Written by ေဒါက္တာေဇာ္မ်ဳိးထက္ (ႏႇလုံးေရာဂါအထူးကု၊ UK) | |
Sunday, 29 January 2012 14:11 | |
ကြၽန္ေတာ္ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ အလည္အပတ္သြားရာကေန အဂၤလန္ကုိ ျပန္ေရာက္ၿပီး ရက္ပုိင္းပဲ ရႇိပါေသးတယ္။ ႏုိင္ငံျခားေရာက္ ျမန္မာအမ်ားစုလုိပဲ ကုိယ့္ေျမသံေယာဇဥ္ရႇိသူမုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံသတင္းကုိ မဖတ္တဲ့ေန႔ဆုိတာ မရႇိသေလာက္ပါပဲ။ ႏႇစ္သစ္ကူးေန႔မႇာ Internet သတင္းဖတ္ရင္းနဲ႔ ေဒါက္တာေန၀င္းေမာင္ရဲ႕ သတင္းကုိ ဖတ္မိလုိက္ေတာ့ မယုံႏုိင္ေအာင္ကုိျဖစ္မိတယ္။ ၁၉၈၈ ခုႏႇစ္တုန္းက ကြၽန္ေတာ္မႏၲေလးျပည္သူ႔ေဆး႐ုံႀကီးမႇာ အလုပ္သင္ဆရာ၀န္ တာ၀န္က်ေနတုန္းက ေဒါက္တာေန၀င္းေမာင္ကုိ ဆုံခဲ့ဖူးပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ညီျဖစ္သူ ေဒါက္တာေနလင္းေမာင္က ကြၽန္ေတာ္နဲ႔ ခင္မင္ရင္းႏႇီးသူ တစ္ဦးပါ။ ေနာက္ပုိင္းမႇာ သူနဲ႔မဆုံျဖစ္ေတာ့ေပမယ့္ သတင္း မီဒီယာေတြမႇာ သူ႔ရဲ႕အေၾကာင္းေတြ၊ သူ႔ရဲ႕မိန္ခြန္းေတြ ဖတ္ရပါတယ္။ သူ႔အေပၚ အျမင္အမ်ဳိးမ်ဳိးရႇိၾကေပမယ့္ သူဟာတုိင္းျပည္အေပၚမႇာ အင္မတန္ ေစတနာရႇိတယ္ဆုိတာ ဘယ္သူမႇ ျငင္းလို႔မရတဲ့ အခ်က္ပါ။ အသက္ ၅၀ ဆုိတာ အေတြ႔အၾကံဳနဲ႔ ခြန္အားေပါင္းစပ္ၿပီး တုိင္းျပည္အတြက္ အမ်ားႀကီးလုပ္ႏုိင္တဲ့ အရြယ္ပါပဲ။ က်န္ရစ္ခဲ့သူ မိသားစုအတြက္ကေတာ့ အစားထုိးမရတဲ့ ဆုံး႐ႈံးမႈႀကီးတစ္ရပ္ပါ။ သူ႔ရဲ႕ ေနာက္ဆုံးအျဖစ္အပ်က္ကုိ ဖတ္ရတဲ့အခါ ရင္ထုမနာျဖစ္ရပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ကြၽန္ေတာ္လုိ ႏႇလုံးအထူးကုသမားေတာ္တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ပုိၿပီးယူက်ဳံးမရ ျဖစ္ရတယ္။ ကြၽန္ေတာ္အဂၤလန္မႇာ ႏႇလုံးေရာဂါ အထူးကုသမားေတာ္လုပ္လာတာ ၁၀ ႏႇစ္ေက်ာ္လုိ႔ ၁၅ ႏႇစ္နီးပါးရႇိပါၿပီ။ Heart Attack ရတဲ့သူေတြဟာ တစ္ကမၻာလုံးမႇာ ေတာ္ေတာ္ကုိပဲ မ်ားပါတယ္။ သူသာ အဂၤလန္မႇာဆုိရင္ဆုိတဲ့အေတြးက တုိးၿပီး၀င္လာလုိ႔ မနည္းကုိ ေဖ်ာက္ပစ္လုိက္ရတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕က်န္းမာေရးစနစ္ေၾကာင့္ သူ အေႂကြေစာရတာလားဆုိတဲ့ ေမးခြန္းကုိေတာ့ ကြၽန္ေတာ္ရဲ႕အေတြးထဲက ေဖ်ာက္လုိ႔ကုိ မရႏုိင္ပါဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ႏုိင္ငံမႇာ ေဆး႐ုံဖြင့္တာ လြယ္ပုံရပါတယ္။ မၾကာေသးမီက စီးပြားရႇင္ေတြ အၿပိဳင္အဆုိင္ ေဆး႐ုံေတြ ေဆာက္လုပ္လႇဴဒါန္းၾကတာေတြ ဖတ္ရ၊ ၾကားရပါတယ္။ ဒီလုိေစတနာေတြရႇိၾကတာ အရမ္းေကာင္းပါတယ္။ ဟုိတယ္ကေန ေဆး႐ုံႀကီးျဖစ္သြားတာေတြ၊ ဌာနဆုိင္ရာ႐ုံးႀကီးေတြက ေဆး႐ုံႀကီးေတြျဖစ္သြားတာ ေတြ႔ျမင္ရတယ္။ ေဆး႐ုံလုိ႔ ဆုိင္းဘုတ္တပ္တုိင္း ေဆး႐ုံျဖစ္သြားေရာလားဆုိတာ ေမးသင့္တဲ့ ေမးခြန္းတစ္ခုပါ။ ေဆး႐ုံတစ္ခုဖြင့္ရင္ ေဆး႐ုံအဂၤါရပ္နဲ႔ ျပည့္စုံသလား၊ မျပည့္စုံဘူးလားဆုိတာ ဘယ္သူေတြက တာ၀န္ယူၿပီး စစ္ေဆးၾကသလဲ။ ဘယ္ဌာနက အသိအမႇတ္ျပဳလက္မႇတ္ Accreditation ေပးတာလဲ၊ ဘယ္ဟာကုိ စံထားၿပီး လုပ္တာလဲဆုိတာ အေရးႀကီးပါတယ္။ ႏုိင္ငံေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားမႇာ Accreditation စနစ္ကုိ ေဆး႐ုံႀကီးေတြအတြက္သုံးပါတယ္။ ဥပမာ ျမန္မာႏုိင္ငံသားေတြ အားထားရာ Bangkot Hospital ဆုိရင္ Joint Commission International (JCI) Accreditation ရထားတာပါ။ ေဆး႐ုံတစ္႐ုံမႇာ အေဆာက္အအုံ၊ ေဆး၀ါးကိရိယာ ပစၥည္းေတြနဲ႔ တတ္သိပညာရႇင္ေတြ လုိပါတယ္။ ပထမႏႇစ္ခုကေတာ့ ေငြရႇိရင္ အလြယ္တကူရႏုိင္ပါတယ္။ တတ္သိပညာရႇင္ေတြကေတာ့ ခ်က္ခ်င္းလြယ္လြယ္ကူကူနဲ႔ မရႏုိင္ပါဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ျမန္မာႏုိင္ငံက အထူးကုေတြခမ်ာလည္း ေတာ္ေတာ္ေလးကုိ ပင္ပန္းပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ဆရာ၀န္ႀကီးေတြဆုိရင္ ေဆး႐ုံအသစ္ဖြင့္တုိင္း ကုိယ္ပြားရလုိ႔ ၁၀ ကုိယ္ပြားေလာက္ေတာင္မ်ား ရႇိၾကသလားမသိဘူး။ ကမၻာ့ရပ္ျခားမႇာ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနတဲ့ ျမန္မာအထူးကု ဆရာ၀န္အေရအတြက္ဟာ ျမန္မာျပည္မႇာရႇိတဲ့ အထူးကုဆရာ ၀န္ အေရအတြက္ထက္ ၁၀ ဆ ေလာက္ကုိ ရႇိႏုိင္ပါတယ္။ ဒီအထူးကု ဆရာ၀န္ေတြသာ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ျပန္လာၿပီး အလုပ္လုပ္ႏုိင္ရင္၊ ဆရာ၀န္အငယ္ေတြကုိ သင္ၾကားပုိ႔ခ်ေပးႏုိင္ရင္ ျပည္သူလူထုအတြက္ အမ်ားႀကီးအက်ဳိးရႇိမႇာ မလြဲပါဘူး။ လူနာဘဲအုပ္က တစ္ရာ ႏႇစ္ရာ ျဖစ္ေနရႇာတဲ့ မေဗဒါ အထူးကုဆရာ၀န္ႀကီးေတြအတြက္လည္း ၀န္ေပါ့သြားႏုိင္ပါတယ္။ တတ္သိပညာရႇင္ေတြကုိ ျမန္မာႏုိင္ငံျပန္လာၿပီး အလုပ္လုပ္ေစခ်င္ရင္ ဒီလူေတြ အလုပ္လုပ္လုိ႔ရတဲ့စနစ္နဲ႔ အေျခအေနေတြကုိ ဖန္တီးေပးဖုိ႔ လုိပါတယ္။ Infrastructure မေကာင္းရင္ အထူးကုဆရာ၀န္ေတြလည္း ရမ္းကုေတြနဲ႔ နင္လားငါလား ျဖစ္သြားႏုိင္ပါတယ္။ ကားအေကာင္းေတြ သြင္းလာၿပီး လမ္းေတြမေကာင္းလုိ႔ မၾကာခင္ပ်က္ကုန္တာ မထူးဆန္းပါဘူး။ ကြၽန္ေတာ္ အလုပ္လုပ္တဲ့ Sunderland Royal Hospital (SRH) ဟာ ကုတင္တစ္ေထာင္ဆံ့ ေဆး႐ုံပါ။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ျပည္ေထာင္စု က်န္းမာေရး၀န္ႀကီးဆုိရင္လည္း ေဆး႐ုံ၀င္းထဲမႇာ အလည္အပတ္ေရာက္ရင္း တည္းဖူးပါတယ္။ SRH ဟာ ရန္ကုန္ျပည္သူ႔ေဆး႐ုံႀကီးနဲ႔ အရြယ္အစား အတူတူေလာက္ပါပဲ။ ကြၽန္ေတာ္ High Tech စက္ေတြ ယႇဥ္ၿပီး မေျပာပါဘူး။ ေဆးပညာေလာကမႇာ ႏႇစ္ေပါင္းမ်ားစြာသုံးလာခဲ့တဲ့ Defibrillator ေခၚ ႏႇလုံးရပ္ Cardiac Arrest မႇာ ႏႇလုံးကုိ Shock ႐ုိက္တဲ့စက္ေတြပဲ ယႇဥ္ၾကည့္ပါ။ SRH မႇာ Ward တုိင္း၊ Clinic တုိင္း မႇာ Defibrillator ေတြရႇိပါတယ္။ ေဆး႐ုံတစ္႐ုံမႇာဆုိရင္ Defibrillator အလုံးတစ္ရာနီးပါး ရႇိပါတယ္။ ဒီစက္ေတြကုိ တာ၀န္ရႇိသူေတြက ေန႔တုိင္းပဲ Test လုပ္ရပါတယ္။ ရန္ကုန္ေဆး႐ုံႀကီးလုိ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ထိပ္တန္းေဆး႐ုံ တစ္႐ုံမႇာ Defibrillator ဘယ္ႏႇလုံး ရႇိပါသလဲ။ ေနာက္ဆုံးဖြင့္တဲ့ ေဆး႐ုံ အသစ္ေတြမႇာေရာ Defibrillator ဘယ္ႏႇလုံးစီရႇိပါသလဲ။ တခ်ဳိ႕က ''ဟာ မီးေတာင္မႇ မႇန္လုိ႔လား''လုိ႔ ေျပာၾကလိမ့္မယ္။ ေဆး႐ုံဆုိတာ စက္႐ုံလုိ နားထားလုိ႔ ရတဲ့အခ်ိန္ မရႇိပါဘူး။ ေဆး႐ုံတုိင္းမႇာ မီးဆုိတာ ၂၄ နာရီ လာေနရပါမယ္။ ကြၽန္ေတာ္ အဂၤလန္မႇာ ဆရာ၀န္လုပ္လာခဲ့တဲ့ သက္တမ္းက ၁၈ ႏႇစ္ေလာက္ ရႇိပါၿပီ။ UK ေဆး႐ုံမႇာ မီးပ်က္တယ္ဆုိတာ ၁၈ ႏႇစ္အတြင္း လက္ခ်ဳိးေရလုိ႔ရပါတယ္။ အဲဒီ ေလာက္မီးပ်က္တာနည္းတာေတာင္ ေဆး႐ုံမႇာ ကုိယ္ပုိင္မီးစက္ Generator ထားတယ္။ ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ Training ပါ။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ေဆး႐ုံမႇာ ဆရာ၀န္၊ သူနာျပဳေတြသာမက ၀န္ထမ္းတုိင္း ႏႇစ္စဥ္ ႏႇလုံး ရပ္တဲ့လူနာေတြအတြက္ အသက္ကယ္သင္တန္း Basic Life Support (BLS) ကုိ မတက္မေနရ ျပ႒ာန္းထားတယ္။ လူနာတစ္ေယာက္ ေဆး႐ုံအတြင္းမႇာ Cardiac Arrest ရ ႏႇလုံးရပ္ရင္ ေအာက္ ေျခအလုပ္သမားကအစ ဘာလုပ္ရမႇန္း သိတယ္။ BLS Training က ႏႇစ္နာရီေလာက္ပဲ ၾကာတာပါ။ High tech မဟုတ္ပါဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမႇာ BLS ေတာင္ ဆရာ၀န္ ဘယ္ႏႇေယာက္ လုပ္ႏုိင္ပါသလဲ။ ေနာက္တစ္ခုက Ambulance ကားေတြပါ၊ UK က Ambulance တုိင္းမႇာ Defibrillator ပါပါတယ္။ Ambulance driver တုိင္းဟာ Training ရၿပီး သက္ဆုိင္ရာအသိအမႇတ္ျပဳ ေအာင္လက္မႇတ္ရထားတဲ့ သူေတြပါ။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံက Ambulance ေတြတုိင္းမႇာ Defibrillator ရႇိတယ္ မရႇိဘူးဆုိတာ တာ၀န္ရႇိသူေတြ အသိဆုံးျဖစ္မႇာပါ။ Heart Attack ရထားတဲ့ ေဒါက္တာေန၀င္းေမာင္လုိ လူနာတစ္ေယာက္ ေဆး႐ုံတစ္႐ုံကုိ ေရာက္လာၿပီးမႇ ျပည္သူ႔ေဆး႐ုံကုိ လူနာကုိယ္တုိင္ ကားေမာင္းသြားရတယ္ဆုိတာ တစ္ကမၻာလုံးမႇာ ဘယ္ႏႇႏုိင္ငံမ်ား ရႇိမႇာလဲ။ အျပစ္တင္ခ်င္တာထက္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမႇာ က်န္းမာေရးအဆင့္ကုိ ဘယ္လုိ တုိးတက္ေအာင္ လုပ္လို႔ရသလဲလုိ႔ ေတြးခ်င္တာပါ။ UK မႇာ မၾကာေသးမီကမႇာ Cardiac Arrest ရသူေတြအတြက္ အလုိအေလ်ာက္ႏႇလုံး Shock ႐ုိက္စက္၊ Automated External Defibrillator (AED) တစ္ေသာင္းေက်ာ္ကုိ ေလဆိပ္ေတြ၊ Shopping mall ေတြနဲ႔ လူအမ်ားသြားလာတဲ့ ေနရာေတြမႇာ တပ္ဆင္ထားပါတယ္။ Heart Attack ရသူေတြရဲ႕ ေသဆုံးသူဦးေရရဲ႕ တစ္၀က္ေလာက္ဟာ ေဆး႐ုံမေရာက္ခင္ Cardiac Arrest နဲ႔ ဆုံးၾကရတာပါ။ AED ေတြေၾကာင့္ ၇၅ ရာခုိင္ႏႈန္းေလာက္ အသက္ရႇင္ဖို႔ အခြင့္အလမ္း ပုိရႏုိင္ပါတယ္။ တျခားႏုိင္ငံေတြမႇာလည္း AED ေတြကုိ အဲဒီလုိ တပ္ဆင္တာေတြ ရႇိပါတယ္။ သူတုိ႔အတုိင္းအတာအထိ မလုပ္ႏုိင္ရင္ေတာင္ ျမန္မာႏုိင္ငံမႇာ တတ္ႏုိင္တဲ့ အတုိင္းအတာအထိ လုပ္ႏုိင္ရင္ေတာ့ ေကာင္းမႇာပဲလုိ႔ ေတြးမိတယ္။ Defibrillator တစ္လုံးဟာ အကၡရာေဟာင္း အပ္ႏႇံကားေလာက္ေတာင္ ေစ်းမႀကီးပါဘူး။ ကြၽန္ေတာ္က ၿပီးခဲ့တဲ့ ဒီဇင္ဘာလကုန္ထဲမႇာ ျမန္မာျပည္ကုိ အလည္အပတ္ ျပန္ေရာက္ထားတာပါ။ ကြၽန္ေတာ္ ရန္ကုန္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဆရာ၀န္အသင္းတုိက္မႇာ ဆရာ၀န္ ၁၆၀ ေလာက္ကုိ ႏႇလုံးေရာဂါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ECG သင္တန္းေပးခဲ့ပါတယ္။ သင္တန္းလာတက္သူ အမ်ားစုထဲမႇာ လက္ရႇိရန္ကုန္က ေဆး႐ုံေတြမႇာ အလုပ္လုပ္ေနသူေတြ ပါပါတယ္။ စာသင္ရင္းနဲ႔ Defibrillator အေၾကာင္း ေရာက္သြားပါတယ္။ ရန္ကုန္က ေဆး႐ုံေတြမႇာ Ward တုိင္းမႇာ Defibrillator ရႇိသလားလုိ႔ ကြၽန္ေတာ္ကေမးေတာ့ ဆရာ၀န္အမ်ားစုက ေခါင္းရမ္းၾကတယ္။ ၀မ္းနည္းစရာပါပဲ။ ကြၽန္ေတာ္ရဲ႕ မိတ္ေဆြပါေမာကၡတစ္ဦးကလည္း သူ Heart Attack ရရင္ ဘယ္သြားကုရမႇာ လည္း မသိဘူးလုိ႔ေျပာေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလးကုိ စိတ္မေကာင္းျဖစ္ရတယ္။ သူ႔အေျပာနဲ႔ ေဒါက္တာေန၀င္းေမာင္ရဲ႕ အျဖစ္ေတြကုိ ဆက္စပ္ၾကည့္တဲ့အခါ ေတြးစရာေတြက အစီအရီ ေပၚလာတယ္။ Heart Attack အေရးေပၚ ေရာဂါမ်ဳိးက တျခားနာတာရႇည္ေရာဂါေတြလုိ Bangkok တုိ႔ Singapore တုိ႔ သြားကုဖုိ႔ အခ်ိန္မမီႏုိင္ပါဘူး။ တုိက္တုိက္ဆုိင္ဆုိင္ ၂၀၁၂ ခုႏႇစ္ဆန္းရဲ႕ ပထမပတ္အတြင္းမႇာပဲ ကြၽန္ေတာ္ SRH မႇာ ႏႇစ္စဥ္၀န္ထမ္းတုိင္း မတက္မေနရျဖစ္တဲ့ BLS သင္တန္းကုိတက္ရပါတယ္။ တျခားဌာနေတြက အထူးကုဆရာ၀န္ႀကီးေတြပါ ကြၽန္ေတာ္နဲ႔အတူတူ တက္ရပါတယ္။ အဲဒီ BLS သင္တန္းတက္ရင္း Defibillator ေတြ Dummy အ႐ုပ္ေတြနဲ႔ ေလ့က်င့္ရင္းကေန ေဒါက္တာေန၀င္းေမာင္အေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏုိင္ငံအေၾကာင္း မေတြးမိပဲကုိ မေနႏုိင္ပါဘူး။ ကြၽန္ေတာ္ရဲ႕အလုပ္မႇာ ႏႇလုံးေသြးေၾကာက်ဥ္းတဲ့ လူနာေတြကုိ ေန႔စဥ္ပဲ ေတြ႔ရပါတယ္။ လူနာအသစ္တုိင္းကုိ Heart Attack ရတယ္လုိ႔တင္ရင္ ဘာလုပ္ရမယ္ဆုိတာ ႏႇလုံးေရာဂါအထူးကု သမားေတာ္အေနနဲ႔ အၾကံေပးရပါတယ္။ UK မႇာေတာ့ လူနာေတြက သူတုိ႔ Heart Attack ရတယ္လုိ႔ထင္ရင္ ၉၉၉ နံပါတ္ကုိ ဖုန္းဆက္ၿပီး Ambulance ေခၚလုိ႔ ရပါတယ္။ အဲဒီလုိလူနာမ်ဳိးဆုိရင္ Ambulanceေတြက မဆုိင္းမတြ ခ်က္ခ်င္းလာပါတယ္။ ဆရာ၀န္ေတြက ႏႇလုံးေရာဂါရႇင္တုိင္းကုိ Heart Attack ရတယ္ထင္ရင္ ဘာလုပ္ရမယ္ဆုိတဲ့ Heartwise ကတ္ကေလးေတြ ေပးထားၾကတယ္။ ကြၽန္ေတာ့္ အဲဒီကတ္ကေလးေတြ လူနာတုိင္းကုိေပးတုိင္း ေဒါက္တာေန၀င္းေမာင္အေၾကာင္းကုိ ေခါင္းထဲက မထြက္ေတာ့ပါဘူး။ ဒီလုိစနစ္မ်ဳိးမ်ား ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမႇာရႇိရင္ဆုိတဲ့ အေတြးက ဖုံးဖိလုိ႔ကုိ မရႏုိင္ပါဘူး။
ေဒါက္တာေန၀င္းေမာင္တစ္ေယာက္ သူရဲ႕ေနာက္ဆုံးအခ်ိန္မႇာ သူကုိယ္တုိင္ ခံစားခ်က္ေတြနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ က်န္းမာေရးအဆင့္အတန္းကုိ တုိးတက္ေစခ်င္ခဲ့မႇာ မလြဲပါဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔အားလုံး ညီညီညြတ္ညြတ္နဲ႔ ႀကိဳးစားၾကရင္ေတာ့ ႏႇစ္မ်ား မၾကာမီမႇာ တုိင္းျပည္ရဲ႕ က်န္းမာေရး အဆင့္အတန္းျမင့္လာၿပီး ႏႇလုံးသားေတြ အေႂကြမေစာၾကေလေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ၾကေလမယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ |
Sunday, January 29, 2012
ႏႇလုံးသားမ်ား အေႂကြမေစာၾကေစဖုိ႔
Labels:အတိတ္က ၿမိတ္သမိုင္း
ေဆာင္းပါး
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
No comments:
Post a Comment