၂၀၁၂ လန္ဒန္အိုလံပစ္နဲ႔ ဆက္ႏြယ္စီးပြားေရး

ေရွးေခတ္ ဂရိႏိုင္ငံ ေအသင္ၿမဳိ႕ မွာ က်င္းပတဲ့ အိုလံပစ္ပြဲေတာ္ေတြက သိပ္ၿပီး ႐ိုးရွင္းပြင့္လင္းလြန္းလို႔ အမ်ဳိး သမီးမ်ား လာမၾကည့္ရ လို႔ေတာင္ တားျမစ္ထားပါသတဲ့။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ ၿပဳိင္ပြဲေတြမွာ ယွဥ္ၿပဳိင္ၾက သူ ေတြအားလံုး ေယာက်္ားသားေတြ ခ်ည္းျဖစ္ၾကတဲ့အျပင္၊ ယွဥ္ၿပဳိင္ေတာ့ လည္း ဝတ္လစ္စလစ္ ကိုယ္တံုးလံုးနဲ႔ ၿပဳိင္ဆိုင္ၾကရတဲ့အတြက္ ေၾကာင့္ျဖစ္ ပါတယ္။     ဒါေပမယ့္ ဒီေခတ္မွာ က်င္းပ တဲ့ အိုလံပစ္ပြဲေတာ္ေတြမွာေတာ့ ယွဥ္ ၿပဳိင္သူေတြဟာ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ဝတ္စံုကို မဝတ္မေနရ ဝတ္ဆင္ၾကရ မယ္လို႔ စည္းကမ္းသတ္မွတ္ထား တယ္။ ယွဥ္ၿပဳိင္သူ ဘယ္သူမဆို ဝတ္လစ္စလစ္ လုပ္ျပရင္ ေပါင္ စတာလင္ ၂ဝဝဝဝ ဒဏ္ေငြ႐ိုက္ခံရ ႏိုင္တယ္လို႔ သတိေပး ေၾကညာထား တယ္။     ေရွးေခတ္နဲ႔ ၂ဝ၁၂ လန္ဒန္ အိုလံပစ္ပြဲေတာ္မွာ တူညီတဲ့ ျမင္ကြင္း တစ္ခုေတာ့ရွိတယ္။ ေရွးေခတ္က ဝတ္လစ္စလစ္ျဖစ္လို႔ ပြဲေတာ္ကို ကမကထလုပ္ေပးသူေတြရဲ႕ အမွတ္ တံဆိပ္ေတြကို တပ္ဆင္ဖို႔မလိုဘူး။ ၂ဝ၁၂ လန္ဒန္အိုလံပစ္ပြဲေတာ္မွာ အဝတ္အစား ဝတ္ဆင္ယွဥ္ၿပဳိင္ၾကရ ေပမယ့္ အဝတ္အစားေပၚမွာ ပြဲေတာ္ ကို ကမကထလုပ္ေထာက္ပံ့ၾကတဲ့ ကုမၸဏီေတြရဲ႕ ကုန္အမွတ္ တံဆိပ္ေတြ ကို မတပ္ဆင္ရဘူးလို႔ ပြဲေတာ္က်င္းပ ေရးေကာ္မတီက တားျမစ္ထား တယ္။     ဒါကလည္း ပြဲေတာ္က်င္းပတဲ့ အားကစားကြင္းေတြထဲမွာပဲ ဒီလို ပိတ္ပင္ထားတာျဖစ္တယ္။ ကစား ကြင္းအျပင္ဘက္မွာေတာ့ ႀကဳိက္သ ေလာက္ေၾကာ္ျငာႏိုင္တယ္။ စီးပြားေရး သမားေတြမပါဘဲနဲ႔ အိုလံပစ္ပြဲေတာ္ စည္သားသိုက္ၿမဳိက္ဖို႔ ခက္တယ္။ ကုမၸဏီႀကီးေတြက အိုလံပစ္ပြဲေတာ္နဲ႔ တြဲဖက္ၿပီး သူတို႔ရဲ႕ ကုန္အမွတ္တံဆိပ္ ေတြကို သံုးစြဲခြင့္ရရွိဖို႔အတြက္ အျပည္ ျပည္ဆိုင္ရာ အိုလံပစ္က်င္းပေရးေကာ္ မတီ International Olympic Committe-IOC ကို ေငြအေျမာက္ အမ်ားေပးၾကရတယ္။ အမ်ားအား ျဖင့္ ကုမၸဏီေတြက ေလးႏွစ္ ဒါမွ မဟုတ္ ရွစ္ႏွစ္ကာလအတြက္ ကန္ထ႐ိုက္ဆြဲထားၾကတာ။     IOC က ဘယ္ကုမၸဏီ ေငြ ဘယ္ေလာက္၊ ပြဲေတာ္ျဖစ္ေျမာက္ေရး အတြက္ ကမကထျပဳ ေထာက္ကူပံ့ ပိုးေပးထားတယ္ဆိုတာ လွ်ဳိ႕ဝွက္ထားတယ္။ ထုတ္ေဖာ္မေျပာဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဂလိုဘယ္အတိုင္းအတာနဲ႔ ကမကထျပဳ ေထာက္ကူပံ့ပိုးေပးၿပီး အိုလံပစ္ေကာ္ မတီနဲ႔ လက္တြဲပူးေပါင္း လုပ္ေဆာင္ေနၾကတဲ့ကုမၸဏီႀကီးေတြ စာရင္းကို သိရွိၾကတယ္။ သူတို႔ကို Global Sponsors လို႔ ေခၚၾက တယ္။     ေလာေလာဆယ္ ဂလိုဘယ္ အတိုင္းအတာနဲ႔ ကမကထျပဳ ေထာက္ကူပံ့ပိုးေပးတဲ့ Sponsor ကုမၸ ဏီႀကီး ၁၁ ခုရွိတယ္။ သူတို႔ကို Top Olympic Partners  ေတြလို႔ ေဖာ္ ညႊန္းၾကတယ္။ အတိုေကာက္က ေတာ့ TOPs လို႔ေခၚၾကတယ္။ ဒီ TOP တစ္ဦး ကို စီးပြားေရးလုပ္ငန္း အမ်ဳိးအစား တစ္ခုအတြက္သာ လုပ္ကိုင္ခြင့္ျပဳတယ္။ ပမာအားျဖင့္ Coca-Cola ကုမၸဏီကို အေအးဘူး ေတြ၊ အေအးပုလင္းေတြ ေရာင္းခ်ခြင့္ ျပဳတယ္။ Panasonic ဆိုရင္ တီဗြီ စသည္ျဖင့္ေပါ့ေလ။     ဒီစနစ္ကို ၁၉၈ဝ ျပည့္လြန္ႏွစ္ မ်ားက စတင္အသံုးျပဳခဲ့တယ္လို႔ ဆိုၾကတယ္။ ဒီစနစ္မက်င့္သံုးမီက ဆိုရင္ စီးပြားေရး ကုမၸဏီအမ်ားအျပား က မျဖစ္စေလာက္ ေငြေပးကာ အိုလံပစ္အမွတ္တံဆိပ္အသံုးျပဳၿပီး သူတို႔ ကုန္ပစၥည္းေတြကို ေၾကာ္ျငာ ၾကတယ္။ အခုေတာ့ IOC က လူလည္ျဖစ္သြားၿပီ။ ဒါမ်ဳိးလုပ္လို႔မရ ေတာ့ဘူး။ ေငြအမ်ားဆံုးေပးႏိုင္တဲ့ ကုမၸဏီနည္းနည္းပါးပါးနဲ႔ပဲ စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ၿပီးလုပ္ေတာ့တယ္။     အခုဆိုရင္ TOP စာရင္းဝင္ ကုမၸဏီ ၁၁ ခုရွိတယ္။ ဒီကုမၸဏီႀကီး ေတြကေတာ့ Coca-Cola, Visa, Panasonic, McDonald's, Sam-sung, Atos, Omega, GE, Acer, Dow နဲ႔ P & G တို႔ျဖစ္တယ္။ IOC အေနနဲ႔ ဒီကုမၸဏီႀကီး ၁၁ ခုဆီက ၂ဝဝ၉-၂ဝ၁၂ ကာလအတြက္ စုစု ေပါင္း အေမရိကန္ေဒၚလာ ၉၇၅ သန္း ရရွိခဲ့တယ္။     အိုလံပစ္ပြဲေတာ္အတြက္ ကမ ကထျပဳေထာက္ကူပံ့ပိုးေပးၾကသူေတြ ဟာ ေငြသားေပးရင္လည္းရတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ လုပ္ငန္း ကြၽမ္းက်င္မႈနဲ႔ ပံ့ပိုးေပးရင္လည္း ျဖစ္တယ္။ ျပင္သစ္ ႏိုင္ငံအေျခခံစိုက္ Atos ဟာ ထိပ္တန္း အဆင့္ေထာက္ပံ့ေပးတဲ့ ကုမၸဏီ ႀကီး ျဖစ္တယ္။ သူတို႔က အားကစားၿပဳိင္ ပြဲအားလံုးအတြက္ အိုင္တီ Information Technology နည္းပညာနဲ႔ စီမံ ႀကီးၾကပ္ ကြပ္ကဲေပးတယ္။ လန္ဒန္ ၿမဳိ႕ရဲ႕ Docklands မွာရွိတဲ့သူတို႔ရဲ႕ ဌာနခ်ဳပ္မွာ နည္းပညာ ကြၽမ္းက်င္သူ ၄၅ဝ ရွိတဲ့အျပင္ ေထာက္ကူျပဳ ဝန္ထမ္းေတြလည္း အမ်ားအျပားရွိ တယ္။     Atos ရဲ႕ လုပ္ငန္းတာဝန္ေတြထဲ မွာ အားကစားသမားေတြ၊ သူတို႔ကို ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးရတဲ့ နည္းျပ ဆရာေတြ၊ ၿပီးေတာ့ သူတို႔နဲ႔အတူ လိုက္ပါလာၾကတဲ့ အဆြယ္အေျမႇာင္ ေတြ အားလံုးအတြက္ တရားဝင္ ျပည္ဝင္ခြင့္ဗီဇာရရွိေရးအတြက္ လူဝင္ မႈႀကီးၾကပ္ေရးဌာနနဲ႔ ဆက္သြယ္ ေဆာင္ရြက္ေပးရတယ္။ ဒီပုဂၢဳိလ္ေတြ ရဲ႕ စုစုေပါင္းအေရအတြက္က ၂၅ဝဝဝဝ ေလာက္ ရွိတယ္။ ဒီပုဂၢဳိလ္ တစ္ဦးခ်င္းစီရဲ႕ ကိုယ္ေရးမွတ္တမ္း အခ်က္အလက္ေတြကို စုစည္းၿပီး သတ္မွတ္ကာလအတြင္း အၿပီး အျပတ္ လုပ္ေဆာင္ေပးရတဲ့ကိစၥက လြယ္တဲ့အလုပ္ေတာ့ မဟုတ္တာ ေသခ်ာတယ္။     ၿပီးေတာ့ ဒီပုဂၢဳိလ္ေတြရဲ႕ ကိုယ္ ေရးသတင္းအခ်က္အလက္ေတြ အျပင္ကိုေပါက္ၾကားလို႔မျဖစ္ဘူး။ လံုၿခဳံမႈရွိဖို႔လည္း လိုေသးတယ္။ တစ္ခါ တစ္ရံ ဒီအဖြဲ႕နဲ႔အတူ ဝန္ႀကီးေတြ၊ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေတြလည္း ပါလာၾကေသး တယ္။ ဒီလိုအရာရွိႀကီးေတြရဲ႕ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ ဘယ္ နည္းနဲ႔မွ အေပါက္အၾကားမခံႏိုင္ဘူး။ သူတို႔ရဲ႕ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာ အခ်က္ အလက္ေတြ Wikileaks ဆီ ေရာက္ သြားလို႔ကေတာ့ ျပႆနာအႀကီး အက်ယ္တက္ႏိုင္တယ္။     ဒီေလာက္တာဝန္ႀကီးတဲ့ အလုပ္ ကို Atos က ဘာေၾကာင့္ တာဝန္ယူ လုပ္ကိုင္ရတာလဲ။ တကယ္ေတာ့ သူတို႔က ဒီေလာက္ႀကီးမားတဲ့ လုပ္ငန္းကို တာဝန္ယူလုပ္ကိုင္ႏိုင္တဲ့ အေၾကာင္း ကမၻာကိုျပခ်င္တယ္။ ၿပီးေတာ့ သူတို႔က အားကစား သမားေတြရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈအားလံုးကိုလည္း မွတ္တမ္းတင္႐ိုက္ကူးထားတယ္။ သူတို႔စက္ပ်က္သြားလို႔ အေျပးသမား ႀကီးေတြ ကိုေနာက္တစ္ႀကိမ္ေျပးပါဦး ေျပာရင္လည္း မျဖစ္ဘူးဆိုေတာ့ မွတ္တမ္းတင္တဲ့ ေနရာမွာ စက္တစ္ လံုးမက ႏွစ္လံုး သံုးလံုးအထိ အသံုး ျပဳၾကရတယ္။ ၿပဳိင္ပြဲအားလံုးအတြက္ ဒီလိုထားရွိလုပ္ေဆာင္ၾကရေတာ့ စရိတ္စက အကုန္အက် အလြန္ႀကီး မားတယ္။     ဒါေပမယ့္ Atops က အကုန္ အက်မ်ားတာကိုဂ႐ုမစိုက္ဘူး။ တို႔က အိုလံပစ္မွာေတာင္ ႏိုင္ႏိုင္နင္းနင္း ကြၽမ္းကြၽမ္းက်င္က်င္ လုပ္ႏိုင္တာ။ ခင္ဗ်ားတို႔ စီမံကိန္းေတြကိုလည္း တို႔က ကိုင္တြယ္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ပါ တယ္လို႔ ကမၻာကို ေၾကညာခ်င္တာ ပါ။ အိုလံပစ္ပြဲ လည္းၿပီးေရာ Atops ဆီမွာ ႏွစ္စဥ္လုပ္ငန္းအပ္ႏွံၾကသူေတြ မ်ားလြန္းလို႔ ယူ႐ိုေငြသန္းရာေပါင္း ေျမာက္ျမားစြာရရွိတယ္လို႔ Atops တာဝန္ခံတစ္ဦးကေျပာျပတယ္။     အိုလံပစ္ပြဲေတာ္မွာ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းႀကီးေတြက တာဝန္ယူလုပ္ ေဆာင္ရတာမလြယ္ဘူး။ ကမၻာႀကီး တစ္ခုလံုးက အိုလံပစ္ ပြဲေတာ္ကို ေစာင့္ ၾကည့္ေနခ်ိန္မွာ တစ္ခ်က္မွားလို႔ ကေတာ့ ဝက္ဝက္ကြဲ ဆံုး႐ႈံးနစ္နာႏိုင္ တယ္။ ဒီအတြက္ သာဓကျပစရာ ျဖစ္ရပ္တစ္ခုရွိတယ္။ ၿဗိတိသွ်အေျခ စိုက္ ြ၄ွ လံုၿခဳံေရးလုပ္ငန္း ကုမၸဏီ ႀကီးဟာ ၂ဝ၁၂ လန္ဒန္ အိုလံပစ္ပြဲ ေတာ္ အတြက္ လံုၿခဳံေရးတာဝန္ယူႏိုင္ ခဲ့ရင္ သူတို႔ ကုမၸဏီထင္ေပၚေက်ာ္ ၾကားကာ ေငြဝင္ေျဖာင့္လာႏိုင္တယ္လို႔ တြက္ခ်က္ၿပီး တာဝန္ ယူခဲ့တယ္။     ဒါေပမယ့္ အိုလံပစ္ပြဲေတာ္ က်င္းပရက္ နီးလာတဲ့အထိ သူတို႔ရဲ႕ လံုၿခဳံေရးအစီအစဥ္ေတြ အေကာင္ အထည္ေပၚလာျခင္းမရွိေတာ့ သူတို႔ကုမၸဏီအႀကီးအက်ယ္နာမည္ပ်က္ သြားတယ္။ စေတာ့ေစ်းကြက္ေတြမွာ သူတို႔ကုမၸဏီရဲ႕ အစုရွယ္ယာတန္ဖိုး ကြၽမ္းထိုးေမွာက္ ခံု က်ဆင္းသြားခဲ့ တယ္။     TOP စာရင္းဝင္ McDonald's, Omega, Panasonic  နဲ႔ Procter & Gamble(P&G) တို႔လို ကုမၸဏီႀကီး ေတြကေတာ့ Atops နဲ႔ G4s ေလာက္ စြန္႔စားလုပ္ ကိုင္ျပစရာမလိုၾကဘူး။ သူတို႔ရဲ႕ ကုန္အမွတ္တံဆိပ္ေတြကို စားသံုးသူမ်ားေက်နပ္ေအာင္ ဝန္ ေဆာင္မႈ ေပး႐ံုပဲရွိတယ္။     အားကစားပြဲေတာ္မွာ ေကာ္ပို ရိတ္ေၾကာ္ျငာေတြနဲ႔ ကုန္အမွတ္တံ ဆိပ္ေတြရဲ႕ ဆိုးဆိုးဝါးဝါး စီးပြားေရး အျမတ္ထုတ္မႈကို ဆန္႔က်င္တဲ့ အိုလံ ပစ္ပြဲေတာ္ က်င္းပေရးေကာ္မတီ IOC ရပ္တည္ခ်က္အေပၚ ဒီ TOP စာရင္း ဝင္ ကမကထျပဳေထာက္ကူပ့ံပိုးေပး ၾကတဲ့ Sponsor ကုမၸဏီႀကီးေတြက ဘယ္လိုတုံ႔ျပန္ခဲ့ၾကသလဲ။ တကယ္ ေတာ့ အားကစားကြင္းထဲ ေၾကာ္ျငာ ခြင့္မျပဳေတာ့ ကြင္း အျပင္ဘက္မွာပဲ သူတို႔နည္းသူတို႔ဟန္နဲ႔ ေၾကာ္ျငာခဲ့ၾက ရတယ္။ အဓိကလုပ္ရပ္ ကေတာ့ ျဖစ္ ႏိုင္ သေလာက္ ေနရာ အႏွံ႔အျပား မွာ ေၾကာ္ျငာဆိုင္းဘုတ္ေတြ စိုက္ထူတာ ပါပဲ။ သူတို႔ ဘာပဲေၾကာ္ျငာေၾကာ္ျငာ သူတို႔ရဲ႕ ေၾကာ္ျငာေတြ ကို ၂ဝ၁၂ လန္ဒန္အိုလံပစ္ ပြဲေတာ္ အမွတ္တံဆိပ္ နဲ႔ ဆက္စပ္ေၾကာ္ျငာၾကရတယ္။     သူတို႔က သူတို႔ရဲ႕ ကုန္ပစၥည္း ေတြကို ေၾကာ္ျငာရင္းနဲ႔ သူတို႔ဟာ အိုလံပစ္ပြဲေတာ္ျဖစ္ေျမာက္ေရး အတြက္ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့ၾက သူေတြျဖစ္ ေၾကာင္း ေဖာ္ျပၾကတယ္။ အျခား တစ္ဘက္မွာလည္း အိုလံပစ္အမွတ္ တံဆိပ္ကို ထည့္သြင္းေၾကာ္ျငာျခင္း ျဖင့္ အိုလံပစ္ ပြဲေတာ္ကို လူသိမ်ား ေအာင္ ဖန္တီးေပးတယ္။ ကမၻာ တစ္ဝန္းက ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ လမ္းမႀကီး ေတြေပၚက သူတို႔ရဲ႕ ဆိုင္း ဘုတ္ႀကီးေတြ ဟာ အမ်ားျပည္သူကို အိုလံပစ္ ပြဲေတာ္မေမ့ၾကဖို႔ သတိေပးႏႈိးေဆာ္ေန သလိုပါပဲ။     တကယ္ေတာ့လည္း ကုမၸဏီႀကီး ေတြဟာ ကိုယ့္ေငြနဲ႔ကိုယ္ အိုလံပစ္ ၿပဳိင္ပြဲအတြက္ လူသိမ်ားေအာင္ ေၾကာ္ ျငာေပးရ သူေတြျဖစ္ေနၾကတယ္။ ဒါဟာ IOC အတြက္မယံုၾကည္ႏိုင္ ေလာက္ေအာင္ ဆန္းျပားတဲ့စီးပြားေရး အေပးအယူလုပ္မႈႀကီး တစ္ခု ျဖစ္ တယ္ လို႔ဆိုႏိုင္တယ္။ ကမကထျပဳေထာက္ ကူပံ့ပိုးေပးတဲ့ Sponsor ကုမၸဏီႀကီး ေတြဘက္ကၾကည့္ရင္ ဒီလုပ္ရပ္ဟာ မွန္ကန္ တယ္လို႔ဆိုႏိုင္ပါ့မလား။ TOP စာရင္းဝင္ကုမၸဏီႀကီးတစ္ခုရဲ႕ အႀကီး အကဲ တစ္ဦးကေတာ့ မွန္သလား၊ မွားသလား တို႔လည္း မသိဘူးလို႔ ဒဲ့ဒိုး ေျဖၾကားခဲ့တယ္။     ခ်ီကာဂိုၿမဳိ႕၊ ကိုလံဘီယာ ေကာလိပ္မွ သုေတသီ Jonathan Jensen က တစ္ႏွစ္ကို ပ်မ္းမွ် အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္း ၁၆ဝ ကမ ကထျပဳ ေထာက္ကူပံ့ပိုးေပးခဲ့ၾကတဲ့ TOP ကုမၸဏီ ၁၆ ခုဟာ ႏွစ္စဥ္ အသားတင္ဝင္ေငြ ၂၂.၂ ရာခိုင္ႏႈန္း တိုးတက္ ရရွိခဲ့ၾကတယ္လို႔ ေထာက္ျပ ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေဝဖန္သူအခ်ဳိ႕ ကေတာ့ TOP ကုမၸဏီေတြရဲ႕ ကုန္ အမွတ္တံဆိပ္ေတြဟာ နဂို ကတည္း က နာမည္ရေနၿပီးျဖစ္တဲ့အတြက္ ဝင္ေငြတိုးတက္မႈကို ကမကထျပဳ ေထာက္ကူပံ့ပိုးေပးခဲ့မႈေၾကာင့္လို႔ မဆို ႏိုင္ပါဘူး လို႔ ေဖာ္ညႊန္းေျပာဆိုခဲ့ၾက တယ္။     အိုလံပစ္ပြဲေတာ္ဟာ အမွန္ တကယ္ ဂလိုဘယ္ပြဲေတာ္ျဖစ္တာ ေၾကာင့္ ကမၻာကို သိမ္းပိုက္စိုးမိုးလိုတဲ့ ေဒသတြင္းနာမည္ႀကီး ကုန္အမွတ္တံ ဆိပ္ပိုင္ရွင္မ်ားအတြက္ စိတ္ခ်ယံု ၾကည္ရေလာက္တဲ့ တက္လမ္းတစ္ခု ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ Samsung ဟာ ဒီ အတြက္ သာဓကေကာင္းတစ္ခုပါ။ တစ္ခ်ိန္တုန္းက Samsung ဟာ သူရဲ႕ဇာတိ ေတာင္ကိုရီးယား ျပည္ တြင္းမွာပဲ လူသိမ်ားၿပီး ေက်ာ္ၾကား ခဲ့တယ္။ ကမၻာက Samsung ကို မသိဘူး။ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္မွာ Samsung ဟာ Motorola ကို ေတ့ျဖဳတ္ၿပီး ဂလိုဘယ္အိုလံပစ္ ကမကထျပဳ ေထာက္ကူပံ့ပိုးေပးတဲ့ Sponsor ကုမၸဏီျဖစ္လာခဲ့တယ္။     ႏွစ္အေတာ္ၾကာ ဒုတိယတန္း စား ေထာက္ကူပံ့ပိုးေပးတဲ့ ကုမၸဏီ အျဖစ္ရွိေနခဲ့တဲ့ အေမရိကန္ မိုဘိုင္း ဖုန္းထုတ္လုပ္သူ Motorola ဟာ ထိပ္တန္းအဆင့္တက္လွမ္းလိုတဲ့ အတြက္ IOC နဲ႔ ေဆြးေႏြးညိႇႏႈိင္း တယ္။ IOC က ေတာင္းခံတဲ့ေငြ အေပၚ Motorola က ေစ်းေလွ်ာ့ေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုတယ္။ ဒီလိုအခ်ိန္မွာ Samsung က IOC ေတာင္းတဲ့ ေငြ ပမာဏကို တစ္လံုးတစ္ခဲတည္း ခ်က္ခ်င္းေပးၿပီး Motorola ကို အလဲ ထိုးကာ ျဖတ္ေက်ာ္တက္သြားခဲ့ တယ္။    Samsung ရဲ႕ ေငြေၾကးေထာက္ ပံ့မႈဟာ မိုဘိုင္း ဖုန္းေတြအတြက္ပဲ အက်ဳံးဝင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ အိုလံပစ္ ပြဲေတာ္က Samsung ကုန္အမွတ္တံ ဆိပ္ကို ေတာက္ေျပာင္ လာေအာင္ အေရာင္တင္ေပးႏိုင္ခဲ့ရင္ Samsung Group  မွ ေရာင္းခ်တဲ့ တီဗြီေတြ၊ သေဘၤာေတြနဲ႔ အာမခံလုပ္ငန္းေတြကို လည္း ေတာက္ ပေျပာင္လက္လာ ေအာင္ ေထာက္ကူေပးႏိုင္တယ္။ အခု ဆိုရင္ Samsung ကုန္အမွတ္တံဆိပ္ ဟာ အာရွတစ္လႊား မွာ Toyota ၿပီးရင္ ဒုတိယတန္ဖိုးအျမင့္ဆံုး ကုန္အမွတ္ တံဆိပ္ျဖစ္ေနပါၿပီ။     ဂလိုဘယ္အဆင့္ ေငြေၾကး ေထာက္ကူပံ့ပုိးေပးၾကတဲ့ Sponsor ကုမၸဏီႀကီးေတြရဲ႕ ေအာက္မွာ ျပည္တြင္းအဆင့္ အတြက္ သာ ေထာက္ကူေပးၾကတဲ့ Sponsor ကုမၸဏီေတြလည္းရွိေသးတယ္။ ၂ဝ၁၂ လန္ဒန္အိုလံပစ္ပြဲေတာ္အတြက္ ျပည္တြင္း အဆင့္ ေထာက္ကူေပးၾက တဲ့ ကုမၸဏီေပါင္း ၄၄ ခုရွိတယ္။ BPကစၿပီး Codbury အထိ ပါဝင္ တယ္။ သူတို႔ကေတာ့ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံ အတြက္ပဲ အက်ဳံးဝင္တယ္။ IOC ဟာ အိုလံပစ္အားကစားပြဲေတာ္ က်င္းပေရးအတြက္ ကန္ထ႐ိုက္တာ ေတြ ငွားရမ္းရတယ္။ အားကစား ပြဲေတာ္က်င္းပမယ့္ေနရာေတြမွာ အေဆာက္အအံုေတြ ေဆာက္လုပ္တာ ကို အိုလံပစ္အေဆာက္အအံုမ်ား အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ေရး အာဏာပိုင္အဖြဲ႕ Olympic Delivery Authority-ODA  က အုပ္ခ်ဳပ္ကြပ္ကဲ တယ္။     IOC နဲ႔ODA  ေတြက ခ်ေပးတဲ့ ကန္ထ႐ိုက္လုပ္ငန္းက စုစုေပါင္း ၂ဝဝဝ ေက်ာ္ရွိတယ္။ လုပ္ငန္းအခ်ဳိ႕ ဆိုရင္ ေလးႏွစ္တစ္ႀကိမ္ အိုလံပစ္ ပြဲေတာ္က်င္းပတဲ့ ၿမဳိ႕ေတြအထိ လိုက္ၿပီး ကန္ထ႐ိုက္ဆြဲတတ္တယ္။ ပမာအားျဖင့္ ေျပးလမ္းေတြ ဖန္ဆင္း ရာမွာ ကြၽမ္းက်င္တဲ့ အီတလီကုမၸဏီ Mondo ဆိုရင္ အိုလံပစ္ပြဲေတာ္တိုင္းမွာ သူ႔ကိုျမင္ေတြ႕ႏိုင္တယ္။ မ်က္လံုးေတြကေပးတဲ့ဆုလာဘ္     ၁၈၉၆ ခုႏွစ္မွာ ေခတ္သစ္ အိုလံ ပစ္ပြဲေတာ္ေတြကို ျပန္လည္ေဖာ္ထုတ္ ဖန္ဆင္းခဲ့တဲ့ ျပင္သစ္လူမ်ဳိး Pierre de Coubertin  ဆိုရင္ အားကစားပြဲမွာ ေလာင္းကစားတာကို လက္မခံဘူး။ ဒီကေန႔ေခတ္မွာ ႐ုပ္သံလႊင့္ထုတ္သူ ေတြရဲ႕ လုပ္ရပ္ေတြကို ႐ႈျမင္ရရင္ သူကဘယ္လိုမ်ား မွတ္ခ်က္ေပးမလဲ ေတာ့ မေျပာတတ္ဘူး။     ႐ုပ္သံထုတ္လႊင့္သူေတြဟာ ၂ဝဝ၅-၂ဝဝ၈ ေလးႏွစ္တာကာလ အတြက္ ထုတ္လႊင့္ခြင့္ရဖို႔ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၂.၅၇ ဘီလီယံ ေပးခဲ့ၾကၿပီး ၂ဝဝ၉-၂ဝ၁၂ အတြက္ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၃.၉၁ ဘီလီယံ အိတ္ကပ္ ထဲက စိုက္ထုတ္ေပးခဲ့ၾကတယ္။ ၿပဳိင္ ပြဲေတြကို ႐ုပ္သံထုတ္လႊင့္ခြင့္ရဖို႔ အတြက္ ႀကီးမ်ားတဲ့ေၾကးေတြေပး တာဟာ သူတို႔အတြက္ မဟာစြန္႔စား ခန္းပါပဲ။ အေမရိကန္ တီဗြီ ကုမၸဏီတစ္ခုျဖစ္တဲ့ NBC Universal  ဟာ ဗန္လူဗာ ေဆာင္းရာသီအိုလံပစ္ပြဲေတာ္ ကို ႐ုပ္သံလႊင့္ထုတ္ေပးခဲ့တုန္းက အေမရိကန္ေဒၚလာ ၂၂၃ သန္းအ႐ႈံး ေပၚခဲ့တယ္။     အခု ၂ဝ၁၂ လန္ဒန္ အိုလံပစ္ ပြဲေတာ္မွာလည္း သူတို႔႐ႈံးဦးမွာပဲလို႔ ႀကဳိႀကဳိတင္တင္ ခန္႔မွန္ထားတယ္။ အိုလံပစ္ပြဲေတာ္ကို အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာ ႐ုပ္သံထုတ္လႊင့္ခြင့္ရဖို႔ သူတို႔က အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁.၁၈ ဘီလီယံ ေပးထားရတယ္။ ဇူလိုင္လအထိ ရရွိ ထား တဲ့ ေၾကာ္ျငာခက အေမရိကန္ ေဒၚလာ သန္း ၉၅ဝ ပဲရေသးတယ္။ ပြဲေတာ္ရက္အတြင္းမွာ ေၾကာ္ျငာခ ပိုၿပီးရလာလိမ့္မယ္လို႔ေတာ့ သူတို႔ေမွ်ာ္လင့္ထားၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ မေသခ်ာဘူး။ ကင္မရာေတြ၊ Server ေတြနဲ႔ ၿပဳိင္ပြဲေတြအေၾကာင္း အဆက္ မျပတ္ေၾကညာေပးသူေတြအတြက္ ရင္းထားရတဲ့ ေငြေၾကးကလည္းမ်ား တယ္။ ဒီေတာ့ အျမတ္အစြန္း ရေပါက္သိပ္မျမင္ၾကဘူး။     ဒါေပမယ့္ NBC ပိုင္ရွင္ျဖစ္တဲ့ Comcast က ၂ဝ၁၄-၂ဝ၂ဝ ကာလ အတြက္ ႐ုပ္သံထုတ္လႊင့္ခြင့္ရဖို႔ အတြက္ IOC ကို အေမရိကန္ေဒၚလာ ၄.၃၈ ဘီလီယံေပးဖို႔ လ်ာထား တယ္။ ဘာပဲေျပာေျပာ ေနာက္ဆံုးမွာ အျမတ္ရႏိုင္တယ္လို႔ သူတို႔ တြက္ ခ်က္တယ္။ အိုလံပစ္ပြဲေတာ္ က်င္းပ ေရးေကာ္မတီ IOC ကလည္း ၂ဝဝ၉-၂ဝ၁၂ ေလးႏွစ္ကာလအတြက္ ႐ုပ္သံ ထုတ္လႊင့္ခြင့္ျပဳလို႔ ရရွိတဲ့ အခေၾကး ေငြနဲ႔ကမကထျပဳ ေထာက္ကူပံ့ပိုးေပး ၾကတဲ့ကုမၸဏီေတြဆီက ရေငြႏွစ္ရပ္ ေပါင္း အေမရိကန္ေဒၚလာ ၄.၈၇ ဘီလီယံရွိတယ္။ ဒီေတာ့ ၂ဝ၁၂ လန္ဒန္အိုလံပစ္ပြဲေတာ္မွာ တစ္နည္း မဟုတ္တစ္နည္းနဲ႔ အျမတ္အစြန္းရရွိ ၾကသူေတြက ကုမၸဏီေတြနဲ႔ IOC သာျဖစ္တယ္။ အ႐ႈံးသမား ၿဗိတိသွ်ႏိုင္ငံသား     အမ်ားအားျဖင့္ အိုလံပစ္ပြဲေတာ္ ကို မိမိတို႔ႏိုင္ငံမွာ က်င္းပခြင့္ရရွိေရး အတြက္ အစိုးရေတြက အႀကိတ္ အနယ္ယွဥ္ၿပဳိင္ေလ့ရွိၾကတယ္။ ဘာ ေၾကာင့္လဲ။ အျမတ္အစြန္းရွိလို႔လား။ ေလ့လာဆန္းစစ္ၾကသူေတြရဲ႕ အေျပာ အရ ဆိုရင္ ျမတ္စြန္းမႈမရွိသေလာက္ ပါပဲတဲ့။ ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္ ေပက်င္းအိုလံ ပစ္ပြဲေတာ္အတြက္ တ႐ုတ္အစိုးရဟာ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၄၄ ဘီလီယံ အကုန္အက်ခံ သံုးစြဲခဲ့တယ္။ တ႐ုတ္ ျပည္ရဲ႕ ဂုဏ္သိကၡာကိုေတာ့ တိုး တက္ခဲ့ပါရဲ႕။ ဒါေပမယ့္ ေငြေၾကး အရ အ႐ႈံးေပၚခဲ့တယ္။     ၂ဝ၁၂ လန္ဒန္အိုလံပစ္ပြဲေတာ္ အတြက္ ၿဗိတိန္က ကနဦးမွာ စတာ လင္ေပါင္ ၂.၄ ဘီလီယံပဲ သံုးစြဲဖို႔ လ်ာထားခဲ့ေပမယ့္ ကုန္က်ေငြဟာ စတာလင္ေပါင္ ၉.၃ ဘီလီယံအထိ ျမင့္တက္သြားခဲ့တယ္။ ဒီကုန္က် စရိတ္ကို ၿဗိတိသွ်အခြန္ထမ္း ျပည္သူ ေတြက ခံၾကရဖြယ္ရွိတယ္။ ဒီေတာ့ အိုလံပစ္ပြဲေတာ္က်င္းပလို႔ ဘယ္သူ ေတြ အ႐ႈံးေပၚသလဲေမးရင္ ၿဗိတိသွ် ျပည္သူေတြပါလို႔ ေျဖရ မလို ျဖစ္ေန တယ္။     အဂၤလန္ဗဟိုဘဏ္-Bank of England  က အိုလံပစ္ပြဲေတာ္ က်င္းပ တဲ့အတြက္ တတိယသံုးလပတ္မွာ ဂ်ီဒီပီ ဝ.၂ ရာခိုင္ႏႈန္း တိုးတက္လာ ႏိုင္တယ္လို႔ ခန္႔မွန္းတယ္။ ဘာ ေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အိုလံပစ္ လက္မွတ္ ၈.၈ သန္းေရာင္းခဲ့ၾကရလို႔ ျဖစ္တယ္။ ဒီလက္မွတ္ေရာင္းရေငြ ဟာ ဂ်ီဒီပီရဲ႕ ဝ.၁ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ ရွိတယ္လို႔ ေထာက္ျပတယ္။ ျပႆနာ က ဒီလက္မွတ္အားလံုးကို ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္မွာ ႀကဳိေရာင္းခ်ခဲ့ၿပီးၿပီ။ ဒီ အတြက္ေငြလည္း အဲဒီႏွစ္က ရၿပီး ၿပီ။ ဒီေတာ့ ၂ဝ၁၂ စာရင္းထဲ ျပဖို႔ လိုေသးလားလို႔ ေစာဒက တက္ၾက တယ္။     ၿဗိတိသွ်ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ David Cameron  ကေတာ့ အိုလံပစ္ပြဲေတာ္ က်င္းပတဲ့ ရလဒ္အျဖစ္ ေလးႏွစ္ ကာလအတြင္းမွာ စတာလင္ေပါင္ ၁၃ ဘီလီယံေလာက္ အျမတ္အစြန္း ရႏိုင္တယ္လို႔ ေျပာၾကားခဲ့တယ္။ ေလ့လာသူေတြရဲ႕ အျမင္မွာ ဒါဟာ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးလို႔ ျမင္ၾကတယ္။ အိုလံ ပစ္ပြဲေတာ္ က်င္းပၾကသူေတြက အက်ဳိးအျမတ္ကို ပိုလြန္ခန္႔မွန္းၾကၿပီး ကုန္က်စရိတ္ ကိုေတာ့ ေလွ်ာ့တြက္ ၾကတတ္တယ္လို႔ သူတို႔ကေထာက္ ျပတယ္။     ဒါက ေငြေၾကးအရ ဆံုး႐ႈံးနစ္ နာမႈပဲရွိေသးတယ္။ လူမႈေရးအရ နစ္ နာမႈေတြကလည္း အမ်ားႀကီးက်န္ ေသးတယ္။ လန္ဒန္ၿမဳိ႕ မွာ ေနထိုင္ၾက သူေပါင္း ရွစ္သန္းေက်ာ္ရွိတယ္။ ပြဲေတာ္က်င္းပတဲ့ကာလအတြင္းမွာ ပြဲ ၾကည့္ပရိသတ္သံုးသန္းေလာက္ အိမ္နီး ခ်င္းႏိုင္ငံေတြက လန္ဒန္ၿမဳိ႕ကို ေန႔စဥ္လာေရာက္ၾကလိမ့္မယ္လို႔ ခန္႔ မွန္းထားတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လန္ဒန္ ၿမဳိ႕သူ ၿမဳိ႕သားေတြက ဧည့္ပရိသတ္ ကို ဦးစားေပးတဲ့အေနနဲ႔ ပြဲေတာ္ရက္ ေတြမွာ အျပင္မထြက္ဘဲ မိမိတို႔ရဲ႕ အိမ္က တီဗြီဖန္သားျပင္ေပၚမွာပဲ အိုလံ ပစ္ပြဲေတာ္ကို ႐ႈစားၾကဖို႔ သက္ဆိုင္ ရာက ေမတၱာရပ္ခံထားတယ္။ စားဖို႔ ေသာက္ဖို႔အတြက္ လိုအပ္တာေတြကို ပြဲေတာ္ရက္မတိုင္မီ ဝယ္ယူစုေဆာင္း ထားၾကပါတဲ့။     ဆက္ႏြယ္ စီးပြားေရးကို ဦးစား ေပးမႈေၾကာင့္ လန္ဒန္ၿမဳိ႕သူ ၿမဳိ႕သား ေတြခမ်ာ ဇူလိုင္လ ၂၇ ရက္ေန႔မွ ၾသဂုတ္လ ၁၂ ရက္ေန႔ အထိ ကိုယ့္ၿမဳိ႕ မွာ က်င္းပတဲ့ ေႏြရာသီအိုလံပစ္ ပြဲေတာ္ကိုေတာင္ ကိုယ္တိုင္ကုိယ္က် သြားေရာက္မၾကည့္႐ႈရတဲ့ ဘဝပါ လား။ မင္းေရႊေမာင္ Ref : The Economist : July 21, 2012 မင္းေရႊေမာင္