒါဟာ ကာယာႏုပႆနာ ျဖစ္ေနၿပီး မွတ္သိတဲ့အခုိက္ မွတ္လုိက္တဲ့အာ႐ုံဟာ သေဘာတရား တစ္ခုခု ျဖစ္ေနမယ္ဆုိရင္ အဲဒါ ဓမၼာႏုပႆနာ ျဖစ္ေနတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တရားမွတ္တဲ့အခုိက္မွာ အေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္ဟာ ဘယ္လုိဘယ္နည္း ဆုိတာထက္ ဘယ္အာ႐ုံကုိ ဘယ္လုိမွတ္လုိက္တယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္က အေရးႀကီးတယ္လုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ျမတ္စြာဘုရားရွင္က မဟာသတိပ႒ာန သုတ္မွာ “ယထာ ယထာ ၀ါ ပနႆ ကာေယာ ပဏိဟိေတာ ေဟာတိ၊ တထာ တထာနံ ပဇာနာတိ- ႐ုပ္အေပါင္းသည္ အၾကင္အၾကင္ အမူအရာအားျဖင့္ တည္ေန၏၊ ထုိ႐ုပ္အေပါင္းကုိ ထုိထုိအမူအရာအားျဖင့္ သိ၏။ ” လုိ႔ မိန္႔ေတာ္မူထားခ်က္ ရွိပါတယ္။ ျမတ္ဗုဒၶအလုိ ဒီမွာ ေျပာလုိတာက ႐ုပ္တရားဟာ ဘယ္လုိပုံစံမ်ိဳးနဲ႔ ရွိေနပါေစ အဲဒီရွိေနတဲ့ အတုိင္းေလးပဲ လုိက္သိေပးေနပါလုိ႔ ေျပာလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ဘုရားရွင္က ႐ုပ္တရားလုိ႔ ဆုိေပမယ့္ တစ္ျခား စိတ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ႐ုပ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ျဖစ္သမွ် ေပၚသမွ်ကုိ ျဖစ္စဲျဖစ္ခုိက္မွာပဲ အရွိအတုိင္း သိေနဖုိ႔အထိ နားလည္သေဘာ ေပါက္ထားႏုိင္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ေ၀ဒနာကုိပဲ ႐ႈ႐ႈ၊ စိတ္ကုိပဲ႐ႈ႐ႈ၊ ႐ုပ္ကုိပဲ႐ႈ႐ႈ၊ သေဘာတရားကုိပဲ ႐ႈ႐ႈ တစ္ခုခုကုိ အရွိအတုိင္း သိမွတ္ေနဖုိ႔ပဲလုိ႔ ဆုိတာျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခုေတာ့ ရွိပါတယ္။ ဟုိလုိလုိ ဒီလုိလုိ ျဖစ္မေနဖုိ႔ေတာ့ လုိပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလ သမာဓိ မတည္တဲ့အတြက္ စိတ္က ဟုိေရာက္ဒီေရာက္ ျဖစ္ေနတတ္တာေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ စိတ္ကုိမွတ္လုိက္သလုိလုိ၊ ႐ုပ္ကုိ မွတ္လုိက္သလုိလုိ၊ ေ၀ဒနာကုိ မွတ္လုိက္သလုိလုိ စသျဖင့္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ ျဖစ္တတ္တဲ့သေဘာမွာ သမာဓိ အားနည္းလုိ႔ ျဖစ္တတ္တာလည္း ရွိတဲ့အတြက္ ကုိယ္အားသန္တဲ့ ထင္ရွားတဲ့ အာ႐ုံတစ္ခုခုကုိ အမိအရယူၿပီး အဲဒီအာ႐ုံမွာပဲ မလြတ္တမ္း မွတ္သိႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားဖုိ႔ေတာ့ လုိပါတယ္။
တစ္ခ်ိဳ႕ စိတ္ကုိ အထူးျပဳၿပီး မွတ္မွမွတ္လုိ႔ ရတဲ့ ေယာဂီေတြ ရွိသလုိ တစ္ခ်ိဳ႕က်ေတာ့ ေ၀ဒနာကုိ မွတ္ေနမွ သမာဓိျဖစ္ကာ အမွတ္အာ႐ုံ ေကာင္းတဲ့ ေယာဂီေတြလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။ ဒါက သူတုိ႔သူတုိ႔ရဲ႕ စိတ္အားသန္ရာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေသခ်ာတာကေတာ့ စိတ္ကုိအထူးျပဳမွတ္မွ ၀ိပႆနာ မွတ္နည္းအစစ္ျဖစ္တယ္၊ ႐ုပ္ကုိအထူးျပဳမွတ္မွ နည္းမွန္ျဖစ္တယ္၊ ေ၀ဒနာကုိ မွတ္ႏုိင္မွ တရားတက္မွာျဖစ္တယ္ စတဲ့ အစဲြအလန္းေတြ၊ နားလည္မႈေတြဟာ မမွန္ဘူးဆုိတာ ေသခ်ာပါတယ္။ ဘယ္လုိပဲမွတ္မွတ္ မွတ္တဲ့အခုိက္မွာ မွတ္တဲ့အာ႐ုံကုိ အရွိအတုိင္း ထင္ထင္ရွားရွား သိမွတ္ႏုိင္ဖုိ႔ပဲ အေရးႀကီးပါတယ္။ အာ႐ုံတစ္ခုခုကုိ မွတ္သိေနဖုိ႔ပဲ လုိပါတယ္။ အဲဒီလုိ စိတ္နဲ႔႐ုပ္မွာ ေပၚလာတဲ့ အာ႐ုံ တစ္ခုခုကုိ အရွိအတုိင္း မွတ္သိႏုိင္ေနရင္ ဒါဟာ ဗုဒၶအလုိေတာ္က် ၀ိပႆနာ အားထုတ္နည္း အမွန္ ျဖစ္ေနတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ တရားအားထုတ္တဲ့ ေယာဂီေတြအေနနဲ႔ အဓိက နားလည္သေဘာ ေပါက္ထားရမွာက ဘယ္နည္းကုိ အားထုတ္တယ္ ဆုိတာထက္ အားထုတ္တဲ့ အခုိက္မွာ ဘယ္အာ႐ုံကုိ ဘယ္လုိမွတ္လုိက္တယ္ ဆိုတာက အဓိကက်တာ ျဖစ္ၿပီး ဟုိနည္းဒီနည္းဆုိတာ အားထုတ္စဲအခုိက္မွာ မွတ္လုိက္တဲ့ အမွတ္အာ႐ုံနဲ႔ မွတ္လုိက္ပုံကုိလုိက္ကာ ခဲြျခားသတ္မွတ္ေပးတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေယာဂီပုဂၢိဳလ္ရဲ႕ အဓိကအလုပ္က စိတ္မွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ႐ုပ္မွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေပၚသမွ် အာ႐ုံကုိ ေပၚစဲေပၚခုိက္၊ ျဖစ္စဲျဖစ္ခုိက္ကုိ သူ႔အရွိအတုိင္းပဲ လုိက္သိေပးေနတဲ့ အလုပ္ပဲျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီနည္းအတုိင္းသာ ဟုိဟုိဒီဒီ အေတြးမမ်ားပဲ ေပၚသမွ် အာ႐ုံကုိ အေလးထားၿပီး မွတ္ၾကည့္ၾကဖုိ႔ အသိေပးလုိပါတယ္။ ေရွ႕မွာေျပာခဲ့တဲ့ စကားအတုိင္း ျပန္ေျပာရရင္ ဘယ္နည္းကုိ အဓိကထားၿပီး အဲဒီနည္းအတုိင္း မျဖစ္မေန လုိက္ၿပီးရွာေဖြ မွတ္ရႈေနဖုိ႔ထက္ ဘယ္အာ႐ုံကုိ ဘယ္လုိမွတ္တယ္ဆုိတာက အဓိကက်တဲ့အတြက္ ျဖစ္စဲျဖစ္ခုိက္ အာ႐ုံတစ္ခုခုကုိသာ အမိအရ မွတ္သိႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔လည္း တုိက္တြန္းသမႈ ျပဳလုိက္ရပါတယ္။
No comments:
Post a Comment