by ၿငိမ္းေအးအိမ္ on Sunday, August 19, 2012 at 3:30am ·
ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ
ၿပႆနာအေပၚတြင္ ဘာသားေရးဖိႏွိပ္မွဳ ပံုစံေပၚေစရန္
စနစ္တက်လုပ္ေဆာင္ေနၾကျခင္းဟု ေကာက္ခ်က္ျပဳမိသည္။ မီဒီယာမ်ား၏
ဝင္ေရာက္ထိုးေဖါက္အားကိုလည္း ေတြ႕ျမင္ေနရ၏။ (အခ်ဳိ႕ေသာ အသံလႊင့္ဌာန
အင္တာဗ်ဴးမ်ားတြင္ ေျဖဆိုသူက “ရိုဟင္ဂ်ာ”ဟူေသာ အသုံးအႏႈန္းျဖင့္
ေျဖၾကားခဲ့သျဖင့္ ရိုဟင္ဂ်ာဟူေသာ စကားလုံး သုံးလွ်င္ ထိုအသံဖိုင္ကို
အသံလႊင့္မေပးႏိုင္ဟု ၿငင္းဆိုခဲ့ေၾကာင္း ၾကားသိရသည္။ ၾကားေနရမည့္
မီဒီယာဆိုေသာ သေဘာကိုပင္ ေသြဖယ္ခဲ့သည့္ အခ်ဳိ႕ေသာ မီဒီယာမ်ား၏
ရပ္တည္မႈႏွင့္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္သည္ သံသယျဖစ္ဖြယ္ေကာင္း ေနသည္။)
ထိုျဖစ္စဥ္မ်ားအတြက္ ယခုမွ လတ္တေလာ ဖုတ္ပူမီးတိုက္
လုပ္ေဆာင္လာျခင္းမဟုတ္ပဲ လြန္ခဲ႔ေသာ ႏွစ္မ်ားစြာကတည္းက စနစ္တက်
ႀကိဳတင္စီစဥ္ ထားေသာ စီမံခ်က္မ်ားျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း ေတြးေတာမိစရာျဖစ္လာသည္။
“ရခိုင္ေၿမာက္ပိုင္းဟာ အာရွရဲ႔ ကိုဆိုဗို ၿဖစ္လာနိဳင္မလား” ဟူသည့္ ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ေဖၚျပထားေသာ ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္ပါ ေရးသားခ်က္သည္လည္း ရခိုင္အေရးတြင္ ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖို႕ေကာင္းေသာ ႏႈိင္းယွဥ္ေဖၚျပခ်က္ တစ္ခုျဖစ္ပါသည္။
““ ၁၉၈၁ ကိုဆိုဗိုမွာ ဆာ႔တ္နဲ႔ အယ္ေဘးနီးယား လူမ်ိဳးေရး ပဋိပကၡၿဖစ္ေတာ႔ အစၥလာမ္ ဘာသာဝင္ အယ္ေဘးနီးယားေတြက တိုက္ခိုက္လို႔ ဆာတ္႔လူမ်ိဳး တစ္ေသာင္းေလာက္ ကိုဆိုဗိုကေန ေၿပာင္းေၿပးခဲ႔ႀကတယ္၊ ဆာ႔တ္ေတြရဲ႔ ေရွးဘာသာေရး အေဆာက္အဦးေတြ အဖ်က္အဆီးခံရတယ္။ ေနာက္ပိုင္း ပဋိပကၡေတြ ခဏခဏဆက္ၿဖစ္ေနေတာ႔ လူနည္းစုဆာ႔တ္ေတြက ကိုဆိုဗိုမွာ မေနရဲ ႀကေတာ႔ဘူး။ ဒီလိုနဲ႔ ကိုဆိုဗိုဟာ အယ္ေဘးနီးယားအႏြယ္ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ လူမ်ားစုေနထိုင္တဲ႔ အရပ္ၿဖစ္သြားခဲ႔တယ္။””
ထိစပ္ဧရိယာ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာအပါ လူဦးေရ (3.8)သန္း သာရွိေသာ ရခိုင္ေဒသသည္ လူဦးေရ (148)သန္း ေက်ာ္ရွိေသာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံ၏ နယ္စပ္ေဒသျဖစ္သည္။ ထိုမွ်သာမက ယဥ္ေက်းမႈေပါင္းစုံ၊ သစၥာခံမႈ အမ်ဳိးအမ်ဳိး၊ အာဏာေျပာင္းလဲမႈအၾကိမ္ၾကိမ္ျဖင့္ မတည္မၿငိမ္ေသာေရခံေျမခံမ်ား ျဖစ္ထြန္းတည္ရွိေနရာ “ထိစပ္နယ္ေျမ” (Boderland) တစ္ခုလည္းျဖစ္သည္။ အထူးအႏၱရာယ္မ်ဥ္းေပၚက ေဒသဟု ဆိုႏိုင္မည္ထင္သည္။ တစ္ဘက္ႏိုင္ငံမွ တရားမ၀င္ လိွမ့္၀င္လာေနေသာ လူ၊ မတူညီသည့္ ကိုးကြယ္မႈႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဓေလ့စရိုက္မ်ားကို ႏိုင္သမွ်အားျဖင့္ အခ်ိန္ျပည့္ တြန္းလွန္အံတုထားရေသာ ေနရာလည္းျဖစ္ေနသည္။ “ဆရာေက်ာ္၀င္း”၏ ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္တြင္ “ရႈတ္ေထြး ေသာ ႏိုင္ငံတကာ ဆက္စပ္ အေျခအေနတစ္ခုႏွင့္ ဆုံမိၾကဳံမိလွ်င္၊ ဤေဒသမ်ဳိးရွိ၊ သာမန္ ဘာသာေရး၊ လူမ်ဳိးေရး အဓိကရုဏ္းမ်ားသည္ပင္ ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါးအေျခအေနအထိ ဦးတည္သြားတတ္သည္။ ယေန႕ျပႆနာၾကဳံေတြ႕ေနရေသာ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာ ေဒသမွာ ဤလိုနယ္ေျမမ်ဳိးျဖစ္သည္” ဟုေရးသားထားသည္ကို ဖတ္မွတ္ခဲ့ရဖူးသည္။
ထိုသို႕ေသာ ေရခံေျမခံမ်ဳိးရွိသည့္ ေဒသတြင္ “ရခိုင္ေန ဘဂၤါလီႏြယ္ မြတ္ဆလင္အုပ္စု” က (North Arankan Muslim League) ကိုတည္ေထာင္ၿပီး၊ “ကုလားတန္ႏွင့္ ေမယုျမစ္ၾကား ေဒသ” ကို “လြတ္လပ္ေသာ မြတ္ဆလင္ႏိုင္ငံ” ထူေထာင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းမႈမ်ား ေပၚေပါက္သည္အထိ ျဖစ္ခဲ့ဖူးသည္။
- ေခတ္အဆက္ဆက္က နယ္ခ်ဲ႕၀င္ေရာက္လာသူ ဘုရင္မ်ား၊ က်ဴးေက်ာ္စစ္ျဖင့္ ရခိုင္ေဒသကိုသိမ္းပိုက္ ရယူၿပီး အရွင္သခင္လုပ္ခဲ့သူမ်ား၊ အုပ္စိုးသူအဆက္ဆက္ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ား၏ ကစားကြက္မ်ားၾကားတြင္ ေျမဇာပင္ ျဖစ္ခဲ့ၾကရ၍ သမိုင္းခ်ီေနသည့္နာၾကည္းမႈမ်ား
- ဆင္းရဲစြာရုန္းကန္ေနၾကရသည့္ ရခိုင္လယ္သမားမ်ားသည္ လူအင္အားျဖင့္ဖိ၍တစ္ဖုံ၊ ေငြအားျဖင့္စိုးမိုး ၍တစ္နည္း တစ္ဖက္ႏိုင္ငံသားမ်ား၏ ၀ါးၿမိဳျခင္းခံေနရမႈမ်ား၊
- ရင္ဆိုင္ေနၾကရေသာ အခက္အခဲအၾကပ္အတည္းမွန္သမွ်ကို အစိုးရအဆက္ဆက္က လ်စ္လ်ဴရႈခဲ့ ၾကသည္ဟု ထင္ျမင္ခံစားေနရျခင္းမ်ား၊
- က်ဴးေက်ာ္၀င္ေရာက္စိုးမိုးလာသူတို႕ႏွင့္ ဘာသာေဗဒ၊ ယုံၾကည္ကိုးကြယ္ရာ၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ေနထိုင္ျခင္း ဓေလ့စရိုက္ ကြဲျပားျခားနားလြန္းမႈမ်ား၊
- ထိုသို႕ရင္ဆိုင္ေနရသည့္အေျခအေနေအာက္တြင္ အမ်ဳိးေပ်ာက္မွာစိုးေၾကာက္လာေသာ ေသာကစိတ္ မ်ားသည္ ရခိုင္လူမ်ဳိးတို႕ကို ထိလြယ္ရွလြယ္သည့္ အေျခအေနတစ္ခုေရာက္ေအာင္ တြန္းပို႕ေပးေနဟန္ရွိသည္။
ရခိုင္သမိုင္းမွတ္တမ္းအခ်ဳိ႕တြင္ မၾကာခဏေဖၚျပပါရွိသည္မွာ ျမန္မာဘုရင္မ်ား ရခိုင္ေဒသကို အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည့္ (၄၂)ႏွစ္ကာလအတြင္း ရခိုင္အမ်ဳိးသားမ်ား ထိခိုက္ဆုံးရႈံးနာက်င္ခဲ့ရသည့္အခ်က္အလက္မ်ား ျဖစ္ေနသည္ကို ေတြ႕ရမည္ ျဖစ္သည္။
(ဥပမာ၊ ဗမာမ်ား ႏွစ္ေပါင္း၄၂ႏွစ္အုပ္ခ်ဳပ္စဥ္အတြင္း၊ ရခိုင္သုံးသိန္းခန္႕အသတ္ခံခဲ့ရေၾကာင္း၊ စစ္သုံ႕ပန္း ငါးေသာင္းေက်ာ္ကို ဖမ္းဆီးကာ မိထၳီလာကန္ကို တူးေဖၚေစခဲ့ေၾကာင္း။ ေသဆုံးသူသုံ႕ပန္းမ်ား၏ အရိုးကို တာရိုးဖို႕ရာတြင္ သုံးခဲ့ေၾကာင္း၊ ေျမာက္ဦးေရႊနန္းေတာ္၏ ေခါင္မိုးေၾကးျပားမ်ားကုိခြာယူကာ၊ ျမသိန္းတန္ႏွင့္ မင္းကြန္းေခါင္းေလာင္း သြန္း လုပ္ေစခဲ့ေၾကာင္း၊ ရခုိင္တို႕၏ အထြဋ္အျမတ္ထားရာ၊ မဟာျမတ္မုနိဘုရားႀကီးကို အပိုင္းပိုင္း ျဖတ္ကာ ရခိုင္ စစ္သုံ႕့ပန္း မ်ား အသုံးျပဳၿပီး မႏၱေလးသို႕ ကုန္းတစ္တန္ေရတစ္တန္ခရီးျဖင့္ ပင့္ေဆာင္သြားၾကေၾကာင္း၊ ပိဋကပ္သုံးပုံအပါ ရခိုင္အေမြ အႏွစ္ က်မ္းဂံပုရပိုဒ္မ်ားကို အမရပူရသို႕ယူေဆာင္သြားေၾကာင္း၊ 1798တြင္ ရခိုင္ေလးေသာင္းကို စစ္မႈထမ္းရန္ ဖမ္းဆီးခဲ့ၾကေၾကာင္း 1799တြင္ ရခိုင္ဒုကၡသည္ငါးေသာင္းေက်ာ္ စစ္တေကာင္းနယ္ထဲ ထြက္ေျပးၾကရေၾကာင္းႏွင့္ ေနာက္ဆုံးတြင္ ရခိုင္ျပည္တြင္ ရခိုင္ဦးေရသိန္းဂဏန္းမွ်သာ က်န္ေတာ့ေၾကာင္း စသည္တို႕ကို ရခိုင္သားတို႕ေျပာျပ ေနသည့္ သမိုင္း စာမ်က္ႏွာမ်ားတြင္ေတြ႕ရွိေနရသည္။)
အဆိုပါေဖၚျပထားသည့္ အခ်က္အလက္မ်ားမည္မွ်တိက်မွန္ကန္သည္ကို မဆုံးျဖတ္ႏိုင္ေသာ္လည္း ထိုေဖၚျပ မွတ္တမ္းတင္ထားမႈမ်ားကို ဖတ္ရသည္ႏွင့္ ရခိုင္တို႕၏ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းက ဒဏ္ရာအနာမ်ားကို ေတြ႕ႏိုင္မည္ ျဖစ္၏။
1942 တြင္ ၿဗိတိသွ်မ်ားဆုတ္ခြာခ်ိန္တြင္ ရခိုင္-ကုလား အဓိကရုဏ္းျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ အဂၤလိပ္တို႕က ႏိုင္ငံရပ္ျခား မွ ရာေပါင္းမ်ားစြာေသာ ကုလားမ်ားကိုေခၚသြင္းလာၿပီး ေျမယာမ်ားေပးခဲ့ျခင္းျဖင့္ ကုလားေျမရွင္အမ်ားအျပားေပၚေပါက္ လာခဲ့သည္။ တစ္ဖက္တြင္ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားတို႕ လယ္ယာေျမမ်ားဆုံးရႈံးလာၿပီး ေျမမဲ့လယ္မဲ့ဘ၀ေရာက္သူမ်ားလာခဲ့ သည္။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာအျမစ္တြယ္လာခဲ့ေသာ ရခိုင္လယ္ယာမဲ့မ်ား၏ ပဋိပကၡသည္ 1942ခုႏွစ္ ရခိုင္-ကုလား အဓိကရုဏ္း ျဖစ္ေစသည့္ အခ်က္မ်ားထဲမွ အေရးပါေသာ အခ်က္တစ္ခုျဖစ္သည္။
အျခားေသာအေၾကာင္းရပ္မ်ားမွာ ၿဗိတိသွ်တို႕၏ေသြးခြဲအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ႏွင့္ ၁၃၀၀ျပည့္ အေရးေတာ္ပုံႀကီးအား အာရုံလႊဲရန္ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိလုပ္ေဆာင္ခဲ့မႈမ်ားျဖစ္၏။ ေဒသသားရခိုင္တို႕ႏွင့္ ျပည္ပသား ကုလားတို႕ၾကားက ပဋိကၡသည္ ႏိုင္ငံေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ကစားကြက္မ်ားေအာက္တြင္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းက ျဖစ္တည္ရင့္မွည့္လာခဲ့ေသာ ျပႆနာ ႀကီး တစ္ရပ္သာျဖစ္သည္။
1942တြင္ အဂၤလိပ္တို႕ စစ္ဆုတ္ခြာခ်ိန္က ၎တို႕ေအာင္ျမင္စြာဆုတ္ခြာႏိုင္ေရးအတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံသား မဟုတ္သူမ်ားကို ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ကာကြယ္ရန္ဟု အေၾကာင္းျပကာ လက္နက္မ်ားထုတ္ေပးခဲ့သည္။ စစ္၏ဆုတ္လမ္းတြင္ သူတို႕ေနာက္ေက်ာလုံျခဳံေရးအတြက္ စစ္ေရးစီမံခ်က္တစ္ခု ေဖၚေဆာင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုေဆာင္ရြက္ခ်က္က ေဒသ တြင္းေန ရခိုင္မ်ားႏွင့္ ရခိုင္အေျခခ်ျပည္ပသားမ်ားကို အခ်င္းခ်င္းရန္တိုက္ေပးခဲ့သလိုျဖစ္ခဲ့၏။
ထိုအေျခအေနေအာက္တြင္ အဂၤလိပ္စစ္တပ္မွ ကုလားစစ္သည္မ်ားႏွင့္ ေဒသခံကုလားမ်ားေပါင္းကာ ရခိုင္ အမ်ဳိးသားမ်ားကို သတ္ျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။ အဂၤလိပ္မ်ား လက္နက္တပ္ဆင္ေပးခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ လက္နက္လက္၀ယ္ရွိသူတို႕က လက္နက္မဲ့ ေဒသခံတိုင္းရင္းသားမ်ားအေပၚ ဘာသာေရးေခါင္းစဥ္တပ္ကာ လူမ်ဳိးတုန္းသတ္ျဖတ္ရန္ စတင္ႀကိဳးပမ္းခဲ့ၾက ျခင္းသည္ အဓိကရုဏ္း၏ အစ မီးေတာက္ပင္ ျဖစ္၏။ အင္အားႀကီးသူ လက္နက္ရွိသူတို႕၏ ႏွိပ္စက္ဖိစီးအႏိုင္က်င့္မႈကို ရခိုင္ေဒသခံတိုင္းရင္းသားမ်ား အလူးအလိမ့္ ခံခဲ့ၾကရေသာ သမိုင္းျဖစ္သည္။
ေျမပုံၿမိဳ႕နယ္၊ ေခ်ာင္းၾကီးရြာမွ အစျပဳေသာ အဓိကရုဏ္းသည္၊ အျပန္အလွန္လက္စားေခ်သတ္ျဖတ္မႈမ်ားျဖင့္ ထိန္းမရေအာင္ ၾကီးထြားလာခဲ့သည္။ ေျမာက္ဦးႏွင့္ ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႕နယ္မ်ားသို႕ ဆက္လက္ကူးစက္သြား၏။ ေမာင္ေတာ ၿမိဳ႕နယ္၊ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္၊ ရေသ့ေတာင္ၿမိဳ႕နယ္တို႕ရွိ ရခိုင္ရြာမ်ား အနည္းငယ္သာက်န္သည္အထိမီးရႈိ႕ခံျခင္း၊ သတ္ျဖတ္ခံရျခင္းေၾကာင့္ ရခိုင္မ်ား “ဒိႏၷာစပူရ္” စစ္ေျပးစခန္းထိေရာက္ေအာင္ ထြက္ေျပးၾကရသည္။ မွတ္တမ္းမ်ားက ရခိုင္ဦးေရ(20000)ခန္႕ အသက္ဆုံးရႈံးခဲ့ရေၾကာင္းေဖၚျပခဲ့သည္။ မြတ္ဆလင္တို႕၏ ျပင္းျပင္းထန္ထန္တိုက္ခိုက္မႈကို အႀကီး အက်ယ္ခံခဲ့ၾကရေသာ ေမာင္ေတာနယ္ေတာင္ပိုင္းက “အလယ္သံေက်ာ္”၊ ”တပ္တိုးျပင္”၊ “စပ္ခ်ကုန္း”၊ “ေရွာက္ကိန္း”၊ “ၿမိဳ႕ေခ်ာင္း” ရြာမွရြာသူရြာသားမ်ားသည္ “ဒိႏၷာစပူရ္” စစ္ေျပးစခန္းသို႕ တစ္ဦးတေလမွ်ပင္ ေရာက္ရွိလာႏိုင္ခဲ့ျခင္း မရွိေၾကာင္း၊ ရခိုင္-ကုလားအဓိကရုဏ္း ကိုယ္ေတြ႕မွတ္တမ္းကဆိုသည္။
စစ္အတြင္း ၿဗိတိသွ်အစီရင္ခံစာတြင္ -
““ရေသ့ေတာင္ေဒသရွိ ရခိုင္ေက်းရြာမ်ားတြင္ ဆိုးရြားျပင္းထန္ေသာျဖစ္ရပ္မ်ားႏွင့္ ၎တို႕ ခံစားရေသာ ပ်က္စီးဆုံးရႈံးမႈမ်ားအေၾကာင္း ၾကားသိရသည္။ ေမယုျမစ္အေနာက္ဘက္ကမ္းရွိ ေက်းရြာ အမ်ားစုမွာ စစ္တေကာင္း အေပ်ာ္တမ္း တပ္ဖြဲ႕၏ မီးရႈိ႕ျခင္းႏွင့္ ဖ်က္ဆီးျခင္းကို ခံခဲ့ရသည္။ ၎တို႕ သည္ ဘိုးဘြားပိုင္ေျမမ်ားမွ ႏွင္ထုတ္ခံရေသာ ရခိုင္လူမ်ဳိးမ်ား ျဖစ္ၿပီး ၎တို႕အား ကယ္ဆယ္ရန္ အတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မရွိေၾကာင္း” ေရးသားထားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။
“မြတ္ဆလင္ရန္ေၾကာင့္ ရခိုင္တို႕စစ္ေျပးစခန္းသို႕ ထြက္ေျပးသြားရေသာ္လည္း မြတ္ဆလင္ ကုလားအမ်ားစုက က်န္ေနရစ္ခဲ့ၾကသည္။ သူတို႕သည္ ထြက္ေျပးသြားေသာ ရခိုင္ရြာမ်ားတြင္ ၀င္ေရာက္ေနထိုင္ျခင္း ရခိုင္တိုင္းရင္းသားပိုင္ လယ္မ်ားကို ၀င္ေရာက္လုပ္ကိုင္ျခင္းျဖင့္ ေနရာယူထား ၿပီးျဖစ္သည္။ တစ္ဘက္ႏိုင္ငံသို႕ စစ္အတြင္း ထြက္ေျပးခိုလႈံခဲ့ၾက သည့္ ရခိုင္မ်ားသည္ မိမိတို႕ေနရပ္သို႕ ျပန္လာေသာအခါ အိုးအိမ္မ်ား မီးေလာင္ပ်က္စီး ဆုံးရႈံးေနျခင္း၊ မြတ္ဆလင္မ်ားက ရြာတည္၍ေနထိုင္ ေနျခင္းတို႕ေၾကာင့္ အျခားၿမိဳ႕မ်ားသို႕ သြားေရာက္ေနထိုင္ၾကရသည္။ ျပန္လည္ထူေထာင္ေသာ ေက်းရြာ မ်ားမွာ ေျမာက္ပိုင္းတြင္ အသင့္အတင့္ေပၚလာေသာ္လည္း၊ ေတာင္ပိုင္းေဒသတြင္ ရြာလုံးကၽြတ္ ေသေၾကပ်က္စီးမႈေၾကာင့္ ျပန္လည္ထူေထာင္ႏိုင္ျခင္းမရွိေတာ့သည္ကို ေတြ႕ရသည္” ဟု London India Office Record,R/8/9GS,4243 p-6 တြင္ေဖၚျပထားသည္ကို ေတြ႕ရမည္ျဖစ္သည္။
1942တြင္ ထိုအရပ္ေဒသရွိ ရခိုင္လူမ်ဳိးတို႕၏ ေနထိုင္ရမႈအေျခအေနသည္ ႏွစ္ေပါင္းခုႏွစ္ဆယ္ခန္႕ ေက်ာ္လြန္ လာေသာ ယေန႕အေျခအေနႏွင့္ မည္မွ်ကြာဟမႈရွိခဲ့ပါၿပီနည္း။ သူတို႕၏ စိတ္လုံျခဳံမႈ၊ ရပ္တည္ႏိုင္မႈ၊ ေျမယာႏွင့္ လုပ္ငန္းခြင္ ပိုင္ဆိုင္မႈ မည္သို႕ရွိပါသနည္း ဟူေသာ ေမးခြန္းမ်ားကို ေမးေနမိသည္။
“ရခိုင္ေၿမာက္ပိုင္းဟာ အာရွရဲ႔ ကိုဆိုဗို ၿဖစ္လာနိဳင္မလား” ဟူသည့္ ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ေဖၚျပထားေသာ ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္ပါ ေရးသားခ်က္သည္လည္း ရခိုင္အေရးတြင္ ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖို႕ေကာင္းေသာ ႏႈိင္းယွဥ္ေဖၚျပခ်က္ တစ္ခုျဖစ္ပါသည္။
““ ၁၉၈၁ ကိုဆိုဗိုမွာ ဆာ႔တ္နဲ႔ အယ္ေဘးနီးယား လူမ်ိဳးေရး ပဋိပကၡၿဖစ္ေတာ႔ အစၥလာမ္ ဘာသာဝင္ အယ္ေဘးနီးယားေတြက တိုက္ခိုက္လို႔ ဆာတ္႔လူမ်ိဳး တစ္ေသာင္းေလာက္ ကိုဆိုဗိုကေန ေၿပာင္းေၿပးခဲ႔ႀကတယ္၊ ဆာ႔တ္ေတြရဲ႔ ေရွးဘာသာေရး အေဆာက္အဦးေတြ အဖ်က္အဆီးခံရတယ္။ ေနာက္ပိုင္း ပဋိပကၡေတြ ခဏခဏဆက္ၿဖစ္ေနေတာ႔ လူနည္းစုဆာ႔တ္ေတြက ကိုဆိုဗိုမွာ မေနရဲ ႀကေတာ႔ဘူး။ ဒီလိုနဲ႔ ကိုဆိုဗိုဟာ အယ္ေဘးနီးယားအႏြယ္ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ လူမ်ားစုေနထိုင္တဲ႔ အရပ္ၿဖစ္သြားခဲ႔တယ္။””
ထိစပ္ဧရိယာ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာအပါ လူဦးေရ (3.8)သန္း သာရွိေသာ ရခိုင္ေဒသသည္ လူဦးေရ (148)သန္း ေက်ာ္ရွိေသာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံ၏ နယ္စပ္ေဒသျဖစ္သည္။ ထိုမွ်သာမက ယဥ္ေက်းမႈေပါင္းစုံ၊ သစၥာခံမႈ အမ်ဳိးအမ်ဳိး၊ အာဏာေျပာင္းလဲမႈအၾကိမ္ၾကိမ္ျဖင့္ မတည္မၿငိမ္ေသာေရခံေျမခံမ်ား ျဖစ္ထြန္းတည္ရွိေနရာ “ထိစပ္နယ္ေျမ” (Boderland) တစ္ခုလည္းျဖစ္သည္။ အထူးအႏၱရာယ္မ်ဥ္းေပၚက ေဒသဟု ဆိုႏိုင္မည္ထင္သည္။ တစ္ဘက္ႏိုင္ငံမွ တရားမ၀င္ လိွမ့္၀င္လာေနေသာ လူ၊ မတူညီသည့္ ကိုးကြယ္မႈႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဓေလ့စရိုက္မ်ားကို ႏိုင္သမွ်အားျဖင့္ အခ်ိန္ျပည့္ တြန္းလွန္အံတုထားရေသာ ေနရာလည္းျဖစ္ေနသည္။ “ဆရာေက်ာ္၀င္း”၏ ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္တြင္ “ရႈတ္ေထြး ေသာ ႏိုင္ငံတကာ ဆက္စပ္ အေျခအေနတစ္ခုႏွင့္ ဆုံမိၾကဳံမိလွ်င္၊ ဤေဒသမ်ဳိးရွိ၊ သာမန္ ဘာသာေရး၊ လူမ်ဳိးေရး အဓိကရုဏ္းမ်ားသည္ပင္ ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါးအေျခအေနအထိ ဦးတည္သြားတတ္သည္။ ယေန႕ျပႆနာၾကဳံေတြ႕ေနရေသာ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာ ေဒသမွာ ဤလိုနယ္ေျမမ်ဳိးျဖစ္သည္” ဟုေရးသားထားသည္ကို ဖတ္မွတ္ခဲ့ရဖူးသည္။
ထိုသို႕ေသာ ေရခံေျမခံမ်ဳိးရွိသည့္ ေဒသတြင္ “ရခိုင္ေန ဘဂၤါလီႏြယ္ မြတ္ဆလင္အုပ္စု” က (North Arankan Muslim League) ကိုတည္ေထာင္ၿပီး၊ “ကုလားတန္ႏွင့္ ေမယုျမစ္ၾကား ေဒသ” ကို “လြတ္လပ္ေသာ မြတ္ဆလင္ႏိုင္ငံ” ထူေထာင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းမႈမ်ား ေပၚေပါက္သည္အထိ ျဖစ္ခဲ့ဖူးသည္။
- ေခတ္အဆက္ဆက္က နယ္ခ်ဲ႕၀င္ေရာက္လာသူ ဘုရင္မ်ား၊ က်ဴးေက်ာ္စစ္ျဖင့္ ရခိုင္ေဒသကိုသိမ္းပိုက္ ရယူၿပီး အရွင္သခင္လုပ္ခဲ့သူမ်ား၊ အုပ္စိုးသူအဆက္ဆက္ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ား၏ ကစားကြက္မ်ားၾကားတြင္ ေျမဇာပင္ ျဖစ္ခဲ့ၾကရ၍ သမိုင္းခ်ီေနသည့္နာၾကည္းမႈမ်ား
- ဆင္းရဲစြာရုန္းကန္ေနၾကရသည့္ ရခိုင္လယ္သမားမ်ားသည္ လူအင္အားျဖင့္ဖိ၍တစ္ဖုံ၊ ေငြအားျဖင့္စိုးမိုး ၍တစ္နည္း တစ္ဖက္ႏိုင္ငံသားမ်ား၏ ၀ါးၿမိဳျခင္းခံေနရမႈမ်ား၊
- ရင္ဆိုင္ေနၾကရေသာ အခက္အခဲအၾကပ္အတည္းမွန္သမွ်ကို အစိုးရအဆက္ဆက္က လ်စ္လ်ဴရႈခဲ့ ၾကသည္ဟု ထင္ျမင္ခံစားေနရျခင္းမ်ား၊
- က်ဴးေက်ာ္၀င္ေရာက္စိုးမိုးလာသူတို႕ႏွင့္ ဘာသာေဗဒ၊ ယုံၾကည္ကိုးကြယ္ရာ၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ေနထိုင္ျခင္း ဓေလ့စရိုက္ ကြဲျပားျခားနားလြန္းမႈမ်ား၊
- ထိုသို႕ရင္ဆိုင္ေနရသည့္အေျခအေနေအာက္တြင္ အမ်ဳိးေပ်ာက္မွာစိုးေၾကာက္လာေသာ ေသာကစိတ္ မ်ားသည္ ရခိုင္လူမ်ဳိးတို႕ကို ထိလြယ္ရွလြယ္သည့္ အေျခအေနတစ္ခုေရာက္ေအာင္ တြန္းပို႕ေပးေနဟန္ရွိသည္။
ရခိုင္သမိုင္းမွတ္တမ္းအခ်ဳိ႕တြင္ မၾကာခဏေဖၚျပပါရွိသည္မွာ ျမန္မာဘုရင္မ်ား ရခိုင္ေဒသကို အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည့္ (၄၂)ႏွစ္ကာလအတြင္း ရခိုင္အမ်ဳိးသားမ်ား ထိခိုက္ဆုံးရႈံးနာက်င္ခဲ့ရသည့္အခ်က္အလက္မ်ား ျဖစ္ေနသည္ကို ေတြ႕ရမည္ ျဖစ္သည္။
(ဥပမာ၊ ဗမာမ်ား ႏွစ္ေပါင္း၄၂ႏွစ္အုပ္ခ်ဳပ္စဥ္အတြင္း၊ ရခိုင္သုံးသိန္းခန္႕အသတ္ခံခဲ့ရေၾကာင္း၊ စစ္သုံ႕ပန္း ငါးေသာင္းေက်ာ္ကို ဖမ္းဆီးကာ မိထၳီလာကန္ကို တူးေဖၚေစခဲ့ေၾကာင္း။ ေသဆုံးသူသုံ႕ပန္းမ်ား၏ အရိုးကို တာရိုးဖို႕ရာတြင္ သုံးခဲ့ေၾကာင္း၊ ေျမာက္ဦးေရႊနန္းေတာ္၏ ေခါင္မိုးေၾကးျပားမ်ားကုိခြာယူကာ၊ ျမသိန္းတန္ႏွင့္ မင္းကြန္းေခါင္းေလာင္း သြန္း လုပ္ေစခဲ့ေၾကာင္း၊ ရခုိင္တို႕၏ အထြဋ္အျမတ္ထားရာ၊ မဟာျမတ္မုနိဘုရားႀကီးကို အပိုင္းပိုင္း ျဖတ္ကာ ရခိုင္ စစ္သုံ႕့ပန္း မ်ား အသုံးျပဳၿပီး မႏၱေလးသို႕ ကုန္းတစ္တန္ေရတစ္တန္ခရီးျဖင့္ ပင့္ေဆာင္သြားၾကေၾကာင္း၊ ပိဋကပ္သုံးပုံအပါ ရခိုင္အေမြ အႏွစ္ က်မ္းဂံပုရပိုဒ္မ်ားကို အမရပူရသို႕ယူေဆာင္သြားေၾကာင္း၊ 1798တြင္ ရခိုင္ေလးေသာင္းကို စစ္မႈထမ္းရန္ ဖမ္းဆီးခဲ့ၾကေၾကာင္း 1799တြင္ ရခိုင္ဒုကၡသည္ငါးေသာင္းေက်ာ္ စစ္တေကာင္းနယ္ထဲ ထြက္ေျပးၾကရေၾကာင္းႏွင့္ ေနာက္ဆုံးတြင္ ရခိုင္ျပည္တြင္ ရခိုင္ဦးေရသိန္းဂဏန္းမွ်သာ က်န္ေတာ့ေၾကာင္း စသည္တို႕ကို ရခိုင္သားတို႕ေျပာျပ ေနသည့္ သမိုင္း စာမ်က္ႏွာမ်ားတြင္ေတြ႕ရွိေနရသည္။)
အဆိုပါေဖၚျပထားသည့္ အခ်က္အလက္မ်ားမည္မွ်တိက်မွန္ကန္သည္ကို မဆုံးျဖတ္ႏိုင္ေသာ္လည္း ထိုေဖၚျပ မွတ္တမ္းတင္ထားမႈမ်ားကို ဖတ္ရသည္ႏွင့္ ရခိုင္တို႕၏ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းက ဒဏ္ရာအနာမ်ားကို ေတြ႕ႏိုင္မည္ ျဖစ္၏။
1942 တြင္ ၿဗိတိသွ်မ်ားဆုတ္ခြာခ်ိန္တြင္ ရခိုင္-ကုလား အဓိကရုဏ္းျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ အဂၤလိပ္တို႕က ႏိုင္ငံရပ္ျခား မွ ရာေပါင္းမ်ားစြာေသာ ကုလားမ်ားကိုေခၚသြင္းလာၿပီး ေျမယာမ်ားေပးခဲ့ျခင္းျဖင့္ ကုလားေျမရွင္အမ်ားအျပားေပၚေပါက္ လာခဲ့သည္။ တစ္ဖက္တြင္ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားတို႕ လယ္ယာေျမမ်ားဆုံးရႈံးလာၿပီး ေျမမဲ့လယ္မဲ့ဘ၀ေရာက္သူမ်ားလာခဲ့ သည္။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာအျမစ္တြယ္လာခဲ့ေသာ ရခိုင္လယ္ယာမဲ့မ်ား၏ ပဋိပကၡသည္ 1942ခုႏွစ္ ရခိုင္-ကုလား အဓိကရုဏ္း ျဖစ္ေစသည့္ အခ်က္မ်ားထဲမွ အေရးပါေသာ အခ်က္တစ္ခုျဖစ္သည္။
အျခားေသာအေၾကာင္းရပ္မ်ားမွာ ၿဗိတိသွ်တို႕၏ေသြးခြဲအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ႏွင့္ ၁၃၀၀ျပည့္ အေရးေတာ္ပုံႀကီးအား အာရုံလႊဲရန္ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိလုပ္ေဆာင္ခဲ့မႈမ်ားျဖစ္၏။ ေဒသသားရခိုင္တို႕ႏွင့္ ျပည္ပသား ကုလားတို႕ၾကားက ပဋိကၡသည္ ႏိုင္ငံေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ကစားကြက္မ်ားေအာက္တြင္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းက ျဖစ္တည္ရင့္မွည့္လာခဲ့ေသာ ျပႆနာ ႀကီး တစ္ရပ္သာျဖစ္သည္။
1942တြင္ အဂၤလိပ္တို႕ စစ္ဆုတ္ခြာခ်ိန္က ၎တို႕ေအာင္ျမင္စြာဆုတ္ခြာႏိုင္ေရးအတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံသား မဟုတ္သူမ်ားကို ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ကာကြယ္ရန္ဟု အေၾကာင္းျပကာ လက္နက္မ်ားထုတ္ေပးခဲ့သည္။ စစ္၏ဆုတ္လမ္းတြင္ သူတို႕ေနာက္ေက်ာလုံျခဳံေရးအတြက္ စစ္ေရးစီမံခ်က္တစ္ခု ေဖၚေဆာင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုေဆာင္ရြက္ခ်က္က ေဒသ တြင္းေန ရခိုင္မ်ားႏွင့္ ရခိုင္အေျခခ်ျပည္ပသားမ်ားကို အခ်င္းခ်င္းရန္တိုက္ေပးခဲ့သလိုျဖစ္ခဲ့၏။
ထိုအေျခအေနေအာက္တြင္ အဂၤလိပ္စစ္တပ္မွ ကုလားစစ္သည္မ်ားႏွင့္ ေဒသခံကုလားမ်ားေပါင္းကာ ရခိုင္ အမ်ဳိးသားမ်ားကို သတ္ျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။ အဂၤလိပ္မ်ား လက္နက္တပ္ဆင္ေပးခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ လက္နက္လက္၀ယ္ရွိသူတို႕က လက္နက္မဲ့ ေဒသခံတိုင္းရင္းသားမ်ားအေပၚ ဘာသာေရးေခါင္းစဥ္တပ္ကာ လူမ်ဳိးတုန္းသတ္ျဖတ္ရန္ စတင္ႀကိဳးပမ္းခဲ့ၾက ျခင္းသည္ အဓိကရုဏ္း၏ အစ မီးေတာက္ပင္ ျဖစ္၏။ အင္အားႀကီးသူ လက္နက္ရွိသူတို႕၏ ႏွိပ္စက္ဖိစီးအႏိုင္က်င့္မႈကို ရခိုင္ေဒသခံတိုင္းရင္းသားမ်ား အလူးအလိမ့္ ခံခဲ့ၾကရေသာ သမိုင္းျဖစ္သည္။
ေျမပုံၿမိဳ႕နယ္၊ ေခ်ာင္းၾကီးရြာမွ အစျပဳေသာ အဓိကရုဏ္းသည္၊ အျပန္အလွန္လက္စားေခ်သတ္ျဖတ္မႈမ်ားျဖင့္ ထိန္းမရေအာင္ ၾကီးထြားလာခဲ့သည္။ ေျမာက္ဦးႏွင့္ ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႕နယ္မ်ားသို႕ ဆက္လက္ကူးစက္သြား၏။ ေမာင္ေတာ ၿမိဳ႕နယ္၊ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္၊ ရေသ့ေတာင္ၿမိဳ႕နယ္တို႕ရွိ ရခိုင္ရြာမ်ား အနည္းငယ္သာက်န္သည္အထိမီးရႈိ႕ခံျခင္း၊ သတ္ျဖတ္ခံရျခင္းေၾကာင့္ ရခိုင္မ်ား “ဒိႏၷာစပူရ္” စစ္ေျပးစခန္းထိေရာက္ေအာင္ ထြက္ေျပးၾကရသည္။ မွတ္တမ္းမ်ားက ရခိုင္ဦးေရ(20000)ခန္႕ အသက္ဆုံးရႈံးခဲ့ရေၾကာင္းေဖၚျပခဲ့သည္။ မြတ္ဆလင္တို႕၏ ျပင္းျပင္းထန္ထန္တိုက္ခိုက္မႈကို အႀကီး အက်ယ္ခံခဲ့ၾကရေသာ ေမာင္ေတာနယ္ေတာင္ပိုင္းက “အလယ္သံေက်ာ္”၊ ”တပ္တိုးျပင္”၊ “စပ္ခ်ကုန္း”၊ “ေရွာက္ကိန္း”၊ “ၿမိဳ႕ေခ်ာင္း” ရြာမွရြာသူရြာသားမ်ားသည္ “ဒိႏၷာစပူရ္” စစ္ေျပးစခန္းသို႕ တစ္ဦးတေလမွ်ပင္ ေရာက္ရွိလာႏိုင္ခဲ့ျခင္း မရွိေၾကာင္း၊ ရခိုင္-ကုလားအဓိကရုဏ္း ကိုယ္ေတြ႕မွတ္တမ္းကဆိုသည္။
စစ္အတြင္း ၿဗိတိသွ်အစီရင္ခံစာတြင္ -
““ရေသ့ေတာင္ေဒသရွိ ရခိုင္ေက်းရြာမ်ားတြင္ ဆိုးရြားျပင္းထန္ေသာျဖစ္ရပ္မ်ားႏွင့္ ၎တို႕ ခံစားရေသာ ပ်က္စီးဆုံးရႈံးမႈမ်ားအေၾကာင္း ၾကားသိရသည္။ ေမယုျမစ္အေနာက္ဘက္ကမ္းရွိ ေက်းရြာ အမ်ားစုမွာ စစ္တေကာင္း အေပ်ာ္တမ္း တပ္ဖြဲ႕၏ မီးရႈိ႕ျခင္းႏွင့္ ဖ်က္ဆီးျခင္းကို ခံခဲ့ရသည္။ ၎တို႕ သည္ ဘိုးဘြားပိုင္ေျမမ်ားမွ ႏွင္ထုတ္ခံရေသာ ရခိုင္လူမ်ဳိးမ်ား ျဖစ္ၿပီး ၎တို႕အား ကယ္ဆယ္ရန္ အတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မရွိေၾကာင္း” ေရးသားထားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။
“မြတ္ဆလင္ရန္ေၾကာင့္ ရခိုင္တို႕စစ္ေျပးစခန္းသို႕ ထြက္ေျပးသြားရေသာ္လည္း မြတ္ဆလင္ ကုလားအမ်ားစုက က်န္ေနရစ္ခဲ့ၾကသည္။ သူတို႕သည္ ထြက္ေျပးသြားေသာ ရခိုင္ရြာမ်ားတြင္ ၀င္ေရာက္ေနထိုင္ျခင္း ရခိုင္တိုင္းရင္းသားပိုင္ လယ္မ်ားကို ၀င္ေရာက္လုပ္ကိုင္ျခင္းျဖင့္ ေနရာယူထား ၿပီးျဖစ္သည္။ တစ္ဘက္ႏိုင္ငံသို႕ စစ္အတြင္း ထြက္ေျပးခိုလႈံခဲ့ၾက သည့္ ရခိုင္မ်ားသည္ မိမိတို႕ေနရပ္သို႕ ျပန္လာေသာအခါ အိုးအိမ္မ်ား မီးေလာင္ပ်က္စီး ဆုံးရႈံးေနျခင္း၊ မြတ္ဆလင္မ်ားက ရြာတည္၍ေနထိုင္ ေနျခင္းတို႕ေၾကာင့္ အျခားၿမိဳ႕မ်ားသို႕ သြားေရာက္ေနထိုင္ၾကရသည္။ ျပန္လည္ထူေထာင္ေသာ ေက်းရြာ မ်ားမွာ ေျမာက္ပိုင္းတြင္ အသင့္အတင့္ေပၚလာေသာ္လည္း၊ ေတာင္ပိုင္းေဒသတြင္ ရြာလုံးကၽြတ္ ေသေၾကပ်က္စီးမႈေၾကာင့္ ျပန္လည္ထူေထာင္ႏိုင္ျခင္းမရွိေတာ့သည္ကို ေတြ႕ရသည္” ဟု London India Office Record,R/8/9GS,4243 p-6 တြင္ေဖၚျပထားသည္ကို ေတြ႕ရမည္ျဖစ္သည္။
1942တြင္ ထိုအရပ္ေဒသရွိ ရခိုင္လူမ်ဳိးတို႕၏ ေနထိုင္ရမႈအေျခအေနသည္ ႏွစ္ေပါင္းခုႏွစ္ဆယ္ခန္႕ ေက်ာ္လြန္ လာေသာ ယေန႕အေျခအေနႏွင့္ မည္မွ်ကြာဟမႈရွိခဲ့ပါၿပီနည္း။ သူတို႕၏ စိတ္လုံျခဳံမႈ၊ ရပ္တည္ႏိုင္မႈ၊ ေျမယာႏွင့္ လုပ္ငန္းခြင္ ပိုင္ဆိုင္မႈ မည္သို႕ရွိပါသနည္း ဟူေသာ ေမးခြန္းမ်ားကို ေမးေနမိသည္။
No comments:
Post a Comment