ကားလ္မာ့က္စ္ မိတ္ဆက္ အခန္း (၂)

ကားလ္မာ့က္စ္ မိတ္ဆက္ (ဘာသာျပန္)

အခန္း (၂)

ငယ္ရြယ္ေသာ ဟီဂယ္လီယန္ တေယာက္

ဘာလင္မွာ ေက်ာင္းသားဘ၀နဲ႕ ေျခခ်ျပီး၊ တႏွစ္ေက်ာ္အၾကာမွာပဲ သူဟာ တစတစနဲ႕ "မ်က္ေမွာက္ေခတ္ဒႆနိကေဗဒ" နဲ႕ နီးစပ္လာေၾကာင္း မာ့က္စ္က သူ႕ဖခင္ထံ စာေရးခဲ့ဖူးပါတယ္။ အဲဒီ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ ဒႆနိကေဗဒ ဆိုတာ ဟီဂယ္ ရဲ႕ ဒႆနိကေဗဒ ျဖစ္ပါတယ္။ ဟီဂယ္က ဘာလင္တကၠသိုလ္မွာ (၁၈၁၈) ခုႏွစ္ကေန၊ (၁၈၃၁) ခုႏွစ္အထိ စာသင္ခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း ကာလေတြမွာ အိန္ဂယ္လ္နဲ႕ မာ့က္စ္တို႕ရဲ႕ အေတြးအေခၚေတြ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းကို လႊမ္းမိုးလာခ်ိန္မွာ တခ်ိန္က ဟီဂယ္ရဲ႕ လႊမ္းမိုးႏိုင္စြမ္းကို အိန္ဂယ္က ျပန္လည္ေရးသားျပဳစုခဲ့ပါတယ္။

“ ဟီဂယ္လီယန္စနစ္ဟာ အျခားစနစ္ေတြထက္ ပိုျပီး ဆီေလ်ာ္ျခင္း မရွိပဲ ၾကီးထြားလာတဲ့ ဒိုမိန္းတခု ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဒိုမိန္းမွာ အေတြးအေခၚ အမ်ားအျပား ေပါင္းစပ္ပါ၀င္ေနျပီး၊ ဒါေတြဟာ ယေန႕ေခတ္ ကာလအထိ အံ့ၾသဖြယ္ေကာင္းေလာက္ေအာင္ လႊမ္းမိုးေနဆဲပဲ ရွိပါေသးတယ္“ လို႕ အိန္ဂယ္က ဆိုထားခဲ့ပါတယ္။

ဒါကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ဂ်ာမဏီရဲ႕ ဒႆနိကေဗဒ အသိုင္းအ၀ိုင္းမွာ ဟီဂယ္လီယန္ စနစ္ရဲ႕ သက္ေရာက္မွဳေတြ ဘယ္ေလာက္ထိ ရွိခဲ့မယ္ဆိုတာ တြက္ၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။ ဟီဂယ္လီယန္စနစ္ဟာ ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေအာင္ပြဲဆင္ခဲ့ျပီး၊ ဟီဂယ္ေသဆံုးခ်ိန္မွာေတာ့ ရပ္တန္႕သြားခဲ့ပါတယ္။ တိတိက်က် ဆိုရရင္ ဟီဂယ္လီယန္စနစ္ ေအာင္ပြဲဆင္ခဲ့ခ်ိန္ဟာ (၁၈၃၀) ကေန (၁၈၄၀) အထိ ကာလမွာ ျဖစ္ျပီး၊ အတိုက္အခံေတြကိုေတာင္ အနည္းနဲ႕အမ်ားဆိုသလို သက္ေရာက္မွဳ ရွိခဲ့ပါတယ္။

(၁၈၃၇) ခုႏွစ္မွာ မာ့က္စ္နဲ႕ နီးစပ္ခဲ့တဲ့ ဟီဂယ္ရဲ႕ အေတြး အေခၚေတြဟာ မာ့က္စ္ရဲ႕ အေတြးအေခၚေတြ အေပၚမွာလဲ တစံုတရာ သက္ေရာက္မွဳေတြ ရွိေစခဲ့ပါတယ္။ (၁၈၄၄) ခုႏွစ္ ေရးသားခဲ့တဲ့ မာ့က္စ္ရဲ႕ စာေတြထဲမွာ သူ႕ဒႆနိကရဲ႕ ေမြးဖြားရာ ဘူမိနက္သန္နဲ႕ လွ်ိဳ႕၀ွက္ခ်က္ဟာ Phenomenology of mine လို႕ မာ့က္စ္က ဆိုခဲ့ပါတယ္။ ဒီေရးသားခ်က္ေတြဟာ မာ့က္စ္ကို နားလည္ႏိုင္ဖို႕အတြက္ ကနဦးစတင္ ေလ့လာရမယ့္ စာေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

"စိတ္" ဆိုတဲ့ စကားလံုးကို ဂ်ာမန္လို "၀ိဥာဥ္" လို႕ ရံဖန္ရံခါ ဘာသာျပန္ေလ့ရွိပါတယ္။ စၾက၀ဋာၾကီးကို ေလ့လာေဖာ္ျပရာမွာ ဟီဂယ္က ဒါကို အသံုးျပဳခဲ့ပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕ ေရးသားခ်က္ေတြထဲမွာ universal mind ရဲ႕ သ႑ာန္တခုအေနနဲ႕ စၾက၀ဋာၾကီးရဲ႕ စိတ္၀ိဥာဥ္ အပိုင္းကို ရည္ညြန္းခဲ့ပါတယ္။ universal mind ဆိုတာ ဘုရားသခင္ကို ရည္ရြယ္တာလား၊ ဒါမွမဟုတ္ ဟီဂယ္ရဲ႕ pantheistic ဖက္ရွင္အတိုင္း ဘုရားသခင္ကို ကမၻာၾကီးတခုလံုး အေနနဲ႕ ေဖာ္ျပတာလား ဆိုတာကို ေဆြးေႏြးျငင္းခုန္မွဳေတြ အမ်ားအျပား ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒီေမးခြန္းေတြအတြက္ တိက်တဲ့ အေျဖမရွိေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ universal mind ကို ကိုယ္ပိုင္စိတ္ထားနဲ႕ ခြဲျခားေလ့လာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ သင့္ေလ်ာ္တဲ့ အေျဖရွိႏိုင္ပါတယ္။

Phenomenology of mind ဆိုတဲ့ သေဘာတရားဟာ တဦးခ်င္း စိတ္ေနစိတ္ထားအျဖစ္ ရွိေနတဲ့ ပထမဆံုး သြင္ျပင္လကၡဏာ (သိစိတ္။ သို႕ေပမယ့္ ကိုယ္ပိုင္သိစိတ္ႏွင့္ လြတ္လပ္ေသာ စိတ္ထား မဟုတ္) မွ လြတ္လပ္ျပီး၊ ကိုယ္ပိုင္သိစိတ္ အစုအေ၀းအျဖစ္ အျပည့္အ၀ ေျပာင္းလဲသြားေသာ စိတ္ေနစိတ္ထား ေျပာင္းလဲတိုးတက္မွဳကို ေျခရာေကာက္ေလ့လာထားတဲ့ သေဘာတရား ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီျဖစ္စဥ္မွာ သမိုင္းေရးရာသီးသန္႕၊ ေလာ့ဂ်စ္ေရးရာ သီးသန္႕မဟုတ္ပဲ ႏွစ္မ်ိဳးလံုး ေပါင္းစပ္ပါ၀င္ ေနပါတယ္။ သမိုင္းကို ေၾကာင္းက်ိဳးဆီေလ်ာ္ျပီး လိုအပ္တဲ့ လမ္းေၾကာင္းတေလွ်ာက္ တိုးတက္ေနတဲ့ စိတ္ေနစိတ္ထား အျဖစ္ ဟီဂယ္က ျပသဖို႕ ၾကိဳးစားခဲ့တယ္လို႕ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးပန္းတိုင္ကို ေရာက္ရွိဖို႕အတြက္ ဒီလမ္းေၾကာင္းအတိုင္း စိတ္က ခရီးႏွင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

စိတ္ဓာတ္ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳ ဆိုတာကို ေၾကာင္းက်ိဳးဆီေလ်ာ္ေသာ ျငင္းဆိုမွဳမ်ားအား ဖလွယ္ျခင္းအားျဖင့္ အမွန္တရားကို ရွာေဖြျခင္း လို႕လဲ သတ္မွတ္ႏိုင္ပါတယ္။ မာ့က္စ္ရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ဒႆနိကေဗဒကို ေၾကာင္းက်ိဳးဆီေလ်ာ္ေသာ ျငင္းဆိုမွဳမ်ားအား ဖလွယ္ျခင္းအားျဖင့္ အမွန္တရား ရွာေဖြထားေသာ ရုပ္၀ါဒလို႕ သတ္မွတ္ၾကတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီစကားလံုးဟာ မာ့က္စ္နဲ႕ ဆက္ႏြယ္ျပီး ေပၚထြက္ လာတာျဖစ္ပါတယ္။ မာ့က္စ္သီအိုရီရဲ႕ ေၾကာင္းက်ိဳးဆီေလ်ာ္စြာ အမွန္တရားရွာေဖြျခင္း သေဘာတရား ေတြဟာ ဟီဂယ္ရဲ႕ အေတြးအေခၚေတြကေန တစိတ္တပိုင္း ဆင္းသက္လာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေၾကာင္းက်ိဳးဆီေလ်ာ္ေသာ ျငင္းဆိုမွဳမ်ားအား ဖလွယ္ျခင္းအားျဖင့္ အမွန္တရား ရွာေဖြျခင္းဆိုတာရဲ႕ ဆိုလိုရင္းကို ေလ့လာဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။

Phenomenology မွာ ေဖာ္ျပထားခ်က္ေတြမွာ သခင္နဲ႕ ကၽြန္ ဆက္ႏြယ္မွဳေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဟီဂယ္ရဲ႕ ေၾကာင္းက်ိဳးဆီေလ်ာ္စြာ အမွန္တရားရွာေဖြျခင္း ဆိုလိုခ်က္ေတြမွာ အရင္းရွင္နဲ႕ အလုပ္သမားတို႕ အၾကားက ဆက္ႏြယ္မွဳေတြကို ေဖာ္ျပထားျပီး၊ ဒါေတြက မာ့က္စ္ရဲ႕ အေတြးအေခၚနဲ႕ အယူအဆ ေတြအေပၚမွာ သက္ေရာက္မွဳ ရွိလာခဲ့ပါတယ္။

ဥပမာအားျဖင့္ လြတ္လပ္ေသာ လူႏွစ္ေယာက္ဟာ ကိုယ္ပိုင္လြတ္လပ္ခြင့္ရွိတယ္လို႕ နားလည္ ထားေပမယ့္ သေဘာသဘာ၀ေတြကေတာ့ universal mind ရဲ႕ သြင္ျပင္လကၡဏာအတိုင္း မရွိေနပဲ တေယာက္က ေနာက္တေယာက္ကို ျပိဳင္ဘက္လို႕ သေဘာထားမယ္ ဆိုရင္ အျခားအရာေတြအေပၚမွာ အာဏာရွိျခင္းရဲ႕ ကန္႕သတ္ခ်က္ေတြ ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ အေျခအေနက တည္ျငိမ္မွဳမရွိပဲ ထိပ္တိုက္ ရင္ဆိုင္ၾကရာမွာ တေယာက္က အႏိုင္ရျပီး၊ အျခားတေယာက္ကို ကၽြန္ျပဳႏိုင္သြားပါတယ္။ ကနဦးအစမွာ သခင္က အရာအားလံုးကုိ ပိုင္ဆိုင္သူျဖစ္ျပီး၊ ကၽြန္ကေတာ့ ဘာမွ မရွိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အမွန္တကယ္ အလုပ္လုပ္တာက ကၽြန္ျဖစ္ျပီး၊ သဘာ၀ေလာကၾကီးကို သူ႕ရဲ႕ လုပ္အားနဲ႕ ေျပာင္းလဲမွဳေတြ ျဖစ္လာေစပါတယ္။

ဒီလိုနဲ႕ သဘာ၀ေလာကၾကီးကို သူ႕ရဲ႕ လုပ္အား၊ အသိဥာဏ္ေတြနဲ႕ ေျပာင္းလဲလာေစျပီးခ်ိန္မွာ ကၽြန္ျဖစ္သူဟာ ေက်နပ္စိတ္ေတြ ရရွိလာျပီး၊ ကိုယ္ပိုင္သိစိတ္ကလဲ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္လာပါတယ္။ သခင္ကေတာ့ ကၽြန္အေပၚမွာ မီွခိုသူ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒီအခါမွာ အဆံုးစြန္ရလဒ္ကေတာ့ ကၽြန္ျဖစ္သူကို လြတ္လပ္ခြင့္ ေပးလိုက္ျပီး၊ လြတ္လပ္သူႏွစ္ေယာက္အၾကားမွာ ရွိခဲ့တဲ့ ကနဦးပဋိပကၡကို ေက်ာ္လႊားမွဳပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါဟာ Phenomenology နဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ က႑ေလးတခုပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ Phenomenology ဟာ ဆန္႕က်င္ဘက္နဲ႕ အတိုက္အခံေတြကို ေက်ာ္လႊားတဲ့ စိတ္ေနစိတ္ထား ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳကို ေျခရာေကာက္ ေလ့လာထားပါတယ္။ စိတ္ေနစိတ္ထားဟာ universal ျဖစ္တယ္ဆိုေပမယ့္ အကန္႕အသတ္နဲ႕ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အခ်ိဳ႕လူေတြက universal mind ရဲ႕ သေဘာသဘာ၀ကို သိျမင္နားလည္ျခင္း မရွိပါဘူး။ အခ်ိဳ႕လူေတြဟာ သူတို႕ကိုယ္သူတို႕ universal mind ရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းေတြအျဖစ္လဲ ရွဳျမင္ျခင္း မရွိပါဘူး။

ဟီဂယ္က ဒီလိုအေျခအေနကို စိတ္ေနစိတ္ထား ေသြဖည္ျခင္း လို႕ သတ္မွတ္ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ တူညီတဲ့ အစိတ္အပိုင္းေတြနဲ႕ ဖြဲ႕စည္းထားသူေတြ အေနနဲ႕ တေယာက္နဲ႕တေယာက္ ျခားနားသူေတြ၊ ျပင္ပလူေတြ၊ ရန္သူေတြအျဖစ္ ရွဳျမင္ျခင္းဟာ စိတ္ေနစိတ္ထား ေသြဖည္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို ေသြဖည္ေနခ်ိန္မွာ စိတ္ဓာတ္က လြတ္လပ္ေနျခင္း မရွိပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အတိုက္အခံ ေတြနဲ႕ အတားအဆီးေတြကို ေက်ာ္လႊားျပီး၊ အလံုးစံု ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ လုပ္ေဆာင္ ေနရတဲ့ အတြက္ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီအခါမွာ စိတ္ဟာ တည္ျငိမ္မွဳမရွိပဲ ျဖစ္ေနျပီး၊ သြားလာ လွဳပ္ရွားေနပါတယ္။ အတိုက္အခံနဲ႕ အတားအဆီးေတြက အေပၚယံပံုရိပ္ေတြ ျဖစ္ျပီး၊ စိတ္ရဲ႕ရလဒ္က သူကိုယ့္သူ ဘာလဲဆိုတာကို အသိအမွတ္မျပဳပဲ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လဲ စိတ္ရဲ႕ တပိုင္းတစကေတာ့ တစံုတရာ alien ျဖစ္ေနျပီး၊ တိုက္ပြဲျပန္ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ဒီလို alien အင္အားေတြက စိတ္ရဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ ထားပါတယ္။ စိတ္ဟာသူ႕ရဲ႕ အဆံုးစြန္စြမ္းအားေတြကို မသိတဲ့အတြက္ ကမၻာၾကီးကို စီမံခ်က္ေတြ အတိုင္း စုစည္းႏိုင္မယ့္ ပါ၀ါကို မက်င့္သံုးႏိုင္ပဲ ျဖစ္လာပါတယ္။

ဟီဂယ္ရဲ႕ ဒႆနိကေဗဒအရ ေၾကာင္းက်ိဳးဆီေလ်ာ္ေသာ ျငင္းဆိုမွဳမ်ားအား ဖလွယ္ျခင္းအားျဖင့္ အမွန္တရားကို ရွာေဖြျခင္းဆိုတာ လြတ္လပ္ျခင္းကို ဦးတည္ပါတယ္။ ကမၻာ့သမိုင္းဆိုတာ လြတ္လပ္ခြင့္ကို သိစိတ္တိုးတက္မွဳ မွတပါး အျခားမရွိလို႕ သူက ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုစဥ္းစားမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ Phenomenology ဆိုတာ ၾကမ္းတမ္းေသာ ကမၻာထဲမွာ ျဖတ္သန္းရာကေန ကိုယ္ပိုင္ ဗဟုသုတနဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြ ရွိလာျပီး၊ စၾကာ၀ဠာရဲ႕ အရွင္သခင္လို႕ သူ႕ဘာသာသူ အသိအမွတ္ ျပဳသြားေသာ စိတ္ရဲ႕ သမိုင္းကို ေျခရာေကာက္တဲ့ ဒႆနိကေဗဒရဲ႕ ကဗ်ာရွည္တပုဒ္လို႕ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။

ဟီဂယ္ရဲ႕ ဒႆနိကေဗဒမွာ ဆိုး၀ါးတဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲျပႆနာတခု ရွိပါတယ္။ သမိုင္းေၾကာင္း အားလံုးဟာ သူ႕ရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္သေဘာသဘာ၀ကို နားလည္ေစတဲ့ ပန္းတိုင္ကို ဦးတည္ေသာ စိတ္ရဲ႕ ပံုျပင္ဆိုရင္ ဒီပန္းတိုင္ဟာ Phenomenology ျပီးျပည့္စံုသြားမွသာ ေရာက္ရွိမယ့္ ပန္းတိုင္ျဖစ္ပါတယ္။ ဟီဂယ္ရဲ႕ စိတ္သဘာ၀အရဆိုရင္ စိတ္ဟာ သူ႕ရဲ႕ သေဘာသဘာ၀ေဆာင္လာခ်ိန္မွာ သမိုင္းရဲ႕ ေနာက္ဆံုးအဆင့္ကို ေရာက္ရွိသြားႏိုင္ပါတယ္။ ကၽြႏ္ုပ္တို႕အတြက္ ဒါဟာ ထူးျခားတဲ့ ဆန္းၾကယ္မွဳေတြ ျဖစ္လာေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလို ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာေတြေၾကာင့္ ဟီဂယ္ရဲ႕ ဒႆနိကေဗဒနဲ႕ သမိုင္းကို ေပါင္းစပ္ထားမွဳ သေဘာတရားဟာ အခ်ိန္အတန္ၾကာေအာင္ ေရရွည္ေခတ္မစားပဲ ျဖစ္သြားတာပါ။ ဒါေပမယ့္လဲ မာ့က္စ္ငယ္စဥ္တုန္းကေတာ့ ဒါကို အေလးအနက္ အေတာ္ထားခဲ့ပါတယ္။

ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ universal mind ကို အရာ၀တၳဳအားလံုးရဲ႕ အဆံုးစြန္အမွန္တရား ဆိုတာနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ျငင္းပယ္ခဲ့ရင္ေတာင္ Phenomenology ရဲ႕ တစိတ္တေဒသကိုေတာ့ သိနားလည္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ universal mind ကို လူေတြရဲ႕ စိတ္ေတြအားလံုးကို စုေပါင္းေခၚေ၀ၚတဲ့ အဆိုတရပ္လို႕ သတ္မွတ္ျပီး၊ Phenomenology ကို လူသားလြတ္ေျမာက္ေရး နည္းလမ္းအျဖစ္လဲ အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ဒီအခါမွာ စိတ္ရဲ႕ ပံုပမာေတြဟာ လူသား၀ိဥာဥ္ရဲ႕ ပံုပမာေတြ ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။

ဒါက ဟီဂယ္ေသဆံုးျပီးေနာက္ပိုင္း ဆယ္စုႏွစ္ကာလတခုမွာ ေပၚထြက္လာခဲ့တဲ့ ငယ္ရြယ္ေသာ ဟီရယ္လီယန္ဆိုတဲ့ ဒႆနိကေဗဒ ပညာရွင္ အုပ္စုတခုရဲ႕ ၾကိဳးပမ္းခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ ဟီဂယ္ကို အစြန္းေရာက္ ဖြင့္ဆိုခ်က္မ်ားအရ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းဟာ ကမၻာေလာကထဲက စိတ္ေတြအေပၚမွာ အေျခတည္ထားတာေၾကာင့္ အရာအားလံုးက မွန္ျပီး၊ ေၾကာင္းက်ိဳးဆီေလ်ာ္မွဳ ရွိတယ္လို႕ ဆိုၾကပါတယ္။ ဟီဂယ္ရဲ႕ ေရးသားခ်က္ေတြထဲမွာလဲ ဒါကို ပံ့ပိုးတဲ့ စာပိုဒ္ေတြ အမ်ားအျပားပါ၀င္ပါတယ္။

အဲဒီအခ်ိန္မွာတုန္းက ဟီဂယ္က ပါရွန္းႏိုင္ငံေတာ္ကို စိတ္ရဲ႕ အၾကီးျမတ္ဆံုး ေပၚထြန္းရွင္သန္မွဳအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳထားခဲ့ပါတယ္။ ပါရွန္းႏိုင္ငံေတာ္ဟာ ဟီဂယ္ကို ဘာလင္မွာ ဒႆနိကေဗဒ ပါေမာကၡ အျဖစ္ လစာေပးခန္႕အပ္ထားတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီစာပိုဒ္ေတြေရးသားျပီး၊ ဟီဂယ္က သူ႕ရဲ႕ကိုယ္ပိုင္ ဒႆနကို သူကိုယ္တိုင္သစၥာေဖာက္ထားေၾကာင္း ရွဳျမင္သံုးသပ္မွဳေတြဟာ အံ့ၾသဖြယ္ရာ မဟုတ္ေၾကာင္း ငယ္ရြယ္ေသာ ဟီဂယ္လီယန္မ်ားက သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။ ဒီလိုသတ္မွတ္သူေတြထဲမွာ မာ့က္စ္လဲ ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။ မာ့က္စ္ရဲ႕ ေဒါက္တာဘြဲ႕ယူစာတမ္းမွာ အကယ္၍ ဒႆနိကေဗဒပညာရွင္ဟာ အေလွ်ာ့အတင္း၊ အေပးအယူ အမွန္တကယ္ လုပ္ခဲ့ရတယ္ဆိုရင္ သူ႕ရဲ႕ superficial expression ကို အမွန္တကယ္သိေအာင္ ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ေရးဟာ ေနာက္လိုက္ေတြရဲ႕ အလုပ္တာ၀န္လို႕ မာ့က္စ္က ေရးသားေဖာ္ျပထားခဲ့ပါတယ္။

ငယ္ရြယ္ေသာ ဟီဂယ္လီယန္ေတြက ဟီဂယ္ ဒႆနိကေဗဒရဲ႕ superficial expression ဟာ (၁၉) ရာစု အေစာပိုင္းကာလ ပါရွန္းႏိုင္ငံေရး၊ ဘာသာေရးနဲ႕ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းကို လက္ခံေရးျဖစ္ျပီး၊ inner core ကေတာ့ alienation ေက်ာ္လႊားႏိုင္ေရးလို႕ သံုးသပ္ၾကပါတယ္။ ကိုယ္တိုင္နားလည္သိစိတ္ရွိလာျပီး၊ လြတ္လပ္ခြင့္ကို အတားအဆီးျပဳေနေသာ စိတ္ရွဳပ္ေထြးဖြယ္ရာမ်ားမွ ကိုယ္ပိုင္သိစိတ္နဲ႕ လြတ္ေျမာက္ လာျခင္းကို alienation ေက်ာ္လႊားႏိုင္မွဳလို႕ သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။

မာ့က္စ္ဟာ ဘာလင္မွာ ေက်ာင္းတက္ျပီး ႏွစ္ႏွစ္ခန္႕ၾကာခ်ိန္ေလာက္မွာပဲ သီအိုေလာ္ဂ်ီသင္တဲ့ ကတိက Bruno Bauer ဆိုသူနဲ႕ အေတာ္ပဲ ရင္းႏွီးသြားခဲ့ပါတယ္။ ဘရူႏိုဟာ ငယ္ရြယ္ေသာ ဟီဂယ္လီယန္ တေယာက္ ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕ လႊမ္းမိုးမွဳေၾကာင့္ မာ့က္စ္ဟာ orthodox christian religion ကို လူသားေရးရာ ကိုယ္ပိုင္နားလည္မွဳမွာ ရပ္တန္႕ပိတ္ဆို႕ေနတဲ့ အၾကီးမားဆံုး illusion တရပ္လို႕ သတ္မွတ္လာခဲ့ပါတယ္။ ဒီလို illusion ကို တိုက္ခိုက္ႏိုင္တဲ့ အၾကီးမားဆံုး လက္နက္ကေတာ့ ဒႆနိကေဗဒ လို႕ သူက ယူဆခဲ့ပါတယ္။

မာ့က္စ္ရဲ႕ ဘြဲ႕ယူစာတမ္းမွာ ဒႆနိကေဗဒမွာ လွ်ိဳ႕၀ွက္ခ်က္ေတြ မရွိဘူး။ Prometheus ဆိုခဲ့တဲ့ ဘုရားေတြအားလံုးကို ျပန္လည္ဆန္းစစ္ေနတယ္ ဆိုတဲ့ အဆိုဟာ သူမရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္အဆိုျပဳခ်က္ျဖစ္ျပီး၊ လူသားေတြရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္အသိဥာဏ္ကို အျမင့္မားဆံုး ကိုးကြယ္စရာလို႕ အသိအမွတ္မျပဳတဲ့ ဘုရားေတြအားလံုးကို ဆန္႕က်င္မွဳဟာ သူမရဲ႕ ေၾကြးေၾကာ္သံျဖစ္တယ္။ လူသားေတြရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ အသိဥာဏ္က လြဲရင္ တျခားဘာအရာမွ မရွိဘူးလို႕ ေရးသား ေဖာ္ျပထားခဲ့ပါတယ္။

ငယ္ရြယ္ေသာ ဟီဂယ္လီယန္မ်ားရဲ႕ က်င့္သံုးတဲ့ နည္းစနစ္အတိုင္း၊ Bauer နဲ႕ မာ့က္စ္တို႕ဟာ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ ေ၀ဖန္မွဳေတြမွာ ပိုျပီးအစြန္းေရာက္တဲ့ ေကာက္ခ်က္ခ်မွဳေတြ ျပဳလုပ္လာခဲ့ၾကပါတယ္။ ဘာသာေရးအယူအဆေတြအရ ဘုရားသခင္က ေကာင္းကင္ဘံုမွာေနတယ္ ဆိုျခင္းဟာ၊ လူသားေတြရဲ႕ ျဖစ္တည္မွဳကို ပိုမိုနိမ့္က်မွဳနဲ႕ တန္ဖိုးမဲ့မွဳကို ေဖာ္ျပရာ ေရာက္တယ္လို႕ သူတို႕က ယူဆပါတယ္။ ဘာသာတရားက လူေတြရဲ႕ သဘာ၀ကို လိုအပ္တဲ့ သဘာ၀ျဖစ္တဲ့ ေကာင္းကင္ဘံုနဲ႕ မလိုအပ္တဲ့ သဘာ၀ျဖစ္တဲ့ ေျမၾကီးဆိုျပီး ခြဲျခားထားေၾကာင္းနဲ႕ ဒီလိုခြဲျခားမွဳေတြေၾကာင့္ လူသားေတြဟာ သူတို႕အမွန္တကယ္ ေနထိုင္ေနတဲ့ ကမၻာနဲ႕ ျဖစ္တည္မွဳေတြကေန စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာအရ ေသြဖည္ ေနေၾကာင္း ဆိုထားၾကပါတယ္။

ဟီဂယ္က ဒီအေၾကာင္းအရာေတြကို လူသားေတြရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေသြဖည္မွဳ အေၾကာင္းေတြ ေရးသားရာမွာ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားေပမယ့္၊ လက္ေတြ႕ေကာက္ခ်က္ခ်မွဳေတာ့ မျပဳလုပ္ခဲ့ပါဘူး။ Bauer က က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕ ေတြးေတာအဆိုျပဳလာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႕အဆိုမွာ ဘုရားသခင္ဆိုတာ လူသားေတြက သူတို႕နဲ႕ မတူညီတဲ့ တည္ရွိမွဳ တစံုတရာအျဖစ္ ဖန္ဆင္းထားတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္၊ အျမင့္ဆံုး ကိုးကြယ္စရာအျဖစ္ မသတ္မွတ္သင့္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒီအေတြးအေခၚက လက္ေတြ႕ လုပ္ငန္းတာ၀န္တရပ္ကို ထပ္မံျပဌာန္းလာပါတယ္။ ဘာသာေရးကို ေ၀ဖန္ျခင္း၊ ဘုရားသခင္ ဆိုတာ လူက ဖန္ဆင္းထားေၾကာင္းကို လူအမ်ားအား သက္ေသျပျခင္း စတာေတြနဲ႕ လူသားေတြရဲ႕ ဘုရားသခင္ကို ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မွဳကေန တဆင့္ ျဖစ္ပြားလာတဲ့ လက္ေတြ႕ လူ႕ဘ၀မွ ေသြဖည္ ေတြးေခၚမွဳေတြကို ရပ္တန္႕ရန္ ျဖစ္ပါတယ္။

ငယ္ရြယ္ေသာ ဟီဂယ္လီယန္ေတြက ဟီဂယ္ရဲ႕ ဒႆနိကေဗဒဟာ ျပီးျပည့္စံုတယ္လို႕ မယူဆၾကပါဘူး။ ရွဳပ္ေထြးနက္နဲမွဳေတြ ေရာေထြးပါ၀င္ေနတယ္လို႕လဲ သံုးသပ္ၾကပါတယ္။ လက္ေတြ႕ဘ၀နဲ႕ ကိုက္ညီ ေအာင္ ျပန္ဆိုေရးသားမယ္ဆိုရင္ေတာ့ စိတ္ဆိုတာကို လူသားေတြရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္သိစိတ္၊ အသိဥာဏ္လို႕ အဓိပၸာယ္ေကာက္ယူႏိုင္ေၾကာင္း ဆိုၾကပါတယ္။ သမိုင္းရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ဟာ humanity ရဲ႕ လြတ္ေျမာက္ေရးျဖစ္ျပီး၊ religious illusion ေတြကို မေက်ာ္လႊားပဲ ဒီပန္းတိုင္ကို မေရာက္ႏိုင္ဘူးလို႕ သူတို႕က ယူဆခဲ့ၾကပါတယ္။

(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္)

မူရင္းစာအုပ္အမည္ - Marx: A Very Short Introduction

စာအုပ္ေရးသားသူ - Peter Singer

စာအုပ္ထုတ္ေ၀ႏွစ္ - ၁၉၈၀ (ပထမအၾကိမ္)၊ ၁၉၉၆ (ျပန္လည္ထုတ္ေ၀ႏွစ္)

ဘာသာျပန္သူ - ခင္မမမ်ိဳး (၂၈၊ ၁၊ ၂၀၁၃)

(မွတ္ခ်က္။   ။ ကားလ္မာ့က္စ္မိတ္ဆက္ စာအုပ္ျဖစ္တဲ့အတြက္ စာအုပ္ေရးသားသူက ကားလ္မာ့က္စ္ရဲ႕ အယူအဆမ်ားနဲ႕ ဒီအယူအဆမ်ားအေပၚ သက္ေရာက္ခဲ့တဲ့ အေတြးအေခၚမ်ားကို ေဖာ္ျပထားျခင္း ျဖစ္ျပီး၊ ဒီလိုေဖာ္ျပထားခ်က္မ်ားကို တိုက္ရိုက္ဘာသာျပန္ဆိုထားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာသာျပန္ဆိုသူရဲ႕ အယူအဆမ်ားနဲ႕ သက္ဆိုင္ျခင္း မရွိပါ။)