Showing posts with label စာတမ္း. Show all posts
Showing posts with label စာတမ္း. Show all posts
Friday, January 27, 2017
တနသၤာရီတိုင္း စာတမ္းမူၾကမ္း
Tuesday, February 4, 2014
ဓါတု လက္နက္စက္ရံုမႈခင္း အေပၚ ဥပေဒေၾကာင္း သံုးသပ္ခ်က္
Legal analysis on Chemical Weapon Factory by Legal Aid Network
++++++++++++++++++++++++++++++++++++
ဓါတု လက္နက္စက္ရံုမႈခင္း အေပၚ ဥပေဒေၾကာင္း သံုးသပ္ခ်က္
မေကြးတိုင္း ေပါက္ျမိဳ ့နယ္တြင္ စစ္အစိုးရ တည္ေထာင္ထားေသာ လက္နက္စက္ရံုသတင္း ကို ယူနီတီ ဂ်ာနယ္တြင္ ေဖၚျပခဲ့သျဖင့္ သတင္းေထာက္ကိုလူေမာ္နိုင္အား ဖမ္းဆီးျပီး တရား၀င္လွ်ိဳ ့၀ွက္ခ်က္ ဥပေဒအရ ေဖေဖၚ၀ါရီလ (၁) ရက္ေန ့အေရးလိုက္သည့္အျပင္ အမႈေဆာင္အရာရွိခ်ဳပ္ ဦးတင့္ဆန္း နွင့္ အျခားသတင္းေထာက္ သံုးဦး တို ့အား ဆက္လက္ ဖမ္းဆီးထားသည့္ မႈခင္းနွင့္ စပ္လွ်ဥ္း၍[1] ဥပေဒေၾကာင္းအေျခခံမွလည္းေကာင္း၊ လူတဦး ခ်င္းစီ၏ အေျခခံအခြင့္အေရးျဖစ္သည့္ လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖၚခြင့္ ရွဳေဒါင့္နွင့္ တိုင္းျပည္၏ အက်ိဳးျဖစ္သည့္ တရား၀င္ လံုျခံဳမႈ ရွဳေဒါင့္ တို ့မွ လည္းေကာင္း ခ်ဥ္းကပ္သံုးသပ္ပါမည္။
ထိုကဲ့သို ့သတင္းစာဆရာမ်ားအား အေရးယူလိုက္ျခင္းမွာ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖၚခြင့္ကို ဆံုရွံဳးေစ သျဖင့္ ဒီမိုကေရစီကို ထိခိုက္ေစသည္ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ အဆိုပါသတင္းစာဆရာမ်ားသည္ တိုင္းျပည္၏ လွ်ိဳ ့၀ွက္ ခ်က္ကို ေဖၚထုတ္လိုက္သျဖင့္ တည္ဆဲဥပေဒကို ခ်ိဳးေဖါက္လိုက္ျခင္းျဖစ္သည္ ဟူ၍လည္း ေကာင္း အလြယ္တကူ နိဂံုးမခ်ဳပ္သင့္ပါ။ ပထမ တခုသည္ လူတဦးခ်င္းစီ၏ အခြင့္အေရးကို အဓိက ထားသည္။ ဒုတိယ တခုသည္ လူ ့အဖြဲ ့ အစည္းတရပ္လံုး၏ အက်ိဳးစီးပြားကို အဓိကထားသည္။ ဤနွစ္ခုကို မွန္ကန္စြာ ေပါင္းစပ္နိဂံုးခ်ဳပ္ အေျဖရွာရန္ လိုအပ္ လာသည္။
လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖၚခြင့္သည္ လူ ့အဖြဲ ့အစည္း၏ အသက္ေသြးေၾကာျဖစ္သည္။ သို ့ရာ တြင္ လြတ္ လပ္စြာထုတ္ေဖၚခြင့္သည္ အကန္ ့အသတ္မဲ ့မဟုတ္ပါ။ အကန္ ့အသတ္နွင့္ က်င့္သံုးရသည္။ တခ်ိန္တည္း၌ ကန္ ့ သတ္မႈ နည္းနုိင္သမွ် နည္းေအာင္ ၾကိဳးစားရသည္။[2] ကန္ ့သတ္မႈ နည္းေလေလ၊ လြတ္လပ္မႈ ပိုရေလေလျဖစ္သည္။ ရွိသင့္ ေသာ အကန္ ့အသတ္ေအာက္တြင္ ယူနီတီဂ်ာနယ္မွသတင္းစာဆရာမ်ားအား အေရးယူလိုက္ျခင္းျဖစ္ သလား၊ သို ့မဟုတ္ က်ယ္ျပန္ ့ျပီး ဒီမိုကေရစီ၏ အနွစ္ သာရ ကို ထိပါးေစနုိင္သည့္ အကန္ ့အသတ္ေအာက္တြင္ အေရးယူခံရ သလား ဟူသည္ကို ဆန္းစစ္ရန္ လိုအပ္လာသည္။
ဥေရာပ တိုက္၏ အဆင္းရဲဆံုးနိုင္ငံစာရင္း၀င္ အျဖစ္မွ ကမာၻ ့အခ်မ္းသာဆံုးနိုင္ငံစာရင္း ၀င္အျဖစ္သို ့ နွစ္ေပါင္း ရွစ္ဆယ္မွ်အတြင္းေျပာင္းလဲ သြားခဲ့ေသာဆြီဒင္ နုိင္ငံတြင္ လြတ္လပ္ထုတ္ေဖၚခြင့္ကို ကိုင္စြဲ၍ ဒီမိုကေရစီကို ေဖၚေဆာင္ေၾကာင္း ေက်ညာက်င့္သံုးသည္။ အက်ိဳးဆက္အေနျဖင့္ ရွင္းရွင္းလင္း လင္းရွိမႈကို ဆန္းစစ္ေဖၚထုတ္ေသာ နိုင္ငံတကာအဖြဲ ့အစည္း[3] ၏ အကဲျဖတ္ခ်က္အရ ဆြီဒင္နိုင္ငံသည္ ကမာၻေပၚတြင္ လာဘ္ စားမႈ အရွင္းလင္းဆံုးနိုင္ငံ မ်ားစာရင္းတြင္ ထိပ္ဆံုးပိုင္းမွ ပါေလ့ရွိျပီး ၂၀၁၃ ခုနွစ္တြင္ ဖင္လန္ နိုင္ငံနွင့္ ပူးတြဲ ၍ တတိယ ေနရာတြင္ ရွိသည္။ လာဘ္စားမႈ အရွင္းလင္းဆံုးနိုင္ငံမ်ားအနက္ ပထမ ေနရာတြင္ ပူးတြဲရွိေနသူ မ်ားမွာ ဒိန္းမတ္ နွင့္ နယူးဇီလန္ တို ့ ျဖစ္သည္။
လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖၚခြင့္ကို က်င့္သံုးခြင့္အမ်ားဆံုးရေနေသာ ဆီြဒင္နိုင္ငံမွာပင္ လက္နက္ စက္ရံု ေပါင္း ေျမာက္မ်ားစြာရွိသည္။ လက္နက္မ်ား၊ လက္နက္ထုတ္လုပ္ေရး နည္းပညာမ်ား ကို အျခားနိုင္ငံ မ်ားသို ့ေရာင္းခ် ကာ ၀င္ေငြရွာသည္။ ယင္းတို ့သည္ နိုင္ငံ၏တည္ဆဲဥပေဒအရ[4] ေယဘုယ်အားျဖင့္ လွ်ိဳ ့၀ွက္သတင္း[5] မ်ားျဖစ္သည္။ သတင္းစာ၊ ဂ်ာနယ္၊ မဂၢဇင္းမ်ားတြင္ ေဖၚျပ ပံုနွိပ္ထုတ္ေ၀ ျဖန္ ့ခ်ီ ခြင့္မရွိ။ ဥပေဒအရ အေရးယူ အျပစ္ေပးခံရေပမည္။ သူလွ်ိဳလုပ္မႈ[6] သို ့မဟုတ္ သူလ်ွိဳလုပ္ရန္ အားထုတ္မႈသည္ ၾကီးေလးသည့္ ရာဇ၀တ္မႈ က်ဴးလြန္ရာေရာက္သည္။
၂၀၁၂ ခုနွစ္မတ္လတြင္ ဆြီဒင္နိုင္ငံမွ လက္နက္ထုတ္လုပ္ သည့္ နည္းပညာမ်ားကို အသံုးခ် ကာ ေဆာ္ဒီအာေရးဗီးယားနိုင္ငံသို ့သြားေရာက္ျပီး လက္နက္စက္ရံုတည္ေပးရန္ ဆြီဒင္ အစိုးရ၏ အားထုတ္မႈကို ဆြီဒင္ ေရဒီယိုသတင္းေထာက္သံုးဦး[7] က ေဖၚထုတ္ေရးသားခဲ့သည္။ ယင္းမွာ အစိုးရ၏ ကာကြယ္ေရးမူ၀ါဒ[8] နွင့္ ဆိုင္ေသာ လွ်ိဳ ့၀ွက္သတင္းျဖစ္သည္။ သတင္းေထာက္မ်ားမွာ သူလွ်ိဳလုပ္မႈျဖင့္အေရးယူမခံရသည့္ အျပင္ ၂၀၁၃ ခုနွစ္ ဧျပီလ တြင္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈအေပၚအေျခခံသည့္ သတင္းပညာဆု[9] ရရွိသြားၾကသည္။[10]
ယူနီတီ ဂ်ာနယ္မွ သတင္းေထာက္အေပၚ စြဲဆိုထားသည့္ တရား၀င္လွ်ိဳ ့၀ွက္ခ်က္ ဥပေဒ[11] ပုဒ္မ ၃ (၁) မွာ သူလွ်ိဳလုပ္မႈ[12] ျဖစ္သည္။ ပုဒ္မ (၉) သည္ အားထုတ္မႈျဖစ္သည္။ ျဗိတိသွ်အုပ္စိုးသည့္ ေခတ္ ၁၉၂၃ ခုနွစ္တြင္ ယင္းဥပေဒကို အိႏၵိယ နွင့္ ျမန္မာ နွစ္နိုင္ငံ လံုးတြင္ ျပဌာန္းက်င့္သံုးခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ယင္းသို ့က်င့္သံုးပံုျခင္း အတူ တူ လူ ့အဖြဲ ့အစည္းေနာက္ခံကြာျခားေသာ အခါ အိႏၵိယ နုိင္ငံက ျမန္မာနိုင္ငံထက္မ်ားစြာသာလြန္ေၾကာင္းေတြ ့နိုင္သည္။ အိႏၵိယတြင္ ဒီမိုကေရစီကိုတန္ဘိုးထားသည့္အျပင္ လြတ္လပ္ေသာ တရားစီရင္ေရးစနစ္ လြန္စြာအားေကာင္းသည္။ တရား၀င္လွ်ိဳ ့၀ွက္ခ်က္ ဥပေဒ ကို ခ်ိဳး ေဖါက္ေၾကာင္းျဖင့္ အိႏၵိယ အစိုးရက သတင္းေထာက္ ဂီလာနီ ဆိုသူအား ၂၀၀၂ ခုနွစ္ ဇြန္လတြင္ တရား စြဲခဲ့ေသာ္လည္း ခုနွစ္လခန္ ့အခ်ဳပ္နွင့္ရင္ဆိုင္ခဲ့ရျပီးေနာက္ အမႈကို ျပန္လည္ရုပ္သိမ္းေပး လိုက္သည္။[13]
“တရား၀င္လွ်ိဳ ့၀ွက္ခ်က္ ဥပေဒဟာ အလြန္ေရွးက်လြန္းတယ္။ လွ်ိဳ ့၀ွက္ခ်က္ ဆိုတာကို အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆိုခ်က္ မရွင္းလင္းဘူး။ ျဗိတိန္မွာ ၁၉၈၉ ခုနွစ္မွာ အဲဒီဥပေဒကို ဖ်က္သိ္မ္း ခဲ့ျပီး လံုး၀ ကြဲျပားတဲ့ဥပေဒကို က်င့္သံုး ေနျပီ။ ဒီဥပေဒကို အိႏၵိယမွာ တစစီဖ်က္ပစ္သင့္ေနျပီ” ဟု ဂီလာနီက ေျပာခဲ့သည္။[14] ျမန္မာနိုင္ငံတြင္လည္း အလားတူ သံုးသပ္ရမည္ မုခ်ျဖစ္သည္။
ျဗိတိန္ုနိုင္ငံတြင္ အမ်ားျပည္သူ အက်ိဳးစီးပြားေဖၚထုတ္ခြင့္ဥပေဒ ကို ၁၉၉၈ ခုနွစ္တြင္ ျပဌာန္းခဲ့ သည္။[15] ၄င္းအရ ဆိုလွ်င္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ပ်က္စီးေစမႈနွင့္ ရာဇ၀တ္ျပစ္မႈ စသည္တို ့နွင့္ စပ္လွ်ဥ္း၍ ေဖၚထုတ္ ျခင္းအား အကာအကြယ္ေပးေၾကာင္း ျပဌာန္းထားသည္။ ယင္းဥပေဒတြင္ ပုဂၢိဳလ္ေရး အကာအကြယ္ေပးမႈမ်ားနွင့္ စပ္လွ်ဥ္း၍ အျငင္းပြားမႈမ်ားရွိခဲ့သျဖင့္ ျပင္ဆင္မႈမ်ားျပဳခဲ့ရေသာ္လည္း ဥပေဒ အရ တာ၀န္ရွိမႈကို ခ်ိဳးေဖါက္ျခင္းကဲ့သို ့ ေသာ အမ်ား ျပည္သူအက်ိဳးစီးပြားကို ဦးတည္သည့္ ေဖၚထုတ္မႈကိုမူ ဆက္လက္အတည္ျပဳျပဌာန္းထားသည္။[16]
ျမန္မာနိုင္ငံ၏ တည္ဆဲ တရား၀င္လွ်ိဳ ့၀ွက္ခ်က္ ဥပေဒ၏ မိခင္ျဖစ္သည့္ ျဗိတိန္ နိုင္ငံတြင္ ယင္းဥပေဒ ထက္မ်ားစြာပိုေကာင္းေသာ 1989 ခုနွစ္ ဥပေဒ[17] ကိုသာမက အမ်ားျပည္သူ အက်ိဳးစီးပြားေဖၚ ထုတ္ခြင့္ဥပေဒ ကိုပါ ၁၉၉၈ ခုနွစ္တြင္ ျပဌာန္းခဲ့သည္။ ယင္းကို ၂၀၁၃ ခုနွစ္ နို၀ဘၤာလ ၂၉ ရက္ေန ့တြင္ေနာက္ဆံုး ျပင္ဆင္ခဲ့သည္။ ထို ့အျပင္ ၂၀၀၀ ခုနွစ္တြင္ သတင္း လြတ္လပ္မႈဥပေဒကိုပါ ျပဌာန္းခဲ့ျပန္သည္။[18] ယင္းသို ့ျဖင့္ လြတ္လပ္ စြာ ထုတ္ ေဖၚခြင့္သည္ ပို၍ အားေကာင္းလာခဲ့သည္။ အိမ္နီးျခင္း ျဖစ္သည့္ ထိုင္းနိုင္ငံမွာပင္ ၂၀၁၀ ခုနွစ္ တရား၀င္သတင္း ဆိုင္ရာ ဥပေဒေပၚေပါက္လာျခင္းျဖင့္ ျပည္သူလူထု၏ သိရွိခြင့္[19] ကို မ်ားစြာပို၍ အားျဖစ္ေစသည္။
ျမန္မာနိုင္ငံတြင္မူ လြန္ခဲ့ေသာ နွစ္ေပါင္း ၉၁ နွစ္က ျပဌာန္းခဲ့သည့္ ဥပေဒေဟာင္းၾကီးကို ယေန ့တိုင္ သံုးစြဲ ေနဆဲ ျဖစ္သည္။ ျဗိိတိန္နိုင္ငံကဲ့သို ့ အမ်ားျပည္သူ အက်ိဳးစီးပြားေဖၚထုတ္ခြင့္ဥပေဒ သာ ရွိမည္ဆိုပါက ဓါတု လက္နက္မ်ား ထုတ္လုပ္ေနသည္ဟု ယူဆနိုင္သည့္ လက္နက္စက္ရံု အေၾကာင္း ေဖၚထုတ္ေရးသားေသာ ယူနီတီ
ဂ်ာနယ္မွ သတင္းေထာက္မ်ားသည္ ဆြီဒင္ေရဒီယိုမွ သတင္းေထာက္မ်ား ဆုရသကဲ့သို ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈအေပၚ အေျခခံသည့္ သတင္းပညာဆု ရရွိၾကေပမည္။ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရ အေနျဖင့္ နိုင္ငံတကာဥပေဒအရတာ၀န္ရွိမႈအေပၚ လိုက္နာမႈရွိမရွိ စံုစမ္းစစ္ေဆး ေဖၚထုတ္နိုင္ရန္ ၾကိဳးစား ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ယင္း မွာ အဘယ္နည္း။
ဓါတုလက္နက္ ထုတ္လုပ္မႈကို နိုင္ငံတကာ ဥပေဒအရ တားျမစ္ထားသည္။[20] ဤသည္ကို တကမာၻ လံုးရွိ နိုင္ငံအားလံုးလိုက္နာၾကရသည္။ သို ့ျဖစ္၍ ယင္းနွင့္စပ္ဆိုင္သည့္ သတင္းအား တိုင္းျပည္ ၏ တရား၀င္လွ်ိဳ ့၀ွက္ ခ်က္ အေနျဖင့္လည္းေကာင္း၊ တိုင္းျပည္ကာကြယ္ေရး နွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ သတင္း အေနျဖင့္လည္းေကာင္း ဖံုးကြယ္ ထားခြင့္မရွိပါ။ ယင္းသို ့ျဖစ္ပါက ေနာင္နွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာျပီးေနာက္တြင္ ဆီးရီးယားနိုင္ငံတြင္ အာဆတ္အစိုးရ ထုတ္ လုပ္ ခဲ့သည့္ ဓါတုလက္နက္စက္ရံုမ်ားအား ကုလသမဂၢက ၾကီးၾကပ္ျပီးဖ်က္ဆီးပစ္ရသည့္ အေနအထားမ်ိဳးကဲ့သို ့ ေရာက္သြားနိုင္သည္။ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ ၂၀၁၁ ခုနွစ္ အထူးရံပံုေငြ ဥပေဒအရ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္သည္ မည္သည့္ အဖြဲ ့အစည္း၏ စာရင္းစစ္ေဆးမႈမွ် ခံယူစရာမလိုဘဲ တိုင္းျပည္ဘ႑ာေငြမ်ားအား ထင္သလို အသံုးခ်ခြင့္ရေနသည္။ ယင္းေငြမ်ားကို ဓါတုလက္နက္ စက္ရံုအတြက္သံုးေနမည္ဆိုလွ်င္လည္း မည္သူမွ် မသိနိုင္။ လူ ့အဖြဲ ့အစည္းေနာက္ခံ သည္ အေမွာင္ဖံုးေနဆဲျဖစ္သျဖင့္ အမွန္တရားေဖၚထုတ္ရန္ၾကိဳးပမ္းမႈမ်ား ရွိေနသည္မွာ သဘာ၀က်သည္။
ယူနီတီ ဂ်ာနယ္မွ သတင္းေထာက္မ်ားသည္ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖၚခြင့္ကို လူတဦးခ်င္း အေနျဖင့္ ရိုးရိုးက်င့္သံုး ေနျခင္း မဟုတ္။ Investigative Journalism ဟုေခၚသည့္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ အေပၚ အေျခခံသည့္ သတင္း ပညာ ကို အသံုးျပဳ ကာ တိုင္းျပည္လူထု အက်ိဳးစီးပြားကို ေဖၚေဆာင္ရန္ၾကိဳးပမ္း ေနၾကျခင္းျဖစ္ပံုရသည္။ ယင္းသို ့ျဖစ္ ပါက ယူနီတီ ဂ်ာနယ္သည္ သတင္းေခတ္တေခတ္ကို စတင္ဦးေဆာင္ ေနျခင္းဟု အသိအမွတ္ျပဳရပါမည္။ စံုစမ္းစစ္ ေဆးမႈ အေပၚ အေျခခံသည့္ သတင္းပညာကို လိုက္စားေသာ နိုင္ငံသားသတင္းသမားမ်ား[21] အေျမာက္အမ်ားေပၚလာ ပါက လူ ့အဖြဲ ့အစည္းအေျပာင္းအလဲကို ၾကီးမားစြာ အေထာက္အပံ့ျဖစ္ပါမည္။
၂၀၀၈ ဖြဲ ့စည္းပံုေပၚအေျခခံတည္ေဆာက္ထားေသာ လႊတ္ေတာ္မွာမူ လူ ့အဖြဲ ့အစည္းကို စစ္မွန္ ေသာ လမ္းေၾကာင္းသို ့ဦးတည္ေျပာင္းလဲနိုင္စြမ္း ရာနုန္းျပည့္ကင္းမဲ့လွ်က္ရွိသည္။ ၁၉၇၅ ခုနွစ္ နိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရး ဥပေဒအပါအ၀င္ စစ္အာဏာရွင္အစိုးရအဆက္ဆက္ ျပဌာန္းခဲ့သည့္ မည္သည့္ မတရားဖိနွိပ္သည့္ ဥပေဒတခု တေလ ကို မွ် မရုပ္သိမ္းနိုင္။ ဒီမိုကေရစီ၏ အသက္ေသြးေၾကာ ျဖစ္ေသာ အေျခခံလြတ္လပ္မႈ အခြင့္အေရးသံုးရပ္ (လြတ္လပ္ စြာထုတ္ေဖၚခြင့္၊ စည္းရံုးခြင့္ စုေ၀းခြင့္၊ အသင္းအဖြဲ ့ဖြဲ ့ စည္းခြင့္) တို ့ကိုအာမခံေပးနိုင္သည့္ ဥပေဒမ်ားအား မျပ ဌာန္း နိုင္ရံုသာမက ၁၉၂၆ ခုနွစ္ အလုပ္သမားသမဂၢ ဥပေဒကဲ့သို ့ ျဗိတိသွ်ကိုလိုနီေခတ္က က်န္ရစ္ခဲ့ သည့္ ဥပေဒအေမြ ေကာင္းမ်ားကို ဖ်က္ပစ္ခဲ့သည္။ လြတ္လပ္ေရးရစေခတ္က စည္းရံုးခြင့္၊ စုေ၀းခြင့္မ်ားအား ေအာင္ျမင္စြာက်င့္သံုးခြင့္ရ ခဲ့ သည့္ ရဲဥပေဒမ်ားအား ေခ်ာင္ထိုးထားျပီး မတရားဖိနွိပ္သည့္ ၂၀၁၁ ခုနွစ္ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ စုေ၀းခြင့္ နွင့္ စီတန္းလွည့္လည္ ခြင့္ ဥပေဒကို ျပဌာန္းခဲ့သည္။ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖၚခြင့္ကို အေထာက္အပံ့ျဖစ္ေစရန္ တရား၀င္ သတင္းဆိုင္ရာ ဥပေဒ မ်ိဳးကို ျပဌာန္းေပးရန္ မည္သည့္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ကမွ် မျမြက္ဟၾကရံုသာမက ျဗိတိသွ်ကိုလိုနီေခတ္က က်န္ခဲ့ သည့္ ဥပေဒအေမြဆိုးျဖစ္ေသာ ၁၉၂၃ ခုနွစ္ တရား၀င္ လွ်ိဳ ့၀ွက္ခ်က္ ဥပေဒကို ပယ္ဖ်က္ရုပ္သိမ္းရန္ သို ့မဟုတ္ အစားထိုးရန္ မည္သူကမွ် အဆိုတင္သြင္းျခင္းမရွိ။
ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ရန္ လူထုထံမွ အၾကံေပးစာ မ်ား ရရွိသည္ဟု ဆိုေသာ္လည္း ၂၀၀၈ ဖြဲ ့စည္းပံုသည္ ဖက္ဒရယ္အေျခခံလမ္းေၾကာင္းနွင့္ ကင္းလြတ္လွ်က္ရွိေၾကာင္း မည္သည့္ လႊတ္ေတာ္အမတ္မွ် မေဆြးေႏြးရဲၾက။ ၂၀၁၂ ခုနွစ္ နို၀ဘၤာလ (၂) ရက္ေန ့တြင္ ဖက္ဒရယ္ ဥပေဒေရးဆြဲရန္ ဦးတီခြန္ျမတ္ နွင့္ ေဒၚနန္း၀ါနုတို ့အား တာ၀န္ေပးေၾကာင္း မိန္ ့မိန္ ့ၾကီး ေၾကျငာခဲ့သည့္ လႊတ္ေတာ္ဥကၠဌ ဦးေရႊမန္း သည္ မသိျခင္ေယာင္ေဆာင္လွ်က္ရွိသည္။ ဖက္ဒရယ္ ဥပေဒသည္ ဘယ္ေရာက္ေနသည္ မသိ။ ဥပေဒ အထက္မွာ လႊတ္ေတာ္ ရွိတယ္ ဟူ၍ ကလိရံုမွ် ကလိခဲ့သည့္ ေဒါက္တာဆိတ္ဖြား ဆိုသူအား ရွဴးရွဴးရွားရွားလုပ္ကာ ခုတ္မယ္၊ ထစ္ မယ္၊ ပါးပါးလွီးမယ္ ၾကိမ္း၀ါးခဲ့ၾကေသာ လႊတ္ေတာ္သည္ ယခုေတာ့ သူတို ့နွင့္ မဆိုင္သေယာင္ျပဳေနသည္။
“ဘယ္နိုင္ငံေရးပါတီကိုမွ် ဂရုမစိုက္၊ အစိုးရကို အတိုက္အခံလုပ္တဲ့ နိုင္ငံေရးသမားေတြကို ေထာင္ခ် ပစ္မယ္။” ဟူ၍ အသားလြတ္ ၾကိမ္းေမာင္းျခိမ္းေျခာက္ေနေသာ နယ္လွည့္ပါးရိုက္၀န္ၾကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဟာင္းအုန္းျမင့္ အား အေရးယူရန္ ေ၀းစြ။ လႊတ္ေတာ္က မသိေယာင္ျပဳလွ်က္ရွိသည္။ အနည္းအပါး ေ၀ဘန္ေျပာဆိုမည္လားဟူေသာ ေျမွာ္မွန္းခ်က္ကေလးျဖင့္ ဒီဗြီဘီ သတင္းေထာက္က အင္တာဗ်ဴးေသာအခါ လႊတ္ေတာ္အမတ္တဦးက “ပန္းနဲ ့ေပါက္ သလာက္ဘဲ သေဘာ ထားပါတယ္။” ဟူ၍ မခို ့တရို ့အျပံဳးျဖင့္ ျပန္ၾကားခဲ့သည္။
လႊတ္ေတာ္အမတ္ဟူသည္ ပုဂၢိဳလ္ တဦးအေနျဖင့္ မိမိ၏ ခံစားခ်က္ကို ေရွ ့တန္းတင္ေျပာရန္မဟုတ္။ လူ ့အဖြဲ ့အစည္း ေလွ်ာက္သင့္သည့္ လမ္းေၾကာင္း ကို ဦးတည္၊ လူထု၏ နစ္နာမႈကို ကိုယ္စားျပဳဖြင့္ခ်ကာ၊ တရားမႈ အတြက္ တိုက္ပြဲ၀င္ရန္ တာ၀န္ရွိသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေဟာင္းအုန္းျမင့္ သည္ ဒီမိုကေရစီကို အတိအလင္း ေစာ္ကားေန ျခင္းျဖစ္သည္။ ယင္းမွာ လူထုကို ေစာ္ကားျခင္းျဖစ္သည္။ လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖၚခြင့္ကို တလြဲ အသံုးခ်ေနျခင္း လည္း ျဖစ္သည္။ ၂၀၀၈ ဖြဲ ့စည္းပံုေအာက္တြင္ လြတ္ လပ္စြာ ထုတ္ေဖၚခြင့္ ဆိုသည္မွာ အစိုးရအာဏာပိုင္ မ်ားထံတြင္သာ ရွိေၾကာင္း သက္ေသျပေနျခင္းျဖစ္သည္။ ဤသည္ကို မေဖၚထုတ္ဘဲ “ပန္းနဲ ့ေပါက္ သလာက္ဘဲ သေဘာ ထားပါ တယ္။” ဟူ၍ ေခါင္းစင္းခံေပးေနေသာ လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားသည္ စနစ္ေဟာင္းကို ေျပာင္းနိုင္ဘြယ္မရွိပါ။
လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖၚခြင့္ကို အေထာက္အပံ့ျဖစ္ေစမည့္ ဥပေဒသစ္မ်ား ျပဌာန္းေပးရန္ ေ၀း၍ မတရားဥပေဒျဖင့္ အေရးယူခံေနရေသာ ယူနီတီ ဂ်ာနယ္မွ သတင္းေထာက္မ်ားမႈခင္းကိုလည္း လႊတ္ေတာ္အတြင္း မည္သည့္ ေဆြးေႏြးမႈမွ်မျပဳ။ ၂၀၀၈ ဖြဲ ့စည္းပံုေအာက္တြင္ ဦးေရႊမန္းေခါင္းေဆာင္လွ်က္ရွိ ေသာ လႊတ္ေတာ္သည္ မည္သို ့လွ်င္ လူ ့အဖြဲ ့အစည္းကို ေျပာင္းလဲနိုင္မည္နည္း။
၁၉၉၈ ခုနွစ္တြင္ အင္ဒိုနီးရွားနုိင္ငံ ဒီမိုကေရစီ သို ့ေျပာင္းသြားျခင္းမွာ လႊတ္ေတာ္က ဦးေဆာင္စတင္ ခဲ့ျခင္း မဟုတ္ပါ။ အစိုးရ၏ လူ ့အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖါက္မႈမ်ားကို လူထုအသင္းအဖြဲ ့မ်ားက ေဖၚထုတ္ရာတြင္ သတင္းမီဒီ ယာမ်ားက တက္တက္ၾကြၾကြပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၾကသည္။ အမွန္တရားကို ေဖၚထုတ္ၾကသည္။ ဥပေဒေရးရာ အဖြဲ ့ အစည္းမ်ားက ပံ့ပိုးေပးၾကသည္။ ယင္း၏ အက်ိဳးဆက္အေနျဖင့္ ေက်ာင္းသားမ်ား၊ အေျခခံလူထုမ်ား၊ နိဳင္ငံေရး အင္အားစုမ်ား ပါ၀င္သည့္ လူထုလႈပ္ရွားမႈၾကီး ေပၚေပါက္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ဆယ္ဂဏန္းတခ်ိဳ ့မွ် အေရအတြက္ ရွိသည့္ စစ္ဗိုလ္မ်ား အင္ဒိုနီးရွားလႊတ္ေတာ္မွ ထြက္ေတာ္မူ နန္းကခြါခဲ့ရသည္။ လတ္တေလာ ျမန္မာနိုင္ငံ အေျခအေန တြင္ သတင္းမီဒီယာမ်ားသည္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ အေပၚ အေျခခံသည့္ သတင္းပညာ ကို ယခုထက္ပို၍ အသံုးျပဳလာၾက မည္ဆိုလွ်င္ ယင္းသို ့ေျမွာ္လင့္ဘြယ္ရွိလာနိုင္သည္။
ယခုအျငင္းပြားသည့္ လက္နက္စက္ရံုမွာ လက္ရွိသမတ ဦးသိန္းစိန္ က နအဖစစ္အစိုးရ၏ ၀န္ၾကီး ခ်ဳပ္အေနျဖင့္ တိုင္းျပည္ကို အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့စဥ္က တည္ေဆာက္ထားခဲ့သည့္ စက္ရံုျဖစ္သည္။ ယူနီေဖါင္း ခြ်တ္၊ အရပ္၀တ္ ေျပာင္းကာ သမတ တာ၀န္စတင္ယူခဲ့စဥ္က ရွင္းရွင္းလင္းလင္းရွိမႈ [22] နွင့္ တာ၀န္ခံမႈ [23] ဟူ ေသာ စကားလံုးမ်ားကို ရႊန္းရႊန္းေ၀ေအာင္ သံုးခဲ့သူျဖစ္၏။ သို ့ျဖစ္ပါလွ်က္ ၄င္းသည္ လူ ့အဖြဲ ့အစည္း ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ရွိေစရန္ ပံ့ပိုးကူညီ ေနေသာ ယူနီတီ ဂ်ာနယ္မွ သတင္းေထာက္မ်ားကို အဘယ္ေၾကာင့္ အေရးယူေနသနည္း။ အေျပာတျခား၊ အလုပ္ တလြဲျဖစ္သည္။ အရပ္၀တ္ေျပာင္းထားျခင္းမွာ ၀ိုင္အရက္ေဟာင္းကို ပုလင္းသစ္ထဲ သို ့ထည့္ထားျခင္းသာျဖစ္ေၾကာင္း ပို၍ထင္ရွားလာသည္။ ယင္းသို ့မဟုတ္ဟု ဆိုပါက ယူနီတီဂ်ာနယ္မွ သတင္းေထာက္မ်ားအား ဖမ္းဆီး အေရးယူထား ရာမွ ခ်က္ျခင္းလႊတ္ေပးျပီး အျငင္းပြားလက္နက္စက္ရံုမွာ ဓါတုလက္နက္ စက္ရံုမဟုတ္၊ ရိုးရိုး စက္ရံုသာျဖစ္ေၾကာင္း၊ မယံုလွ်င္ နုိင္ငံတကာမွ အခ်ိန္မေရြးလာေရာက္ စစ္ေဆးနိုင္ေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ လိုက္ရံုမွ် နွင့္ ဤျပသနာျပီးဆံုး သြားပါမည္။
ျမန္မာနိုင္ငံသည္ အေမွာင္ဖံုးေနသည့္ စစ္အာဏာရွင္အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ဆယ္စုနွစ္ ငါးစုေက်ာ္ ျဖတ္သန္းခဲ့ ရေသာ နိုင္ငံျဖစ္သည္။ အလင္းေခတ္ကို ေရာက္ရန္ သတင္းေထာက္မ်ားအပါအ၀င္ အေျခခံလူထုမ်ားသည္ နည္း ေပါင္းစံုနွင့္ ဆက္လက္ၾကိဳးပမ္း ေန ၾကဆဲျဖစ္သည္။ အလင္းေခတ္ကို မေရာက္ေသးသည္မွာ အတိအက်ျဖစ္သည္။ ဒီမိုကေရစီေရး အသြင္ကူးေျပာင္းမႈ ဟူသည္မွာ အမည္ခံမွ်သာ ျဖစ္ေနျပီး ယင္းေအာက္တြင္ စစ္အာဏာ ရွင္စနစ္ ၾကီးထြားေအာင္သာ ေဖၚေဆာင္ျခင္း ခံေနရသည္။ သာဓက ျဖစ္ရပ္အေတာ္မ်ားမ်ားကို ေထာက္ျပ လွ်က္ “သတင္းစာ၊ ဂ်ာနယ္ေတြ လြတ္လပ္ခြင့္ရလာ တယ္ဆိုတာ အာဏာပိုင္ေတြ ၾကိဳက္တာေတြ ေရးေန ၾကလို ့ပါဗ်ာ။” ဟူ၍ လက္ရွိ ျပည္တြင္းသတင္းေထာက္ တဦးက ေျပာဘူးသည္။
မည္သို ့ပင္ျဖစ္ေစ၊ ေရးခြင့္ရ ေျပာခြင့္ရသမွ်ေလးကို အသံုးခ်လွ်က္ ရိုးရိုးသတင္းမ်ားကို လိုက္လံစု ေဆာင္းေဖၚျပေနရာမွ တဆင့္ျမွင့္ျပီး စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ အေပၚ အေျခခံသည့္ သတင္းပညာကို အသံုးခ်ကာ ရွင္းရွင္းလင္း လင္း ရွိသည့္ လူ ့အဖြဲ ့အစည္းျဖစ္လာနိုင္ေရးအတြက္ ပိုင္းျခားေ၀ဘန္သံုးသပ္ခ်က္မ်ားတိတိပပ လုပ္လာသည့္ သတင္း သမားမ်ားအား ေလးစားရပါမည္။
ရွင္းရွင္းလင္းလင္းရွိမႈကို ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသည့္ နိုင္ငံတကာ အဖြဲ ့အစည္းၾကီးက ေဖၚျပသည့္ ၂၀၁၃ ခုနွစ္အတြက္ လာဘ္စားမႈ အကင္းစင္ဆံုးနိုင္ငံမ်ားစာရင္းတြင္ ဒိန္းမတ္နိုင္ငံနွင့္ ယွဥ္ တြဲ၍ ပထမေနရာရ သည္ မွာ နယူးဇီလန္နိုင္ငံျဖစ္သည္။ ယင္းနိုင္ငံတြင္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ အေပၚ အေျခခံသည့္ သတင္းပညာ အားေကာင္းသည္။ နစ္ကီ ေဟဂါ [24] ကဲ့သို ့ သတင္းေထာက္မ်ားနံမည္ၾကီးသည္။ ျမန္မာနိုင္ငံကဲ့သို ့ပင္ နယူးဇီလန္နိုင္ငံတြင္ (၁၉၅၁ ခုနွစ္) တရား၀င္လွ်ိဳ ့၀ွက္ခ်က္ဥပေဒ မ်ိဳးရွိေသာ္လည္း ၁၉၈၂ ခုနွစ္၌ တရား၀င္သတင္း ဆိုင္ရာ ဥပေဒျပဌာန္းျပီးေနာက္တြင္ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖၚ ခြင့္ အဆမ်ားစြာ ပိုရလာခဲ့သည္။ ျမန္မာနိုင္ငံကဲ့သို ့အာဏာပိုင္မ်ားလာဘ္စားရာတြင္ ထိပ္ဆံုး တန္းေနရာတြင္ပင္ ရွိေန ေသးသည့္ တိုင္းျပည္၌ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ အေပၚ အေျခခံသည့္ သတင္းပညာ[25] ဖြံ ့ျဖိဳးလာမွသာ ဥပေဒစိုးမိုးေရး အတြက္ အေထာက္အပံ့ျဖစ္ေစျပီး စစ္အာဏာရွင္စနစ္ သက္ဆိုးရွည္ေအာင္ စီမံလုပ္ေဆာင္ေနမႈမ်ား၊ အာဏာအလြဲသံုးစား မႈမ်ား၊ လာဘ္စားမႈမ်ား တေျဖးေျဖးေလ်ာ့ပါးသြားေစကာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ရွိသည့္ အလင္း ေခတ္သို ့တည္နုိင္ပါ မည္။
ယင္းအတြက္ မည္သည့္ျပစ္မႈမွ် က်ဴးလြန္ျခင္းမရွိေသာယူနီတီဂ်ာနယ္မွ ဖမ္းဆီးအေရးယူခံ သတင္း သမားမ်ား အားလံုးအား ခြ်င္း ခ်က္မရွိ ျပန္လႊတ္ေပးရန္ အာဏာပိုင္မ်ား အား ဥပေဒအေထာက္အကူျပဳကြန္ယက္က ေတာင္းဆိုလိုက္သည္။ ၄င္းတို ့လြတ္ေျမာက္လာေရးအတြက္ ေအာက္ပါ အင္အားစုမ်ားအေနျဖင့္ တခဲနက္ စုေပါင္း လႈပ္ရွားၾကရန္လည္း အေလးအနက္ ေမတၱာရပ္ခံပါသည္။
(၁) တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ ့အစည္းမ်ား။
စစ္အစိုးရမ်ားသည္ ဓါတု လက္နက္ ထုတ္လုပ္သံုးစြဲခဲ့သည့္ သာဓကမ်ားအား ကရင္ျပည္နယ္ နွင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္ တိုက္ပြဲမ်ားအတြင္း တစံုတရာ ေတြ ့ၾကံဳခဲ့ရသည္။ စစ္အစိုးရအဆက္ဆက္သည္ မည္သည့္ နုိင္ငံျခား တိုင္းျပည္နွင့္မွ် စစ္ခင္းခဲ့ျခင္းမရွိ။ စစ္ခင္းနုိင္ဘြယ္အေျခအေနလည္း မရွိ။ ဓါတု လက္နက္ထုတ္လုပ္သည့္ သတင္းမွန္လွ်င္ ယင္းလက္နက္မ်ားမွာ တိုင္းရင္းသား ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ ့အစည္းမ်ားကို ေခ်မႈန္းရန္မွ တပါး အျခားမရွိ။
ယူနီတီ ဂ်ာနယ္မွ သတင္းထြက္ေပၚလာျခင္းျဖင့္ ယင္းလုပ္ငန္းစဥ္ စီမံခ်က္ကို တစံုတရာ အဟန္ ့အတားျဖစ္ေစ နိုင္သည္။
(၂) ဒီမိုကေရစီ အင္အားစုမ်ား
လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖၚခြင့္သည္ ဒီမိုကေရစီ ၏ အသက္ေသြးေၾကာျဖစ္သည္။ နိုင္ငံတကာ ဥပေဒ၏ စိုးမိုးမႈေအာက္တြင္ ဓါတုလက္နက္ကင္းစင္ေသာ နိုင္ငံအေနျဖင့္ ရပ္တည္နိုင္ရန္ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖၚခြင့္ ကို သံုးစြဲကာ အမွန္တရားကို ေဖၚထုတ္ရန္ ၾကိဳးစားေသာ ယူနီတီ ဂ်ာနယ္မွ သတင္းေထာက္မ်ား ခြ်င္းခ်က္မရွိ လြတ္ ေျမာက္လာေရး အတြက္ ၾကိဳးပမ္းေပးသင့္ပါသည္။
(၃) ဥပေဒပညာရွင္မ်ား နွင့္ လူထုအသင္းအဖြဲ ့မ်ား
ဤမႈခင္းမ်ိဳးအား လူ ့အလႊာအလုိက္ အက်ိဳးသက္ေရာက္ေစနိုင္သည့္ မႈခင္း[26] ဟူ၍ နိုင္ငံတကာ တြင္ သတ္မွတ္ၾကပါသည္။ ဆိုလိုသည္မွာ ဤကဲ့သို ့အခ်က္အျခာက်သည့္ မႈခင္းျဖစ္ရပ္တခုအား ထိထိေရာက္ေရာက္ ကိုင္တြယ္ေဆာင္ရြက္ေပးနိုင္လွ်င္ ယင္းနွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ အလႊာတခုလံုးအတြက္ သက္သာခြင့္ရေစမည္ ျဖစ္သည့္ အျပင္ မိမိတို ့ေနာက္တြင္ လိုက္ပါေဆာင္ရြက္ေပးမည့္ ဥပေဒပညာရွင္မ်ား၊ ဥပေဒေရးရာ အဖြဲ ့အစည္းမ်ား၊ လူထု အသင္းအဖြဲ ့မ်ား ရွိပါကလား ဟူ၍ စိတ္အားတက္ၾကြလာေစျခင္းျဖင့္ လူ ့အဖြဲ့ အစည္းအေျပာင္းအလဲအတြက္ ထိ ေရာက္သည့္ အားျဖစ္ေစပါမည္။ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ အေပၚ အေျခခံသည့္ သတင္းပညာကို က်င့္သံုးေသာ သတင္းမီဒီယာ ေလာက အားေကာင္းလာေစသင့္သည္။
ဥပေဒအေထာက္အကူျပဳကြန္ရက္ ေဖေဖၚ၀ါရီလ (၄) ရက္ ၂၀၁၄ ခုနွစ္
အေသးစိပ္သိလိုပါလွ်င္
ဦးေအာင္ထူး (ေရွ႕ေန)
ဥပေဒအေထာက္အကူျပဳကြန္ရက္ တည္ေထာင္သူ
ဆက္သြယ္ရန္ ဖံုး၊ (၄၆) (၀) ၇၆ ၁၁၅၆ ၂၁၅
[1] ဖမ္းဆီးခံမိသားစုမ်ား စိုးရိမ္ပူပန္ေနၾကသည့္ သတင္းကို ေအာက္ပါ လင့္ခ္ တြင္ ၾကည့္ရွဳနိုင္ပါသည္။ ယူနီတီ ဂ်ာနယ္ မွ သတင္းေထာက္မ်ားသည္ ေထာင္ဒဏ္ ၁၄ နွစ္ျပစ္ဒဏ္က်ခံရမည့္ အႏၱရာယ္နွင့္ ရင္ဆုိင္ေနရသည္။ http://www.youtube.com/watch?v=RBs7B3Ihi14&feature=youtu.be
[2] Limitation is limited.
[3] Transparency International
[4] ဆြီဒင္နိုင္ငံ ဥပေဒ၊ Chapter 7. On Offences against the Freedom of the Press
[5] Secret information
[6] Espionage or spy
[7] Bo-Göran Bodin and Daniel Öhman, along with their supervisor Rolf Stengård,
[8] Defence policy
[9] Investigative Journalism:
[10] http://sverigesradio.se/sida/artikel.aspx?programid=2054&artikel=5501158
[11] The Burma Official Secrets Act 1923
[12] Spying
[13] http://www.indiatogether.org/2005/jul/rvw-gilani.htm
[14] "The OSA was enacted by the British in 1923," points out Gilani. "It's an archaic Act, with no clear definition of what a 'secret' is. In Britain, it was repealed in 1989, and they now have an entirely different law. It should be scrapped in India." - See more at: http://www.indiatogether.org/2005/jul/rvw-gilani.htm#sthash.xzcQ7Tvl.dpuf
[15] The Public Interest Disclosure Act 1998: www.parliament.uk/briefing-papers/sn00248.pdf
[16] As from 25 June 2013 any disclosure made by a worker will only count as a “qualifying disclosure” if the worker reasonably believes that the disclosure is both “made in the public interest” and fits into of the categories set out in the legislation (eg a criminal offence, a breach of a legal obligation, a miscarriage
of justice etc).
[17] http://www.statewatch.org/news/2011/sep/uk-offical-secrets-act-1989.pdf
[18] http://www.cfoi.org.uk/pdf/foia2000.pdf
[19] The Right to Know
[20] The Convention on the Prohibition of the Development, Production, Stockpiling and Use of Chemical Weapons and on Their Destruction
[21] Citizen journalists
[22] Transparency
[23] Accountability
[24] Nicky Hager – investigative journalist
[25] Dutch-Flemish association for Investigative Journalism, VVOJ:
· Uncover scandals. Aimed at detecting violations of laws, rules or norms of decency, by organisations or individuals.
· Review of policies or functioning of government, businesses and other organisations.
· Draw attention to social, economic, political and cultural trends. Aimed at detecting changes in society.
http://www.journalismfund.eu/what-investigative-journalism
[26] Class Action
++++++++++++++++++++++++++++++++++++
ဓါတု လက္နက္စက္ရံုမႈခင္း အေပၚ ဥပေဒေၾကာင္း သံုးသပ္ခ်က္
မေကြးတိုင္း ေပါက္ျမိဳ ့နယ္တြင္ စစ္အစိုးရ တည္ေထာင္ထားေသာ လက္နက္စက္ရံုသတင္း ကို ယူနီတီ ဂ်ာနယ္တြင္ ေဖၚျပခဲ့သျဖင့္ သတင္းေထာက္ကိုလူေမာ္နိုင္အား ဖမ္းဆီးျပီး တရား၀င္လွ်ိဳ ့၀ွက္ခ်က္ ဥပေဒအရ ေဖေဖၚ၀ါရီလ (၁) ရက္ေန ့အေရးလိုက္သည့္အျပင္ အမႈေဆာင္အရာရွိခ်ဳပ္ ဦးတင့္ဆန္း နွင့္ အျခားသတင္းေထာက္ သံုးဦး တို ့အား ဆက္လက္ ဖမ္းဆီးထားသည့္ မႈခင္းနွင့္ စပ္လွ်ဥ္း၍[1] ဥပေဒေၾကာင္းအေျခခံမွလည္းေကာင္း၊ လူတဦး ခ်င္းစီ၏ အေျခခံအခြင့္အေရးျဖစ္သည့္ လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖၚခြင့္ ရွဳေဒါင့္နွင့္ တိုင္းျပည္၏ အက်ိဳးျဖစ္သည့္ တရား၀င္ လံုျခံဳမႈ ရွဳေဒါင့္ တို ့မွ လည္းေကာင္း ခ်ဥ္းကပ္သံုးသပ္ပါမည္။
ထိုကဲ့သို ့သတင္းစာဆရာမ်ားအား အေရးယူလိုက္ျခင္းမွာ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖၚခြင့္ကို ဆံုရွံဳးေစ သျဖင့္ ဒီမိုကေရစီကို ထိခိုက္ေစသည္ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ အဆိုပါသတင္းစာဆရာမ်ားသည္ တိုင္းျပည္၏ လွ်ိဳ ့၀ွက္ ခ်က္ကို ေဖၚထုတ္လိုက္သျဖင့္ တည္ဆဲဥပေဒကို ခ်ိဳးေဖါက္လိုက္ျခင္းျဖစ္သည္ ဟူ၍လည္း ေကာင္း အလြယ္တကူ နိဂံုးမခ်ဳပ္သင့္ပါ။ ပထမ တခုသည္ လူတဦးခ်င္းစီ၏ အခြင့္အေရးကို အဓိက ထားသည္။ ဒုတိယ တခုသည္ လူ ့အဖြဲ ့ အစည္းတရပ္လံုး၏ အက်ိဳးစီးပြားကို အဓိကထားသည္။ ဤနွစ္ခုကို မွန္ကန္စြာ ေပါင္းစပ္နိဂံုးခ်ဳပ္ အေျဖရွာရန္ လိုအပ္ လာသည္။
လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖၚခြင့္သည္ လူ ့အဖြဲ ့အစည္း၏ အသက္ေသြးေၾကာျဖစ္သည္။ သို ့ရာ တြင္ လြတ္ လပ္စြာထုတ္ေဖၚခြင့္သည္ အကန္ ့အသတ္မဲ ့မဟုတ္ပါ။ အကန္ ့အသတ္နွင့္ က်င့္သံုးရသည္။ တခ်ိန္တည္း၌ ကန္ ့ သတ္မႈ နည္းနုိင္သမွ် နည္းေအာင္ ၾကိဳးစားရသည္။[2] ကန္ ့သတ္မႈ နည္းေလေလ၊ လြတ္လပ္မႈ ပိုရေလေလျဖစ္သည္။ ရွိသင့္ ေသာ အကန္ ့အသတ္ေအာက္တြင္ ယူနီတီဂ်ာနယ္မွသတင္းစာဆရာမ်ားအား အေရးယူလိုက္ျခင္းျဖစ္ သလား၊ သို ့မဟုတ္ က်ယ္ျပန္ ့ျပီး ဒီမိုကေရစီ၏ အနွစ္ သာရ ကို ထိပါးေစနုိင္သည့္ အကန္ ့အသတ္ေအာက္တြင္ အေရးယူခံရ သလား ဟူသည္ကို ဆန္းစစ္ရန္ လိုအပ္လာသည္။
ဥေရာပ တိုက္၏ အဆင္းရဲဆံုးနိုင္ငံစာရင္း၀င္ အျဖစ္မွ ကမာၻ ့အခ်မ္းသာဆံုးနိုင္ငံစာရင္း ၀င္အျဖစ္သို ့ နွစ္ေပါင္း ရွစ္ဆယ္မွ်အတြင္းေျပာင္းလဲ သြားခဲ့ေသာဆြီဒင္ နုိင္ငံတြင္ လြတ္လပ္ထုတ္ေဖၚခြင့္ကို ကိုင္စြဲ၍ ဒီမိုကေရစီကို ေဖၚေဆာင္ေၾကာင္း ေက်ညာက်င့္သံုးသည္။ အက်ိဳးဆက္အေနျဖင့္ ရွင္းရွင္းလင္း လင္းရွိမႈကို ဆန္းစစ္ေဖၚထုတ္ေသာ နိုင္ငံတကာအဖြဲ ့အစည္း[3] ၏ အကဲျဖတ္ခ်က္အရ ဆြီဒင္နိုင္ငံသည္ ကမာၻေပၚတြင္ လာဘ္ စားမႈ အရွင္းလင္းဆံုးနိုင္ငံ မ်ားစာရင္းတြင္ ထိပ္ဆံုးပိုင္းမွ ပါေလ့ရွိျပီး ၂၀၁၃ ခုနွစ္တြင္ ဖင္လန္ နိုင္ငံနွင့္ ပူးတြဲ ၍ တတိယ ေနရာတြင္ ရွိသည္။ လာဘ္စားမႈ အရွင္းလင္းဆံုးနိုင္ငံမ်ားအနက္ ပထမ ေနရာတြင္ ပူးတြဲရွိေနသူ မ်ားမွာ ဒိန္းမတ္ နွင့္ နယူးဇီလန္ တို ့ ျဖစ္သည္။
လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖၚခြင့္ကို က်င့္သံုးခြင့္အမ်ားဆံုးရေနေသာ ဆီြဒင္နိုင္ငံမွာပင္ လက္နက္ စက္ရံု ေပါင္း ေျမာက္မ်ားစြာရွိသည္။ လက္နက္မ်ား၊ လက္နက္ထုတ္လုပ္ေရး နည္းပညာမ်ား ကို အျခားနိုင္ငံ မ်ားသို ့ေရာင္းခ် ကာ ၀င္ေငြရွာသည္။ ယင္းတို ့သည္ နိုင္ငံ၏တည္ဆဲဥပေဒအရ[4] ေယဘုယ်အားျဖင့္ လွ်ိဳ ့၀ွက္သတင္း[5] မ်ားျဖစ္သည္။ သတင္းစာ၊ ဂ်ာနယ္၊ မဂၢဇင္းမ်ားတြင္ ေဖၚျပ ပံုနွိပ္ထုတ္ေ၀ ျဖန္ ့ခ်ီ ခြင့္မရွိ။ ဥပေဒအရ အေရးယူ အျပစ္ေပးခံရေပမည္။ သူလွ်ိဳလုပ္မႈ[6] သို ့မဟုတ္ သူလ်ွိဳလုပ္ရန္ အားထုတ္မႈသည္ ၾကီးေလးသည့္ ရာဇ၀တ္မႈ က်ဴးလြန္ရာေရာက္သည္။
၂၀၁၂ ခုနွစ္မတ္လတြင္ ဆြီဒင္နိုင္ငံမွ လက္နက္ထုတ္လုပ္ သည့္ နည္းပညာမ်ားကို အသံုးခ် ကာ ေဆာ္ဒီအာေရးဗီးယားနိုင္ငံသို ့သြားေရာက္ျပီး လက္နက္စက္ရံုတည္ေပးရန္ ဆြီဒင္ အစိုးရ၏ အားထုတ္မႈကို ဆြီဒင္ ေရဒီယိုသတင္းေထာက္သံုးဦး[7] က ေဖၚထုတ္ေရးသားခဲ့သည္။ ယင္းမွာ အစိုးရ၏ ကာကြယ္ေရးမူ၀ါဒ[8] နွင့္ ဆိုင္ေသာ လွ်ိဳ ့၀ွက္သတင္းျဖစ္သည္။ သတင္းေထာက္မ်ားမွာ သူလွ်ိဳလုပ္မႈျဖင့္အေရးယူမခံရသည့္ အျပင္ ၂၀၁၃ ခုနွစ္ ဧျပီလ တြင္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈအေပၚအေျခခံသည့္ သတင္းပညာဆု[9] ရရွိသြားၾကသည္။[10]
ယူနီတီ ဂ်ာနယ္မွ သတင္းေထာက္အေပၚ စြဲဆိုထားသည့္ တရား၀င္လွ်ိဳ ့၀ွက္ခ်က္ ဥပေဒ[11] ပုဒ္မ ၃ (၁) မွာ သူလွ်ိဳလုပ္မႈ[12] ျဖစ္သည္။ ပုဒ္မ (၉) သည္ အားထုတ္မႈျဖစ္သည္။ ျဗိတိသွ်အုပ္စိုးသည့္ ေခတ္ ၁၉၂၃ ခုနွစ္တြင္ ယင္းဥပေဒကို အိႏၵိယ နွင့္ ျမန္မာ နွစ္နိုင္ငံ လံုးတြင္ ျပဌာန္းက်င့္သံုးခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ယင္းသို ့က်င့္သံုးပံုျခင္း အတူ တူ လူ ့အဖြဲ ့အစည္းေနာက္ခံကြာျခားေသာ အခါ အိႏၵိယ နုိင္ငံက ျမန္မာနိုင္ငံထက္မ်ားစြာသာလြန္ေၾကာင္းေတြ ့နိုင္သည္။ အိႏၵိယတြင္ ဒီမိုကေရစီကိုတန္ဘိုးထားသည့္အျပင္ လြတ္လပ္ေသာ တရားစီရင္ေရးစနစ္ လြန္စြာအားေကာင္းသည္။ တရား၀င္လွ်ိဳ ့၀ွက္ခ်က္ ဥပေဒ ကို ခ်ိဳး ေဖါက္ေၾကာင္းျဖင့္ အိႏၵိယ အစိုးရက သတင္းေထာက္ ဂီလာနီ ဆိုသူအား ၂၀၀၂ ခုနွစ္ ဇြန္လတြင္ တရား စြဲခဲ့ေသာ္လည္း ခုနွစ္လခန္ ့အခ်ဳပ္နွင့္ရင္ဆိုင္ခဲ့ရျပီးေနာက္ အမႈကို ျပန္လည္ရုပ္သိမ္းေပး လိုက္သည္။[13]
“တရား၀င္လွ်ိဳ ့၀ွက္ခ်က္ ဥပေဒဟာ အလြန္ေရွးက်လြန္းတယ္။ လွ်ိဳ ့၀ွက္ခ်က္ ဆိုတာကို အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆိုခ်က္ မရွင္းလင္းဘူး။ ျဗိတိန္မွာ ၁၉၈၉ ခုနွစ္မွာ အဲဒီဥပေဒကို ဖ်က္သိ္မ္း ခဲ့ျပီး လံုး၀ ကြဲျပားတဲ့ဥပေဒကို က်င့္သံုး ေနျပီ။ ဒီဥပေဒကို အိႏၵိယမွာ တစစီဖ်က္ပစ္သင့္ေနျပီ” ဟု ဂီလာနီက ေျပာခဲ့သည္။[14] ျမန္မာနိုင္ငံတြင္လည္း အလားတူ သံုးသပ္ရမည္ မုခ်ျဖစ္သည္။
ျဗိတိန္ုနိုင္ငံတြင္ အမ်ားျပည္သူ အက်ိဳးစီးပြားေဖၚထုတ္ခြင့္ဥပေဒ ကို ၁၉၉၈ ခုနွစ္တြင္ ျပဌာန္းခဲ့ သည္။[15] ၄င္းအရ ဆိုလွ်င္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ပ်က္စီးေစမႈနွင့္ ရာဇ၀တ္ျပစ္မႈ စသည္တို ့နွင့္ စပ္လွ်ဥ္း၍ ေဖၚထုတ္ ျခင္းအား အကာအကြယ္ေပးေၾကာင္း ျပဌာန္းထားသည္။ ယင္းဥပေဒတြင္ ပုဂၢိဳလ္ေရး အကာအကြယ္ေပးမႈမ်ားနွင့္ စပ္လွ်ဥ္း၍ အျငင္းပြားမႈမ်ားရွိခဲ့သျဖင့္ ျပင္ဆင္မႈမ်ားျပဳခဲ့ရေသာ္လည္း ဥပေဒ အရ တာ၀န္ရွိမႈကို ခ်ိဳးေဖါက္ျခင္းကဲ့သို ့ ေသာ အမ်ား ျပည္သူအက်ိဳးစီးပြားကို ဦးတည္သည့္ ေဖၚထုတ္မႈကိုမူ ဆက္လက္အတည္ျပဳျပဌာန္းထားသည္။[16]
ျမန္မာနိုင္ငံ၏ တည္ဆဲ တရား၀င္လွ်ိဳ ့၀ွက္ခ်က္ ဥပေဒ၏ မိခင္ျဖစ္သည့္ ျဗိတိန္ နိုင္ငံတြင္ ယင္းဥပေဒ ထက္မ်ားစြာပိုေကာင္းေသာ 1989 ခုနွစ္ ဥပေဒ[17] ကိုသာမက အမ်ားျပည္သူ အက်ိဳးစီးပြားေဖၚ ထုတ္ခြင့္ဥပေဒ ကိုပါ ၁၉၉၈ ခုနွစ္တြင္ ျပဌာန္းခဲ့သည္။ ယင္းကို ၂၀၁၃ ခုနွစ္ နို၀ဘၤာလ ၂၉ ရက္ေန ့တြင္ေနာက္ဆံုး ျပင္ဆင္ခဲ့သည္။ ထို ့အျပင္ ၂၀၀၀ ခုနွစ္တြင္ သတင္း လြတ္လပ္မႈဥပေဒကိုပါ ျပဌာန္းခဲ့ျပန္သည္။[18] ယင္းသို ့ျဖင့္ လြတ္လပ္ စြာ ထုတ္ ေဖၚခြင့္သည္ ပို၍ အားေကာင္းလာခဲ့သည္။ အိမ္နီးျခင္း ျဖစ္သည့္ ထိုင္းနိုင္ငံမွာပင္ ၂၀၁၀ ခုနွစ္ တရား၀င္သတင္း ဆိုင္ရာ ဥပေဒေပၚေပါက္လာျခင္းျဖင့္ ျပည္သူလူထု၏ သိရွိခြင့္[19] ကို မ်ားစြာပို၍ အားျဖစ္ေစသည္။
ျမန္မာနိုင္ငံတြင္မူ လြန္ခဲ့ေသာ နွစ္ေပါင္း ၉၁ နွစ္က ျပဌာန္းခဲ့သည့္ ဥပေဒေဟာင္းၾကီးကို ယေန ့တိုင္ သံုးစြဲ ေနဆဲ ျဖစ္သည္။ ျဗိိတိန္နိုင္ငံကဲ့သို ့ အမ်ားျပည္သူ အက်ိဳးစီးပြားေဖၚထုတ္ခြင့္ဥပေဒ သာ ရွိမည္ဆိုပါက ဓါတု လက္နက္မ်ား ထုတ္လုပ္ေနသည္ဟု ယူဆနိုင္သည့္ လက္နက္စက္ရံု အေၾကာင္း ေဖၚထုတ္ေရးသားေသာ ယူနီတီ
ဂ်ာနယ္မွ သတင္းေထာက္မ်ားသည္ ဆြီဒင္ေရဒီယိုမွ သတင္းေထာက္မ်ား ဆုရသကဲ့သို ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈအေပၚ အေျခခံသည့္ သတင္းပညာဆု ရရွိၾကေပမည္။ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရ အေနျဖင့္ နိုင္ငံတကာဥပေဒအရတာ၀န္ရွိမႈအေပၚ လိုက္နာမႈရွိမရွိ စံုစမ္းစစ္ေဆး ေဖၚထုတ္နိုင္ရန္ ၾကိဳးစား ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ယင္း မွာ အဘယ္နည္း။
ဓါတုလက္နက္ ထုတ္လုပ္မႈကို နိုင္ငံတကာ ဥပေဒအရ တားျမစ္ထားသည္။[20] ဤသည္ကို တကမာၻ လံုးရွိ နိုင္ငံအားလံုးလိုက္နာၾကရသည္။ သို ့ျဖစ္၍ ယင္းနွင့္စပ္ဆိုင္သည့္ သတင္းအား တိုင္းျပည္ ၏ တရား၀င္လွ်ိဳ ့၀ွက္ ခ်က္ အေနျဖင့္လည္းေကာင္း၊ တိုင္းျပည္ကာကြယ္ေရး နွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ သတင္း အေနျဖင့္လည္းေကာင္း ဖံုးကြယ္ ထားခြင့္မရွိပါ။ ယင္းသို ့ျဖစ္ပါက ေနာင္နွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာျပီးေနာက္တြင္ ဆီးရီးယားနိုင္ငံတြင္ အာဆတ္အစိုးရ ထုတ္ လုပ္ ခဲ့သည့္ ဓါတုလက္နက္စက္ရံုမ်ားအား ကုလသမဂၢက ၾကီးၾကပ္ျပီးဖ်က္ဆီးပစ္ရသည့္ အေနအထားမ်ိဳးကဲ့သို ့ ေရာက္သြားနိုင္သည္။ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ ၂၀၁၁ ခုနွစ္ အထူးရံပံုေငြ ဥပေဒအရ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္သည္ မည္သည့္ အဖြဲ ့အစည္း၏ စာရင္းစစ္ေဆးမႈမွ် ခံယူစရာမလိုဘဲ တိုင္းျပည္ဘ႑ာေငြမ်ားအား ထင္သလို အသံုးခ်ခြင့္ရေနသည္။ ယင္းေငြမ်ားကို ဓါတုလက္နက္ စက္ရံုအတြက္သံုးေနမည္ဆိုလွ်င္လည္း မည္သူမွ် မသိနိုင္။ လူ ့အဖြဲ ့အစည္းေနာက္ခံ သည္ အေမွာင္ဖံုးေနဆဲျဖစ္သျဖင့္ အမွန္တရားေဖၚထုတ္ရန္ၾကိဳးပမ္းမႈမ်ား ရွိေနသည္မွာ သဘာ၀က်သည္။
ယူနီတီ ဂ်ာနယ္မွ သတင္းေထာက္မ်ားသည္ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖၚခြင့္ကို လူတဦးခ်င္း အေနျဖင့္ ရိုးရိုးက်င့္သံုး ေနျခင္း မဟုတ္။ Investigative Journalism ဟုေခၚသည့္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ အေပၚ အေျခခံသည့္ သတင္း ပညာ ကို အသံုးျပဳ ကာ တိုင္းျပည္လူထု အက်ိဳးစီးပြားကို ေဖၚေဆာင္ရန္ၾကိဳးပမ္း ေနၾကျခင္းျဖစ္ပံုရသည္။ ယင္းသို ့ျဖစ္ ပါက ယူနီတီ ဂ်ာနယ္သည္ သတင္းေခတ္တေခတ္ကို စတင္ဦးေဆာင္ ေနျခင္းဟု အသိအမွတ္ျပဳရပါမည္။ စံုစမ္းစစ္ ေဆးမႈ အေပၚ အေျခခံသည့္ သတင္းပညာကို လိုက္စားေသာ နိုင္ငံသားသတင္းသမားမ်ား[21] အေျမာက္အမ်ားေပၚလာ ပါက လူ ့အဖြဲ ့အစည္းအေျပာင္းအလဲကို ၾကီးမားစြာ အေထာက္အပံ့ျဖစ္ပါမည္။
၂၀၀၈ ဖြဲ ့စည္းပံုေပၚအေျခခံတည္ေဆာက္ထားေသာ လႊတ္ေတာ္မွာမူ လူ ့အဖြဲ ့အစည္းကို စစ္မွန္ ေသာ လမ္းေၾကာင္းသို ့ဦးတည္ေျပာင္းလဲနိုင္စြမ္း ရာနုန္းျပည့္ကင္းမဲ့လွ်က္ရွိသည္။ ၁၉၇၅ ခုနွစ္ နိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရး ဥပေဒအပါအ၀င္ စစ္အာဏာရွင္အစိုးရအဆက္ဆက္ ျပဌာန္းခဲ့သည့္ မည္သည့္ မတရားဖိနွိပ္သည့္ ဥပေဒတခု တေလ ကို မွ် မရုပ္သိမ္းနိုင္။ ဒီမိုကေရစီ၏ အသက္ေသြးေၾကာ ျဖစ္ေသာ အေျခခံလြတ္လပ္မႈ အခြင့္အေရးသံုးရပ္ (လြတ္လပ္ စြာထုတ္ေဖၚခြင့္၊ စည္းရံုးခြင့္ စုေ၀းခြင့္၊ အသင္းအဖြဲ ့ဖြဲ ့ စည္းခြင့္) တို ့ကိုအာမခံေပးနိုင္သည့္ ဥပေဒမ်ားအား မျပ ဌာန္း နိုင္ရံုသာမက ၁၉၂၆ ခုနွစ္ အလုပ္သမားသမဂၢ ဥပေဒကဲ့သို ့ ျဗိတိသွ်ကိုလိုနီေခတ္က က်န္ရစ္ခဲ့ သည့္ ဥပေဒအေမြ ေကာင္းမ်ားကို ဖ်က္ပစ္ခဲ့သည္။ လြတ္လပ္ေရးရစေခတ္က စည္းရံုးခြင့္၊ စုေ၀းခြင့္မ်ားအား ေအာင္ျမင္စြာက်င့္သံုးခြင့္ရ ခဲ့ သည့္ ရဲဥပေဒမ်ားအား ေခ်ာင္ထိုးထားျပီး မတရားဖိနွိပ္သည့္ ၂၀၁၁ ခုနွစ္ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ စုေ၀းခြင့္ နွင့္ စီတန္းလွည့္လည္ ခြင့္ ဥပေဒကို ျပဌာန္းခဲ့သည္။ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖၚခြင့္ကို အေထာက္အပံ့ျဖစ္ေစရန္ တရား၀င္ သတင္းဆိုင္ရာ ဥပေဒ မ်ိဳးကို ျပဌာန္းေပးရန္ မည္သည့္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ကမွ် မျမြက္ဟၾကရံုသာမက ျဗိတိသွ်ကိုလိုနီေခတ္က က်န္ခဲ့ သည့္ ဥပေဒအေမြဆိုးျဖစ္ေသာ ၁၉၂၃ ခုနွစ္ တရား၀င္ လွ်ိဳ ့၀ွက္ခ်က္ ဥပေဒကို ပယ္ဖ်က္ရုပ္သိမ္းရန္ သို ့မဟုတ္ အစားထိုးရန္ မည္သူကမွ် အဆိုတင္သြင္းျခင္းမရွိ။
ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ရန္ လူထုထံမွ အၾကံေပးစာ မ်ား ရရွိသည္ဟု ဆိုေသာ္လည္း ၂၀၀၈ ဖြဲ ့စည္းပံုသည္ ဖက္ဒရယ္အေျခခံလမ္းေၾကာင္းနွင့္ ကင္းလြတ္လွ်က္ရွိေၾကာင္း မည္သည့္ လႊတ္ေတာ္အမတ္မွ် မေဆြးေႏြးရဲၾက။ ၂၀၁၂ ခုနွစ္ နို၀ဘၤာလ (၂) ရက္ေန ့တြင္ ဖက္ဒရယ္ ဥပေဒေရးဆြဲရန္ ဦးတီခြန္ျမတ္ နွင့္ ေဒၚနန္း၀ါနုတို ့အား တာ၀န္ေပးေၾကာင္း မိန္ ့မိန္ ့ၾကီး ေၾကျငာခဲ့သည့္ လႊတ္ေတာ္ဥကၠဌ ဦးေရႊမန္း သည္ မသိျခင္ေယာင္ေဆာင္လွ်က္ရွိသည္။ ဖက္ဒရယ္ ဥပေဒသည္ ဘယ္ေရာက္ေနသည္ မသိ။ ဥပေဒ အထက္မွာ လႊတ္ေတာ္ ရွိတယ္ ဟူ၍ ကလိရံုမွ် ကလိခဲ့သည့္ ေဒါက္တာဆိတ္ဖြား ဆိုသူအား ရွဴးရွဴးရွားရွားလုပ္ကာ ခုတ္မယ္၊ ထစ္ မယ္၊ ပါးပါးလွီးမယ္ ၾကိမ္း၀ါးခဲ့ၾကေသာ လႊတ္ေတာ္သည္ ယခုေတာ့ သူတို ့နွင့္ မဆိုင္သေယာင္ျပဳေနသည္။
“ဘယ္နိုင္ငံေရးပါတီကိုမွ် ဂရုမစိုက္၊ အစိုးရကို အတိုက္အခံလုပ္တဲ့ နိုင္ငံေရးသမားေတြကို ေထာင္ခ် ပစ္မယ္။” ဟူ၍ အသားလြတ္ ၾကိမ္းေမာင္းျခိမ္းေျခာက္ေနေသာ နယ္လွည့္ပါးရိုက္၀န္ၾကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဟာင္းအုန္းျမင့္ အား အေရးယူရန္ ေ၀းစြ။ လႊတ္ေတာ္က မသိေယာင္ျပဳလွ်က္ရွိသည္။ အနည္းအပါး ေ၀ဘန္ေျပာဆိုမည္လားဟူေသာ ေျမွာ္မွန္းခ်က္ကေလးျဖင့္ ဒီဗြီဘီ သတင္းေထာက္က အင္တာဗ်ဴးေသာအခါ လႊတ္ေတာ္အမတ္တဦးက “ပန္းနဲ ့ေပါက္ သလာက္ဘဲ သေဘာ ထားပါတယ္။” ဟူ၍ မခို ့တရို ့အျပံဳးျဖင့္ ျပန္ၾကားခဲ့သည္။
လႊတ္ေတာ္အမတ္ဟူသည္ ပုဂၢိဳလ္ တဦးအေနျဖင့္ မိမိ၏ ခံစားခ်က္ကို ေရွ ့တန္းတင္ေျပာရန္မဟုတ္။ လူ ့အဖြဲ ့အစည္း ေလွ်ာက္သင့္သည့္ လမ္းေၾကာင္း ကို ဦးတည္၊ လူထု၏ နစ္နာမႈကို ကိုယ္စားျပဳဖြင့္ခ်ကာ၊ တရားမႈ အတြက္ တိုက္ပြဲ၀င္ရန္ တာ၀န္ရွိသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေဟာင္းအုန္းျမင့္ သည္ ဒီမိုကေရစီကို အတိအလင္း ေစာ္ကားေန ျခင္းျဖစ္သည္။ ယင္းမွာ လူထုကို ေစာ္ကားျခင္းျဖစ္သည္။ လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖၚခြင့္ကို တလြဲ အသံုးခ်ေနျခင္း လည္း ျဖစ္သည္။ ၂၀၀၈ ဖြဲ ့စည္းပံုေအာက္တြင္ လြတ္ လပ္စြာ ထုတ္ေဖၚခြင့္ ဆိုသည္မွာ အစိုးရအာဏာပိုင္ မ်ားထံတြင္သာ ရွိေၾကာင္း သက္ေသျပေနျခင္းျဖစ္သည္။ ဤသည္ကို မေဖၚထုတ္ဘဲ “ပန္းနဲ ့ေပါက္ သလာက္ဘဲ သေဘာ ထားပါ တယ္။” ဟူ၍ ေခါင္းစင္းခံေပးေနေသာ လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားသည္ စနစ္ေဟာင္းကို ေျပာင္းနိုင္ဘြယ္မရွိပါ။
လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖၚခြင့္ကို အေထာက္အပံ့ျဖစ္ေစမည့္ ဥပေဒသစ္မ်ား ျပဌာန္းေပးရန္ ေ၀း၍ မတရားဥပေဒျဖင့္ အေရးယူခံေနရေသာ ယူနီတီ ဂ်ာနယ္မွ သတင္းေထာက္မ်ားမႈခင္းကိုလည္း လႊတ္ေတာ္အတြင္း မည္သည့္ ေဆြးေႏြးမႈမွ်မျပဳ။ ၂၀၀၈ ဖြဲ ့စည္းပံုေအာက္တြင္ ဦးေရႊမန္းေခါင္းေဆာင္လွ်က္ရွိ ေသာ လႊတ္ေတာ္သည္ မည္သို ့လွ်င္ လူ ့အဖြဲ ့အစည္းကို ေျပာင္းလဲနိုင္မည္နည္း။
၁၉၉၈ ခုနွစ္တြင္ အင္ဒိုနီးရွားနုိင္ငံ ဒီမိုကေရစီ သို ့ေျပာင္းသြားျခင္းမွာ လႊတ္ေတာ္က ဦးေဆာင္စတင္ ခဲ့ျခင္း မဟုတ္ပါ။ အစိုးရ၏ လူ ့အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖါက္မႈမ်ားကို လူထုအသင္းအဖြဲ ့မ်ားက ေဖၚထုတ္ရာတြင္ သတင္းမီဒီ ယာမ်ားက တက္တက္ၾကြၾကြပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၾကသည္။ အမွန္တရားကို ေဖၚထုတ္ၾကသည္။ ဥပေဒေရးရာ အဖြဲ ့ အစည္းမ်ားက ပံ့ပိုးေပးၾကသည္။ ယင္း၏ အက်ိဳးဆက္အေနျဖင့္ ေက်ာင္းသားမ်ား၊ အေျခခံလူထုမ်ား၊ နိဳင္ငံေရး အင္အားစုမ်ား ပါ၀င္သည့္ လူထုလႈပ္ရွားမႈၾကီး ေပၚေပါက္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ဆယ္ဂဏန္းတခ်ိဳ ့မွ် အေရအတြက္ ရွိသည့္ စစ္ဗိုလ္မ်ား အင္ဒိုနီးရွားလႊတ္ေတာ္မွ ထြက္ေတာ္မူ နန္းကခြါခဲ့ရသည္။ လတ္တေလာ ျမန္မာနိုင္ငံ အေျခအေန တြင္ သတင္းမီဒီယာမ်ားသည္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ အေပၚ အေျခခံသည့္ သတင္းပညာ ကို ယခုထက္ပို၍ အသံုးျပဳလာၾက မည္ဆိုလွ်င္ ယင္းသို ့ေျမွာ္လင့္ဘြယ္ရွိလာနိုင္သည္။
ယခုအျငင္းပြားသည့္ လက္နက္စက္ရံုမွာ လက္ရွိသမတ ဦးသိန္းစိန္ က နအဖစစ္အစိုးရ၏ ၀န္ၾကီး ခ်ဳပ္အေနျဖင့္ တိုင္းျပည္ကို အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့စဥ္က တည္ေဆာက္ထားခဲ့သည့္ စက္ရံုျဖစ္သည္။ ယူနီေဖါင္း ခြ်တ္၊ အရပ္၀တ္ ေျပာင္းကာ သမတ တာ၀န္စတင္ယူခဲ့စဥ္က ရွင္းရွင္းလင္းလင္းရွိမႈ [22] နွင့္ တာ၀န္ခံမႈ [23] ဟူ ေသာ စကားလံုးမ်ားကို ရႊန္းရႊန္းေ၀ေအာင္ သံုးခဲ့သူျဖစ္၏။ သို ့ျဖစ္ပါလွ်က္ ၄င္းသည္ လူ ့အဖြဲ ့အစည္း ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ရွိေစရန္ ပံ့ပိုးကူညီ ေနေသာ ယူနီတီ ဂ်ာနယ္မွ သတင္းေထာက္မ်ားကို အဘယ္ေၾကာင့္ အေရးယူေနသနည္း။ အေျပာတျခား၊ အလုပ္ တလြဲျဖစ္သည္။ အရပ္၀တ္ေျပာင္းထားျခင္းမွာ ၀ိုင္အရက္ေဟာင္းကို ပုလင္းသစ္ထဲ သို ့ထည့္ထားျခင္းသာျဖစ္ေၾကာင္း ပို၍ထင္ရွားလာသည္။ ယင္းသို ့မဟုတ္ဟု ဆိုပါက ယူနီတီဂ်ာနယ္မွ သတင္းေထာက္မ်ားအား ဖမ္းဆီး အေရးယူထား ရာမွ ခ်က္ျခင္းလႊတ္ေပးျပီး အျငင္းပြားလက္နက္စက္ရံုမွာ ဓါတုလက္နက္ စက္ရံုမဟုတ္၊ ရိုးရိုး စက္ရံုသာျဖစ္ေၾကာင္း၊ မယံုလွ်င္ နုိင္ငံတကာမွ အခ်ိန္မေရြးလာေရာက္ စစ္ေဆးနိုင္ေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ လိုက္ရံုမွ် နွင့္ ဤျပသနာျပီးဆံုး သြားပါမည္။
ျမန္မာနိုင္ငံသည္ အေမွာင္ဖံုးေနသည့္ စစ္အာဏာရွင္အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ဆယ္စုနွစ္ ငါးစုေက်ာ္ ျဖတ္သန္းခဲ့ ရေသာ နိုင္ငံျဖစ္သည္။ အလင္းေခတ္ကို ေရာက္ရန္ သတင္းေထာက္မ်ားအပါအ၀င္ အေျခခံလူထုမ်ားသည္ နည္း ေပါင္းစံုနွင့္ ဆက္လက္ၾကိဳးပမ္း ေန ၾကဆဲျဖစ္သည္။ အလင္းေခတ္ကို မေရာက္ေသးသည္မွာ အတိအက်ျဖစ္သည္။ ဒီမိုကေရစီေရး အသြင္ကူးေျပာင္းမႈ ဟူသည္မွာ အမည္ခံမွ်သာ ျဖစ္ေနျပီး ယင္းေအာက္တြင္ စစ္အာဏာ ရွင္စနစ္ ၾကီးထြားေအာင္သာ ေဖၚေဆာင္ျခင္း ခံေနရသည္။ သာဓက ျဖစ္ရပ္အေတာ္မ်ားမ်ားကို ေထာက္ျပ လွ်က္ “သတင္းစာ၊ ဂ်ာနယ္ေတြ လြတ္လပ္ခြင့္ရလာ တယ္ဆိုတာ အာဏာပိုင္ေတြ ၾကိဳက္တာေတြ ေရးေန ၾကလို ့ပါဗ်ာ။” ဟူ၍ လက္ရွိ ျပည္တြင္းသတင္းေထာက္ တဦးက ေျပာဘူးသည္။
မည္သို ့ပင္ျဖစ္ေစ၊ ေရးခြင့္ရ ေျပာခြင့္ရသမွ်ေလးကို အသံုးခ်လွ်က္ ရိုးရိုးသတင္းမ်ားကို လိုက္လံစု ေဆာင္းေဖၚျပေနရာမွ တဆင့္ျမွင့္ျပီး စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ အေပၚ အေျခခံသည့္ သတင္းပညာကို အသံုးခ်ကာ ရွင္းရွင္းလင္း လင္း ရွိသည့္ လူ ့အဖြဲ ့အစည္းျဖစ္လာနိုင္ေရးအတြက္ ပိုင္းျခားေ၀ဘန္သံုးသပ္ခ်က္မ်ားတိတိပပ လုပ္လာသည့္ သတင္း သမားမ်ားအား ေလးစားရပါမည္။
ရွင္းရွင္းလင္းလင္းရွိမႈကို ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသည့္ နိုင္ငံတကာ အဖြဲ ့အစည္းၾကီးက ေဖၚျပသည့္ ၂၀၁၃ ခုနွစ္အတြက္ လာဘ္စားမႈ အကင္းစင္ဆံုးနိုင္ငံမ်ားစာရင္းတြင္ ဒိန္းမတ္နိုင္ငံနွင့္ ယွဥ္ တြဲ၍ ပထမေနရာရ သည္ မွာ နယူးဇီလန္နိုင္ငံျဖစ္သည္။ ယင္းနိုင္ငံတြင္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ အေပၚ အေျခခံသည့္ သတင္းပညာ အားေကာင္းသည္။ နစ္ကီ ေဟဂါ [24] ကဲ့သို ့ သတင္းေထာက္မ်ားနံမည္ၾကီးသည္။ ျမန္မာနိုင္ငံကဲ့သို ့ပင္ နယူးဇီလန္နိုင္ငံတြင္ (၁၉၅၁ ခုနွစ္) တရား၀င္လွ်ိဳ ့၀ွက္ခ်က္ဥပေဒ မ်ိဳးရွိေသာ္လည္း ၁၉၈၂ ခုနွစ္၌ တရား၀င္သတင္း ဆိုင္ရာ ဥပေဒျပဌာန္းျပီးေနာက္တြင္ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖၚ ခြင့္ အဆမ်ားစြာ ပိုရလာခဲ့သည္။ ျမန္မာနိုင္ငံကဲ့သို ့အာဏာပိုင္မ်ားလာဘ္စားရာတြင္ ထိပ္ဆံုး တန္းေနရာတြင္ပင္ ရွိေန ေသးသည့္ တိုင္းျပည္၌ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ အေပၚ အေျခခံသည့္ သတင္းပညာ[25] ဖြံ ့ျဖိဳးလာမွသာ ဥပေဒစိုးမိုးေရး အတြက္ အေထာက္အပံ့ျဖစ္ေစျပီး စစ္အာဏာရွင္စနစ္ သက္ဆိုးရွည္ေအာင္ စီမံလုပ္ေဆာင္ေနမႈမ်ား၊ အာဏာအလြဲသံုးစား မႈမ်ား၊ လာဘ္စားမႈမ်ား တေျဖးေျဖးေလ်ာ့ပါးသြားေစကာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ရွိသည့္ အလင္း ေခတ္သို ့တည္နုိင္ပါ မည္။
ယင္းအတြက္ မည္သည့္ျပစ္မႈမွ် က်ဴးလြန္ျခင္းမရွိေသာယူနီတီဂ်ာနယ္မွ ဖမ္းဆီးအေရးယူခံ သတင္း သမားမ်ား အားလံုးအား ခြ်င္း ခ်က္မရွိ ျပန္လႊတ္ေပးရန္ အာဏာပိုင္မ်ား အား ဥပေဒအေထာက္အကူျပဳကြန္ယက္က ေတာင္းဆိုလိုက္သည္။ ၄င္းတို ့လြတ္ေျမာက္လာေရးအတြက္ ေအာက္ပါ အင္အားစုမ်ားအေနျဖင့္ တခဲနက္ စုေပါင္း လႈပ္ရွားၾကရန္လည္း အေလးအနက္ ေမတၱာရပ္ခံပါသည္။
(၁) တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ ့အစည္းမ်ား။
စစ္အစိုးရမ်ားသည္ ဓါတု လက္နက္ ထုတ္လုပ္သံုးစြဲခဲ့သည့္ သာဓကမ်ားအား ကရင္ျပည္နယ္ နွင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္ တိုက္ပြဲမ်ားအတြင္း တစံုတရာ ေတြ ့ၾကံဳခဲ့ရသည္။ စစ္အစိုးရအဆက္ဆက္သည္ မည္သည့္ နုိင္ငံျခား တိုင္းျပည္နွင့္မွ် စစ္ခင္းခဲ့ျခင္းမရွိ။ စစ္ခင္းနုိင္ဘြယ္အေျခအေနလည္း မရွိ။ ဓါတု လက္နက္ထုတ္လုပ္သည့္ သတင္းမွန္လွ်င္ ယင္းလက္နက္မ်ားမွာ တိုင္းရင္းသား ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ ့အစည္းမ်ားကို ေခ်မႈန္းရန္မွ တပါး အျခားမရွိ။
ယူနီတီ ဂ်ာနယ္မွ သတင္းထြက္ေပၚလာျခင္းျဖင့္ ယင္းလုပ္ငန္းစဥ္ စီမံခ်က္ကို တစံုတရာ အဟန္ ့အတားျဖစ္ေစ နိုင္သည္။
(၂) ဒီမိုကေရစီ အင္အားစုမ်ား
လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖၚခြင့္သည္ ဒီမိုကေရစီ ၏ အသက္ေသြးေၾကာျဖစ္သည္။ နိုင္ငံတကာ ဥပေဒ၏ စိုးမိုးမႈေအာက္တြင္ ဓါတုလက္နက္ကင္းစင္ေသာ နိုင္ငံအေနျဖင့္ ရပ္တည္နိုင္ရန္ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖၚခြင့္ ကို သံုးစြဲကာ အမွန္တရားကို ေဖၚထုတ္ရန္ ၾကိဳးစားေသာ ယူနီတီ ဂ်ာနယ္မွ သတင္းေထာက္မ်ား ခြ်င္းခ်က္မရွိ လြတ္ ေျမာက္လာေရး အတြက္ ၾကိဳးပမ္းေပးသင့္ပါသည္။
(၃) ဥပေဒပညာရွင္မ်ား နွင့္ လူထုအသင္းအဖြဲ ့မ်ား
ဤမႈခင္းမ်ိဳးအား လူ ့အလႊာအလုိက္ အက်ိဳးသက္ေရာက္ေစနိုင္သည့္ မႈခင္း[26] ဟူ၍ နိုင္ငံတကာ တြင္ သတ္မွတ္ၾကပါသည္။ ဆိုလိုသည္မွာ ဤကဲ့သို ့အခ်က္အျခာက်သည့္ မႈခင္းျဖစ္ရပ္တခုအား ထိထိေရာက္ေရာက္ ကိုင္တြယ္ေဆာင္ရြက္ေပးနိုင္လွ်င္ ယင္းနွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ အလႊာတခုလံုးအတြက္ သက္သာခြင့္ရေစမည္ ျဖစ္သည့္ အျပင္ မိမိတို ့ေနာက္တြင္ လိုက္ပါေဆာင္ရြက္ေပးမည့္ ဥပေဒပညာရွင္မ်ား၊ ဥပေဒေရးရာ အဖြဲ ့အစည္းမ်ား၊ လူထု အသင္းအဖြဲ ့မ်ား ရွိပါကလား ဟူ၍ စိတ္အားတက္ၾကြလာေစျခင္းျဖင့္ လူ ့အဖြဲ့ အစည္းအေျပာင္းအလဲအတြက္ ထိ ေရာက္သည့္ အားျဖစ္ေစပါမည္။ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ အေပၚ အေျခခံသည့္ သတင္းပညာကို က်င့္သံုးေသာ သတင္းမီဒီယာ ေလာက အားေကာင္းလာေစသင့္သည္။
ဥပေဒအေထာက္အကူျပဳကြန္ရက္ ေဖေဖၚ၀ါရီလ (၄) ရက္ ၂၀၁၄ ခုနွစ္
အေသးစိပ္သိလိုပါလွ်င္
ဦးေအာင္ထူး (ေရွ႕ေန)
ဥပေဒအေထာက္အကူျပဳကြန္ရက္ တည္ေထာင္သူ
ဆက္သြယ္ရန္ ဖံုး၊ (၄၆) (၀) ၇၆ ၁၁၅၆ ၂၁၅
[1] ဖမ္းဆီးခံမိသားစုမ်ား စိုးရိမ္ပူပန္ေနၾကသည့္ သတင္းကို ေအာက္ပါ လင့္ခ္ တြင္ ၾကည့္ရွဳနိုင္ပါသည္။ ယူနီတီ ဂ်ာနယ္ မွ သတင္းေထာက္မ်ားသည္ ေထာင္ဒဏ္ ၁၄ နွစ္ျပစ္ဒဏ္က်ခံရမည့္ အႏၱရာယ္နွင့္ ရင္ဆုိင္ေနရသည္။ http://www.youtube.com/watch?v=RBs7B3Ihi14&feature=youtu.be
[2] Limitation is limited.
[3] Transparency International
[4] ဆြီဒင္နိုင္ငံ ဥပေဒ၊ Chapter 7. On Offences against the Freedom of the Press
[5] Secret information
[6] Espionage or spy
[7] Bo-Göran Bodin and Daniel Öhman, along with their supervisor Rolf Stengård,
[8] Defence policy
[9] Investigative Journalism:
[10] http://sverigesradio.se/sida/artikel.aspx?programid=2054&artikel=5501158
[11] The Burma Official Secrets Act 1923
[12] Spying
[13] http://www.indiatogether.org/2005/jul/rvw-gilani.htm
[14] "The OSA was enacted by the British in 1923," points out Gilani. "It's an archaic Act, with no clear definition of what a 'secret' is. In Britain, it was repealed in 1989, and they now have an entirely different law. It should be scrapped in India." - See more at: http://www.indiatogether.org/2005/jul/rvw-gilani.htm#sthash.xzcQ7Tvl.dpuf
[15] The Public Interest Disclosure Act 1998: www.parliament.uk/briefing-papers/sn00248.pdf
[16] As from 25 June 2013 any disclosure made by a worker will only count as a “qualifying disclosure” if the worker reasonably believes that the disclosure is both “made in the public interest” and fits into of the categories set out in the legislation (eg a criminal offence, a breach of a legal obligation, a miscarriage
of justice etc).
[17] http://www.statewatch.org/news/2011/sep/uk-offical-secrets-act-1989.pdf
[18] http://www.cfoi.org.uk/pdf/foia2000.pdf
[19] The Right to Know
[20] The Convention on the Prohibition of the Development, Production, Stockpiling and Use of Chemical Weapons and on Their Destruction
[21] Citizen journalists
[22] Transparency
[23] Accountability
[24] Nicky Hager – investigative journalist
[25] Dutch-Flemish association for Investigative Journalism, VVOJ:
· Uncover scandals. Aimed at detecting violations of laws, rules or norms of decency, by organisations or individuals.
· Review of policies or functioning of government, businesses and other organisations.
· Draw attention to social, economic, political and cultural trends. Aimed at detecting changes in society.
http://www.journalismfund.eu/what-investigative-journalism
[26] Class Action
Friday, July 19, 2013
ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီေရးတြင္ပါဝင္ရမည့္ျပ ည္ပေရာက္ျမန္မာမ်ား၏အခန္းက႑
ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီေရးတြင္ပါဝင္ ရမည့္ျပ ည္ပေရာက္ျမန္မာမ်ား၏အခန္းက႑
The Role of Burmese Diaspora in the Burmese Democracy Movement
ကုိယ္ထီးကိုယ့္နန္းနဲ႕ေနခဲ့ၾကတဲ ့ဗမာတို႕ဟာအဂၤလိပ္လက္ေအာက္ေရာက္ ခဲ့ရၿပီးသူတပါးကၽြန္ျဖစ္ခဲ့ရဘူး ပါတယ္၊အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕ဟာဗမာေတြလူ ညြန္႕တုံးေစလိုတဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္ျ ဖင့္စနစ္တက်စီမံခ်က္မ်ားခ်မွတ္ အေကာင္အထည္ေဖၚခဲ့ပါတယ္၊သာဓကအားျ ဖင့္ျမန္မာေတြရဲ႕ဇာတိေသြးဇာတိမာ န္ခ်ိဳးႏွိမ္သည့္အေနျဖင့္ဗမာ့ထီ းနန္းကိုအၿပီးအပိုင္ေခ်မႈန္းၿပီ ဗမာနိုင္ငံကိုအိႏၵိယနိုင္ငံရဲ႕ျ ပည္နယ္တခုအျဖစ္သြတ္သြင္းၿပီးကၽြ န္ျပုအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ပါတယ္၊အဂၤလိပ္ နယ္ခ်ဲ႕ရဲ႕လူညြန္႕တုံးေရးေပၚလစီ ေၾကာင့္အဲ
ဒီတုံးကကုလားတရုတ္ေတြဟာအဂ္လိပ္ ကၽြန္၊ဗမာေတြကကုလားတရုတ္ထက္တဆင္ ့နိမ့္တဲ့သေဘာက္ဘဝကိုက်ေရာက္ခဲ့ ရပါတယ္၊အဲဒီလိုေရာက္ခဲ့ရတာကို ဗမာမ်ိဳးခ်စ္ေတြအႀကီးအက်ယ္မခံ မရပ္နိုင္လို႕နည္းေပါင္းစုံသုံး ၿပီးတိုက္ပဲြဝင္ခဲ့ၾကတယ္၊ကိုလို နီထမ္းပုိးေအာက္ကဗမာျပည္သားေတြ ညီညီညြတ္ညြတ္ရုန္းထြက္ၾကဖို႕အတြ က္ကိုလိုနီပညာေရးစနစ္ကုိဆန္႕က် င္တဲ့ပထမေက်ာင္းသားသပိတ္မွာတကၠ သိုလ္ေက်ာင္းသားမ်ားရဲရဲေတာက္တု ိက္ပဲြဝင္ခဲ့ၾကတဲ့အတြက္နယ္ခ်ဲ ႕ဆန္႕က်င္ေရး၊အမ်ိဳးသားလြတ္ေျမာ က္ေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ားအထိက်ယ္ျပန္ ႕သြားပါတယ္၊အဲဒီကမွတဆင့္၁၉၄၈ခုႏ ွစ္မွာဗမာ့ျပည္လြတ္လပ္ေရးရသည္ အထိေအာင္ျမင္ခဲ့ပါတယ္။
ဗမာျပည္သူေတြဟာလြတ္လပ္ေရးရဲ႕အသီ းအပြင့္ကိုကာလတိုေတာင္းစြပဲခံစာ းခဲ့ရပါတယ္၊၁၉၆၂ခုႏွစ္မွာဗုိလ္ ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္းဦးေဆာင္တဲ့ဗမာ စစ္အာဏာရွင္မ်ားလက္ေအာင္ကိုက်ေ ရာက္ခဲ့ရပါတယ္၊ျပည္သူေတြတရားဝင္ တင္ေျမွာက္ထားတဲ့ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ဦ းနုေခါင္းေဆာင္တဲ့ဒိမုိကေရစီအစိ ုးရထံမွအာဏာသိမ္းယူတုံးက၊ဗုိလ္ ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္းကတိုင္းျပည္ေဂ်ာ က္ထဲမက်ခင္အခ်ိန္မီကယ္တင္လိုက္ ရပါတယ္လို႕ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္၊အခု လက္ေတြ႕ျပန္လည္ၾကည့္တဲ့အခါမွာသူ ေျပာသလိုမဟုတ္ပဲဗမာျပည္သူတရပ္လု ံးဟာဘယ္တုံးကမွမေျမာ္လင့္ခဲ့တဲ့ လူ႕ငရဲျဖစ္တဲ့အသူရာနက္တဲ့ေဂ်ာက္ ထဲေရာက္ေနတာကိုေတြ႕ရပါေတာ့တယ္၊ မည္သို႕ပင္ျပည္သူေတြကိုေခ်ာ့တမ် ိဳး၊ေခ်ာက္တမိ်ဳးျဖင့္လိမ္လည္လွ ည့္ျပားေစကာမူေခတ္အဆက္ဆက္မွာအတိ ုးတက္ဆုံးအထက္ျမက္ဆံုးေနရာမွာရိ ွၾကတဲ့ေက်ာင္းသားမ်ားဟာစစ္အာဏာ ရွင္ေတြရဲ႕ရက္စက္ယုတ္မာတဲ့ဲ့အတြ င္းစိတ္သ
ေဘာကိုအရင္ဆုံးခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာ ၿပီးသိၾကပါတယ္၊အဲဒါေၾကာင့္ မဆလတပါတီစစ္အာဏာရွင္အစုိးရကို ၈၈၈၈လူထုအေရးေတာ္ပုံမွာဦးေဆာင္ ျဖုတ္ခ်ျပခဲ့ပါတယ္၊အခုဆုိရင္ ၈၈၈၈လူထုအေရးေတာ္ပုံႀကီးဆင္ႏႊဲ ခဲ့တာ(၂၅)ႏွစ္တင္းတင္းျပည့္ခဲ့ ပါၿပီ၊မဆလတပါတီအာဏာရွင္အစုိးရကိ ုေအာင္ျမင္စြာျဖုတ္ခ်ခဲ့နိုင္တာ မွန္ေသာ္လဲ၊စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကို အၿပီးတိုင္မေခ်မႈန္းနိင္ပါ၊ျပည္ သူေတြလုိလားခ်ီတက္ေနတဲ့စစ္မွန္ တဲံဒီမုိကေရစီပန္းတိုင္ကိုမေရာ က္ေသးပါဘူး၊အလြန္ေကာက္က်စ္ၿပီး ပရိယယ္မ်ားလွတဲ့စစ္အာဏာရွင္မ်ား ဟာလူၾကားေကာင္းၿပီးအမ်ားလက္ခံနိ ုင္မည္စကားလုံးမ်ားအျမဲေရြးခ်ယ္ အသုံးျပုခဲ့သလို၊သူ႕ေခတ္ႏွင့္သူ ႕အခါေလွ်ာက္လူၾကိုက္မ်ားတဲ့အမည္ မ်ားကိုလဲေရြးခ်ယ္အသုံးျပုေလ့ရိ ွပါတယ္၊ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္းအာ ဏာသိမ္းစဥ္တုံးကကမၻာ့နိုင္ငံအသီ းသီးမွာဆိုရွယ္လစ္စနစ္အလြန္ေခတ္ စားပါတယ္၊အဲဒါေၾကာင့္ဆုိရွယ္လစ္ စနစ္ကိုျမန္မာ့နည္းျမန္မာ့ဟန္နဲ ႕ခ်ီတက္မယ္လို႕ကမၻာကိုေၾကျငာခဲ့ တယ္၊တကယ္လက္ေတြ႕မွာေတာ့မဆလတပါတီ အာဏာရွင္စနစ္ျဖင့္အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ တာပါ၊တိုင္းျပည္ကိုကမၻာ့အဆင္းရဲ ဆုံးနိုင္ငံအျဖစ္ေရာက္ေအာင္(၂၆) ႏွစ္အတြင္းပုိ႕ေဆာင္ခဲ့လို႕ဦးေ နဝင္းေခါင္းေဆာင္တဲ့မဆလအစုိးရကိ ု၈၈၈၈အေရးေတာ္ပုံႀကီးကျဖုတ္ခ်ခဲ ့တာပါ၊ဒါေပမဲ့စစ္အာဏာရွင္မ်ားဟာ လူထုကတရားဝင္ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ ခဲ့တဲ့အမိ်ဳးသားဒီမိုကေရစီအဖဲြ ႕ခ်ဳပ္ကိုအာဏာလႊဲေပးျခင္းမျပုခဲ ့ပါဘူး၊အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးျ ပၿပီး၊အမည္အမ်ိဳးမ်ိဳးေျပာင္းလဲ မွည့္ေခၚထားတဲ့စစ္အာဏာစနစ္ဟာယေ န႕တိုင္ဗမာနို္င္ငံမွာရိွေနဆဲပါ ပဲဆိုတာကိုဗမာျပည္သူလူထုတရပ္လုံ းအထူးသတိထားသတိရၾကဖုိ႕လိုပါတယ္။
ဗမာစစ္အာဏာရွင္မ်ားဟာမိမိတို ႕လက္ဝယ္ကိုမတရားေရာက္ရွိေနတဲ့အာ ဏာကိုၾကာနိုင္သမွ်ၾကာေအာင္ဆုတ္ ကိုင္ထားလိုတာမို႕နည္းေပါင္းစုံ သုံးၿပီးၾကိုးပမ္္းလာခဲ့တာယေ န႕အထိပါပဲ၊ဖဲြ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒကိုျပည္သူလူထုရဲ႕ဆႏ ၵမပါပဲႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာအခ်ိန္ ယူၿပီးစိတ္တိုင္က်ေရးဆဲြခဲ့တယ္၊ ၂၀၀၈ခုႏွစ္မွာျပည္သူလူထုဟာနာဂစ္ ေလမႈန္တိုင္းဒဏ္ေၾကာင့္အလူးအလဲ ဒုကၡေပါင္းစုံကိုခံစားေနရတုံးမွ ာကလိမ္ကက်စ္နည္းမ်ားသုံးၿပီး အတည္ျပုခဲ့ပါတယ္၊အဲဒိနာဂစ္အေျ ခခံဥပေဒႀကီးကုိအသုံးျပုၿပီး ၂၀၁၀ခုႏွစ္မွာေရြးေကာက္ပဲြက်င္း ပခဲ့တာေၾကာင့္သမၼတႀကီးဦးသန္းစိ န္ေခါင္းေဆာင္တဲ့ဒီမိုကေရစီစနစ္ ကိုလက္ခံက်င့္သုံးပါမယ္လို႕ကမၻာ ကုိေၾကျငာထားတဲ့လက္ရိွအစုိးရဆို တာေပၚထြက္လာခဲ့တာပါ၊အခုလက္ရိွအေ ရခြံလစစ္ဗုိလ္ခ်ဳပ္မ်ားရဲ႕ေခါင္ းေဆာင္သမၼတႀကီးဦးသိိန္းစိန္ကလဲ ကမၻာ့သမိုင္းမွာမၾကုံေတြ႕ခဲ့ရဘူ းေသးတဲ့ဒီမိုကေရစီနိုင္ငံထူေထာ င္ေရးအတြက္လိုအပ္တဲ့ျပုျပင္ေျပာ င္းလဲေရးေတြေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္လို ႕ကမၻာကိုေၾကျငာခဲ့ျပန္ပါတယ္၊အေျ ပာကေတာ့မစားရဝခမန္းပါပဲ၊စိန္နား ကပ္္ႀကီးပန္ရမလုိဆိုတဲ့သီခ်င္း လိုပါပဲ၊
ျမန္မာ့နည္းျမန္မာ့ဟန္နဲ႕လြန္ခဲ ့တဲ့(၂၅)နွစ္တုံးကျမန္မာ့ဆုိရွ ယ္လစ္လမ္းစဥ္ျဖင့္ဗမာနိုင္ငံကို ကမၻာ့အဆင္းရဲဆုံးနိုင္ငံအျဖစ္သု ိ႕ေရာက္ရိွေအာင္သက္ေသထူခဲ့သလို အခုလဲသမၼတႀကီးဦးသိန္းစိန္ႏွင့္ သမၼတလူၾကမ္းအဖဲြ႕သားမ်ားကတိုင္း ျပည္နဲ႕လူမိ်ဳးကိုဘယ္လိုဒုကၡေပး အုံးမယ္ဆိုတာကိုမၾကာမီလာေတာ့မဲ့ သမိုင္းျဖစ္စဥ္ပိတ္ကားႀကိးေပၚမွ ာေတြ႕ျမင္ရေတာ့မွာပါ၊မ်က္မျမင္ အမ်ားအျပားကိုအျခားမ်က္မျမင္တဦ းကေခါင္းေဆာင္မယ္ဆိုရင္သူတို႕အာ းလုံးေဂ်ာက္ထဲက်ၿပီးဒုကၡေရာက္ ၾကမွာေသခ်ာပါတယ္၊ဗမာျပည္သူအားလု ံးကိုလုိအပ္တဲ့အသိပညာ၊အတတ္ပညာ တပ္ဆင္ေပးဖုိ႕အေရးႀကီးလွတဲ့အလွဲ ႕အေျပာင္းအခ်ိန္ကာလကိုေရာက္ရိွေ န႔ၿပီ၊အဲဒီျပည္သူေတြအတြက္လိုအပ္ တဲ့အသိပညာ၊အတတ္ပညာေတြတပ္ဆင္ေပး ရမဲ့အဓိကတာဝန္ႀကီးဟာ၈၈မ်ိဳးဆက္ မ်ားရဲ႕ပုခုံးေပၚကိုေရာက္ရွိလုိ ႕လာပါၿပီ၊ဆရာႀကီးဗန္းေမာ္တင္ေအာ င္ရဲ႕စကားကိုသုံးရမယ္ဆိုရင္၊အခု လက္ရိွရင္ဆိုင္ၾကုံေတြ႕ေနရတဲ့ဒီ မိုကေရစီေရးလႈပ္ရွားမႈေခတ္ႀကီး ကေပးအပ္လိုက္တဲ့ႀကီးမာလွတဲ့တာ ဝန္ႀကီးကို၈၈မ်ိဳးဆက္မ်ားဘယ္နည္ းဘယ္ပုံျဖင့္္ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ မလဲဆိုတာကိုယၡုက်င္းပတဲ့၈၈မ်ိဳး ဆက္မ်ားညီလာခံႀကီးမွာေဆြးေႏြးညွ ိႏႈင္းအေျဖရွာနိုင္ၾကပါေစလို႕ဆႏ ၵျပုလိုက္ပါ္တယ္။
ဗမာစစ္အာဏာရွင္စနစ္ေၾကာင့္ထြက္ေ ပၚလာတဲ့အက်ိဳးဆက္မ်ားကေတာ…
၁။စစ္အာဏာရွင္ႀကီးမ်ား၊သူတို႕ရဲ ကမိသားစုဝင္မ်ား၊ေဆြမ်ိဳးမ်ားႏွ င့္သူတို႕ကိုပ့ံပိုးေပးတဲ့ခရုိ နီမ်ားဟာထားစရာေနရာမရိွ
ေအာင္ခ်မ္းသာေနၾကပါတယ္၊
၂။သန္း(၆၀)ေသာျပည္သူမ်ားကေတာ့၊ စားစရာမရိွတဲ့အေျခအေနဆိုးအဆင့္ ကိုေရာက္ေနပါတယ္၊
၃။၂၀၀၈နာဂစ္ဖဲြ႕စည္းပုံအေျခခံ ဥပေဒၾကီးဟာဗမာနိုင္ငံကိုတိုးတက္ ဖြံ႕ၿဖိုးတဲ့၊တရားဥပေဒစုိးမိုး တဲ့၊ဲျငိမ္းခ်မ္းတဲ့၊ဗမာအပါအ
ဝင္လူမ်ိဳးစုအားလုံးအခြင့္အလမ္း တူညီစြာခံစားရတဲ့၊ဒီမိုကေရစီနို င္ငံႀကီးအျဖစ္တည္ေဆာက္ေရးလမ္းတြ င္ပိတ္ဆို႕ေနပါ္
တယ္၊
အထက္ပါအက်ိဳးဆက္မ်ားကေတာ့လက္ရိွ ၾကုံေတြ႕ရတဲ့အက်ိးဆက္အမ်ားအျပား ထဲကအထင္ရွားဆုံးတို႕ကိုေဖၚျပထား ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
၈၈မ်ိဳးဆက္မ်ားေလွ်က္လွမ္းရမည့္ ေရွ႕လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားအတြက္ကေနဒါ နိုင္ငံကိုအေျခခံတဲ့၊ၾကုံခဲ့ရတဲ ့ေနာင္တြင္ေရွာင္ရမည့္
ေပ်ာ့ကြက္၊ဟာကြက္ႏွင့္ေဆာင္ရမည္ ့အၾကံျပုခ်က္မ်ား…
၂၅-ႏွစ္အတြင္းၾကုံေတြ႕ခဲ့ရတဲ့၊ေ နာင္တြင္ေရွာင္ရွားသင့္၊ျပုျပင္ သင့္တဲ့ေပ်ာ့ကြက္ဟာကြက္မ်ား….
၁။ကေနဒါနိုင္ငံျပည္နယ္အသီးသီးတြ င္ျပန္က်ဲတည္ရိွေနတဲံအဖြဲ႕အစည္း မ်ား၊တနိုင္ငံလုံးအတိုင္းအတာျ ဖင့္စုေပါင္းေဆာင္ရြက္ရာတြင္အလြ န္အားနည္းျခင္း
၂။ဗမာအဖဲြ႕အစည္းမ်ားႏွင့္လူမ်ိဴ းစုအဖဲြ႕အစည္းမ်ားပူးေပါင္းေဆာ င္ရြက္ေရးတြင္အလြန္အားနည္းျခင္း
၃။ဗမာနိုင္ငံကိုကိုယ္စားျပုတဲ့ လႈပ္ရွားမႈမ်ား(ဥပမာကေနဒါနိုင္ ငံအစုိးရႏွင့္ဆက္သြယ္ေရႏွင့္ဗမာ နိုင္ငံႏွင့္ကေနဒါနိုင္ငံပူးေပါ င္းေဆာင္ရြက္ေရးအတြက္လႈပ္ရွားမ် ား)
၈၈မ်ိဳးဆက္မ်ား၏ေရွ႕လုပ္ငန္းမ်ာ းအတြက္အၾကံျပုခ်က္မ်ား..
၁။ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ဒီမိုကေရစီျ ပုျပင္ေျပာင္းလဲေရးမ်ားေဆာင္ရြ က္ေနၿပီျဖစ္ေသာေၾကာင့္ျပည္ပေရာ က္ျမန္မာမ်ားဘာမွလႈပ္
ရွာစရာမလုိေတာ့ဟုယူဆေနၾကသူမ်ား ရိွေနပါတယ္၊မွားယြင္းတဲ့အေတြးအေ ခၚျဖစ္ပါသည္၊
ျမန္မာနိုင္ငံ၏လက္ရိွအေျခအေနမ်ာ းက၊ေတာင္းဆိုေနသည့္အခ်က္မွာ၊ဒီ မိုကေရစီတိုက္ပြဲဝင္အင္အားစုမ်ာ း(ျပည္ပေရာက္
၈၈မ်ိဳးဆက္မ်ားႏွင့္ျပည္တြင္း ၈၈မိ်ဳးဆက္မ်ားဟန္ိခ်က္ညီညီပူးေ ပါင္းေဆာင္ရြက္ရန္အထူးလိုအပ္ေ နတဲ့အခ်ိန္ျဖစ္ေသာ
ေၾကာင့္၊ျပည္ပေရာက္ျမန္မာမ်ား ယၡင္ကထက္ပိုမိုလႈပ္ရွားၾကဖို ႕အထူးလိုအပ္ပါတယ္)၊အဲဒီလိုအပ္ခ် က္ျပည့္ဝစြာအေကာင္အထည္ေဖၚနိုင္ေ ရးကိုအသိရိွရိွျဖင့္ပူးေပါင္းေ ဆာင္ရြက္ရန္
၂။ဗမာအပါအဝင္လူမ်ိဴးစုအားလုံးပူ းေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးကိုျပည္တြင္ းေရာျပည္ပတြင္ပါတြန္းအားေပးေဆာ င္ရြက္ရန္
၃။ဒီမိုကေရစီနိုင္ငံတည္ေဆာက္ေရး လမ္းေၾကာင္းတြင္ပိတဆုိ႕ေနတဲ့ ၂၀၀၈ခုဖဲြ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒျ ပင္ဆင္ေရးကိုျပည္သူလူထု၏စုစည္း ညီညြတ္မႈအင္အားအျပည့္အဝရယူၿပီး အျမန္နိုင္ဆုံးစုေပါင္းေဆာင္ရြ က္ရန္
၄။ျပည္ပေရာက္ျမန္မာမ်ား၊မိမိတို ႕ေရာက္ရိွေနထိုင္ရာနိုင္ငံအလို က္၊တနိုင္ငံလုံးကိုကိုယ္စားျပု တဲ့(ဖယ္ဒရယ္အမ်ိဳးအစား)အဖဲြ ႕အစည္းမ်ာႏွင့္၊ဗမာအပါအဝင္လူမ်ဳ ိးစုအားလုံးစုေပါင္းေဆြးေႏြးနို င္တဲ့ဖုိရြန္မ်ားဖဲြ႕စည္းရန္၊လူ မ်ိဳးစုမ်ားအားလုံး
စုေပါင္းပါဝင္ေဆြးေႏြးျခင္း၊အဖဲ ြ႕အစည္းမ်ားအလုိက္၊တဦးခ်င္းအလု ိက္အျပန္အလွန္ကူညီျခင္း၊ပူးေပါ င္းေဆာင္ရြက္ျခင္းမ်ားအားေကာင္း လာေရးေဆာင္ရြက္ရန္္
၂၅ႏွစ္ေျမာက္၈၈မ်ိဳးဆက္မ်ားညီလာ ခံအတြက္ေဆြးေႏြးတင္ျပရန္အခ်က္ အလက္မ်ားေျမာက္မ်ားစြာရွိပါတယ္၊ ဤကားအတုိခ်ဳံးတင္ျပရင္းျမန္မာျ ပည္သူအားလုံးေမွ်ာ္မွမ္းထားတဲ့ စစ္မွန္တဲ့ဒီမိုကေရစီပန္းတိုင္ သို႕စည္းကမ္းရိွစြာ၊ညီညြတ္စြာပူ းေပါင္းေဆာင္ရြက္ရင္းခ်ီတက္ၾကပါ စုိ႕…
more detail at :
ဦးသန္းေအာင္
ကုိေအာ္ဒီေနတာ( Coordinator)
ျမန္မာကေနဒီယန္ကြန္ယက္( BurmeseCanadian Network)
ကေနဒါနိုင္ငံ။
၂၀၁၃ခု-ဇြန္လ(၂၈)ရက္။
Sunday, October 7, 2012
၇ ရက္ သားသမီးမ်ားအတြက္ ေအာက္တုိဘာလ ေဟာစာတမ္း
ဆရာဟိန္းတင့္ေဇာ္ ~

ဒီလအတြင္းမွာ ေငြကံ တအားေကာင္းေနမယ္။ နာမည္ဂုဏ္သတင္း တက္စရာေတြလည္း ႀကံဳမယ္။ ႏိုင္ငံျခားခရီး၊ လူမ်ိဳးျခားနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အလုပ္ေတြ အက်ိဳးေပးေအာင္ျမင္မယ္။
၂၇- အတြဲလိုက္ပူးၿပီးေတာ့ စတဲ့ ထီလက္မွတ္ေတြ ထိုးသင့္ပါတယ္။ အထည္၊ ထီး၊ ဖိနပ္၊ ဓာတ္ပံု၊ လွ်ပ္စစ္၊ ကား၊ ကြႏ္ျပဴတာ၊ ေက်ာက္၊ ကင္မရာလုပ္ငန္းမ်ား၊ တိုးခ်႕ဲသင့္တဲ့ အခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။
မိသားစုထဲမွာ အလွဴပြဲ မဂၤလာပြဲေတြ ႀကံဳရတတ္ ပါတယ္။ အဲဒီေန႔မွာ ထီဖိထိုးသင့္ပါတယ္။ စပ္တူ စာခ်ဳပ္ကိစၥ ေတြမွာေတာ့ မေရမရာ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ေျမကိစၥ၊ အေမြကိစၥ၊ ဖုန္းကိစၥမ်ားကိုေတာ့ ေခတၱ ဆိုင္းငံံ့ထားသင့္တဲ့အခ်ိန္ပါပဲ။ ဘာမဆို ႏွစ္မ်ိဳးႏွစ္ခု ႀကံဳႏိုင္ပါတယ္။ အာ႐ံုေၾကာ၊ ၀မ္းဗိုက္၊ ဆီး၊ မ်က္စိေရာဂါမ်ား ဂ႐ုစိုက္ရမယ့္ကာလျဖစ္ပါတယ္။
ယၾတာ.... ညံ့တာေတြ ေျပေပ်ာက္ၿပီး ေကာင္းတာေတြ ပိုေကာင္းလာေစဖို႔အတြက္ ဓာတ္ခဲကိုးလံုးကို ဘုရားစင္ေရွ႕တြင္ တန္းစီခ်ထား၍ ထိုအေပၚတြင္ ဖေယာင္းတုိင္ ကိုးတိုင္ တင္ထြန္း၍ ဘုရားမီးပူေဇာ္ပါ။
တနလၤာသားသမီးမ်ား
ဒီလအတြင္းမွာ တအားပင္ပန္းမယ္။ စိတ္ေမာလူေမာေတြ ျဖစ္ရမယ္။ အလုပ္ပိၿပီး က်န္းမာေရး ညံ့သြားတတ္ပါတယ္။ စိတ္တိုင္းမက်စရာေတြမ်ားေနမယ္။
တတ္ႏိုင္သမွ် စိတ္ရွည္ရွည္ ေခါင္းေအးေအးနဲ႔ အလုပ္ေတြကို သက္ေတာင့္သက္သာေလး လုပ္သြားသင့္တဲ့ အခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။
အလုပ္ထြက္ခ်င္ ေျပာင္းခ်င္တဲ့ ဆႏၵ ေခတၱခနေလး ေစာင့္သင့္ပါတယ္။ ေနရာကိစၥ အိမ္ကိစၥမ်ား တိုးလို႔တန္းလန္း ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။
မိတ္ေကာင္း ဆရာေကာင္းေတြရဲ့ အကူအညီေကာင္းေတြ ေပၚလာမယ္။ ႏိုင္ငံျခားနဲ႔ ပတ္သက္လို႔႔ အဆက္အသြယ္ အခြင့္အေရးေကာင္း ေပၚလာတတ္တယ္။
ေျမ ၊ အေမြ ၊ ဖုန္း၊ အထည္ ၊ထီး၊ ဖိနပ္၊ ဓာတ္ပံု၊ လွ်ပ္စစ္လုပ္ငန္းေတြမွာေတာ့ အထူးေအာင္ျမင္ အက်ိဳးေပးႏိုင္တဲ့အခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။
ေျခေထာက္၊ ခါး၊ အစာအိမ္၊ က်န္းမာေရး သတိျပဳသင့္ပါတယ္။
အိမ္ေထာင္ရွင္မ်ား၊ ခ်စ္သူရည္းစားမ်ား အတြက္ေတာ့ အဆင္မေျပမႈေတြ မ်ားေနပါ့မယ္။
ထီ၀ါသနာပါရင္ ၅၇-အတြဲလိုက္ စတဲ့ ထီလက္မွတ္ကို ရွာထိုးပါေလ။
ယၾတာ...... ညံ့တာေတြေျပေပ်ာက္ ေကာင္းတာေတြ ပိုေကာင္းလာဖို႔အတြက္ မုန္႔ဖက္ထုပ္(၇) ထုပ္ (သို႔) ႏို႔ထမင္း (၅)ပြဲ ဘုရားလွဴပါ။
အဂၤါသားသမီးမ်ား
ဒီလအတြင္းမွာ ကံအညံ့ေလးေတြ မ်ားေနပါတယ္။ အဖက္ဖက္က အေႏွာင့္အယွက္ အယွက္ရွိမယ္။ ခရီးသြားျခင္းဟာ အေကာင္းဆံုးယၾတာပါပဲ။
ေနရာသစ္၊ အိမ္သစ္၊ လုပ္ငန္းသစ္၊ အစီအစဥ္းမ်ား အထူးပဲေကာင္းပါတယ္။ ရပ္ေ၀းျပည္ပကိစၥေတြ အတြက္လည္း ဦးစားေပးၿပီး စီစဥ္သင့္ပါတယ္။
ကြဲကြာေနသူမ်ား ျပန္ဆံုျခင္း ၊ ရပ္ေ၀းက အကူအညီေကာင္းရျခင္းမ်ား ႀကံဳမယ္။ ေငြကေတာ့ တအား၀င္သလို တအားထြက္ေနလိမ့္မယ္။
မထင္မွတ္တဲ့ ဘာသာေရး၊ ပညာေရး၊ အခြင့္အလမ္း ေကာင္းေတြ ေပၚလာတတ္ပါတယ္။ အသီးအႏွံ၊ ေရထြက္ကုန္၊ သစ္၊ သံ၊ သြပ္၊ အလုပ္မ်ား တိုးခ်ဲ႕သင့္တဲ့ အခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။
မီး၊ လွ်ပ္စစ္၊ သူခိုး၊ သတိထားသင့္တဲ့ အခ်က္မ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ သတိထားပါ။ အိမ္ေထာင္ရွင္မ်ား၊ ခ်စ္သူရည္စားမ်ား၊ ရပ္ေ၀းခြဲရ ကိန္းရွိေနပါတယ္။
ထီ၀ါသနာပါရင္ (၁၄)အတြဲလိုက္ စတဲ့ နံပတ္ရွာၿပီး ထိုးပါ။
ယၾတာ.... ညံ့တာေတြေျပေပ်ာက္ၿပီး ေကာင္းတာေတြ ပိုေကာင္းလာေစဖို႔အတြက္ အုန္းသီးပါေသာ မုန္႔လွဴပါ။
ဗုဒၶဟူးသားသမီးမ်ား
ဒီလအတြင္းမွာ အဆင္မေျပ လြဲေခ်ာ္မႈေတြ မ်ားေနမယ္။ ဟိုဟာလုပ္ရေတာ့ မလိုလို ဒီဟာ လုပ္ရေတာ့ မလိုလိုနဲ႔ အခ်ိန္ကုန္ေနတတ္ပါတယ္။
သူမ်ားျပႆနာေတြမွာလည္း ၾကားညွပ္တတ္ပါတယ္။ ဘာမဆို စိတ္ရွည္သင့္တဲ့ အခ်ိန္ပါပဲ။
လုပ္ငန္းသစ္စတာ တေျဖးေျဖးတိုးခ်ဲ႕တာ၊ စပ္တူရွယ္ရာအလုပ္၊ စာခ်ဳပ္လုပ္ငန္းေတြ ေကာင္းပါတယ္။
ဆန္၊ ဆီ၊ ေဆး၊ ဆား၊ စကၠဴ။ စာအုပ္၊ အဂၤါနံေေတြ အလုပ္ျဖစ္မယ္။ မထင္မွတ္ဘဲ အိမ္အလုပ္၊ေနရာ၊ ရာထူး၊ ဆိုင္ခန္း၊ အခြင့္အေရးေတြ ႀကံဳတတ္ပါတယ္။
ႏိုင္ငံျခားနွင့္ ပတ္သက္ေနတဲ့ အခြင့္အေရးေကာင္း အဆက္အသြယ္ေကာင္းေတြလည္း ရတတ္ပါတယ္။ မိတ္ရင္း ဆရာရင္းတို႔ေၾကာင့္ စိတ္႐ႈပ္ ရတတ္ပါတယ္။
ေငြကံကေတာ့ အေတာ္ေလး နိမ့္ေနပါတယ္။ ေငြမ်ားမ်ား ရွိရင္လည္း ေဆးဖိုး၀ါးချဖစ္သြားတတ္ပါတယ္။
အိမ္ေထာင္ရွင္မ်ား၊ အဆင္မေျပမႈေတြ ေျပလည္သြားလိမ့္ မယ္။ ခ်စ္သူရည္းစားမ်ားကေတာ့ ဆံုးျဖတ္ရခက္တဲ့ အက်ပ္အတည္းမ်ိဳး ႀကံဳလာတတ္ပါတယ္။
(၃၁) အတြဲလိုက္ စတဲ့ ထီလက္မွတ္ကို ရွာၿပီး ထိုးသင့္ပါတယ္။
ယၾတာ... ညံ့တာေတြ ေျပေပ်ာက္ၿပီး ေကာင္းတာေတြ ပိုေကာင္းလာေစဖို႔အတြက္ ၾသဇာသီး (၄) လံုး ဘုရားလွဴဒါန္း၍ လိုရာ ဆုေတာင္းပါေလ။
ၾကာသပေတးသားသမီးမ်ား
ဒီလအတြင္းမွာ ထြက္ေန၊ ဆံုး႐ံႈးေနတဲ့ ေငြေတြ၊ ပစၥည္းေတြ အခြင့္အေရးေတြ ျပန္ရတတ္ပါတယ္။ လုပ္ငန္းေဟာင္း ေနရာေဟာင္း၊ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေဟာင္းေတြနဲ႔လည္း ျပန္လည္ ဆံုဆည္းရတတ္ပါတယ္။
ျပႆနာေဟာင္း၊ ေရာဂါေဟာင္းေတြ ျပန္ေပၚတတ္တာကိုလည္း သတိျပဳဖို႔ လိုပါတယ္။ ေငြ တအားရႊင္မယ္။ ရတနာပစၥည္းေတြ အလွကုန္ ပစၥည္းေတြ တအားရႊင္မယ္။
ကား၊ ေက်ာက္ ၊ ကြန္ျပဴတာ၊ ကင္မရာ၊ ေရႊ၊ အလွကုန္လုပ္ငန္းေတြ အက်ိုးေပးေအာင္ျမင္မယ္။ သူတစ္ပါး မနာလိုျဖစ္ေလာက္ေအာင္ စီးပြားတက္ ေအာင္ျမင္မယ့္ ကိန္းမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။
တမင္ ရန္စ ေနွာက္ယွက္တာမ်ိဳးေတြ ခံရတတ္ပါတယ္။ လူရင္း လူယံု ဒုကၡေပးတတ္ပါတယ္။ ဘယ္ကိစၥမဆို အေႏွာင့္အယွက္ေလးေတြ ႀကံဳၿပီးမွ ေအာင္ျမင္တတ္ပါတယ္။
ခ်စ္သူရည္စားမ်ားအတြက္ ကံၾကမၼာ အထူးပြင့္လင္းေနၿပီး အိမ္ေထာင္ရွင္မ်ားအတြက္ေတာ့ မတင္မက် ကိစၥေလးေတြ ရွိေနပါလိမ့္မယ္။
ထီ၀ါသနာရွင္မ်ား အေနႏွင့္ကေတာ့ ၂၄-၄၂-အတြဲလုိက္စတဲ့ ထီနံပါတ္ကို ဖိဖိစီးစီး ထိုးသင့္ပါတယ္။
ယၾတာ...... ညံ့တာေတြေျပေပ်ာက္ၿပီး ေကာင္းတာေတြ ပိုေကာင္းလာေစဖို႔အတြက္ ကေလးမ်ားကို ေခ်ာကလက္ ဒါနလုပ္ၿပီး လိုရာဆုကိုေတာင္းပါေလ။
ေသာၾကာသားသမီးမ်ား
ဒီလအတြင္းမွ အဖက္ဖက္က အေျခအေနေကာင္းေတြ ႀကံဳလာမယ္။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ အထူးတိုးခ်ဲ႕သင့္တဲ့ အခ်ိန္ကာလ သမယပါပဲ။
မိတ္ေကာင္း ဆရာေကာင္းေတြ ေတြ႕မယ္။ စပ္တူ ရွယ္ရာအလုပ္၊ ျပည္တြင္းျပည္ပခရီး၊ ပညာေရးကိစၥေတြ အထူးေကာင္းပါတယ္။
ဆန္ဆီေဆးဆား၊ စက္မႈ၊ စာအုပ္၊ ေျမ ၊ အေမြ၊ ဖုန္း ကိစၥမ်ားမွာ ေအာင္ျမင္မယ္။
အလွဴအတန္း မဂၤလာကိစၥမ်ားနဲ႔လည္း ႀကံဳႀကိဳက္ရတတ္ပါတယ္။ ဘာသာေရး လုပ္သေလာက္၊ ကံပြင့္လန္း ေနမယ့္ ရက္မ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။
ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္း ေတြနဲ႔ေတာ့ ျပႆနာ ႀကီးႀကီးမားမား ျဖစ္ရတတ္ပါတယ္။ လူရင္းတို႔ရဲ့ မေကာင္းသတင္း တခ်ိဳ႕လည္း ၾကားရတတ္ပါတယ္။
အထည္ ၊ ထီး၊ ဖိနပ္၊ ေရႊ၊ ေအာက္လက္ငယ္သားတို႔ အတြက္ေတာ့ စိပ္႐ႈပ္ေခါင္းစား ရတတ္ပါတယ္။
ခ်စ္သူရည္စားမ်ား ဆံုးျဖတ္ရခက္တဲ့ အေျခအေနႀကံဳလာမယ္။
အိမ္ေထာင္ရွင္ဆိုရင္ အညံ့မ်ားေနတတ္ပါတယ္။
ထီထိုးမယ္ဆိုရင္ (၃၅)ပူးေနတဲ့ ထီလက္မွတ္ဟာ လာဘ္လာဘေတြ ေခၚေဆာင္လာပါလိမ့္မယ္။ ဒူး၊ နား၊ ရင္ဘတ္၊ သတိထားပါ။
ယၾတာ.... ညံ့တာေတြေျပေပ်ာက္၊ၿပီး ေကာင္းတာေတြ ပိုေကာင္းလာေစဖို႔အတြက္ သံဃာေတာ္မ်ားကို ဆပ္ျပာေမႊးရွစ္ခု ကပ္လွဴပါ။
စေနသားသမီးမ်ား
ဒီလအတြင္းမွာ လုပ္ငန္းသစ္စျခင္း၊ ေနရာေျပာင္းျခင္း၊ အေျခအေနေျပာင္းတဲ့ ကိစၥမ်ား အက်ိဳးေပး ေအာင္ျမင္ႏိုင္ပါတယ္။ ျပည္တြင္းျပည္ပ ခရီးေတြ ေအာင္ျမင္မယ္။
ထြက္ေနတဲ့ ပစၥည္းေတြ ေငြေတြ ျပန္၀င္လာလိမ့္မယ္။ ကြဲကြာေနသူမ်ားနဲ႔ ျပန္လည္ဆံုစည္းရတတ္တယ္။
အသီး၊ အႏွံ ၊ သစ္၊ သြပ္၊ သံ ၊ ေရထြက္ကုန္၊ ေရႊ၊ အလွကုန္၊ လွ်ပ္စစ္ပစည္း၊ ခရီးသြား လုပ္ငန္းေတြ၊ ေအာင္ျမင္ႏိုင္ေသာအခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။
ေငြကေတာ့ တအား၀င္ၿပီး တအားထြက္ ေနမယ္။ ၀မ္းဗိုက္၊ ဦးေခါင္း၊ အဆစ္အျမစ္၊ က်န္းမာေရး ဂ႐ုစိုက္ဖို႔ လိုပါတယ္။
အိမ္ေထာင္ရွင္မ်ား၊ ခ်စ္သူရည္းစားမ်ား ဆံုးျဖတ္ရခက္တဲ့ အခက္အခဲေလးေတြ ႀကံဳလာရ တတ္ပါတယ္။ ဘာမဆို အထစ္အေငါ့ေလးေတြ ႀကံဳေပမယ့္ ေအာင္ျမင္ႏိုင္ေသာကိန္း ျဖစ္ပါတယ္။
ထီ၀ါသနာ ပါသူမ်ား ေရွ႕ဆံုးမွာ (၄၆) ပူးေနတဲ့ဂဏန္းကို ထိုးသင့္ပါတယ္။
ယၾတာ..... ညံ့တာေတြေျပေပ်ာက္ၿပီး ေကာင္းတာေတြ ပိုေကာင္းလာေစဖို႔အတြက္ အိမ္ဘုရားစင္မွာသစ္သီး (၆)မ်ိဳး ေသာက္ေတာ္ေရ ေလးခြက္ လွဴဒါန္းလိုက္ပါေလ။
Sunday, June 3, 2012
"ေရွ႕ေနမ်ားကြန္ယက္"၏ ဥပေဒေရးရာေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ၈၈မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ကိုကိုႀကီး ဖတ္ၾကားသည့္ စာတမ္း
ကိုကိုႀကီး
၈၈မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္းသားမ်ား
၂၈၄(က)၊ ေ၀ဇယႏ ၱာလမ္း၊
၈၈မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္းသားမ်ား
၂၈၄(က)၊ ေ၀ဇယႏ ၱာလမ္း၊
သဃၤန္းကၽြန္းၿမိဳ႕နယ္၊
ရန္ကုန္၊ ျမန္မာ။
ဖုန္း - ၀၁- ၅၇၇ ၆၅၆
Email- 88generation.k3@gmail.com
ရက္စြဲ- ၁၊ ဇြန္၊ ၂၀၁၂
ဖုန္း - ၀၁- ၅၇၇ ၆၅၆
Email- 88generation.k3@gmail.com
ရက္စြဲ- ၁၊ ဇြန္၊ ၂၀၁၂
ႏိုင္ငံေတာ္၊
ႏိုင္ငံသားမ်ား၏ ဂုဏ္သိကၡာ ႏွင့္ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး
“ႏိုင္ငံေတာ္ ” ဆိုသည့္ စကားရပ္သည္ သတင္းစာ၊
ေရဒီယို၊ ႐ုပ္ျမင္သံၾကားမ်ားတြင္ ႀကိမ္ေရအမ်ားဆံုး သံုးစြဲသည့္ ေဝါဟာရျဖစ္မည္ထင္သည္။
ရာစုႏွစ္ဝက္ခန္႔ရွိသည့္တိုင္ “ႏိုင္ငံသားမ်ား” အေနျဖင့္ အဓိပၸါယ္ဗလံုး
ဗေထြး ျဖင့္ ဖတ္ခဲ့၊ ၾကည့္ခဲ့၊ ၾကားခဲ့ၾကရၿပီးျဖစ္သည္။
အမွန္စင္စစ္ “အစိုးရ ” ႏွင့္ “ႏိုင္ငံေတာ္
” ကို လံုးေထြးသံုးစြဲျခင္းသာျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေတာ္အၾကည္ညိဳ ပ်က္ေအာင္လုပ္ျခင္း
- ပုဒ္မ ၁၂၄(က)ကို က်င့္သံုးႏိုင္ရန္အတြက္ “ႏိုင္ငံေတာ္ ” ဆိုသည္မွာ “ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံ
ဥပေဒျဖင့္ တည္ေထာင္ခန္႔အပ္ေသာ အစိုးရ ” ဟူ၍ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုသည္။
ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဆိုသည္မွာ ႏိုင္ငံသားမ်ားႏွင့္
အစိုးရအၾကား ရပိုင္ခြင့္၊ တာ၀န္၀တၱရားမ်ား၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္ အပ္ႏွင္းျခင္း၊ အေရးယူ ႐ုတ္သိမ္းျခင္းမ်ားကို
သေဘာတူခ်ဳပ္ဆိုေသာ ပဋိဉာဥ္စာခ်ဳပ္ပင္ျဖစ္သည္။
ပဋိဉာဥ္စာခ်ဳပ္တစ္ခု တရားဝင္ခိုင္မာမႈရွိေစရန္မွာ
ၿခိမ္းေျခာက္ျခင္း၊ ဖ်ားေယာင္းေသြးေဆာင္ျခင္း တစ္စံုတရာမပါဘဲ ကိုယ္စိတ္ႏွစ္ပါး က်န္းမာလ်က္ရွိစဥ္
မိမိဆႏၵသေဘာအေလ်ာက္ ခ်ဳပ္ဆိုေသာ စာခ်ဳပ္ျဖစ္ရန္ လိုအပ္သည္။ ဤအခ်က္သည္ စာခ်ဳပ္၏ဂုဏ္သိကၡာျဖစ္သည္။
ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ၏ ဂုဏ္သိကၡာျဖစ္သည္။ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို လိုက္နာေဖာ္ေဆာင္ရမည့္
ႏိုင္ငံသားမ်ားႏွင့္ အစိုးရအဖြဲ႕အစည္း အဆင့္ဆင့္၏ ဂုဏ္သိကၡာ ျဖစ္သည္။
၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒတြင္ပင္လွ်င္
“ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာသည္ ႏိုင္ငံသား
မ်ားထံမွ ဆင္းသက္ၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္တစ္၀န္းလံုး၌ တည္သည္ ” ဟူ၍ ႏိုင္ငံေတာ္အေျခခံမူမ်ား၊
အခန္း(၁)၊ ပုဒ္မ(၄)တြင္ အတိအလင္း ျပ႒ာန္းထားသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတြင္းရွိ ဥပေဒအားလံုး၏
အျမင့္ဆံုးဥပေဒပါ ျပ႒ာန္းခ်က္အရ ႏိုင္ငံသားမ်ားထံမွ ဆင္းသက္ျခင္း မဟုတ္ဘဲ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို
က်င့္သံုးျခင္းသည္ တရားမ၀င္ေၾကာင္း၊ ႏိုင္ငံေတာ္ဟူ၍ သတ္မွတ္ေခၚေ၀ၚျခင္း မျပဳႏိုင္ေၾကာင္း
ထင္ရွားေပၚလြင္ၿပီးျဖစ္သည္။
ျပစ္မႈဆိုင္ရာဥပေဒပုဒ္မ (၁၂၁) ႏိုင္ငံေတာ္သစၥာေဖာက္ဖ်က္မႈ၊
ပုဒ္မ ၁၂၄(က) ႏိုင္ငံေတာ္အၾကည္ညိဳ ပ်က္ေစမႈဆိုင္ရာ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားအရလည္း “ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒျဖင့္ တည္ေထာင္ခန္႔အပ္ေသာ
အစိုးရ ” ဟူ၍ အတိအလင္း ဖြင့္ဆိုျပ႒ာန္းခ်က္အရ အျခားနည္းျဖင့္တည္ေထာင္ဖြဲ႕စည္းေသာ
အစိုးရမ်ားကို ႏိုင္ငံေတာ္ဟူ၍ မသတ္မွတ္ေၾကာင္း သိသာထင္ရွားၿပီးျဖစ္သည္။
ႏိုင္ငံေရးသိပၸံပညာရပ္အရ “ ႏိုင္ငံေတာ္
” ကို အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုရာတြင္လည္း ႏိုင္ငံေတာ္၏ အဂၤါရပ္မ်ား အျဖစ္ -
၁။ ပထ၀ီနယ္နိမိတ္
၂။ ႏိုင္ငံသား
၃။ အစိုးရ ႏွင့္
၄။ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ
ဟူ၍ ရွင္းလင္းေဖာ္ျပထားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။
ယင္းဖြင့္ဆိုခ်က္သည္ပင္ ႏိုင္ငံေရးစနစ္အားလံုးအတြက္
ျခံဳငံုဖြင့္ဆိုခ်က္ျဖစ္ၿပီး ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို ေဖာ္ေဆာင္က်င့္သံုးသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားအတြက္သာ
သီးျခားျပ႒ာန္းခ်က္မ်ဳိး မဟုတ္ေပ။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း သက္ဦး ဆံပိုင္ဘုရင္အစိုးရ၊ လူနည္းစုမွဴးမတ္မ်ားအုပ္ခ်ဳပ္သည့္အစုိးရ၊
တစ္ပါတီအာဏာရွင္၊ စစ္အာဏာရွင္ အစိုးရမ်ား သည္ပင္လွ်င္ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုသာ
ျဖစ္သည္။ မိမိကိုယ္မိမိ ႏိုင္ငံေတာ္ဟူ၍ မသတ္မွတ္ႏိုင္ေပ။ အစိုးရႏွင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ကို
ထပ္တူျပဳ၍ မရေပ။
“ ႏိုင္ငံေတာ္ဆိုတာ ငါဘဲ၊ ငါ့ကိုဆန္႔က်င္တာဟာ ႏိုင္ငံေတာ္ကို ဆန္႔က်င္တာဘဲ ”
ဟူ၍ သမိုင္းတြင္ခဲ့သည့္စကားကို သံုးစြဲခဲ့သူမွာ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံမွ (၁၆)ဆက္ေျမာက္ လူ၀ီဘုရင္
ျဖစ္သည္။ နိဂံုး မေကာင္းခဲ့ပါ။ အာဏာရွင္ႏိုင္ငံမ်ားတြင္
အစိုးရမ်ားက “ႏိုင္ငံေတာ္ ” ဆိုသည့္ေ၀ါဟာရကို ပုဂၢလိကပိုင္ျပဳလုပ္ သံုးစြဲခဲ့ရာမွ
“ အမည္ခံႏိုင္ငံေတာ္
” ၏ အခန္းက႑မွာ အတိုင္းအဆမရွိ ႀကီးမားေနၿပီး ႏိုင္ငံသားမ်ား၏ အခန္း က႑မွာ ေမွးမွိန္ေပ်ာက္ကြယ္ခဲ့ရသည္။
ယေန႔ ေခတ္သစ္လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတြင္ ဒီမိုကရက္တစ္လူ႔အဖြဲ႕အစည္းသည္
တစ္စတစ္စ က်ယ္ျပန္႔ ႀကီးထြားလာေနၿပီျဖစ္သည္။ ဒီမိုကရက္တစ္လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတြင္ ႏိုင္ငံသားမ်ား၏အခန္းက႑သည္
အေျခခံ မ႑ိဳင္ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံသားမ်ား၏အခန္းက႑ ႀကီးမားအေရးပါလာျခင္း၊ ႏုိင္ငံသားမ်ား၏
ဂုဏ္သိကၡာ ျမင့္မားလာျခင္းသည္ ႏိုင္ငံေတာ္၏ ဂုဏ္သိကၡာ ျမႇင့္တင္ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံသားမ်ား၏
အခန္းက႑ကို ပစ္ပယ္သည့္ အစိုးရမ်ား၊ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရးမ်ားကို ပိတ္ပင္ညႇင္းပန္းသည့္
အစိုးရမ်ားကို ႏုိင္ငံတကာ မိသားစုမ်ားက ေ၀ဖန္ျပစ္တင္ျခင္း၊ အေရးယူပိတ္ဆို႔ျခင္းမ်ားသည္လည္း
အထင္အရွားပင္ျဖစ္သည္။
ႏိုင္ငံေတာ္၏ ပံုရိပ္ ထိခိုက္နိမ့္က်ျခင္းသည္
ႏိုင္ငံေတာ္၏ ဂုဏ္သိကၡာကို ထိခိုက္ေစျခင္းလည္း ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံသားမ်ား၏
ဂုဏ္သိကၡာကို ထိန္းသိမ္းျခင္းျဖင့္သာ ႏိုင္ငံေတာ္၏ဂုဏ္သိကၡာကို ျမႇင့္တင္ႏိုင္ေပမည္။
တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးသည္ ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္
ႏိုင္ငံသားမ်ား၏ ဂုဏ္သိကၡာျမင့္မားေရးအတြက္ အေျခခံ အုတ္ျမစ္ျဖစ္သည္။ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး
ဆိုသည္မွာ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္၊ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခု၏ စိုးမိုး အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္းႏွင့္ လံုး၀ဆန္႔က်င္ျခားနားသည္။
တရားဥပေဒစိုးမိုးသည့္ အေျခအေနတြင္ လူပုဂၢိဳလ္ အဖြဲ႕အစည္း အားလံုးသည္ တရားဥပေဒေရွ႕ေမွာက္တြင္
တန္းတူသာျဖစ္သည္။ တရားဥပေဒအရ သတ္မွတ္ထားသည့္ အခြင့္အေရး၊ တာ၀န္၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ားအတိုင္းသာ
က်င့္သံုးေဆာင္ရြက္ရမည္ ျဖစ္သည္။ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံတြင္ တရားဥပေဒသည္ ႏိုင္ငံသားမ်ားကို
ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ရန္ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရးမ်ားကို အာမခံႏိုင္ရန္ ႏိုင္ငံသားမ်ား၏
အက်ိဳးကို ေရွ႕႐ႈ ျပ႒ာန္းရမည္ျဖစ္သည္။ တည္ဆဲဥပေဒမ်ားသည္ ႏိုင္ငံသားမ်ား ဘက္မွ ရပ္တည္သေလာ၊
အုပ္ခ်ဳပ္သူ မ်ားဘက္မွ ရပ္တည္သေလာ ျပန္လည္ဆန္းစစ္ ေ၀ဖန္ရန္ အေရးတႀကီး လိုအပ္ေနၿပီျဖစ္သည္။
အထူးသျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ ႏွင့္ ႏိုင္ငံသားမ်ား၏ ဂုဏ္သိကၡာကို ထိခိုက္ညႇိဳးႏြမ္းေစေသာ
ဥပေဒမ်ားကို ျပန္လွန္သံုးသပ္၍ ျပဳျပင္ပယ္ဖ်က္ေပးပါရန္ တင္ျပေတာင္းဆိုရမည့္အခ်ိန္လည္းျဖစ္သည္။
သို႔ျဖစ္ပါ၍ ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ ႏိုင္ငံသားမ်ား၏ ဂုဏ္သိကၡာကို ထိခိုက္ညႇိဳးႏြမ္းေစေသာ
ဥပေဒအခ်ိဳ႕ကို တင္ျပ ေဆြးေႏြးသြားပါမည္။
၁။
(၁၉၀၇)ခုနွစ္ ေက်းရြာနွင္႕ျမိဳ႕ျပ အက္ဥပေဒပါ ဧည့္စာရင္းတုိင္ၾကားျခင္း
ဤဥပေဒကို ထုတ္ျပန္ျပ႒ာန္းခဲ့ေသာ အစိုးရသည္
ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီနယ္ခ်ဲ႕အစိုးရျဖစ္သည္။ သက္တမ္း အားျဖင့္ (၁၀၅)ႏွစ္ ရွိခဲ့ၿပီျဖစ္သည္။
(၁၈၈၅)ခုႏွစ္ ျမန္မာဘုရင္ သီေပါမင္းအစိုးရကို ဖမ္းဆီး ကၽြန္ျပဳၿပီး ေနာက္ပိုင္း ျမန္မာမ်ိဳးခ်စ္မ်ား၏
လက္နက္ကိုင္ပုန္ကန္မႈကို ဓါးျပမႈ၊ လုယက္မႈ၊ ေသာင္းက်န္းမႈမ်ားအျဖစ္ ခ်ိဳးႏွိမ္ စြပ္စြဲၿပီး
ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ႏွိမ္နင္းခဲ့သည့္ ကာလလည္းျဖစ္သည္။
(၁၉၀၄)ခုႏွစ္၊ ရုရွား - ဂ်ပန္ စစ္ပြဲတြင္ ဂ်ပန္က အႏိုင္ရခဲ့ၿပီး ျမန္မာမ်ိဳးခ်စ္မ်ားအၾကား
အာရွသားမ်ား၏ ေအာင္ပြဲအျဖစ္ အမ်ိဳးသားေရးစိတ္ဓါတ္မ်ား စတင္ ႏိုးၾကားလာသည့္ ကာလလည္းျဖစ္သည္။
ထုိ႔ေၾကာင့္လည္း အုပ္စိုးသူအစိုးရ၏ လံုျခံဳေရးလိုအပ္ခ်က္အရ ကိုလိုနီႏိုင္ငံသားမ်ား၏
ခရီးသြားလာခြင့္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ ဤဥပေဒတြင္ ထည့္သြင္းျပ႒ာန္းခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
ဤဥပေဒ အႏွစ္တစ္ရာေက်ာ္လာသည့္အခ်ိန္ထိ ဆက္လက္က်င့္သံုးေနျခင္းကို
အေလးအနက္ ျပန္လည္သံုးသပ္ၾကရေပေတာ့မည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသားတစ္ေယာက္အေနျဖင့္ ႏိုင္ငံကူးလက္မွတ္ျဖင့္
ထြက္ခြာ သည့္အခါ ျပည္ပႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ဧည့္စာရင္းတိုင္ၾကားရျခင္းမရွိဘဲ မိမိႏိုင္ငံတြင္း
ခရီးသြား လည္ပတ္သည့္အခါ ဧည့္စာရင္းတိုင္ၾကားရမည္ဆိုသည့္ အခ်က္ကို ႏႈိင္းယွဥ္သံုးသပ္ရန္လိုအပ္ေပလိမ့္မည္။
ႏိုင္ငံသားအားလံုး သန္းေပါင္း(၆၀)ခန္႔သည္ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ႏိုင္ဖြယ္ရွိသည့္ သံသယျဖင့္
ေစာင့္ၾကည့္ခံရသူမ်ား (suspected) အျဖစ္ သတ္မွတ္ခံရသည့္သေဘာ ျဖစ္သည္။ ဧည့္သည္အျဖစ္
သြားေရာက္လည္ပတ္သည့္ တည္းခိုသည့္ ဧည့္သည္မ်ားသည္လည္းေကာင္း၊ လက္ခံခြင့္ျပဳသည့္ အိမ္ရွင္မ်ားသည္လည္းေကာင္း၊
ႏိုင္ငံသားအားလံုးသည္ ယံုၾကည္စိတ္ခ်ဖြယ္ရာမရွိသည့္ ျပစ္မႈတစ္စံုတစ္ရာ က်ဴးလြန္ႏိုင္ဖြယ္ရွိသည့္သူမ်ားအျဖစ္
သတ္မွတ္ခံရျခင္း ျဖစ္သည္။ ရံဖန္ရံခါျဖစ္ေပၚတတ္သည့္ ဗံုးကြဲမႈတစ္ခ်ဳိ႕ရွိခဲ့ျခင္းအတြက္
ႏိုင္ငံသားသန္း(၆၀)က ၀န္ထုတ္၀န္ပိုး တစ္ခုအျဖစ္ လိုက္နာေနၾကရျခင္း ျဖစ္သည္။ ဧည့္စာရင္းဥပေဒေၾကာင့္လည္း
ယင္းျဖစ္ရပ္မ်ားကို ကာကြယ္ ႏိုင္ျခင္းမရွိပါ။ ႏိုင္ငံတြင္း အဂတိလိုက္စားမႈ၊ ျခစားမႈမ်ားေၾကာင့္
အမွန္တကယ္ က်ဴးလြန္မည့္သူမ်ားအတြက္မူ ယင္းဥပေဒကို ေက်ာ္လႊားႏိုင္သည့္ အေျခအေနမ်ား ရွိေနၿပီးျဖစ္ပါသည္။
တစ္ႏိုင္ငံလံုးအတိုင္းအတာျဖင့္ ၾကည့္လွ်င္ ယင္းဥပေဒေၾကာင့္ စာရြက္စာတမ္း၊ အခ်ိန္၊ လုပ္အားဆံုး႐ႈံးမႈမ်ားသည္
ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ ေလလြင့္ ျပဳန္းတီးမႈမ်ားပင္ျဖစ္သည္။ အဆိုး၀ါးဆံုးမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံသားမ်ားအေနျဖင့္
႐ံုးျပင္ကနားဆိုလွ်င္ အထိတ္ထိတ္ အလန္႔လန္႔ျဖင့္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ သိမ္ငယ္မႈ၊ ဂုဏ္သိကၡာဆိုင္ရာ
ထိခိုက္မႈပင္ျဖစ္သည္။
မူရင္းေက်းရြာႏွင့္ၿမိဳ႕ျပအက္ဥပေဒပါ ၿမိဳ႕ျပအက္ဥပေဒပုဒ္မ(၄)တြင္
“ဤဥပေဒအာဏာသက္ေရာက္ ရမည့္ၿမိဳ႕မ်ားကို ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတမွ
အမိန္႔ေၾကာ္ျငာစာထုတ္ျပန္၍ သတ္မွတ္ႏိုင္သည္ ” ဟု သီးျခားျပ႒ာန္းထား သည္ကို ေတြ႕ရွိရပါသည္။
ဆိုလိုသည္မွာ အစိုးရ၏ လံုျခံဳေရးလိုအပ္ခ်က္ေၾကာင့္ ထုတ္ျပန္ေသာ အက္ဥပေဒ တြင္ပင္လွ်င္
တစ္နိုင္ငံလံုးအတြက္ရည္ရြယ္ျခင္းမဟုတ္ဘဲ ဤဥပေဒက်င့္သံုးရန္ လုိအပ္မည့္ ကာလအေလ်ာက္ လိုအပ္မည့္ၿမိဳ႕မ်ားကိုသာ
သတ္မွတ္က်င့္သံုးရမည္ဟု အထင္အရွား ျပ႒ာန္းထားသည္ကို သတိျပဳရန္လိုေပ လိမ့္မည္။ မူရင္းျပ႒ာန္းက်င္႕သံုးခဲ႕သည့္
တိုင္းတပါးအစိုးရပင္လွ်င္ ၄င္း၏လံုျခံဳေရးအတြက္ စိုးရိမ္ရသည့္ ၿမိဳ႕မ်ားမွအပ အျခားျပည္သူ
( နိုင္ငံသားမ်ား) အားလံုးအတြက္ ဝန္ထုတ္ဝန္ပိုးမျဖစ္ေစရန္ ဂရုတစိုက္ သတ္မွတ္ ျပ႒ာန္းမည္ဟု
ဆိုိလုိသည္။ သို႔ေသာ္ လြတ္လပ္ေရးရၿပီး နွစ္ေပါင္း ( ၆၀ ) ခန္႔ ၾကာခဲ့သည့္အခ်ိန္တြင္
နုိင္ငံ နယ္နိမိတ္အတြင္း ကာလ၊ ေဒသ မေရြး သက္ေရာက္ေနသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ တရားဥပေဒဆုိသည္မွာ
မျပ႒ာန္းမီ ဥပေဒခ်ိဳးေဖာက္သူ မရွိဘဲ၊ ျပ႒ာန္းလိုက္သည့္အခ်ိန္တြင္မွ ဥပေဒခ်ိဳးေဖာက္သူမ်ားအျဖစ္
ေရာက္ရွိသြားရျခင္းျဖစ္သည္။ ျပ႒ာန္းရန္မလိုအပ္သည့္ ဥပေဒမ်ား၊ လိုက္နာရန္မလြယ္ကူသည့္
ဥပေဒမ်ားကို ျပ႒ာန္းလိုက္ျခင္းသည္ နုိင္ငံသားမ်ားအား ဥပေဒခ်ိဳးေဖာက္သူမ်ားအျဖစ္ တြန္းပို႔လိုက္သည့္သေဘာလည္း
ျဖစ္သည္။ နုိင္ငံသားမ်ား၏ဂုဏ္သိကၡာကိုထိပါးေစျခင္းလည္းျဖစ္သည္။ အထက္ပါဥပေဒ၏ ေက်းရြာအက္
ဥပေဒပုဒ္မ (၁၅) ပိုဒ္ခြဲ(၂) တြင္ ဧည့္စာရင္းတိုင္ထားသည့္ ဧည့္သည္ျပန္သြားလွ်င္ အိမ္ရွင္က
သတင္းပို႔ တုိင္ၾကားရမည္ဟု ဆက္လက္ျပ႒ာန္းထားသည္ကို ေတြ႕ရွိရသည္။ သို႔ေသာ္ မည္သည့္အိမ္ရွင္ကမွ
ဧည့္သည္ ျပန္သြားၿပီျဖစ္ေၾကာင္း သတင္းပို႔တိုင္ၾကားေလ့မရွိေပ။ ဆိုလိုသည္မွာ နိုင္ငံသားအားလံုးအေနျဖင့္
သိလွ်က္ ျဖစ္ေစ၊ မသိ၍ျဖစ္ေစ ယင္းဥပေဒကို ခ်ိဳးေဖာက္မိလွ်က္သား ျဖစ္ေနေပသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္
(၁၉၀၇)ခုနွစ္ ေက်းရြာ နွင့္ၿမိဳ႕ျပ အက္ဥပေဒပါ ဧည့္စာရင္း တုိင္ၾကားရျခင္း ဥပေဒသည္ နုိင္ငံသားအားလံုးအား
သံသယ ျဖစ္ဖြယ္၊ မယံုၾကည္ရသည့္သူမ်ား(suspected) အျဖစ္ ဂုဏ္သိကၡာထိပါးေစၿပီး ဥပေဒခ်ိဳးေဖာက္သူမ်ားအျဖစ္
တြန္းပို႔ေနသည္္ကို ဝမ္းနည္းဖြယ္ရာ ေတြ႕ရွိရပါသည္။
၂။
(၁၉၅၀)ခုနွစ္ အေရးေပၚစီမံမႈ အက္ဥပေဒ
ဤဥပေဒကို ျပ႒ာန္းသည့္ကာလသည္ (၁၉၄၈) ခုႏွစ္
လြတ္လပ္ေရးရၿပီးစ ေရာင္စံုလက္နက္ကိုင္ ပုန္ကန္မႈမ်ားေၾကာင့္ ရန္ကုန္အစိုးရဟူ၍ပင္ ေခၚေဝၚသမုတ္ခံရသည့္ကာလ(အေရးေပၚအေျခအေန
ျဖစ္ေပၚ ေနသည့္ကာလ) ျဖစ္သည္။ အမွန္စင္စစ္ ဤဥပေဒပါ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားသည္ သာမန္အေျခအေန
( တရားဥပေဒ စိုးမုိးေနသည့္ အေျခအေန) တြင္ ျပစ္မႈဆိုင္ရာဥပေဒမ်ားျဖင့္ အေရးယူေဆာင္ရြက္နုိင္သည့္
ျပစ္မႈမ်ားပင္ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ယင္းကာလက တည္ဆဲအစိုးရအေနျဖင့္ တရားဥပေဒဆိုင္ရာ ပံုမွန္လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားကို
အခ်ိန္ယူ က်င့္သံုးနိုင္သည့္အေျခအေန မရွိျခင္းေၾကာင့္ အေရးေပၚစီမံမႈအက္ဥပေဒ ကို အေရးတႀကီး ျပ႒ာန္း က်င့္သံုးရျခင္း ျဖစ္သည္။
နိုင္ငံေတာ္တစ္ဝန္းလံုးသည္ အေရးေပၚအေျခအေနေအာက္တြင္တည္ရွိေနသည္၊ ပံုမွန္အေျခအေနပ်က္ျပားေနသည္ဟု
ဆိုလိုသည္။
ေခတ္အဆက္ဆက္ အစိုးရမ်ားအေနျဖင့္ ယင္းဥပေဒကို
ဖ်က္သိမ္းျခင္း၊ ဆိုင္းငံ့ျခင္းမရွိဘဲ အစဥ္ တစိုက္ က်င့္သံုးခဲ့သည္မွာ နွစ္ေပါင္း
(၆၀) ေက်ာ္ခဲ့ေပၿပီ။ တိုးတက္လာသည္မွာ မူရင္းဥပေဒအရ အျမင့္ဆံုး ျပစ္ဒဏ္(၇)နွစ္ အစား
(၁၉၈၈) စစ္အာဏာသိမ္းၿပီးေနာက္ အနွစ္ (၂၀)၊ တစ္သက္တစ္ကၽြန္းျပစ္ဒဏ္အျဖစ္ တိုးျမႇင့္ျပ႒ာန္းျခင္းပင္ျဖစ္သည္။
နိုင္ငံတကာမိသားစုအလယ္တြင္ ျမန္မာနိုင္ငံေတာ္သည္ ပံုမွန္အေျခအေန မရွိသည့္နိုင္ငံ၊ အေရးေပၚအေျခအေန
ျပ႒ာန္းထားရသည့္နိုင္ငံအျဖစ္ နုိင္ငံေတာ္၏ ဂုဏ္သိကၡာကို အႀကီး အက်ယ္ ထိခိုက္ေစေသာ ဥပေဒပင္ျဖစ္သည္။
၃။
(၂၀၀၈) ခုႏွစ္ဖြ႕ဲစည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ျခင္း အခန္း (၁၂)
ဖြ႕ဲစည္းပံုအေျခခံဥပေဒဆိုသည္မွာ နိုင္ငံေတာ္၏
အျမင့္ဆံုးဥပေဒျဖစ္သည္။ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒပါ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ား၊ နိုင္ငံသားမ်ား၏
အခန္းက႑ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားသည္ နုိင္ငံေတာ္နွင့္ နုိင္ငံသားမ်ား၏ အဆင့္အတန္း ဂုဏ္သိကၡာကို
ထင္ဟပ္ ေဖာ္ျပျခင္းလည္းျဖစ္သည္။
ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒပါ အခ်က္လက္မ်ားတြင္
အျငင္းပြားဖြယ္ရာ လက္မခံနုိင္သည္မ်ား ပါဝင္ေနျခင္း၊ ေရးဆြဲစဥ္ သေဘာတူညီမႈမရ၍ ခ်န္လွပ္ထားခဲ့ရျခင္းမ်ား
ျဖစ္ေပၚေလ့ရွိပါသည္။ ေျပာင္းလဲလာေသာ လူမႈေရး၊ စီးပြားေရး၊ နိုင္ငံေရးလိုအပ္ခ်က္မ်ားအရ
ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္ျခင္း၊ အသစ္ျပ႒ာန္းျခင္း၊ ပယ္ဖ်က္ျခင္း၊ ျဖည့္စြက္ျခင္းမ်ား
ျပဳလုပ္နိုင္ရန္အတြက္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ျခင္းကို အခန္းတစ္ခန္း သီးသန္႔ေရးဆြဲ
ျပ႒ာန္းရပါသည္။ နိုင္ငံေတာ္ကို ထိခိုက္နာက်င္မႈ နည္းနုိင္သမွ် နည္းလမ္းျဖင့္ ျပဳျပင္
ေျပာင္းလဲရာတြင္ အေရးႀကီးလွသျဖင့္ ေရေႏြးေငြ႕ဗိြဳင္လာအိုးအတြင္း ဖိအားမ်ားလြန္းသည့္အခါ
ေပါက္ကြဲမႈ မျဖစ္ေစရန္ အသံုးျပဳသည့္ လံုျခံဳေရးအဆို႔ရွင္ (safety valve) အျဖစ္လည္း
တင္စားသံုးႏႈန္းေလ့ရွိပါသည္။ တင္းက်ပ္လြန္းလွ်င္ ေပါက္ကြဲထြက္နိုင္သည့္ အႏ ၱရာယ္မွာ အခ်ိန္မေရြးျဖစ္ေပၚလာနိုင္ေပသည္။
လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ ယခုခ်ိန္ထိ
ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ သံုးခု ေပၚေပါက္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္။ လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈကာလတြင္
အမ်ိဳးသားေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ားက လြတ္လပ္ခါစ ျမန္မာနိုင္ငံေတာ္ကို ပါတီစံု ဒီမိုကေရစီစနစ္၊
လႊတ္ေတာ္နွစ္ရပ္စနစ္ကို အေျခခံ၍ (၁၉၄၇) ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ေရးဆြဲခဲ့ၾက သည္။
၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ျခင္း၊ အခန္း(၁၁)၊ ပုဒ္မ(၂၀၉)၊ အပိုဒ္ခြဲ(၃)တြင္
လႊတ္ေတာ္ နွစ္ရပ္ရွိ အမတ္မ်ား၏ သံုးပံုနွစ္ပံုေအာက္မေလ်ာ့ေသာ အမတ္မ်ား (၆၇ ရာခိုင္ႏႈန္း)
က အတည္ျပဳလွ်င္..ဟု ျပ႒ာန္းထားျခင္းေၾကာင့္ နုိင္ငံသားမ်ား၏ အလုိဆႏၵနွင့္အညီ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို
ျပင္ဆင္နိုင္ရန္ သင့္တင့္ေလွ်ာက္ပတ္သည့္ အခြင့္ေရးရွိသည္ကို ေတြ႕ရပါသည္။ သို႔ေသာ္
(၁၉၆၂) ခုနွစ္၊ စစ္တပ္မွ နုိင္ငံေတာ္ အာဏာသိမ္းပိုက္မႈေၾကာင့္(၁၉၄၇) ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒမွာ
ပ်က္ျပားသြားခဲ့ရၿပီး ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရ ဖြဲ႕စည္းတည္ေထာင္ထားေသာ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရအဖြဲ႕၊
တည္ဆဲလႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္ႏွင့္ နိုင္ငံေရးပါတီမ်ား အသင္းဖြဲ႕မ်ားအားလံုးကို ဖ်က္သိမ္းၿပီး
တစ္ပါတီစနစ္၊ လႊတ္ေတာ္တစ္ရပ္စနစ္ကို အေျခခံသည့္ (၁၉၇၄) ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို အတည္ျပဳျပ႒ာန္းခဲ့သည္။
ယင္းဥပေဒ ျပင္ဆင္ျခင္း အခန္း(၁၅)၊ ပုဒ္မ(၁၉၄)တြင္ အပိုဒ္ခြဲ (က)ပါ ပုဒ္မမ်ားကို ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္အားလံုး၏
(၇၅) ရာခုိင္ႏႈန္း သေဘာတူညီခ်က္ ရယူၿပီး ျပည္သူ႔ဆႏၵခံယူပြဲက်င္းပ၍ ထက္ဝက္ေက်ာ္ေထာက္ခံမႈျဖင့္
ျပင္ဆင္ရမည္ဟူ၍ ျပ႒ာန္းထားေပသည္။ ၁၉၈၈ ကာလ၊ နိုင္ငံသားမ်ာ၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလိုေသာဆႏၵအရ
နိုင္ငံေတာ္ကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲနိုင္ရန္ ခက္ခဲတင္းက်ပ္သည့္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ
ျပင္ဆင္ျခင္းလုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားေၾကာင့္ အံုၾကြေပါက္ကြဲၿပီး ၁၉၇၄ အေျခခံဥပေဒကို ဖ်က္သိမ္းကာ
စစ္တပ္မွ အာဏာသိမ္းယူမႈထပ္မံျဖစ္ပြားခဲ့ရေပသည္။
ၿပီးခဲ့သည့္ ယင္းဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ႏွစ္ရပ္စလံုး၏
လႊတ္ေတာ္မ်ားမွာ နိုင္ငံသားမ်ားမွ တိုိက္ရိုက္ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမႇာက္ေသာ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္
(၁၀၀) ရာခိုင္ႏႈန္းျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားသည့္ လႊတ္ေတာ္ မ်ားျဖစ္ၿပီး ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရမူ
ႏိုင္ငံသားမ်ားမွ တိုက္ရုိက္ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမႇာက္ လိုက္ေသာ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ အေရအတြက္သည္
လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္စလံုး၏ (၇၅) ရာခိုင္ႏႈန္း သာရွိသည္္။
၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ျခင္း၊
အခန္း ၁၂၊ ပုဒ္မ ၄၃၆၊ အပိုဒ္ခြဲ (က)တြင္ ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္က
ျပင္ဆင္ရန္ သေဘာတူလက္ခံၿပီးေနာက္ ျပည္လံုးကၽြတ္ဆႏၵခံယူပြဲက်င္းပ၍ ဆႏၵမဲေပးပိုင္ခြင့္ရိွသူ
အားလံုး၏ ထက္ဝက္ေက်ာ္ဆႏၵမဲျဖင့္သာ ျပင္ဆင္ရမည္ဟု ျပ႒ာန္းထားေပသည္။
၁၉၇၄ အေျခခံဥပေဒတြင္ ေရြးေကာက္ခံကိုယ္စားလွယ္အားလံုး၏
၇၅ ရာခိုု္င္ႏႈန္းေက်ာ္ဟု ျပ႒ာန္း ထားၿပီး ယခု ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒပါ ၇၅
ရာခုိင္ႏႈန္းဆိုသည္မွာ
ေရြးေကာက္ခံကိုယ္စားလွယ္ ၁၀၀ ရာခိုင္ႏႈန္း (ရာႏႈန္းျပည့္)က ျပင္ဆင္လုိသည့္တိုင္ ျပင္ဆင္ခြင့္မရွိဟု
အဓိပၸါယ္ သက္ေရာက္ေပသည္။ နိုင္ငံသားမဲဆႏၵရွင္မ်ား၏ ဆႏၵ၊ ဂုဏ္သိကၡာကို ထိပါးညိႇဳးႏြမ္းေစသည့္
သေဘာကို ေဆာင္ေနေပသည္။
ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒပါ အခ်က္လက္ အေသးစိတ္မ်ားႏွင္႕ပက္သက္၍
မေဆြးေႏြးလိုေသးသည့္တိုင္
ေခတ္ကာလအလုိက္
ေျပာင္းလဲေနေသာ နိုင္ငံသားမ်ား၏ လုိအပ္ခ်က္နွင့္အညီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲနိုင္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားတြင္
နိုင္ငံသားမ်ား၏ အခန္းက႑၊ ဂုဏ္သိကၡာ ေမွးမွိန္ထိခိုက္ေနျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္
၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ အခန္း ၁၊ ပုဒ္မ ၄ ပါ “ နိုင္ငံေတာ္၏ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာသည္ နိုင္ငံသားမ်ား ထံမွဆင္းသက္ျပီး နိုင္ငံေတာ္တစ္၀န္္းလံုး၌တည္သည္” ဟူေသာျပ႒ာန္းခ်က္
စစ္မွန္စြာ အသက္ဝင္ ခန္႔ျငားလာေစရန္ နိုင္ငံတကာမိသားစုအလယ္၌ နိုင္ငံေတာ္၏ ဂုဏ္သိကၡာကို
ျပန္လည္ျမႇင့္တင္နို္င္ေစရန္ နုိင္ငံသားမ်ား၏ အခန္းက႑၊ ဂုဏ္သိကၡာ ျမင့္မားလာေစရန္မွာ
တရားမွ်တေသာဥပေဒမ်ား ရွင္သန္ထြန္းကား လာရန္ လိုအပ္သည္။
ယခုတင္ျပေဆြးေႏြးခဲ့သည္မ်ားမွာ နိုင္ငံေတာ္၊
နုိင္ငံသားမ်ား၏ ဂုဏ္သိကၡာနွင္႔ တိုက္ရိုက္ဆက္စပ္ ေနသည့္ ဥပေဒအခ်ိဳ႕ကို ေကာက္ႏႈတ္ေဖၚျပခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။
တရားဥပေဒကို အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕စည္းမ်ား စိတ္ႀကိဳက္ လိုသလို အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုအသံုးခ်ေနသည့္၊
အသံုးခ်နိုင္သည့္ ဥပေဒမ်ားကိုလည္း ဆက္လက္ ေဆြးေႏြးနို္င္ၾကရန္ လိုအပ္မည္ျဖစ္ပါသည္။
တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးသည္ နုိင္ငံေတာ္ႏွင့္
နုိင္ငံသားမ်ား၏ ဂုဏ္သိကၡာအတြက္ အေျခခံအုတ္ျမစ္ ျဖစ္သည့္အားေလွ်ာ္စြာ….
ဥပေဒေရွ႕ေမွာက္တြင္ နိုင္ငံသားတိုင္းတန္းတူျဖစ္ပါသည္။
ဥပေဒအထက္တြင္
မည္သူမွ် မရွိေစရပါ။
ကိုကိုၾကီး
၈၈ မ်ိဳးဆက္ေက်ာင္းသားမ်ား
၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊
ဇြန္လ၊ ၁ရက္၊ ညေန (၃)နာရီ
ေတာ္၀င္ႏွင္းဆီ
တြင္ ျပဳလုပ္ေသာ"ေရွ႕ေနမ်ားကြန္ယက္"၏ ဥပေဒေရးရာေဆြးေႏြးပြဲတြင္
၈၈မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ကိုကိုႀကီး ဖတ္ၾကားသည္။
Subscribe to:
Posts (Atom)