အစၥလာမၼစ္အစြန္းေရာက္ဝါဒ၏ အနာဂတ္

Written by  ဘာသာျပန္သူ - ေကာင္းထက္ဝင္း (ရန္ကုန္တကၠသိုလ္)

 အစၥလာမၼစ္ အစြန္းေရာက္ဝါဒက အေနာက္အတြက္ ဖန္တီးလိုက္တဲ့ ၿခိမ္းေျခာက္မႈကဘာလဲ။ အစၥလာမၼစ္ အစြန္းေရာက္ဝါဒရဲ႕ ဇာစ္ျမစ္ေတြက ဘာေတြလဲ။ အစၥလာမၼစ္ အစြန္းေရာက္ဝါဒကို မီးထိုးေပးရာမွာ အစၥလာမ္ကိုယ္၌က ပါဝင္တဲ့အခန္းက႑က ဘာလဲ။ အစၥလာမၼစ္ အစြန္းေရာက္ေတြရဲ႕ အဓိက ရည္မွန္းခ်က္ေတြက ဘာေတြလဲ။ အစၥလာမၼစ္ အစြန္းေရာက္ေတြအတြက္ ဒီရည္မွန္းခ်က္ေတြ ေအာင္ျမင္ႏိုင္စရာ အလားအလာ ဘယ္ေလာက္ရွိသလဲ။ အစၥလာမၼစ္ အစြန္းေရာက္ဝါဒရဲ႕ အနာဂတ္ကို ထိခိုက္ေစမယ့္ အေၾကာင္းျခင္းရာေတြက ဘာေတြလဲ။ အစၥလာမၼစ္ အစြန္းေရာက္ဝါဒကို တိုက္ခိုက္ရာမွာ ေပ်ာ့ေပ်ာင္းတဲ့ မြတ္ဆလင္ေတြ ပါဝင္ရမယ့္ အခန္းက႑က ဘာလဲ။ အစၥလာမၼစ္ အစြန္းေရာက္ဝါဒက တစ္ကမၻာလံုးရဲ႕လံုၿခံဳေရးကို ဘယ္ေလာက္ၾကာေအာင္ ၿခိမ္းေျခာက္ အႏၲရာယ္ေပးေနမွာလဲ။ ဤေမးခြန္းမ်ားအေပၚ လီကြမ္ယု၏ ေျဖၾကားခ်က္မ်ားတြင္ စင္ကာပူ၏ အိမ္နီးခ်င္းတို႔မွာ မြတ္ဆလင္ ႏိုင္ငံမ်ားျဖစ္ေနၿပီး စင္ကာပူမွာ အၾကမ္းဖက္ တုိက္ခိုက္မႈမ်ား၏ ပစ္မွတ္တစ္ခု ျဖစ္လာစရာ အလားအလာရွိေနပံုကို ထင္ဟပ္ေဖာ္ျပထားပါသည္။ အစၥလာမၼစ္ အစြန္းေရာက္ဝါဒက အေနာက္အတြက္ ဖန္တီးလိုက္တဲ့ ၿခိမ္းေျခာက္မႈက ဘာလဲ။
ကြန္ျမဴနစ္ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံေတြအၾကားမွာ ႀကီးမားတဲ့သေဘာ ကြဲလြဲမႈမရွိေတာ့ဘူး။ အခု အဲဒီလို သေဘာ ကြဲလြဲမႈက မြတ္ဆလင္ အၾကမ္းဖက္သမား ေတြကတစ္ဖက္ ယူအက္စ္၊ အစၥေရးနဲ႔ သူတို႔ကို ေထာက္ခံသူေတြက တစ္ဖက္ အၾကားမွာရွိေနတာ။ ဆင့္ပြားတုိက္ပြဲ ကေတာ့ စစ္ေသြးၾကြ အစၥလာမၼစ္နဲ႔ စစ္ေသြးၾကြမဟုတ္တဲ့ ေခတ္သစ္ဝါဒီ အစၥလာမ္ေတြၾကားက တိုက္ပြဲပဲ။ လူမႈဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတက္မႈသမုိင္းမွာ အရင္က ရင္မဆိုင္ခဲ့ဖူးတဲ့ အေျခအေနသစ္ တစ္ခုနဲ႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ရင္ဆိုင္ေနၾကရတာ ျဖစ္တယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔မွာ တျခားသူေတြ ထိခိုက္ပ်က္စီးဖို႔ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ လိုလိုလားလား ဖ်က္ဆီးပစ္မယ့္ လူတစ္စုရွိေနတယ္။ သူတို႔အရင္ ရွိခဲ့တာက တမီးလ္က်ားေတြ။ ဒါေပမဲ့ သူတို႔က အခိုင္အမာရွိတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္ တစ္ခုအတြက္ တိုက္ခဲ့ၾကတာ။ သီရိလကၤာက တမီးလ္ေတြ ေနစရာကိုယ္ပိုင္ ေဒသတစ္ခုရဖို႔ အတြက္ပဲ။ အခုဟာက ဘာသာေရးခံယူခ်က္က ေပါက္ဖြားလာတဲ့ တျခား အေၾကာင္းျပခ်က္ တစ္ခုအတြက္၊ အစၥလာမ္အတြက္ တိုက္ေနၾကတာ။ အယ္လ္ေကဒါစတုိင္ အၾကမ္းဖက္ ဝါဒက တစ္ကမၻာလံုးအႏွံ႔ ပ်ံ႕တာေၾကာင့္ ဆန္းသစ္ၿပီး တစ္မူထူးတယ္။ ေမာ္ေရာ့ကို ႏိုင္ငံက အျဖစ္အပ်က္တစ္ခုဟာ အင္ဒိုနီးရွား မွာရွိတဲ့ အစြန္းေရာက္ အုပ္စုေတြရဲ႕ ဆႏၵေဇာကို လံႈ႕ဆြေပးႏုိင္တယ္။ ကမၻာတစ္ဝန္းလံုးက ဒီအစြန္းေရာက္သမား ေပါင္းစံု ေတြထဲမွာ တူညီတဲ့ တစ္ယူသန္ အစြဲႀကီးစိတ္ ရွိတယ္။ ဒီအစၥလာမၼစ္ အၾကမ္းဖက္ဝါဒေတြ တစ္ဟုန္ထိုး အံုၾကြလာတာကို ႏွိမ္နင္းဖို႔က ႏွစ္ေပါင္း အေတာ္ၾကာလိမ့္မယ္။ ေလာေလာဆယ္ ကမၻာႀကီးမွာ ဒီအၾကမ္းဖက္သမား ေတြလက္ထဲ ဖ်က္အားျပင္း လက္နက္ေတြ ေရာက္သြားမယ့္ အႏၲရာယ္ ရွိေနတယ္။ ဒီလို သာေရာက္သြားခဲ့ရင္ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ ေကာင္းတဲ့ သတ္ျဖတ္ပြဲႀကီး ျဖစ္လာလိမ့္မယ္။ ရန္လိုတဲ့ ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ ႏ်ဴကလီးယား အစီအစဥ္ေတြကို ဒါေၾကာင့္ ရပ္ဆိုင္းပစ္ရ မယ္။ သူတို႔ သိုေလွာင္ထားတဲ့ လက္နက္ေတြ၊ ပစၥည္းေတြကိုလည္း သိမ္းရမယ္။
အစၥလာမ္က ဘာျပႆနာမွ ရွိခဲ့တာ မဟုတ္ဘူး။ သို႔ေသာ္လည္း ေခတ္ၿပိဳင္ ရက္ဒီကယ္ အစၥလာမ္ဆိုတဲ့ အစၥလာမ္ဝါဒက ျပႆနာ။ ေရနံနဲ႔ မေရာယွက္တဲ့ အစၥလာမ္ ဝါဒက အႏၲရာယ္ ေပးႏိုင္တယ္။ ဒါေပမဲ့ အစၥလာမ္ဝါဒ အေပါင္း ေရနံကေတာ့ အႏၲရာယ္ေပးဖို႔ လြယ္ကူတဲ့ အေရာအဖက္ ျဖစ္သြားၿပီ။ အစၥလာမ္ဝါဒအေပါင္း ေရနံ အေပါင္း ဖ်က္အားျပင္းလက္နက္ ညီမွ်ျခင္း အႏၲရာယ္ပဲ။ ႏ်ဴကလီးယား ထုတ္လုပ္ႏုိင္စြမ္းရွိတဲ့ အီရန္ႏိုင္ငံက ပထဝီႏိုင္ငံေရး ခ်ိန္ခြင္လွ်ာကို သိသိသာသာ ေျပာင္းပစ္လိမ့္မယ္။ တျခား အေရွ႕အလယ္ပိုင္း ႏိုင္ငံေတြကလည္း ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ ရခ်င္လာၾကလိမ့္မယ္။ WMD (ဖ်က္အားျပင္းလက္နက္) အတြက္ ႏ်ဴကလီးယားစြမ္းအင္ ထုတ္လုပ္ႏုိင္စြမ္း ရွိတဲ့ ပစၥည္းေတြ အၾကမ္းဖက္ သမားေတြလက္ထဲ ေရာက္သြားမယ့္ အခြင့္အလမ္း ေတြလည္း ပိုမ်ားလာလိမ့္မယ္။ အစၥလာမၼစ္ အစြန္းေရာက္ဝါဒရဲ႕ ဇာစ္ျမစ္ေတြက ဘာေတြလဲ။
အစၥေရး-ပါလက္စတိုင္း ပဋိပကၡက အစၥလာမၼစ္ အၾကမ္းဖက္ဝါဒ ေပၚေပါက္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္း မဟုတ္ဘူး။ မြတ္ဆလင္ေတြ အထူးသျဖင့္ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းက မြတ္ဆလင္ ေတြၾကားမွာ အေနာက္က သူတို႔အေပၚ ႏွိမ့္ခ် ဆက္ဆံခဲ့တာ ၾကာလွၿပီ။ အခု သူတို႔ေခတ္ ေရာက္ၿပီလို႔ အေလးအနက္ ယံုၾကည္ေနၾကတယ္။ ၁၉၅၀ ျပည့္ႏွစ္ေတြနဲ႔ ၁၉၆၀ ျပည့္ႏွစ္ေတြမွာ အာရပ္မ်ဳိးႏြယ္လံုး ဆိုင္ရာ အမ်ဳိးသားေရးဝါဒက မြတ္ဆလင္ကမၻာ စည္းလံုးညီၫြတ္ေရးကို ေဆာင္ရြက္မေပးႏုိင္ေတာ့ အစၥလာမ္ အစြဲသန္စိတ္က ညီၫြတ္ေအာင္ ေပါင္းစည္းေပးမယ့္ တျခားေရြးစရာ အင္အား တစ္ခုျဖစ္လာခဲ့တယ္။
ေအာင္ျမင္မႈ သိပ္မရၾကသူေတြ အတြင္းမွာ ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယံုၾကည္မႈ ကင္းမဲ့စိတ္၊ အပယ္ခံစိတ္ေတြေပၚ မွီၿပီး စစ္ေသြးၾကြအစၥလာမ္က ရွင္သန္တာ။ ဒါ့အျပင္ ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္းကို အဓိက အားျဖင့္ ယူအက္စ္က ဦးေဆာင္ၿပီး ေမာင္းႏွင္တာ ဆိုေတာ့ စစ္ေသြးၾကြအစၥလာမ္က အေမရိကားနဲ႔ အေမရိကန္ေတြဟာ အစၥလာမ္ကို ၿခိမ္းေျခာက္သူအျဖစ္ သတ္မွတ္လိုက္ၾကတယ္။ အေမရိကားက အစၥေရးကို အခိုင္အမာ ေထာက္ခံတာကလည္း သူတို႔စိုးရိမ္ ထိတ္လန္႔စိတ္ကို ဆြေပးေနတာပဲ။ ဒါေပမဲ့ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း ျပႆနာ ေျဖရွင္းၿပီးသြားရင္ေတာင္ အၾကမ္းဖက္ဝါဒက ဆက္ရွိေနဦးမွာ။
အစၥေရးႏုိင္ငံ ထူေထာင္လုိက္ ကတည္းက အေရွ႕အလယ္ပိုင္း အာရပ္ေတြက သူတို႔ စာသင္ေက်ာင္းေတြ၊ ဘာသာေရး ေက်ာင္းေတြ၊ ဗလီေတြမွာ ဂ်ဴးမုန္းတီးေရး၊ အစၥေရးမုန္းတီးေရးကို သင္ေပးေန ခဲ့ၾကတာ။ ဒါကို အသိမ္းပိုက္ခံ ပါလက္စတိုင္း နယ္ေျမထဲ အင္အားႀကီးမားတဲ့ အစၥေရးရဲ႕ စစ္ေရး က်ဴးေက်ာ္မႈေတြကို ထပ္တလဲလဲျပေနတဲ့ မီဒီယာပံုရိပ္ေတြနဲ႔ မၾကာခဏ အားျဖည့္ေပး ၾကတယ္။ ကြက္တိကြက္ၾကား စီးပြားေရး ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္တဲ့ အႏွစ္ ၄၀ ေနာက္ပိုင္းမွာ တစ္ခ်ိန္က ဂုဏ္ယူ ဝင့္ၾကြားေလာက္တဲ့ အစၥလာမ္ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းဟာ အေနာက္ အထူးသျဖင့္ အေမရိကားေၾကာင့္ ဆုတ္ယုတ္သြားၿပီး အေမရိကားရဲ႕ လိင္မႈကိစၥေလာ္လီတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈေၾကာင့္ ေဖာက္ျပန္ ပ်က္စီးသြားၿပီ ဆိုၿပီး အာရပ္ေတြ ေဒါသထြက္ အရွက္ရၾကတယ္။
ပါလက္စတိုင္း ပဋိပကၡ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းသြားရင္ အစြန္းေရာက္ေတြ အတြက္ အလြယ္တကူ လံႈ႕ေဆာ္စည္း႐ံုးစရာ အခ်က္တစ္ခု လက္လြတ္သြားမယ္။ ဒါေပမဲ့ အာရပ္ႏိုင္ငံ ေတြနဲ႔ အစၥလာမ္ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ စစ္ေသြးၾကြ အုပ္စုေတြ က်႐ံႈးသြားတာ မေတြ႔ရေသးရင္ အာရပ္မဟုတ္တဲ့ မြတ္ဆလင္ကမၻာက ဂ်မားအစၥလာမီယားနဲ႔ တျခားစစ္ေသြးၾကြ အုပ္စုေတြက အစြန္းေရာက္ေတြ စုေဆာင္းတာ ဆက္လုပ္ေနၾကဦးမွာပဲ။ အစၥေရး- ပါလက္စတိုင္း ေျပၿငိမ္းမႈ ရသြားရင္ေတာင္မွ အာရပ္မဟုတ္တဲ့ မြတ္ဆလင္ေတြကို တစ္ယူသန္ဝါဒနဲ႔ စစ္ေသြးၾကြလႈပ္ရွားမႈဟာ ေအာင္ ျမင္ဖို႔ အလားအလာ မရွိေၾကာင္း ရွင္းရွင္းလင္းလင္း လက္ေတြ႔ျပသႏုိင္ေအာင္ ယူအက္စ္နဲ႔ သူ႔အေနာက္တိုင္း မဟာမိတ္ေတြက အစၥလာမ္ စစ္ေသြးၾကြဝါဒကို စီးပြားေရး၊ စစ္ေရးအျပင္ တျခားနည္းလမ္း ေတြနဲ႔ပါ အေသအခ်ာ ေခ်မႈန္းပစ္ရမယ္။
အေရွ႕ေတာင္အာရွက အစၥလာမ္ရဲ႕ သေဘာသဘာဝက လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ အတြင္းမွာ ေျပာင္းလဲသြားခဲ့တယ္။ ပထမဦးဆံုး ၁၉၇၃ ခုႏွစ္တုန္းက ေရနံေဈးေလးဆ တက္သြားၿပီးတဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ ေဆာ္ဒီအာေရးဗီးယား ႏိုင္ငံက တစ္ကမၻာလံုးမွာ ဗလီေတြ၊ ဘာသာေရးေက်ာင္းေတြ ေဆာက္ေပးၿပီး ဘာသာေရးဆရာေတြ လစာေထာက္ပံ့တဲ့ သာသနာျပဳ လႈပ္ရွားမႈကို ရက္ရက္ေရာေရာ ေငြေၾကးပံ့ပိုး ေပးခဲ့တယ္။ အဲဒီေနာက္ ၁၉၇၉ ခုႏွစ္ အီရန္မွာ ရွားဘုရင္ကို ဖယ္ရွား ပစ္လိုက္တာက အစၥလာမ္ရဲ႕ ပါဝါအေပၚ မြတ္ဆလင္ေတြ ယံုၾကည္သက္ဝင္ၾကပံုကို အႀကီးအက်ယ္ ၾသဇာ သက္ေရာက္ခဲ့တယ္။
ေနာက္ဆံုးအေနနဲ႔ ၁၉၈၀ ျပည့္ႏွစ္ေတြ နဲ႔ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ေတြအတြင္း အာဖဂန္နစၥတန္ ဂ်ီဟတ္စစ္ပြဲကို အေရွ႕ေတာင္အာရွက မြတ္ဆလင္ေပါင္းမ်ားစြာ ပါဝင္ ဆင္ႏႊဲၾက တဲ့အတြက္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ မြတ္ဆလင္ အေတာ္မ်ားမ်ား အစြန္းေရာက္ေတြ ျဖစ္သြားၾကတယ္။
ကြၽန္ေတာ္တို႔ဆီက မြတ္ဆလင္ေတြကို "ခင္ဗ်ားတိုလိုက္နာတဲ့ ဘာသာေရး က်င့္စဥ္ေတြက ဘာေၾကာင့္အလြန္အမင္း စည္းကမ္းႀကီးလာၾကတာလဲ" လို႔ ေမးတဲ့ အခါ သူတို႔ကေျဖတယ္။ "ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔က ပညာပိုတတ္တယ္။ ဒီေတာ့ ဘယ္ဟာကို လုိက္နာေစာင့္ထိန္း ၾကရမယ္ဆိုတာ ပိုသိတယ္" ဒါေပမဲ့ ဒီ့ထက္ အေရးပါတဲ့ အေၾကာင္းရင္းက မြတ္ဆလင္ ကမၻာရဲ႕ အခ်က္အခ်ာမွာရွိတဲ့ ဘာသာတူေတြရဲ႕ ဖိအားပဲ။ ဗလီေတြ၊ မဒရာဆာ ဘာသာေရးေက်ာင္းေတြ၊ ဘာသာေရးဆရာ ေတြကို ေထာက္ပံ့ေပးတဲ့ ေဆာ္ဒီရန္ပံုေငြ ေတြေၾကာင့္ ကမၻာအႏွံ႔ ဘာသာေရးစိတ္ ျပင္းျပမႈေတြ တိုးလာတာနဲ႔အမွ် အဲဒီလူေတြ အားလံုးက အသင့္အေနအထားနဲ႔ ႏိုးၾကား ေနၾကတယ္။ အဲဒီေနာက္ စိတ္ေဇာသန္သူ ေတြထဲက တခ်ဳိ႕ကို ဂ်ီဟတ္စစ္သည္ေတြ ျဖစ္လာေအာင္ အစြန္းေရာက္ ရယ္ဒီကယ္ ေတြက အပိုင္စီး ထိန္းထားလိုက္ၾကတယ္။ အယ္လ္ေကဒါနဲ႔ သူတို႔ေဒသခံ အစြန္းေရာက္ ေတြက ဗလီေတြမွာ သူတို႔ကိုယ္ပိုင္ ဘာသာေရး သင္တန္းေတြအတြက္ သင့္ေတာ္မယ္ ထင္တဲ့သူ လူသစ္ေတြ စုေဆာင္းၾကတယ္။
ဒီသင္တန္းေတြမွာ ကမၻာအႏွံ႔ အဖိႏွိပ္ခံ မြတ္ဆလင္ေတြ အတြက္ တိုက္ပြဲဝင္ဖို႔က ဘာသာေရးကိုင္း႐ိႈင္းတဲ့ မြတ္ဆလင္ အားလံုးရဲ႕တာဝန္ျဖစ္တယ္။ လိုအပ္ရင္ ဒီအေရးအတြက္ အသက္ေပးၿပီး အာဇာနည္ေတြ လုပ္ၾကရမယ္လို႔ သင္ၾကားၾကတယ္။
အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ မြတ္ဆလင္ ေတြက တျခားမြတ္ဆလင္ေတြနဲ႔ မတူဘူး။ သူတို႔က စိတ္ေအးလက္ေအး ရွိတယ္။ ေပါင္းရသင္းရတာ အဆင္ေျပတယ္။ ဒါေပမဲ့ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ ေက်ာ္ေက်ာ္အတြင္း ေရနံအက်ပ္အတည္း ျဖစ္ကတည္းက ေရနံေဒၚလာေတြက မြတ္ဆလင္ကမၻာမွာ အဓိကၾသဇာ သက္ေရာက္တဲ့ အခ်က္ျဖစ္လာတယ္။ အစြန္းေရာက္ေတြက ဘာသာေရး သိမ္းသြင္းတာေတြ လုပ္ခဲ့ၾကတယ္။ ဝါဟာဘီဝါဒကို သင္ၾကားေပးတဲ့ ဗလီေတြ၊ ဘာသာေရး ေက်ာင္းေတြ ေဆာက္ခဲ့ၾကတယ္။ တရားေဟာ ဆရာေတြ ေစလႊတ္ခဲ့ၾကတယ္။ ညီလာခံေတြ က်င္းပခဲ့ၾကတယ္။ ကမၻာအႏွံ႔ ျဖန္႔တာ ကြန္ရက္ဖြဲ႕တာေတြ လုပ္ခဲ့ၾကတယ္။
(တန္ဖိုးအဆင့္သတ္မွတ္တဲ့) ေရႊစံခ်ိန္က ေဆာ္ဒီအာေရးဗီးယား ျဖစ္တယ္။ ေဆာ္ဒီအာေရးဗီးယား ဟာ တကယ့္အစစ္အမွန္ ဘာသာေရးကိုင္း႐ိႈင္းတဲ့ မြတ္ဆလင္ေတြ ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ အေၾကာင္း အေရွ႕ေတာင္အာရွ မြတ္ဆလင္ေတြ တကယ္ေတာ့ ကမၻာ တစ္ဝန္းလံုး မြတ္ဆလင္ေတြကို တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ လက္ခံ ယံုၾကည္လာေအာင္ လုပ္ခဲ့ၾကတယ္။