ပန္းေတြန႔ဲေဝျဖာ သူ႔ဆံေကသာ -၂- (ျမန္မာျပည္မွစာ)

ေမာင္ေမာင္လွႀကိဳင္
ေမ ၂၉၊ ၂၀၁၂

၁၉၄၁ ခုႏွစ္ကုန္ပုိင္းေလာက္မွာ ကမာၻစစ္ႀကီးဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံကုိေ႐ွ႕႐ႈေရာက္႐ွိလာခဲ့ပါတယ္။ အေရွ႕ေတာင္အာရွကုိ ဂ်ပန္စစ္တပ္က ျဖတ္ သန္းလာတာနဲ႔အမွ် ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ဟာလည္း ညလယ္ေတြမွာ မၾကာခဏ ဗံုးကဲ်ခံလာရပါတယ္။ ကြၽန္မမိခင္ရဲ႕ အႏၱရာယ္ရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ၾကားထဲ မပူမပန္လႈပ္႐ွားေနမႈေၾကာင့္ လုပ္ေဖာ္ကုိင္ဘက္ သူနာျပဳဆရာမေတြရဲ႕ အထင္ႀကီးမႈနဲ႔ စိတ္အေႏွာက္အယွက္ျဖစ္မႈကုိ ခံရပါတယ္။ ဗုံးခုိ က်င္း ထဲမသြားခင္ သူဟာ မရမက ေသသပ္လွပစြာ ဝတ္စားျခယ္မႈန္းေနတတ္ပါတယ္။ လုံျခံဳစိတ္ခ်ရမဲ့ေနရာကုိ မ်က္ရည္စက္လက္ သုတ္သီးသုတ္ျပာသြားေနၾကတဲ့သူငယ္ခ်င္းေတြက သူမရဲ႕အ႐ူးထ အမူအရာကုိ ျမည္တြန္ေတာက္တီးလုပ္ၾကပါတယ္။ သူကေတာ့ “တကယ္လုိ႔ ေသသြားရင္လဲ လွလွပပ အဆင္းနဲ႔ပဲ ေသသြားခ်င္တယ္” လုိ႔ ေပါ့ေပါ့ပါးပါးပဲ ျပန္တုန္႔ျပန္ခဲ့ပါတယ္။

အဆုံးစြန္ႀကိဳးပမ္း႐ုန္းကန္ေနရတဲ့အေျခအေနေတြေအာက္မွာေတာင္ စံႏႈန္းမ်ားကုိဆုပ္ကုိင္ထားလုိတဲ့ ေမေမ့ရဲ႕ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကုိ ဒီအခ်က္ က ေဖာ္ၫႊန္းေနခဲ့တာပါ။ သူမရဲ႕ေနာက္ဆုံးေန႔မ်ားအထိ ေခါင္းမူးျခင္းရဲ႕ အားကုန္ခမ္းႏြမ္းနယ္မႈမ်ားကုိ မၾကာခဏ ေမေမခံစားေနခဲ့ပါတယ္။ လက္ေတြ႕မွာခံစားႏိုင္စြမ္းမရွိႏိုင္တဲ့အခ်ိန္မွာေတာ့ ေမေမဟာ မနက္ပုိင္းမွာ အိပ္ရာကထၿပီး၊ မ်က္ႏွာသစ္၊ အဝတ္အစားလဲ၊ ေခါင္းကုိသပ္ ယပ္စြာ ၿဖီးသင္ထုံးဖြဲ႕ကာ မ်က္ႏွာမွာ သနပ္ခါးလိမ္းျခယ္သလွ်က္ တေနကုန္ အိပ္ေတာ့တာပါပဲ။ ဘဝမွာၾကံဳေတြ႔လာမဲ့စိန္ေခၚမႈမ်ားကုိ သူမ ရဲ႕သတၱိနဲ႔ဂုဏ္သိကၡာတုိ႔က တြန္းလွန္ပစ္ႏိုင္ဘုိ႔ကုိပဲ ဆႏၵျပဳခဲ့ပါတယ္။

၁၉၄၁ ခုႏွစ္မွာ ၿဗိတိသွ်ေတြ ရန္ကုန္မွစတင္ဆုတ္ခြာသြားစဉ္ ရန္ကုန္ေဆး႐ံုႀကီးမွလူနာမ်ားကုိ ေရေၾကာင္းမွတဆင့္ ကာလကတၱား (ခုိးလ္ ကတၱား) သုိ႔ ေရႊ႕ေျပာင္းေပးခဲ့ပါတယ္။ ေျပာင္းေရႊ႕ေပးခံရသူမ်ားကုိ ေစတနာ့ဝန္ထမ္းအေဖာ္ျပဳလုိက္ပါမဲ့သူနာျပဳမ်ားတြင္ ေမေမလည္းပါဝင္ခဲ့ ပါတယ္။ ဂ်ပန္စစ္တပ္ေရာက္မလာခင္ ျမန္မာျပည္ကလြတ္ေျမာက္သြားလုိသူ သေဘၤာေပၚပါ ေဆးဝန္ထမ္းအမ်ားစုဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ား မဟုတ္ၾကပါ။ သူတုိ႔ရဲ႕စုိးရိမ္ေၾကာက္႐ြံ႕မႈမ်ားကုိ ေမေမက စာနာနားလည္ေပးခဲ့ပါတယ္။ အိႏၵိယမွာပဲ စစ္အတြင္းေနထိုင္မယ္ဆုိတဲ့ သူတ ရဲ႕ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကုိလဲ မေဝဖန္ခဲ့ပါဘူး။ ေမေမကေတာ့ သူ႔ႏိုင္ငံရဲ႕ကံၾကမၼာကုိပဲ မွ်ေဝခံစားမယ္လုိ႔ စိတ္ပုိင္းျဖတ္ခဲ့ပါတယ္။ ကာလကတၱားရဲ႕ ႐ႈခင္းမ်ားကုိၾကည့္ခဲ့ရတဲ့ ပူပင္ေၾကာင့္ၾကမႈကင္းတဲ့ ရက္သတၱပတ္အနည္းငယ္ၾကာၿပီးေနာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံကုိ ေနာက္ဆုံးသေဘၤာျဖင့္ ေမေမ ျပန္လာခဲ့ပါတယ္။ ေဆး႐ုံေတြအားလုံးပိတ္ထားတဲ့အတြက္ ေျမာင္းျမကုိျပန္လာခဲ့ပါတယ္။ ဒါကေတာ့ ဝမ္းနည္းေၾကကြဲဘြယ္ အိမ္အျပန္ျဖစ္ ခဲ့ပါေတာ့တယ္။ ေမေမ မရွိခင္အခ်ိန္အတြင္းမွာ သူ႔မိခင္ဟာ အဆုတ္အေအးပတ္ေရာဂါ နမိုးနီးယားနဲ႔ ကြယ္လြန္သြားခဲ့တာေၾကာင့္ပါ။

ေမေမဟာ အလဟႆ ဝမ္းနည္းပူေဆြးမႈကုိ အခ်ိန္ၾကာရွည္စြာ ယစ္မူးေနသူတဦးမဟုတ္ခဲ့ပါ။ ေမေမဟာ ငယ္ရြယ္ၿပီး ၾကံ့ၾကံ ခံႏိုင္ရည္ရွိ သူျဖစ္ပါတယ္။ စစ္ကလဲျဖစ္ပြါးေနပါတယ္။ ျပည္သူလူထုလည္း ခံစားေနၾကရပါတယ္။ ခံစားေနမႈမ်ားမွ ေလ်ာ့ပါးေပ်ာက္ကြယ္ေအာင္ေဆာင္ ရြက္ေပးရမွာက သူ႔ရဲ႕အသက္ေမြးေၾကာင္း မဟုတ္ပါလား။ ႏိုင္ငံတဝွမ္းလုံးမွာ က်န္းမာေရးဝန္ေဆာင္မႈေတြ အထူးတလည္လုိအပ္ေန လ်က္ပါ။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ စစ္အတြင္း အေျခခံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးကုိထူေထာင္ၿပီးၿပီးျခင္း ဆရာဝန္တစုဟာ ရန္ကုန္ေဆး႐ံုႀကီးကုိ ျပန္ဖြင့္ဘုိ႔ ဆုံးျဖတ္ ခဲ့ၾကပါတယ္။ ကြၽမ္းက်င္သူမ်ားေခၚဆုိလုိက္တဲ့အခါ ေမေမဟာခ်က္ျခင္းပဲ စာရင္းေပးတုန္႔ျပန္လုိက္ခဲ့ပါတယ္။ စိတ္ဒုံးဒုံးခ်လ်က္ က်န္းမာေရး ဝန္ေဆာင္မႈေပးမဲ့ ရဲဝံ့သတၱိရွိလွတဲ့အဖြဲ႕မွာ သူနာျပဳခ်ဳပ္အျဖစ္ ပါဝင္တာဝန္ယူခဲ့ပါတယ္။

၁၉၄၂ ခုႏွစ္ ေဆး႐ံုကုိေရာက္႐ိွလာတဲ့ လူနာေတြအထဲမွာ ကြၽန္မေဖေဖလည္း ပါလာခဲ့ပါတယ္။ သူဟာ ဂ်ပန္ေတြနဲ႔ အတူ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ခ်ီတက္လာခဲ့တဲ့ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္ရဲ႕ ငယ္ရြယ္တဲ့ စစ္ေသနာပတိခ်ဳပ္ျဖစ္ပါတယ္။ သူဟာ ၾကမ္းတမ္းမႈ၊ အစာေရစာခ်ဳိ႕တဲ့မႈနဲ႔ ငွက္ဖ်ားေရာဂါေၾကာင့္ ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္လ်က္႐ိွေနပါတယ္။ သူဟာ စိတ္လႈပ္ရွားေနၿပီး၊ အံႀကိတ္ကာ ကတ္တီးကတ္ဖဲ့ေခါင္းမာ စြာ ခ်ဉ္းကပ္ ရန္ခက္ခဲသူျဖစ္ေနပါတယ္။ ေဖေဖ့အတြက္တာဝန္ခ်ထားေပးတဲ့ သူနာျပဳငယ္ဟာ သူ႔လူနာဟာ ေၾကာက္စရာေကာင္းၿပီး ေပကတ္ကတ္ႏိုင္ ေၾကာင္းေတြ႕ျမင္လာခဲ့ပါတယ္။ အမွန္ပါပဲ။ ယခုလုိ ထင္ရွားၿပီး ခက္ခဲတဲ့အမ်ဳိးသားတေယာက္ကို ကုိင္တြယ္ဆက္ဆံႏိုင္စြမ္းမႈဟာ သူနာျပဳ ခ်ဳပ္ဆီမွာပဲရွိႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေမေမက လႊဲေျပာင္းယူခဲ့ပါတယ္။ ေဖေဖကလည္း အျပည့္အဝနဲ႔ အၿမဲတမ္းအျဖစ္ လႊဲေျပာင္းေပးျခင္းမ်ဳိး ပဲျဖစ္သင့္တယ္လုိ႔ ဆုံးျဖတ္ခဲ့ပါတယ္။

ေမေမလက္ထပ္ခ်ိန္မွာ အသက္ ၂၀ ေႏွာင္းပုိင္းအတြင္းမွာပါ။ ကုိယ္ဟန္ေက်ာ့ရွင္းလွ်က္ ယုံၾကည္ ခ်က္ခုိင္မာစြာ ေကာင္းမြန္တဲ့က်န္းမာေရးနဲ႔ ဘဝေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ့မႈမ်ားျဖင့္ လန္းဆန္းေနပါတယ္။ ေမေမဟာ အလွႀကီးလုိ႔ေတာ့ မဆုိသာပါဘူး။ ဘဲဥပုံမ်က္ႏွာေပါက္၊ က်ယ္ျပန္႔တဲ့မ်က္ခုံးနဲ႔ ႀကီးမားၿပီး အရည္လဲ့တဲ့ မ်က္ဝန္း၊ ပင္ကုိယ္ဟန္ပန္ အာ႐ံုနဲ႔ ခ်စ္ေမြးတုိ႔ေၾကာင့္ ေမေမဟာ ထူးထူးျခားျခား ဆြဲေဆာင္မႈ႐ိွသူတဦးျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္မဘခင္ကုိေတြ႕ ျမင္ရတဲ့အထိေတာ့ ေမေမဟာ သူ႔လုပ္ငန္းမွာပဲ အာ႐ံုဝင္ႏွစ္ျမဳပ္ေနလ်က္ပါ။ လက္ထပ္ေရးကိစၥကုိ အေလးထားပုံမ ေပၚပါဘူး။ ေမေမ့ရဲ႕အိမ္ေထာင္ သည္ဘဝကုိဝင္မယ္ဆုိတဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကုိ သူနာျပဳငယ္မ်ားက စိတ္အားထက္သန္စြာ မႀကိဳဆုိခဲ့ၾကပါဘူး။ ဗိုလ္ခ်ုပ္ေအာင္ဆန္းဟာ မ်ဳိးခ်စ္ပုဂၢိဳလ္တဦး သူရဲေကာင္းတဦးျဖစ္တာေတာ့မွန္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ မ်ဳိးခ်စ္ပုဂၢိဳလ္ သူရဲေကာင္းေတြဟာ လင္သားေကာင္းေတြေတာ့ ေသခ်ာေပါက္မျဖစ္တတ္ပါဘူး။ တကယ္လုိ႔ သူဟာ မယားကုိ႐ိုက္ႏွက္ႏွိပ္စက္တတ္သူျဖစ္ရင္ေကာ။ “မပူၾက ပါနဲ႔ေလ…တုိ႔ကုိ သူ႐ိုက္ရင္ သူ႔ကုိထားရစ္ခဲ့ၿပီး သူနာျပဳပဲျပန္လာလုပ္မွာပါ” လုိ႔ ေမေမက သူ႔ရဲ႕လုပ္ေဖာ္ကုိင္ဘက္အငယ္မ်ားကုိ ေျပာခ့ဲပါ တယ္။

ဆရာဝန္မ်ားဟာလဲ ေမေမလက္ထပ္မဲ့ကိစၥကုိ အားလုံးက အတူတကြမေပ်ာ္႐ႊင္ၾကပါ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကုိ သူတုိ႔ အမွန္တကယ္ေလးစားၾကပါတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္အေနနဲ႔ မယားေကာင္းကုိရထုိက္ေၾကာင္းလဲ သံသယမရွိၾကပါ။ ဒါေပမင့္ အရည္အခ်င္းအ႐ိွဆုံး အထက္တန္းသူနာျပဳတဦး ဆုံး႐ႈံး ရမဲ့အေရးမွာကေတာ့ ေက်နပ္ဝမ္းသာစရာေတာ့မဟုတ္လွပါ။ အထက္တန္းခြဲစိတ္ဆရာဝန္ႀကီးကေတာ့ အဘုိးအတန္ဆုံးခြဲစိတ္ခန္း လက္ ေထာက္တဦး ဆုံး႐ႈံးရၿပီလုိ႔ ညည္းတြားခဲ့ပါတယ္။ တူညီတဲ့အရည္အခ်င္းနဲ႔ ယုံၾကည္စိတ္ခ်ရမဲ့ အစားထုိးႏိုင္သူတဦးကုိေတြ႕ဘုိ႔ဆုိတာ အလြန္ခဲယဉ္းေၾကာင္းလဲ တတြတ္တြတ္ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ကၽြန္မမိဘမ်ားရဲ႕ မဂၤလာပြဲမတုိင္ခင္ညမွာ ေလယာဥ္ဗံုးႀကဲဒဏ္ေၾကာင့္ ေဆး႐ံုႀကီး တြင္ အေရးေပၚခြဲစိတ္မႈလုပ္ရပါတယ္။ သူနာျပဳမ်ားအေဆာင္မွာေနဆဲျဖစ္တဲ့ေမေမဟာ အိပ္ရာမွထၿပီး ခြဲစိတ္ခန္း ဝင္ကူခဲ့ရပါတယ္။ ခြဲစိတ္မႈၿပီးသြားေတာ့ အထက္တန္းခြဲစိတ္ဆရာဝန္ႀကီးက “သူကေတာ့ သူနာျပဳေတြအနက္ စံတင္ေလာက္သူပါပဲ။ လက္ထပ္ရက္ မတုိင္ခင္ ညမွာေတာင္ ညဥ့္နက္နက္အခ်ိန္တြင္ ခြဲစိတ္ခန္းဝင္ေပးရေသးတယ္ေနာ္”လုိ႔မွတ္ခ်က္ခ်ခဲ့ပါေသးတယ္။ ဆရာဝန္ႀကီးကပဲ ေမေမရဲ႕ဘဝ သစ္ရဲ႕ပထမေန႔ကုိ ရင္မဆုိင္ရမီ သြားအိပ္ေစခဲ့ပါတယ္။

ကၽြန္မဘခင္ အသတ္မခံရမီအထိ ကၽြန္မမိဘမ်ားမွာ အိမ္ေထာင္ေရးသက္တမ္း ၅ ႏွစ္ မျပည့္ခဲ့ပါ။ ကြၽန္မမိခင္က ႐ိုး႐ိုးေလးပဲ ကြၽန္မကုိေျပာ ခဲ့ပါတယ္။ သူတုိ႔ဇနီးေမာင္ႏွံႏွစ္ဦး အလြန္ေပ်ာ္ရႊင္စြာပဲ အတူတကြေပါင္းသင္းေနထုိင္ခဲ့ၾကပါတယ္…တဲ့။ သူတုိ႔ေပ်ာ္႐ႊင္စြာေနထုိင္ေကာင္း ေနထုိင္ခဲ့ေပမင့္ လြယ္ကူမႈမရွိတဲ့ သုိ႔မဟုတ္ ၿငိမ္းေအးမႈမ႐ိွ တဲ့အခ်ိန္မ်ားလည္း ရွိခဲ့ပါတယ္…တဲ့။ ကြၽန္မေဖေဖဟာ စစ္အတြင္းတပ္မေတာ္ရဲ႕ အႀကီးအကဲျဖစ္႐ုံသာမက ေနာက္ဆုံးအထိ လြတ္လပ္ေရးလႈပ္႐ွားမႈ ရဲ႕ အဦးဆုံးေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ပါတယ္။ ေဖေဖ့ရဲ႕ဘဝဟာ ၾကမ္းတမ္းကာ အႏၱရာယ္မ်ားလွပါတယ္။ ေမေမကေတာ့ ေၾကကြဲဘြယ္အဆုံးသတ္ခဲ့ရတဲ့အထိ မွ်ေဝခံစားခဲ့ပါတယ္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္
၂၀၁၂ ခု၊ ေမ ၂၇
မိုင္အိနိခ်ိ ေန႔စဥ္ - ဂ်ပန္

(၂၀၁၂ ေမ၊ ၂၇ ရက္ေန႔ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံထုတ္ မိုင္အိနိခ်ိသတင္းစာပါ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ Letter from Burma: Flowers in her hair 2 ေဆာင္းပါးကုိ ဘာသာျပန္ဆုိပါတယ္။)