သယံဇာတ ထုတ္ယူမႈ ပြင့္လင္းျမင္သာေရး

သယံဇာတ ထုတ္ယူမႈ ပြင့္လင္းျမင္သာေရး

သယံဇာတကရတဲ့ အက်ဳိးအျမတ္ေတြကို လူတစုအတြက္ မဟုတ္ဘဲ လူအမ်ားစု အက်ဳိးခံစားႏိုင္ေအာင္ ျမန္မာအစိုးရဟာ EITI - Extractive Industries Transparency Initiative သယံဇာတ ထုတ္ယူမႈ ပြင့္လင္းျမင္သာေရးအဖြဲ႔မွာ ပါဝင္ဖို႔ ျပင္ဆင္ေနတယ္လို႔ သမၼတဦးသိန္းစိန္က Financial Times သတင္းေထာက္နဲ႔ ေတြ႔ဆံုတုန္း ဇြန္လ (၁၂) ရက္ေန႔က ေျပာပါတယ္။ သယံဇာတ က ရတဲ့ေငြေတြ ဘယ္မွာရွိတယ္ဆိုတာ လူတိုင္းသိဖို႔လုိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ EITI ေခၚ သယံဇာတ ထုတ္ယူမႈ ပြင့္လင္းျမင္သာေရးအဖြဲ႔မွာ အစိုးရေတြ ကုမၼဏီေတြနဲ႔ အရပ္သားအဖြဲ႔အစည္းေတြပါဝင္ၿပီး Norway ႏိုင္ငံ Oslo ၿမိဳ ႔မွာ ရံုးစိုက္ပါတယ္။

၂၀၀၂ ေအာက္တုိဘာလမွာ တည္ေထာင္တဲ့အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္ၿပီး Oslo မွာ ရံုးခ်ဳပ္ထားဖို႔ ၂၀၀၆ မွာ ဆံုးျဖတ္ပါတယ္။ အရံအဖြဲ႔ဝင္ျဖစ္ဖို႔အတြက္ သတ္မွတ္ခ်က္ (၅) ခ်က္ကို အရင္ဆံုးျဖည့္ဆည္းဖို႔ လိုပါတယ္။ အရံအဖြဲ႔ဝင္အျဖစ္ (၂) ႏွစ္ခြဲ စစ္ေဆးခံၿပီးတဲ့အခါမွာ စည္းကမ္းလိုက္နာတဲ့ တင္းျပည့္အဖြဲ႔ဝင္ ျဖစ္လာၿပီး (၅) ႏွစ္တႀကိမ္ စစ္ေဆးခံရပါတယ္။ အဖြဲ႔က ခ်မွတ္ထားတဲ့ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းကို လိုက္နာရဲ ႔လားဆိုတာကို အစစ္ေဆးခံၿပီးမွ တင္းျပည့္အဖြဲ႔ဝင္ ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။

သယံဇာတ ထုတ္ယူမႈမွာ ပြင့္လင္းျမင္သာေစဖုိ႔အတြက္ အၿမဲတမ္းစစ္ေဆးေနတဲ့အဖြဲ႔မွာ ျမန္မာက ဘာျဖစ္လို႔ ပါဝင္လိုတာလဲလို႔ ေမးႏိုင္ပါတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ ေကာင္းမြန္တဲ့အုပ္ခ်ဳပ္စနစ္ တည္ေထာင္ခ်င္တဲ့ အစိုးရဟာ သယံဇာတ ထုတ္ယူမႈမွာ ပြင့္လင္းျမင္သာဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ညံ့ဖ်င္းရင္ သယံဇာတအက်ဳိးကို ခံစားသင့္သေလာက္ မခံစားရတာမ်ားပါတယ္။ ပြင့္လင္းျမင္သာေရးကို ဦးစားေပးတဲ့အစိုးရကို အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာဘ႑ာေရးအဖြဲ႔အစည္းနဲ႔ ရင္းႏီွးျမွပ္ႏံွသူေတြက ယံုၾကည္ၾကပါတယ္။ EITI သယံဇာတ ထုတ္ယူမႈ ပြင့္လင္းျမင္သာေရးအဖြဲ႔ဟာ ေကာင္းမြန္တဲ့အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္နဲ႔ တာဝန္ယူမႈကို အားေကာင္းလာေအာင္ လုပ္ေပးတဲ့အတြက္ အဖြဲ႔ဝင္ႏိုင္ငံမ်ားမွာ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ စီးပြားေရးတည္ၿငိမ္မႈကို ျဖစ္ေပၚေစၿပီး သယံဇာတနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ပဋိပကၡကို ဟန္႔တားႏိုင္ပါတယ္။

အခ်ိန္ေရာက္ရင္ EITI - သယံဇာတ ထုတ္ယူမႈ ပြင့္လင္းျမင္သာေရးအဖြဲ႔မွာ ပါဝင္ဖို႔ ရည္ရြယ္ေၾကာင္း ဇြန္လ (၈) ရက္ေန႔ စကၤာပူမွာ က်င္းပတဲ့ ျမန္မာ့ေရးရာေဆြးေႏြးပြဲမွာ အဲဒီတုန္းက စက္မႈဝန္ႀကီးျဖစ္တဲ့ ဦးစိုးသိန္းက ပထမဆံုးအႀကိမ္ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ EITI ရဲ ႔ အႀကီးအကဲ Mr. Jonas Moberg ဦးေဆာင္တဲ့ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ ေနျပည္ေတာ္ကို သြားေရာက္ၿပီးေတာ့ စက္မႈဝန္ႀကီးဦးစိုးသိန္းနဲ႔အတူ ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီး (၈) ဦးကို ဇူလိုင္ (၁၆) ရက္ေန႔မွာ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးပါတယ္။ ေမွ်ာ္လင့္ထားတာထက္ ပိုေကာင္းေနတယ္လို႔ EITI အဖြဲ႔က ေျပာပါတယ္။ ဇြန္လ (၁၇) ရက္ေန႔ ရန္ကုန္မွာ အရပ္သားအဖြဲ႔အစည္း (၁၀) ခုနဲ႔ ေဆြးေႏြးေၾကာင္း သိရပါတယ္။

ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ EITI - သယံဇာတထုတ္ယူမႈ ပြင့္လင္းျမင္သာေရးအဖြဲ႔ထဲဝင္ဖို႔ ေလွ်ာက္လႊာမတင္ရေသးေပမယ့္ အဖြဲ႔က ခ်မွတ္ထားတဲ့ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းကို လိုက္နာလိုတယ္လို႔ ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီး ဦးစိုးသိန္းက ေျပာေၾကာင္းသိရပါတယ္။ သယံဇာတလုပ္ငန္းမွာ သိသာျမင္သာ တာဝန္သိလာဖို႔အတြက္ သက္ဆိုင္သူအားလံုးနဲ႔ လက္တြဲလုပ္ကိုင္မယ္လို႔ ဦးစိုးသိန္းက ေျပာပါတယ္။ အင္ဒိုနီးရွားဟာ EITI စည္းမ်ဥ္းကိုက်င့္သံုးေနတဲ့ အရံအဖြဲ႔ဝင္ျဖစ္ၿပီး Timor-Leste ကေတာ့ ငါးႏွစ္တႀကိမ္အစစ္ေဆးခံေနတဲ့ တင္းျပည့္အဖြဲ႔ဝင္ ျဖစ္ပါတယ္။ Mongolia ႏိုင္ငံကလည္း တင္းျပည့္အဖြဲ႔ဝင္ျဖစ္တာမို႔ အာရွမွာ (၃) ႏိုင္ငံသာ EITI အဖြဲ႔မွာ ပါဝင္ပါတယ္။

အေနာက္တိုင္းမွာ Norway ႏိုင္ငံသာအဖြဲ႔ဝင္ျဖစ္ၿပီး အျခားဥေရာပႏိုင္ငံေတြနဲ႔ အေမရိကန္က အဖြဲ႔ဝင္မဟုတ္ေပမဲ့ EITI ရဲ ႔ လုပ္ငန္းကို သေဘာေပါက္ၾကပံုရပါတယ္။ EITI တင္းျပည့္အဖြဲ႔ဝင္ (၁၅) ႏိုင္ငံရွိၿပီး အရံအဖြဲ႔ဝင္ (၂၁) ႏိုင္ငံ ရွိပါတယ္။ အဖြဲ႔ဝင္အမ်ားစုဟာ သယံဇာတ ထုတ္ယူမႈကို အဓိကထားၿပီး အဂတိလိုက္စားတဲ့ အာဖရိကႏိုင္ငံေတြ ျဖစ္ေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။

Credit: VOA Burmese/ ဦးေအာင္ခင္, ေဒၚခင္စုိးဝင္း/ 16.11.2012