Lone Wolf Terrorism အေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ

(၂၀၁၃) ခုႏွစ္၊ ေမလ (၂၂) ရက္ေန႕က ျဗိတိန္ႏိုင္ငံ၊ လန္ဒန္ျမိဳ႕မွာ အၾကမ္းဖက္လူသတ္မွဳတခု ျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။ ဒီသတ္ျဖတ္မွဳကို က်ဴးလြန္သူႏွစ္ေယာက္မွာ တဦးအပါအ၀င္ျဖစ္တဲ့ ႏိုက္ဂ်ီးရီးယား ႏြယ္ဖြား Michael Adebolajo ဆိုသူက အၾကမ္းဖက္မွဳကို က်ဴးလြန္ရံုတင္မကပဲ သတ္ျဖတ္ရာမွ အသံုးျပဳခဲ့တဲ့ လက္နက္ကိရိယာမ်ားကို ကိုင္စြဲျပီး၊ ျပည္သူလူထုရဲ႕ အသက္အိုးအိမ္စည္းစိမ္ကို ျခိမ္းေခ်ာက္တဲ့ စကားေတြပါ ေျပာၾကားသြားခဲ့ပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္မွဳရဲ႕ အတိမ္အနက္၊ အၾကမ္းဖက္မွဳ လုပ္ေဆာင္ပံု၊ အသံုးျပဳစကားလံုးမ်ားရဲ႕ အလားအလာ စတာေတြက ႏိုင္ငံေတာ္အဆင့္ ျခိမ္းေခ်ာက္မွဳ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ျပည္ထဲေရး၀န္ၾကီးဦးေဆာင္တဲ့ အေရးေပၚအစည္းအေ၀းကို ညတြင္းခ်င္း က်င္းပျပီး၊ အၾကမ္းဖက္မွဳကို တံု႕ျပန္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ျပည္ပေရာက္ေနတဲ့ ျဗိတိန္၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ကလဲ ေနာက္တေန႕မွာ က်င္းပတဲ့ ေျမြေဟာက္အေရးေပၚ အစည္းအေ၀းကို တက္ေရာက္ခဲ့ျပီး၊ ျပည္သူလူထုရဲ႕ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ လံုျခံဳေရးကို reassurance လုပ္ေပးခဲ့ပါတယ္။

ဒီလို အၾကမ္းဖက္မွဳေတြ ျဖစ္ပြားလာတဲ့အခါ က်ဴးလြန္သူမ်ားရဲ႕ micro-dynamics နဲ႕ modus operandi ကို ေလ့လာဆန္းစစ္မွဳေတြ အခ်ိန္နဲ႕တေျပးညီ ျပဳလုပ္ရပါတယ္။ micro-dynamics ဆိုရာမွာ က်ဴးလြန္သူမ်ားရဲ႕ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ လွံဳေဆာ္အေၾကာင္းရင္းမ်ား၊ လူမွဳ၀န္းက်င္အေနအထား၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အေနအထား၊ အစြန္းေရာက္မွဳျဖစ္စဥ္၊ ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ ဆက္ႏြယ္မွဳ စတာေတြကို ေလ့လာဖို႕ လိုအပ္ျပီး၊ modus operandi ဆိုရာမွာေတာ့ အၾကမ္းဖက္မွဳက်ဴးလြန္ရာမွာ ကိုင္စြဲေသာ လက္နက္မ်ားနဲ႕ ပစ္မွတ္မ်ား၊ အၾကမ္းဖက္မွဳက်ဴးလြန္ပံု နည္းလမ္းမ်ား စတာေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒီလိုေလ့လာဆန္းစစ္မွဳေတြ လုပ္ေဆာင္မွဳက အခင္းျဖစ္ပြားမွဳနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ သဲလြန္စမ်ား၊ ခ်ိတ္ဆက္မွဳမ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္သလို၊ ျပစ္မွဳက်ဴးလြန္မွဳမ်ား ေနာက္ထပ္မေပၚထြက္လာေစရန္ တားဆီးမွဳေတြလဲ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ေလ့လာဆန္းစစ္မွဳေတြမွာ ရဲတပ္ဖြဲ႕၊ ေထာက္လွမ္းေရးအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ အၾကမ္းဖက္မွဳ ႏွိမ္နင္းေရးဆိုင္ရာ ကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္မ်ား၊ အၾကမ္းဖက္မွဳေလ့လာဆန္းစစ္ေရး ပညာရွင္မ်ား ပါ၀င္ရပါတယ္။ လန္ဒန္အခင္းျဖစ္ပြားမွဳအျပီး၊ ေနာက္တရက္မွာ ရဲတပ္ဖြဲ႕က အၾကမ္းဖက္မွဳ က်ဴးလြန္သူမ်ားရဲ႕ မိဘအိမ္မ်ား၊ ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္းအိမ္မ်ား၊ မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းအိမ္မ်ားကို ၀င္ေရာက္စီးနင္းျပီး၊ သဲလြန္စရွာေဖြမွဳေတြ၊ ေမးခြန္းေမးမွဳေတြ၊ ေမးခြန္းေမးရန္ ေခတၱ ေခၚေဆာင္ သြားမွဳေတြ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ေထာက္လွမ္းေရးအဖြဲ႕အစည္းမ်ားကလဲ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား စုစည္းမွဳ၊ ဆန္းစစ္မွဳေတြ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကသလို၊ ကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္မ်ားကလဲ သက္ဆိုင္ရာ အခန္း က႑မ်ားကေန ပံ့ပိုးမွဳေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီလိုပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၾကရာမွာ ရက္အနည္းငယ္ အတြင္း ေဖာ္ထုတ္ဖို႕ လိုအပ္တဲ့ အေရးၾကီးဆံုး အခ်က္တခုကေတာ့ အၾကမ္းဖက္မွဳရဲ႕ သေဘာသဘာ၀ ျဖစ္ပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္မွဳမွာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ပါ၀င္ပတ္သက္ခဲ့ရင္ ဒီအဖြဲ႕အစည္းမ်ားရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲ က်ဴးလြန္မွဳေတြ ေပၚထြက္လာႏိုင္တဲ့အတြက္ တံု႕ျပန္မွဳ၊ ႏွိမ္နင္းမွဳ၊ ျမွဳပ္ႏွံထားသူမ်ားကို ရွာေဖြဖမ္းဆီးမွဳေတြ ထပ္လုပ္ရပါတယ္။ တဦးခ်င္းအလိုက္ တဦးတည္း က်ဴးလြန္မွဳမ်ား၊ အေဖာ္မ်ားႏွင့္ က်ဴးလြန္မွဳမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့တာဆိုရင္ေတာ့ lone-wolf terrorism ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေနာက္ဆက္တြဲ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ား နည္းပါးပါတယ္။ အခ်ိန္အတန္ၾကာ ေလ့လာဆန္းစစ္ခ်က္မ်ားအျပီးမွာေတာ့ လန္ဒန္အၾကမ္းဖက္မွဳကို lone-wolf terrorism အျဖစ္၊ သက္ဆိုင္ရာအဖြဲ႕အစည္းမ်ားက သတ္မွတ္ေၾကျငာလိုက္ပါတယ္။

အၾကမ္းဖက္မွဳဆိုတာကို အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုရာမွာ အစိုးရႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားကို တစံုတရာျပဳလုပ္ေစရန္ (ဥပမာ- ဖမ္းဆီးထားသူမ်ားအား လႊတ္ေပးရန္၊ စစ္မက္ျဖစ္ပြားရာေဒသမွ စစ္တပ္မ်ားအား ျပန္လည္ ရုတ္သိမ္းသြားေစရန္) ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ား (သို႕မဟုတ္) တိုင္းျပည္ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမွဳေရး၊ ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရး အခန္းက႑မ်ား ပ်က္ယြင္းသြားေစရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ မ်ားနဲ႕ ျပည္သူလူထုရဲ႕ အသက္အိုးအိမ္စည္းစိမ္ကို ျခိမ္းေခ်ာက္ဖ်က္ဆီးမွဳမ်ားကို အၾကမ္းဖက္ နည္းလမ္းမ်ား အသံုးျပဳျပီး ျပဳလုပ္ျခင္းလို႕ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ lone-wolf terrorism ဆိုတာကေတာ့ ဒီလိုအၾကမ္းဖက္မွဳမ်ားကို ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႕အစည္း၊ ဘာသာေရး အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက က်ဴးလြန္ျခင္းမဟုတ္ပဲ ႏိုင္ငံေရး (သို႕မဟုတ္) ဘာသာေရး အစြန္းေရာက္သူမ်ားက တဦးခ်င္း ဆံုးျဖတ္ခ်က္အရ က်ဴးလြန္မွဳျဖစ္ပါတယ္။

ႏိုင္ငံေရးပညာရွင္မ်ားကေတာ့ lone-wolf terrorism မွာ သြင္ျပင္လကၡဏာ (၄) ရပ္ ပါ၀င္ေၾကာင္း အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုထားၾကပါတယ္။ ပထမအခ်က္ကေတာ့ အၾကမ္းဖက္မွဳကို က်ဴးလြန္ရာမွာ တဦးခ်င္း (သို႕မဟုတ္) အေပါင္းအေဖာ္မ်ားနဲ႕ ညွိႏွိဳင္းျပီး က်ဴးလြန္ပါတယ္။ ဒုတိယအခ်က္ကေတာ့ ႏိုင္ငံေရး၊ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားနဲ႕ ကြန္ယက္မ်ားမွာ ပါ၀င္ခဲ့ျခင္း မရွိပါဘူး။ တတိယအခ်က္ကေတာ့ အၾကမ္းဖက္မွဳကို က်ဴးလြန္ရာမွာ ေခါင္းေဆာင္တဦး (သို႕မဟုတ္) hierarchy တခုရဲ႕ အမိန္႕အတိုင္း ေဆာင္ရြက္ခဲ့ျခင္း မဟုတ္ပါဘူး။ စတုတၳအခ်က္ကေတာ့ အၾကမ္းဖက္မွဳ က်ဴးလြန္တဲ့ လက္နက္ခဲယမ္းေတြနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး၊ သင္တန္းတက္မွဳေတြ၊ နည္းလမ္းပံ့ပိုးမွဳေတြကို အဖြဲ႕အစည္းအခ်ိဳ႕ဆီက ရရွိခဲ့ျခင္း ရွိႏိုင္တယ္ဆိုေပမယ့္ တိုက္ရိုက္ပံ့ပိုးေပးမွဳ ရရွိခဲ့ျခင္း မရွိပါဘူး။ အၾကမ္းဖက္မွဳႏွိမ္နင္းေရးပညာရွင္ Kushner နဲ႕ Hewitt ဆိုသူတို႕က lone-wolf terrorism ရဲ႕ ဒီသြင္ျပင္လကၡဏာေတြကို ‘freelance terrorism’ အျဖစ္လဲ သတ္မွတ္ေခၚတြင္ၾကပါတယ္။

lone-wolf terrorism က်ဴးလြန္မွဳျဖစ္ပြားေအာင္ လွံဳ႕ေဆာ္ေပးႏိုင္တဲ့ ideological sources ေျခာက္မ်ိဳးကိုလဲ ပညာရွင္မ်ားက ေဖာ္ထုတ္ထားၾကပါတယ္။ ဒီေျခာက္မ်ိဳးကေတာ့ လူျဖဴလူမဲ ခြဲျခားျပီး၊ လူျဖဴမ်ားမွ လူမဲမ်ားကို အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မွဳ၊ Islamic fundamentalism၊ ကိုယ္၀န္ဖ်က္ခ်မွဳမ်ားအား ဆန္႕က်င္လွဳပ္ရွားမွဳ၊ အစြန္းေရာက္အမ်ိဳးသားေရး၀ါဒ၊ လူမဲစစ္ေသြးၾကြမွဳ၊ လက္၀ဲ၀ါဒအစြန္းေရာက္မွဳ စတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

lone-wolf terrorism ကို က်ဴးလြန္သူေတြကို လူအခ်ိဳ႕က ရူးသြပ္ေနသူမ်ားလို႕ သတ္မွတ္ၾကေပမယ့္ ဒီအခ်က္ကို ပညာရွင္မ်ားက လက္မခံၾကပါဘူး။ သူတို႕တေတြဟာ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အားနည္းခ်က္ ရွိေနခ်ိန္ေတြမွာ တစံုတရာရဲ႕ လႊမ္းမိုးမွဳကို ခံလိုက္ရသူမ်ားအျဖစ္သာ သတ္မွတ္ ၾကပါတယ္။ lone-wolf terrorism က်ဴးလြန္ခဲ့သူမ်ားရဲ႕ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အေျခအေနမ်ားကို အၾကမ္းဖက္မွဳႏွိမ္နင္းေရးဆိုင္ရာ စိတၱေဗဒပညာရွင္မ်ားက ေလ့လာၾကည့္ရာမွာ အထီးက်န္ဆန္သူမ်ား၊ မိသားစုနဲ႕ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းမွ အပယ္ခံမ်ား၊ စိတ္က်ေ၀ဒနာခံစားေနရသူမ်ား၊ အနာဂတ္မဲ့ေနသူမ်ား၊ တစံုတရာ (ဥပမာ- ideology) တခုကို အျပင္းအထန္ ယံုၾကည္စြဲလမ္းလာပါက အဆိုပါယံုၾကည္ခ်က္အတြက္ အသက္ေပးဆပ္ရန္ ၀န္မေလးသူမ်ား၊ ဆြဲေဆာင္သိမ္းသြင္းရန္ လြယ္ကူသူမ်ား၊ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြးႏွင့္ မိမိကိုယ္ကို ယံုၾကည္ခ်က္ အားနည္းသူမ်ား၊ အၾကမ္းဖက္မွဳမက်ဴးလြန္ခင္မွာ တန္ဖိုးထားေသာ တစံုတရာ ဆံုးရွံဳးလိုက္သူမ်ား (ဥပမာ- မိသားစု၊ ခ်စ္သူရည္စား၊ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္း) စတဲ့ သြင္ျပင္လကၡဏာေတြကို ေတြ႕ရွိရပါတယ္။

ဒီလိုစိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အားနည္းခ်က္ရွိေနသူမ်ားကို အၾကမ္းဖက္မွဳက်ဴးလြန္လာေစတဲ့အထိ ျဖစ္ပြားေစ ခဲ့တဲ့ အစြန္းေရာက္မွဳျဖစ္စဥ္ (process of radicalisation) ကိုလဲ ေလ့လာဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ အစြန္းေရာက္မွဳျဖစ္စဥ္ကို ေလ့လာရာမွာ intra-personal relations (ဥပမာ- မိမိကိုယ္ကို ရွာေဖြျခင္း)၊ interpersonal relations (ဥပမာ- အစြန္းေရာက္စာေပမ်ား၊ အစြန္းေရာက္ မိသားစု၀င္မ်ားႏွင့္ အစြန္းေရာက္ေခါင္းေဆာင္မ်ားရဲ႕ လႊမ္းမိုးမွဳ)၊ လူမွဳႏိုင္ငံေရးအေျခအေနမ်ား (ဥပမာ- မတရားမွဳမ်ား၊ ဖိႏွိပ္မွဳမ်ား၊ လူမ်ိဳးေရးခြဲျခားမွဳမ်ား၊ ဘာသာေရးခြဲျခားမွဳမ်ား) စတာေတြဟာ လူတေယာက္ကို အၾကမ္းဖက္မွဳက်ဴးလြန္လာတဲ့အထိ အစြန္းေရာက္မွဳ ျဖစ္ေစတတ္ပါတယ္။

အၾကမ္းဖက္မွဳက်ဴးလြန္သူမ်ားနဲ႕ ပတ္၀န္းက်င္ကို အစြန္းေရာက္မွဳ မျဖစ္ပြားခင္ အေျခအေနနဲ႕ အစြန္းေရာက္မွဳ ျဖစ္ပြားျပီး အေျခအေနမ်ားကို ခြဲျခားျပီး ေလ့လာဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ၂၁ ရာစု အၾကမ္းဖက္မွဳက်ဴးလြန္သူမ်ားရဲ႕ ပတ္၀န္းက်င္က မ်ားေသာအားျဖင့္ အင္တာနက္ ပတ္၀န္းက်င္ ျဖစ္လာပါတယ္။ အင္တာနက္ေပၚမွာ အစြန္းေရာက္ စာေပမ်ားစြာ ရွိသလို၊ ဖိႏွိပ္မွဳမ်ား၊ မတရားမွုမ်ား၊ လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရးခြဲျခားမွဳမ်ားကို မီးေမာင္းထိုးျပေနတဲ့ လူမွဳႏိုင္ငံေရး အေျခအေနမ်ားကို လြန္မင္းစြာ မီးေမာင္းထိုးျပထားမွဳေတြ ရွိပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္မွဳမ်ား က်ဴးလြန္ရန္ အားေပးလွံဳ႕ေဆာ္ထားမွဳေတြလဲ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ယူေကႏိုင္ငံမွာဆိုရင္ အၾကမ္းဖက္မွဳ နဲ႕ အစြန္းေရာက္မွဳမ်ားကို အင္တာနက္မွ အားေပးလွံဳ႕ေဆာ္ထားမွဳမ်ားကို ေတြ႕ရွိပါက တိုင္တန္း အေၾကာင္းၾကားရန္ ဌာနတခုကို ျပည္ထဲေရး ၀န္ၾကီးဌာနမွ ဖြင့္လွစ္ထားျပီး၊ စံုစမ္းအေရးယူမွဳမ်ား ဆက္လက္ျပဳလုပ္ျပီး ထိန္းခ်ဳပ္ရတဲ့ အေျခအေနထိ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ပညာရွင္မ်ားရဲ႕ ေလ့လာမွဳမ်ားအရ lone-wolf terrorism က်ဴးလြန္ခဲ့သူမ်ားရဲ႕ ပတ္၀န္းက်င္မွာ အင္တာနက္ပတ္၀န္းက်င္ေတြ အလြန္မ်ားျပားေၾကာင္းေတြ႕ရွိရပါတယ္။ ဒါတင္မကပဲ lone-wolf terrorism က်ဴးလြန္ခဲ့သူမ်ားရဲ႕ ပတ္၀န္းက်င္မွာ အစြန္းေရာက္သူ တဦးမဟုတ္ တဦးထက္မက ရွိတတ္ေလ့ပါတယ္။ ဒီလူေတြဟာ တခါတရံမွာ အနီးကပ္မိသားစု၀င္ေတြလဲ ျဖစ္ႏိုင္သလို၊ အင္တာနက္ေပၚက သိကၽြမ္းသူ၊ ဒါမွမဟုတ္ရင္လဲ ျပစ္မွဴက်ဴးလြန္သူက အလြန္အမင္း ၾကည္ညိဳေလးစားရတဲ့ အစြန္းေရာက္ေခါင္းေဆာင္ စတာေတြလဲ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

lone-wolf terrorism မွဳခင္းတခု ျဖစ္ပြားလာတဲ့အခါ အသံုးျပဳတဲ့ လက္နက္ရဲ႕ အေျခအေနကို ၾကည့္ျပီး၊ အတိမ္အနက္နဲ႕ ေနာက္ကြယ္ပံ့ပိုးမွဳရွိမရွိ စတာေတြကို ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။ အသံုးျပဳေလ့ရွိတဲ့ လက္နက္ပစၥည္းမ်ားကို ပညာရွင္မ်ားက ေလ့လာၾကည့္ရာမွာ ေပါက္ကြဲေစတတ္ေသာ ပစၥည္းမ်ား၊ ေသနတ္မ်ား၊ ဓားမ်ားနဲ႕ မီးေလာင္မွဳျဖစ္ပြားေစတတ္ေသာ အရာ၀တၳဳမ်ား ဆိုျပီး စာရင္းျပဳစုထားပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္ခံရေလ့ရွိတဲ့ သားေကာင္မ်ားကေတာ့ ျပည္သူလူထု၊ အစိုးရတာ၀န္ရွိသူမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရး သမားမ်ား၊ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ စီးပြားေရးသမားမ်ားနဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေရးႏွင့္ လံုျခံဳေရး တာ၀န္ယူထားတဲ့ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ား စသျဖင့္ ပါ၀င္ပါတယ္။

အၾကမ္းဖက္မွဳ ႏွိမ္နင္းေရးဆိုင္ရာ သုေတသနေလာကမွာ ထိခိုက္မွဳ အတိုင္းအဆ ၾကီးမားတဲ့ အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားကို ႏွိမ္နင္းႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းမ်ားကိုပဲ ေလ့လာေလ့ရွိၾကပါတယ္။ အတိုင္းအဆပမာဏ ေသးငယ္တဲ့ lone-wolf terrorism နဲ႕ ပတ္သက္ျပီး၊ ေလ့လာထားမွဳေတြကေတာ့ နည္းပါးပါတယ္။ သို႕ေပမယ့္လဲ ေန႕စဥ္နဲ႕အမွ် ကမၻာတ၀ွမ္းမွာ ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရးကို ျခိမ္းေခ်ာက္လာတာက ideological source တခုခုက လွံဳ႕ေဆာ္ေပးထားျပီး၊ အသက္ေပးတိုက္ခိုက္ဖို႕ ၀န္မေလးတဲ့ lone-wolf terrorists မ်ား ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ ႏိုင္ငံတကာလံုျခံဳေရး အသိုင္းအ၀ိုင္းမွာ lone-wolf terrorism ကို ႏွိမ္နင္းဖို႕ အခက္ခဲဆံုး အၾကမ္းဖက္မွဳ အမ်ိဳးအစားတရပ္အျဖစ္ တိုးခ်ဲ႕သတ္မွတ္လာၾကျပီး၊ ေလ့လာမွဳေတြ စတင္ျပဳလုပ္လာၾကျပီျဖစ္ေၾကာင္း ေရးသားတင္ျပအပ္ပါတယ္။

ခင္မမမ်ိဳး (၂၇၊ ၅၊ ၂၀၁၃)

(စာေရးသူသည္ ျဗိတိန္အေျခစိုက္ ႏိုင္ငံေရးရာ ေလ့လာေရးအသင္း၊ လံုျခံဳေရးႏွင့္ ေထာက္လွမ္းေရး ဆိုင္ရာ ကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္အဖြဲ႕၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေျခစိုက္ အၾကမ္းဖက္မွဳ ႏွိမ္နင္းေရးႏွင့္ လံုျခံဳေရးဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံတကာ ကၽြမ္းက်င္ ပညာရွင္မ်ား အစည္းအရံုး တို႕မွ အဖြဲ႕၀င္တဦး ျဖစ္ျပီး၊ စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ အၾကမ္းဖက္မွဳႏွိမ္နင္းေရးဆိုင္ရာ သုေတသီတဦး ျဖစ္ပါသည္။)