အတုိက္အခံ၏ တန္ဖိုးႏွင္႔ ပါဝါ

ႏိုင္ငံေရးကိစၥ ေျပာၾကဆုိၾကမယ္ဆုိရင္ အတုိက္အခံဆုိတဲ့ စကားရပ္က မျဖစ္မေန ပါဝင္ေနတဲ့့ သေဘာရွိပါတယ္။ အတိုက္အခံဆုိတာ အၾကမ္းဖ်င္း အားျဖင့္ ႏွစ္မ်ဳိးႏွစ္စား ရွိတယ္လုိ႔ ဆုိရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

အာဏာရွင္ေခတ္ မ်ားမွာ အာဏာရွင္စနစ္ ဆုံးခန္းတုိင္ေအာင္ နဲ႔ ဒီမုိကေရစီ ျဖစ္ထြန္း ေပၚေပါက္လာၿပီး လူထုတစ္ရပ္လံုးရဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ အေျခခံ ရပိုင္ခြင့္မ်ား ရရွိေအာင္ အာဏာရွင္မ်ားနဲ႔ အာဏာ ရွင္စနစ္္မ်ားကို ဆန္႔က်င္တဲ့ ႏုိင္ငံေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ား ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ ရြက္ၾကတဲ့ ပါတီမ်ား၊ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားနဲ႔ လူပုဂၢဳိလ္မ်ား အားလံုးကို အတုိက္အခံလုိ႔ သတ္မွတ္ ေျပာဆုိၾကပါတယ္။ အာဏာရွင္ စနစ္မ်ား မွာ အတုိက္အခံဟာ အစဥ္သျဖင့္ အစိုးရနဲ႔ ဆန္႔က်င္ဘက္အသြင္ ေဆာင္ေနေလ့ ရွိပါတယ္။

ဒီမိုကေရစီကို တည္ေဆာက္ေနတဲ့ ကာလ ဒါမွမဟုတ္ ဒီမုိက ေရစီထြန္းကားတဲ့ ေခတ္ကာလ မ်ားမွာ ဒါမွမဟုတ္ ႏုိင္ငံမ်ားမွာ ဆုိရင္ေတာ့ အတုိက္အခံရဲ႕အဓိပၸာယ္ဟာ အစိုးရ မ်ားက ထမ္းေဆာင္ ရတဲ့ တာဝန္ ဝတၱရား မ်ားကို ျပည့္စံု ေကာင္းမြန္ေအာင္၊ အမွားအယြင္း နည္းေအာင္ လႊတ္ေတာ္တြင္း လႊတ္ေတာ္ပ ကေန ေစာင့္ၾကည့္ေဝဖန္ ေထာက္ျပၿပီး တည့္မတ္ေပးတဲ့ ပါတီမ်ား၊ အဖြဲ႕အစည္း မ်ားနဲ႔ လူ ပုဂၢဳိလ္မ်ား အားလံုးကို အတုိက္အခံလုိ႔ သတ္မွတ္ ေျပာဆုိႏုိင္တယ္လုိ႔ ေယဘုယ် အားျဖင့္ ဆုိႏုိင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ား မွတစ္ဆင့္ လႊတ္ေတာ္အတြင္း ေရာက္ရွိလာၾကၿပီး အစိုးရဖြဲ႕ႏုိင္ ေလာက္တဲ့အထိ ကိုယ္စားလွယ္ (အမတ္) အေရအတြက္ မရတဲ့ ပါတီ မ်ားမွ အမတ္မ်ားကို အတုိက္အခံ အမတ္မ်ားရယ္လုိ႔ သတ္မွတ္ေျပာ ဆုိေလ့ ရွိပါတယ္။ အဲဒီအမတ္မ်ားရဲ႕ မိခင္ပါတီ မ်ားကိုလည္း အတုိက္အခံ ပါတီမ်ားလုိ႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။ (လက္ရွိ ျမန္မာႏုိင္ငံ မွာ ေပၚထြန္း တည္ရွိေနတဲ့ လႊတ္ေတာ္မ်ား အတြင္းမွ အာဏာရ USDP ပါတီမွ အမတ္မ်ားက လြဲရင္ က်န္တဲ့ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားမွ အမတ္မ်ားနဲ႔ တစ္သီးပုဂၢလ အမတ္မ်ားဟာ အတုိက္အခံမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီမိုကေရစီ ေခတ္မွာေတာ့ အတုိက္အခံဆုိတာ အစိုးရလုပ္သမွ် ကိုင္သမွ်ကို ေႏွာင့္ယွက္ၿပီး အစိုးရကို လုပ္လုိ႔ကိုင္လုိ႔မရေအာင္ ဟန္႔တားဖုိ႔ ႀကိဳးစားတဲ့ အင္အားတစ္ရပ္ လံုးဝ မဟုတ္ပါဘူး။ အတုိက္အခံ ပါတီ (ဒါမွမဟုတ္) အတုိက္အခံ အမတ္မ်ားဟာ အစိုးရရဲ႕ လုပ္ငန္းမ်ားကို Issue တစ္ခုခ်င္း အလိုက္ ေစ့စပ္ေသခ်ာစြာ ေစာင့္ၾကည့္ၿပီး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ လိုအပ္ရင္ ပူးေပါင္းေဆာင္ ရြက္ရပါတယ္။ တစ္စံုတစ္ရာ လြဲမွားဖို႔ အေၾကာင္း ရွိတယ္ဆိုရင္ အက်ဳိးနဲ႔ အေၾကာင္းနဲ႔ ေထာက္ျပၿပီး လမ္းမွန္ကို ေရာက္ေအာင္ ပံ့ပိုး ေပးရပါတယ္။ အစိုးရ က တစ္စံုတစ္ရာ အားနည္းေနလို႔ ျဖစ္ေစ၊ မွားယြင္း ေနလို႔ျဖစ္ေစ အတိုက္အခံမ်ားက က်က်နန ေထာက္ျပေဝဖန္ တည့္မတ္ေပးႏိုင္ရင္ ဒါဟာ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ျခင္းပဲလို႔ ေျပာရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီမိုကေရစီ စနစ္မွာ အတိုက္အခံဆိုတာ အစိုးရနဲ႔ တန္းတူ အေရးပါ ပါတယ္။ အေနာက္တိုင္း လစ္ဘရယ္ ဒီမိုကေရစီရဲ႕ စ႐ိုက္ လကၡဏာကို အခ်က္ေျခာက္ခ်က္နဲ႔ တိုင္းတာ ေဖာ္ျပေလ့ရွိပါတယ္။
၁။ (ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားကဲ႔သို႔ေသာ) အသင္းအဖြဲ႕မ်ားကို လြတ္လပ္စြာ ဖြဲ႕စည္းခြင့္ ပါဝင္ ေဆာင္ရြက္ခြင့္ရွိျခင္း။
၂။ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆို ေရးသားခြင့္ရွိျခင္း။
၃။ သတင္းရင္းျမစ္ မ်ဳိးစံုကို လြတ္လပ္စြာ ရယူသိရွိခြင့္ ရွိျခင္း။
၄။ လြတ္လပ္စြာ မဲေပးခြင့္ႏွင့္ လြတ္လပ္စြာ ေရြးခ်ယ္ခံပိုင္ခြင့္ရွိျခင္း။
၅။ ပံုမွန္က်င္းပသည့္ လြတ္လပ္ တရားမွ်တေသာ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ား။
၆။ ဥစၥာဓနကို လြတ္လပ္စြာ ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ရွိျခင္း စတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

ပါတီမ်ား လြတ္လပ္စြာ ဖြဲ႕စည္းထူေထာင္ခြင့္ကို လစ္ဘရယ္ ဒီမိုကေရစီရဲ႕ နံပါတ္တစ္ စ႐ိုက္လကၡဏာ အျဖစ္ သတ္မွတ္ေဖာ္ျပ ေလ့ရွိတာ ေတြ႔ရပါတယ္။

ပါတီမ်ား အင္အားေကာင္းမွ ဒီမိုကေရစီအင္အား ေကာင္းပါ တယ္။ တစ္ပါတီတည္းသာ အင္အား ေတာင့္တင္းတဲ့ အေျခအေနမ်ဳိးမွာ အလိုအေလ်ာက္ အာဏာရွင္စနစ္ ေပၚေပါက္ လာတတ္ပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္မ်ားမွာ အားေကာင္းတဲ့ အတိုက္အခံကို Shadow Government လို႔ေတာင္မွ ေခၚဆိုသတ္မွတ္ေလ့ ရွိပါတယ္။ အတိုက္အခံေကာင္း မရွိဘဲနဲ႔ အစိုးရေကာင္း ဆိုတာ မရွိႏိုင္ပါဘူး။

အတိုက္အခံေကာင္း မရွိဘဲနဲ႔ ခိုင္မာေတာင့္တင္းတဲ့ ဒီမိုကေရစီ ဆိုတာလည္း မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ အျပန္အလွန္ အားျဖင့္ အစိုးရေကာင္း မရွိဘဲနဲ႔လည္း အတိုက္အခံေကာင္း ဆိုတာ မရွိႏိုင္ ပါဘူး။ ဆိုလိုတာ က အစိုးရမ်ားဟာ အတိုက္အခံကို ရပ္တည္ခြင့္ ေပး႐ံုနဲ႔ မလံု ေလာက္ပါဘူး။ အတိုက္အခံတို႔ ရွင္သန္ ဖြံ႕ၿဖိဳးခြင့္၊ အစိုးရကို လြတ္လပ္စြာ ေစာင့္ၾကည့္ ေဝဖန္ခြင့္နဲ႔ အစိုးရ လုပ္ငန္းေဆာင္တာ မ်ားကို ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ခြင့္ စတာေတြကို စနစ္တက် ခြင့္ျပဳဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

ခိုင္မာေတာင့္တင္းတဲ့ အတိုက္အခံမ်ားကို ခြင့္ျပဳျခင္းဟာ ဒီမိုကေရစီ ကို ခိုင္ခန္႔ တည္ၿမဲေစတဲ့ ရလဒ္ကို ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။ အခု ဒီမိုကေရစီ ေပၚထြန္းမယ္ ႀကံခါစ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕အေနအထားမွာ ပါတီ ေတြ အေရအတြက္ မ်ားျပားေနတာ ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ျငား လည္း အင္အားေကာင္းတဲ့ ပါတီဆိုတာက မ်ားမ်ားစားစား မရွိလွဘဲ အခု အစိုးရဖြဲ႕ႏိုင္၊ လႊတ္ေတာ္ကို Majority နဲ႔ လႊမ္းမိုးထားႏိုင္တဲ့ USDP ပါတီနဲ႔ လူထု ေထာက္ခံမႈေရာ ႏိုင္ငံတကာ ေထာက္ခံမႈပါ မ်ားစြာ ရရွိေနတဲ့ NLD ပါတီတို႔သာ အင္အား အႀကီးမားဆံုး ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုရင္ မွားမယ္ မထင္ပါဘူး။ USDP က အစိုးရ ျဖစ္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာNLD နဲ႔ တျခားပါတီမ်ားက အတိုက္အခံအျဖစ္ ရပ္တည္ေနၿပီး တကယ္လို႔ NLD က အစိုးရျဖစ္လာတဲ့ အခါမ်ဳိးမွာ USDP က အားေကာင္းတဲ့ အတိုက္အခံ အျဖစ္ ရပ္တည္ရမွာ ျဖစ္ပါ တယ္။

တျခား ဘယ္ႏိုင္ငံနဲ႔မွ မတူညီတဲ့ ႏိုင္ငံေရး စ႐ိုက္လကၡဏာ (Political Characteristic) မ်ားစြာရွိေနတဲ့ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးရဲ႕ အနာဂတ္ အေၾကာင္း ေျပာဆိုၾကမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ဘယ္ပါတီေတြက ေရရွည္မွာ အင္အား ေတာင့္တင္းတဲ့ ပါတီေတြျဖစ္လာမယ္၊ အားေကာင္းတဲ့ စြမ္းေဆာင္ရည္ ျမင့္တဲ့ အစိုးရေတြ ဖြဲ႕စည္းႏိုင္မယ္ဆိုတာ အတိအက် ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ ေျပာဆိုဖို႔ရာ ခက္ခဲလွပါတယ္။

တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုမ်ားအားလံုးကို ကိုယ္စားျပဳႏိုင္တဲ့ ပါတီႀကီးေတြဟာ ေရရွည္မွာ ေပၚေပါက္ လာႏိုင္ၿပီး အင္အားေကာင္း လာႏိုင္သလို လူထု အက်ဳိးစီးပြားကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ေဖာ္ေဆာင္ ေပးႏိုင္တဲ့ ပါတီမ်ား၊ ပါတီဝင္မ်ားရဲ႕ အရည္အေသြးကို ပိုင္ပိုင္ႏိုင္ႏိုင္ ျမႇင့္တင္ၿပီး က်စ္လ်စ္ ခိုင္မာစြာ ဖြဲ႕စည္းႏိုင္တဲ့ ပါတီမ်ားဟာလည္း ေရရွည္မွာ တျဖည္းျဖည္း အင္အားႀကီးမား လာႏိုင္တာပါပဲ။

ဒီမိုကေရစီစနစ္မွာ လူထုေထာက္ခံမႈ ရရွိဖို႔၊ အစိုးရဖြဲ႕ႏိုင္ဖို႔ အတြက္ အာဏာရ ပါတီျဖစ္ေစ၊ အတိုက္အခံ ပါတီမ်ားျဖစ္ေစ အျပင္းအထန္ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္ရတာ ျဖစ္ေလေတာ့ ပါတီမ်ား ၿပိဳင္ဆိုင္မႈ ေၾကာင့္ တုိင္းျပည္နဲ႔လူထု အျမတ္ထြက္တဲ့ သေဘာရွိပါတယ္။ တစ္ဖက္မွာလည္း ပါတီမ်ား ႏုိင္ငံေရး အင္အားစုမ်ား ၿပိဳင္ဆုိင္တဲ့ ပံုသဏၭာန္ေတြ နည္းလမ္းက်နမႈ မရွိတဲ့အခါမ်ဳိးမွာ တုိင္းျပည္နဲ႔ လူထုကို ထိခိုက္နစ္နာ ေစႏုိင္တာမ်ဳိးလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။

ဒီမုိကေရစီ စနစ္ကို ခုိင္ခုိင္မာမာ တည္ေဆာက္ဖို႔ဆုိရင္ အာဏာရ ပါတီနဲ႔ အတုိက္အခံ ပါတီမ်ားရဲ႕လုပ္နည္းလုပ္ဟန္တုိ႔ ဟန္ခ်က္ညီဖုိ႔ အထူး လိုအပ္ပါတယ္။ မူဝါဒေရးရာမွာ ပါတီမ်ား အၾကား မတူကြဲျပားမႈမ်ား ရွိေနတတ္တာက ျဖစ္႐ိုးျဖစ္စဥ္မွ်သာ ျဖစ္ ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ျငားလည္း ပါတီမ်ား အားလံုးရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္ေတြ ဟာ တူညီတဲ့ ပန္းတုိင္တစ္ခုစီကို ဦးတည္ေနဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ လူထု တစ္ရပ္လံုးရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားကို မ်က္ျခည္မျပတ္တဲ့ ပါတီမ်ားသာလွ်င္ အတုိက္အခံ အျဖစ္ေရာ အစုိးရအျဖစ္ပါ ေအာင္ျမင္ႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

လက္ရွိအစိုးရ ဖြဲ႕ခြင့္ရထားတဲ့ USDP ပါတီဟာ သမၼတျဖစ္သူ ရဲ႕ စြမ္းေဆာင္မႈနဲ႔ ေစတနာေၾကာင့္ လူထုရဲ႕ ၿငိဳျငင္ျခင္း ခံရမႈေလ်ာ့ပါး လာတာေတြ႔ရပါတယ္။ ယင္းပါတီအေနနဲ႔လည္း အေတြ႔အႀကံဳ ရလာတာနဲ႔အမွ် လူထု ေထာက္ခံမႈရဲ႕ အေရးပါပံုကို တစ္စတစ္စ သေဘာေပါက္ နားလည္ လာသလို လူထုရဲ႕ ေမတၱာေစတနာ၊ ခြင့္လႊတ္တတ္မႈ၊ သေဘာထား ႀကီးမႈ တို႔ကို တန္ဖိုးထားရေကာင္းမွန္း သိလာၿပီလို႔ ေမွ်ာ္လင့္ရပါတယ္။ အာဏာရပါတီ အပါအဝင္ ပါတီမ်ား အားလံုးက မွန္ကန္တဲ့ သေဘာ ထားမ်ားနဲ႔ ေရွ႕ေလွ်ာက္ လုပ္ႏုိင္ကိုင္ႏုိင္ၾကမယ္ ဆိုရင္ ဒီမိုကေရစီ ပန္းတုိင္ကို ေရာက္ရွိဖို႔ စိတ္ခ်ရၿပီလို႔ ဆုိႏုိင္ပါတယ္။

အစိုးရမ်ားဟာ အတုိက္အခံကို အေလးထားၾကရပါတယ္။ အစုိးရမ်ားကို တင္ေျမႇာက္ထားတဲ့ လူထုရဲ႕ ဆႏၵသေဘာထား မ်ားက အတုိက္အခံရဲ႕ သေဘာထားနဲ႔ ထပ္တူက်တဲ့ အခါမ်ဳိးမွာ အစုိးရမူဝါဒ မ်ားကို လူထုအလုိက် အလ်င္အျမန္ ေျပာင္းလဲ ေပးရတဲ့အတြက္ အတုိက္အခံရဲ႕ တန္ဖိုးနဲ႔ပါဝါက ဒီမုိကေရစီကို ပီျပင္ေစတယ္လို႔ ဆိုရမယ္ျဖစ္ပါတယ္။

အတုိက္အခံကို ေနာက္တစ္ႀကိမ္မွာ ေပၚေပါက္လာမယ့္ အစုိးရ Government-in-waiting လို႔ သံုးႏႈန္း ေျပာဆိုေလ့ရွိပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ ေတြဟာ အစိုးရ အေျပာင္းအလဲ မ်ားကို ျဖစ္ေပၚေစတာ ျဖစ္ေလေတာ့ အစုိးရဆုိတာ အတုိက္အခံရဲ႕ မူဝါဒနဲ႔ ဆႏၵသေဘာထား ေတြကုိ ထည့္မတြက္ဘဲ ထင္ရာလုပ္ခြင့္ မရွိပါဘူး။ လူထုက အတုိက္ အခံရဲ႕ မူဝါဒေတြကို အစုိးရရဲ႕လုပ္ရပ္ေတြထက္ ပုိသေဘာက်လာၿပီ ဆုိရင္ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ ေရြးေကာက္ပြဲေတြမွာ အတုိက္အခံက အစိုးရ ျဖစ္လာ ေတာ့တာပါပဲ။ အတိုက္အခံ ပါတီမ်ားဟာ ေကာင္းမြန္ေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္၊ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးကို ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ေရး တို႔အတြက္ အဓိက ေဒါက္တုိင္ႀကီးျဖစ္တယ္လို႔ ယူဆခ်က္ ေတြလည္းရွိပါတယ္။

တန္ဖိုးနဲ႔ ပါဝါႀကီးမားတဲ့ အတုိက္အခံ ဆုိတာ အခုိင္အမာ တည္ရွိေနတဲ့၊ အဲဒီအတုိက္အခံဟာ ေရြးေကာက္ပြဲေတြမွာ လူထု ေထာက္ခံမႈ ရမယ္ဆိုရင္ အစိုးရဖြဲ႕ၿပီး တုိင္းျပည္ကို စီမံခန္႔ခြဲ ပိုင္ခြင့္ ရွိေနတဲ့ ႏုိင္ငံေရးစနစ္ကို ဒီမိုကေရစီလို႔ ေခၚဆိုသတ္မွတ္ပါတယ္။ ေဒၚစုက သူမရဲ႕ ပါတီကို အတုိက္အခံ ပါတီလို႔ ေျပာဆုိတာမ်ဳိးကို ေက်ေက်နပ္နပ္ လက္ခံသလို လက္ရွိအာဏာရ ပါတီကလည္း အခုအခါ အတုိက္အခံပါတီမ်ားကို လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ မ်ားအျဖစ္ တျဖည္းျဖည္း အသိအမွတ္ျပဳ လာေနၿပီျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဘယ္အခ်ိန္ ဒီမိုကေရစီ ျဖစ္ထြန္း ရင့္သန္လာမလဲလို႔ ေမးရင္ အင္အားႀကီး အတုိက္အခံအျဖစ္ ေလာေလာဆယ္ ရပ္တည္ေနတဲ့ NLD ပါတီေရြးေကာက္ပြဲ ေတြမွာ အႏုိင္ရၿပီး အစိုးရ ဖြဲ႕ႏုိင္တဲ့ အခ်ိန္၊ လက္ရွိအာဏာရ ပါတီျဖစ္တဲ့ USDP အတုိက္အခံ ပါတီအျဖစ္ ရပ္တည္တဲ့ အခ်ိန္ဟာ ဒီမုိကေရစီ စတင္ဖြံ႕ၿဖိဳးမယ့္ အခ်ိန္ပဲ လုိ႔ ဆုိရမွာ ျဖစ္ပါေတာ့တယ္။