ေရးသားသူ- အားမာန္၊ ထြန္းခုိင္
ျမန္မာျပည္ေျမာက္ပိုင္း ဟူးေကာင္းခ်ဳိင့္၀ွမ္းကို ျဖတ္သန္း၍ အိႏိၵယႏုိင္ငံတုိင္ေအာင္၊ ေတာင္ပိုင္းတစ္ေလွ်ာက္ ျမစ္၀ကၽြန္းေပၚေဒသအားျဖတ္၍ ကပၸလီပင္လယ္အထိ ရွည္လ်ားလွေသာ စစ္ကုိင္းျပတ္ေရြ႕ေၾကာ (စစ္ကိုင္းငလ်င္ေၾကာ)ကို စတင္ေဖာ္ထုတ္ ေတြ႕ရွိလုိက္ၿပီးေနာက္ ေဒါက္တာ၀င္းေဆြအဖို႔ ခံစားခ်က္ႏွစ္မ်ဳိး ျဖစ္ေပၚလာသည္။
ယင္းမွာ လေပါင္းမ်ားစြာ ႀကိဳးပမ္းေဖာ္ထုတ္ခဲ့ရေသာ သုေတသနေအာင္ျမင္မႈအတြက္ ပီတိႏွင့္ ငလ်င္ေၾကာေပၚတြင္ ထိုင္ေနသည့္ ျမန္မာျပည္အတြက္ စုိးရိမ္ပူပန္မႈ။
“လုပ္ငန္းေအာင္ျမင္မႈအေနနဲ႔ စိတ္ထဲမွာ ပီတိျဖစ္တယ္။ Second Thought (ဒုတိယအေတြး) ဒါကအႏၲရာယ္ရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ငလ်င္အေၾကာင္းကို ပိုၿပီးေတာ့ ႏိႈက္ႏိႈက္ခၽြတ္ခၽြတ္ ေလ့လာျဖစ္တာ”ဟု အေမရိကန္ႏိုင္ငံ စတန္းဖို႔ဒ္တကၠသိုလ္မွ ဘူမိဗဒဘာသာရပ္ျဖင့္ ေဒါက္တာဘဲြ႕ယူခဲ့ေသာ ဘူမိေဗဒပညာရွင္ႏွင့္ ေျမငလ်င္ပညာရွင္ ေဒါက္တာ၀င္းေဆြက ေျပာပါသည္။
တကၠသိုလ္တြင္ ဆရာလုပ္ရင္း ၁၉၆၉ ခုႏွစ္တြင္ စစ္ကိုင္းၿမိဳ႕အနီးရွိ ျပတ္ေရြ႕တစ္ခုအား သူစတင္ သုေတသနျပဳသည္။ ျပတ္ေရြ႕အေသးတစ္ခုဟုသာ ထင္ခဲ့ေသာ္လည္း အခ်ိန္မ်ားစြာယူ၍ ကြင္းဆင္းသုေတသနျပဳရင္းမွ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမပံုအလယ္တည့္တည့္မွ ျဖတ္သြားကာ ကီလိုမီတာ ၁၀၀၀ ခန္႔ရွည္ေသာ ဧရာမ သက္ရွိျပတ္ေရြ႕တစ္ခုျဖစ္မွန္း ေဒါက္တာ၀င္းေဆြ သိလုိက္ရေတာ့သည္။
“လားလား ငလ်င္ႀကီး ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက စစ္ကိုင္းငလ်င္ေၾကာ တစ္ေလွ်ာက္မွာ လႈပ္ခဲ့တာပဲ။ ျမန္မာျပည္ေျမာက္ပိုင္းမွာ ပိုလႈပ္တယ္။ လူသိပ္မရွိလုိ႔ သက္သာခဲ့တာ”ဟု စစ္ကိုင္းျပတ္ေရြ႕ေၾကာႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဆက္တိုက္ ေလ့လာသုေတသနျပဳကာ၊ ငလ်င္သမိုင္းကိုပါ ေရွးေဟာင္းဘုရား ႀကိဳၾကားမက်န္ ထဲထဲ၀င္၀င္ ေလ့လာရင္း ေတြ႕ရွိရခ်က္ကို ေဒါက္တာ၀င္းေဆြက ဆက္ေျပာသည္။ အင္း၀ငလ်င္၊ စစ္ကိုင္းငလ်င္၊ ပဲခူးငလ်င္စေသာ ငလ်င္ႀကီးမ်ားမွာ ထိုျပတ္ေရြ႕တစ္ေလွ်ာက္ လႈပ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။
သဘာ၀သယံဇာတႂကြယ္၀မႈမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ သေကၤတတစ္ခုျဖစ္သည္။ ေက်ာက္စိမ္း၊ ပတၱျမား၊ ေက်ာက္မ်က္ရတနာမ်ဳိးစံု၊ ေရနံ၊ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕၊ သတၱဳမ်ဳိးစံု၊ ကၽြန္းသစ္စသျဖင့္ ေျမေပၚေျမေအာက္ သဘာ၀သယံဇာတ ေပါႂကြယ္၀လြန္းလွသည္။ ျမန္မာလူမ်ဳိး အားလံုးနီးပါးကလည္း တိုင္းျပည္၏ သယံဇာတႂကြယ္၀မႈကို ဂုဏ္ယူသည္။ တစ္ဖက္တြင္ သဘာ၀သယံဇာတ ေပါလွသကဲ့သုိ႔ သဘာ၀ေဘးအႏၲရာယ္ အထူးသျဖင့္ ေျမငလ်င္အႏၲရာယ္ မ်ားျပားေအာင္ သဘာ၀က ဖန္တီးေပးထားျပန္ပါသည္။ ႏုိင္ငံ၏ ပထ၀ီအေနအထားမွာ စစ္ကိုင္းငလ်င္ေၾကာေပၚ ငုတ္တုတ္ထုိင္ေန႐ုံမွ်မက အျခား ေျမငလ်င္ေၾကာမ်ားလည္း ရွိေနေသး၏။ ေက်ာက္ၾကမ္းျပတ္ေရြ႕ေၾကာ၊ ကေဘာ္ျပတ္ေရြ႕ေၾကာ၊ ေရႊႀတိဂံျပတ္ေရြ႕၊ ေဒးဒရဲျပတ္ေရြ႕ စသျဖင့္။
ကမၻာတြင္ ေျမငလ်င္ အႏၲရာယ္ႀကီးေသာ ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံလည္း အပါအ၀င္ျဖစ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ျမန္မာျပည္သူအမ်ားစုက ေျမငလ်င္အႏၲရာယ္ ႀကီးသည္ကို မသိၾကပါ။ ေခတ္အဆက္ဆက္ အစိုးရမ်ားကလည္း ေျမငလ်င္ႏွင့္ပတ္သက္္၍ လူထုသို႔ က်ယ္ျပန္႔စြာ ပညာေပးျခင္း မရွိခဲ့ပါ။
မိုးေကာင္း၊ မုိးညႇင္း၊ စစ္ကိုင္း၊ အင္း၀၊ ေပ်ာ္ဘြယ္၊ မိတၳီလာ၊ ၀မ္းတြင္း၊ ျမစ္သား၊ ေနျပည္ေတာ္၊ ေတာင္ငူ၊ ပဲခူး၊ သုံးခြစေသာ ၿမိဳ႕မ်ားေအာက္တြင္ စစ္ကိုင္းငလ်င္ေၾကာ တည္ရွိသည္။ ထိုၿမိဳ႕မ်ားသာမက အနီးတစ္၀ိုက္ရွိ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားမွာလည္း ေျမငလ်င္အႏၲရာယ္ကို သတိထားရန္လုိသည္။ ေျမငလ်င္ပညာရွင္မ်ားကေတာ့ လူေနသိပ္သည္းေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံေအာက္ပိုင္းတြင္ ေျမငလ်င္ႀကီးလႈပ္မည္ကို ပူပန္ေနသည္။ အထူးသျဖင့္ ပဲခူးေဒသတြင္ ငလ်င္လႈပ္မည္ကို စိုးရိမ္ေနၾကသည္။ ပဲခူးၿမိဳ႕တြင္ ၁၉၃၀ ေမလ ၅ ရက္က ျပင္းအား ရစ္ခ်္တာစေကး ၇ ဒသမ ၃ ပမာဏရွိ ေျမငလ်င္လႈပ္၍ ပဲခူးေဒသတြင္ လူ ၅၀၀၊ ရန္ကုန္မွ လူ ၅၀ ၀န္းက်င္ ေသဆံုးခဲ့သည္။ ယခုကာလ ထိုငလ်င္မ်ဳိး ျပန္လႈပ္ပါက လူေနပိုသိပ္သည္းလာကာ အေဆာက္အအံုပိုမ်ားလာ၍ ပ်က္စီးဆံုး႐ႈံးမႈ ပုိမ်ားႏိုင္ေၾကာင္း ေဒါက္တာ၀င္းေဆြက ေျပာသည္။
၂၁ ရာစုေရာက္သည့္တုိင္ ေျမငလ်င္လႈပ္မည္ကို ပညာရွင္မ်ား သိေသာ္လည္း မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ လႈပ္မည္ကိုမူ ျမန္မာသာမက ကမၻာမွ မည္သည့္ပညာရွင္မွ ႀကိဳတင္မခန္႔မွန္းႏုိင္ေသးပါ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ထားျခင္းမွာ အေကာင္းဆံုးနည္းလမ္းျဖစ္ေၾကာင္း ေျမငလ်င္ပညာရွင္ႏွင့္ အင္ဂ်င္နီယာပညာရွင္တို႔က အႀကံျပဳသည္။
“အခုေတာ့ ငလ်င္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အင္ဂ်င္နီယာ အတတ္ပညာကလည္း ေတာ္ေတာ္တိုးတက္ေနၿပီ။ ဒါေပမဲ့ ငလ်င္ကို ကၽြန္ေတာ္တို႔က ႀကိဳတင္ၿပီးေတာ့ မခန္႔မွန္းႏုိင္ဘူး။ ဘယ္ေနရာမွာ၊ ဘယ္ေဒသမွာ၊ ဘယ္အခ်ိန္မွာ လႈပ္မယ္ဆိုတာလဲ ခုခ်ိန္ထိ ဘယ္သူမွ မခန္႔မွန္းႏုိင္တဲ့ကိစၥ ျဖစ္ေနေသးတယ္။ သိပၸံပညာရပ္ အျပင္ဘက္ လက္လွမ္းမမီေသးတဲ့ ေနရာကို ေရာက္ေနေသးတယ္။ မခန္႔မွန္းႏုိင္ဘူး။ အဲဒီအခါက်ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ တစ္ခုတည္းေသာ နည္းလမ္းက ေဆာက္တဲ့အေဆာက္အအံုေတြကို ငလ်င္ဒဏ္ခံႏုိင္ေအာင္ ေဆာက္ဖုိ႔ပဲရွိေတာ့တာေပါ့”ဟု အင္ဂ်င္နီယာပညာရွင္ျဖစ္ၿပီး၊ အထပ္ျမင့္အေဆာက္အအံုမ်ား ႀကီးၾကပ္စစ္ေဆးေရးေကာ္မတီကို စတင္တည္ေထာင္ေပးခဲ့ေသာ ေဒါက္တာညီလွငယ္ကေျပာသည္။
“ငလ်င္လႈပ္ရင္ လူေသတာက ငလ်င္လႈပ္လုိ႔ ေသတာမဟုတ္ဘူး။ အေပၚက အေဆာက္အအံုေတြ ၿပိဳက်လုိ႔ ပိေသတာ။ အေပၚက ျပဳတ္က်စရာမရွိရင္ အႏၲရာယ္မရွိဘူး” ေျမငလ်င္ေကာ္မတီ အတြင္းေရးမွဴး ဦးစိုးသူရထြန္းကေျပာသည္။ လူ ၇၀ ေက်ာ္ ေသဆံုး၍ ၁၀၀ ေက်ာ္ ဒဏ္ရာရခဲ့ေသာ ၂၀၁၁ မတ္လ ၂၄ ရက္ ညဦးပုိင္းက လႈပ္ခဲ့သည့္ ျပင္းအား ရစ္ခ်္တာစေကး ၇ ရွိ တာေလငလ်င္ (လြယ္ေမြငလ်င္)တြင္ ေသဆံုးဒဏ္ရာရရွိသူမ်ားမွာ ေနအိမ္အေဆာက္အအံု ၿပိဳက်ကာ ပိ၍ျဖစ္ပါသည္။ ၿပိဳက်ခဲ့ေသာ အေဆာက္အအံုအမ်ားစုမွာ အိမ္အို၊ အိမ္ေဟာင္းမ်ားႏွင့္ ခုိင္ခံ့ေအာင္ မေဆာက္ထားေသာ အိမ္မ်ားျဖစ္ၿပီး ခုိင္ခ့ံေအာင္ ေဆာက္ထားေသာ အိမ္မ်ားမၿပိဳေၾကာင္း ကိုယ္တုိင္ကြင္းဆင္း ေလ့လာခဲ့ေသာ ဦးစုိးသူရထြန္းက ၎၏အေတြ႕အႀကံဳကို မွ်ေ၀သည္။
ထု႔ိေၾကာင့္ ေျမငလ်င္အတြက္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ျပင္ဆင္မႈမွာ ေနအိမ္ႏွင့္ အေဆာက္အအံုမ်ား ေျမငလ်င္ဒဏ္ခံႏိုင္ရန္ ခုိင္ခ့ံေအာင္ ေဆာက္လုပ္ထားရန္ႏွင့္ ေျမငလ်င္လႈပ္လာပါက မည္သုိ႔တံု႔ျပန္ရမည္ကို သိရွိၾကရန္ျဖစ္၏။
ဤတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ အဓိကေမးခြန္း ေပၚလာပါသည္။ “ေျမငလ်င္အတြက္ ဘာေတြႀကိဳတင္ ျပင္ဆင္ထားပါသလဲ”ဟူ၍ ျဖစ္ပါသည္။
“ကၽြန္ေတာ္တို႔ကိုယ္တိုင္ ထိုင္ေနတာက ငလ်င္ေၾကာေပၚပဲ။ စစ္ကိုင္းမွာေတာ့ ငလ်င္ကို ဘယ္သူမွ စိတ္မ၀င္စားၾကဘူး။ စိတ္၀င္စားတ့ဲသူက အ႐ူးျဖစ္ေနတာေပါ့”ဟု အသက္ ၅၇ ႏွစ္အရြယ္ စစ္ကိုင္းၿမိဳ႕သား ဦးမ်ဳိးသူရကေျပာသည္။ စစ္ကုိင္းငလ်င္ေၾကာေပၚ တည္ရွိေနေသာ စစ္ကိုင္းၿမိဳ႕တြင္ ေနအိမ္မ်ား ေဆာက္လုပ္ေသာအခါ ေျမငလ်င္ဒဏ္ ခံႏုိင္ရန္ ထည့္သြင္းစဥ္းစားမႈနည္းေၾကာင္း ေျမငလ်င္ႏွင့္ပတ္သက္၍ ႏွစ္ ၂၀ ေက်ာ္ ေလ့လာခဲ့ေသာ ဦးမ်ဳိးသူရက ဆက္ေျပာသည္။
စစ္ကိုင္းေျမငလ်င္ေၾကာေပၚ၌ တည္ရွိေသာ ၿမိဳ႕ရြာမ်ားတြင္ ပါ၀င္ေသာ ေနျပည္ေတာ္တြင္ မၾကာမီက အိမ္အသစ္ တည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ ေဒၚခင္မမက ၎တို႔အိမ္ေဆာက္ေသာ အေတြ႕အႀကံဳကို မွ်ေ၀သည္။ “အိမ္ေဆာက္ေတာ့ ႐ုိး႐ိုးပဲေဆာက္တာပါ။ ေျမငလ်င္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ထည့္မစဥ္းစားဘူး။ ေဆာက္တဲ့လူေတြကလည္း ေျမငလ်င္ေၾကာရွိမွန္း မသိေတာ့ ေျပာလည္းေမာ႐ုံပဲ ရွိမယ္”
စစ္ကိုင္းႏွင့္ ေနျပည္ေတာ္ၿမိဳ႕မ်ားသာမက ႏုိင္ငံတစ္၀န္းရွိ ၿမိဳ႕၊ ရြာမ်ားတြင္ ေျမငလ်င္အႏၲရာယ္ကို ႀကိဳေတြး၍ ေနအိမ္၊ အေဆာက္အအံုအမ်ားစု ငလ်င္ဒဏ္ခံႏုိင္ေအာင္ ဒီဇုိင္းေရးဆြဲ တည္ေဆာက္ေလ့ မရွိပါ။ အတိတ္က ငလ်င္ႀကီးမ်ား လႈပ္စဥ္က လူေနက်ဲပါးၿပီး အေဆာက္အအံုႀကီးမ်ား နည္းပါး၍ လူေသဆံုးပ်က္စီးမႈ နည္းပါးခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ယေန႔ကာလတြင္ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားတြင္ လူေနထူထပ္လာၿပီး အေဆာက္အအံုႀကီးမ်ား တိုးပြားလာ၍ ေျမငလ်င္အႏၲရာယ္ ယခင္ကထက္ ပိုမိုသတိထားရန္လိုေၾကာင္း ေျမငလ်င္ပညာရွင္ႏွင့္ အင္ဂ်င္နီယာမ်ားက အႀကံျပဳၾကသည္။
“ကံေကာင္းတာက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ ႀကီးႀကီးက်ယ္က်ယ္ ငလ်င္က ကၽြန္ေတာ္တို႔ သက္တမ္းတစ္ေလွ်ာက္မွာ မရွိခဲ့ေသးဘူး။ အဲဒါ သိပ္ကံေကာင္းတယ္။ သို႔ေသာ္ ဘယ္ေတာ့လာမယ္ဆိုတာ ဘယ္သူမွသိတာ မဟုတ္ဘူး။ မလာဘူးလားဆုိေတာ့ လာႏုိင္ေျခရွိတယ္။ လာႏုိင္ေျခရွိတယ္ဆိုေတာ့ ႀကိဳတင္ၿပီးေတာ့ ျပင္ဆင္ထားတာ ေကာင္းတာေပါ့”ဟု ေဒါက္တာညီလွငယ္ကေျပာသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ လူေနအထူထပ္ဆံုး စီးပြားေရးၿမိဳ႕ေတာ္ ရန္ကုန္၏ တည္ေနရာမွာ ေအာက္တြင္ ငလ်င္ေၾကာ မရွိေသာ္လည္း၊ ငလ်င္ေၾကာႏွစ္ခုႏွင့္ နီးကပ္သည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕အေရွ႕ဘက္ ၃၀ ကီလိုမီတာ ၀န္းက်င္တြင္ စစ္ကိုင္းျပတ္ေရြ႕ေၾကာ၊ အေနာက္ေတာင္ဘက္တြင္ ေဒးဒရဲျပတ္ေရြ႕ေၾကာတုိ႔ရွိသည္။
“ခုေခတ္ ေဆာက္တာေတြက ဘိလပ္ေျမသိပ္မပါဘူး။ သဲနဲ႔ ေက်ာက္ေတြခ်ည္းပဲ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔သိတာ ကြန္ကရစ္ေဖ်ာ္ရင္ အခ်ိဳးက ၀မ္းတူးဖိုး (1:2:4 ဘိလပ္ေျမတစ္ဆ၊ သဲႏွစ္ဆ၊ ေက်ာက္ေလးဆကို ဆိုလုိသည္)လုိ႔ ဆိုေပမယ့္ အခုေနာက္ပုိင္း ေဆာက္တဲ့တုိက္ေတြ ၾကည့္ရတာ ဘိလပ္ေျမသိပ္မသံုးဘူး။ ၀မ္းတူးဖိုး မဟုတ္ဘဲ ရမ္းတူးဖိုး ျဖစ္ေနတယ္”ဟု ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ခံတစ္ဦးက သူ၏အျမင္ကို ေျပာသည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ခံအမ်ားစုက အထူးသျဖင့္ ကန္ထ႐ိုက္တုိက္မ်ား၏ ခုိင္ခံ့မႈအေပၚ သံသယရွိေနပါသည္။
လူေနသည္မွာ ႏွစ္အနည္းငယ္သာ ရွိေသာ္လည္း အက္ကြဲေနေသာ အုတ္နံရံ၊ အုတ္႐ုိက္သံ ႐ိုက္လိုက္သည္ႏွင့္ “ဖြတ္ခနဲ”လြယ္ကူစြာ ၀င္သြားေသာ နံရံ၊ တံခါး ခပ္ျပင္းျပင္း ပိတ္လိုက္သည္ႏွင့္ ကြန္ကရစ္မ်ား ကြာက်လာေသာ ကန္ထ႐ိုက္တိုက္ အသစ္မ်ားတြင္ ကၽြန္ေတာ္ ေနထုိင္ခဲ့ဖူးသည္။ ထုိသို႔ေသာ ကန္ထ႐ိုက္တိုက္မ်ား ရန္ကုန္တြင္ မ်ားစြာရွိပါသည္။
အင္ဂ်င္နီယာမ်ားကေတာ့ ရန္ကုန္တြင္ ၁၉၉၀ ျပည့္လြန္ႏွစ္ေနာက္ပိုင္း ေဆာက္ေသာ ကန္ထ႐ိုက္တုိက္မ်ားမွာ အရည္အေသြးညံ့သည္ မွန္ေသာ္လည္း ၂၀၀၃ ေနာက္ပိုင္း တိုက္မ်ားမွာ ေျမငလ်င္ဒဏ္ ခံႏုိင္ေအာင္ တြက္ခ်က္ ေဆာက္လုပ္လာေၾကာင္း ေျပာသည္။
ေဆာက္လုပ္ၿပီးတုိက္မ်ား အရည္အေသြးညံ့ရျခင္းမွာ ေဆာက္လုပ္ေသာ ကန္ထ႐ိုက္က ေငြအျမတ္မ်ားရန္ ပစၥည္းခုိျခင္း၊ အျမန္ၿပီးရန္ စံခ်ိန္စံၫႊန္းမ်ားအတုိင္း မေဆာက္လုပ္ျခင္း၊ ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းခြင္တြင္ပင္ လုပ္သားမ်ားက ပစၥည္းခုိးျခင္း၊ အေဆာက္အအံု အရည္အေသြး စစ္ေဆးသူအခ်ိဳ႕ အဂတိလိုက္စားျခင္း၊ အင္ဂ်င္နီယာႏွင့္ ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္သားမ်ားကိုယ္တုိင္ အရည္အေသြးနိမ့္ပါးျခင္း စသည္တုိ႔ျဖစ္သည္။
ထုိ႔အျပင္ ယခင္ အင္ဂ်င္နီယာဘာသာရပ္ သင္႐ိုးမ်ားတြင္ ေျမငလ်င္ႏွင့္ပတ္သက္၍ ထည့္သြင္းသင္ၾကားခဲ့ျခင္း မရွိေပ။ ယခု ေနာက္ပိုင္းတြင္မွ ေျမငလ်င္ဒဏ္ ခံႏုိင္ရည္ရွိေသာ အေဆာက္အအံုတည္ေဆာက္ျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ အင္ဂ်င္နီယာဘာသာရပ္ ထည့္သြင္းသင္ၾကားေပးလာသည္။
ဘူမိေဗဒပညာႏွင့္ ေျမငလ်င္ပညာရွင္ ေဒါက္တာ၀င္းေဆြက လူေနအထူထပ္ဆုံး ရန္ကုန္အနီးတြင္ ေျမငလ်င္လႈပ္ခဲ့ပါက ရစ္ခ်္တာစေကး ၆ ဆိုပါက ေဖာင္ေဒရွင္းမခုိင္ေသာ အေဆာက္အအံုမ်ား၊ အိမ္အိုအိမ္ေဟာင္းမ်ားစြာ ၿပိဳက်ပ်က္စီးႏုိင္ေၾကာင္း သတိေပးသည္။ တာေလတြင္ လႈပ္ခဲ့ေသာ ငလ်င္ကဲ့သို႔ ျပင္းအား ရစ္ခ်္တာစေကး ၇ ၀န္းက်င္ရွိ ငလ်င္တစ္ခု ပဲခူး၌ လႈပ္လွ်င္ပင္ ရန္ကုန္မွာ ပ်က္စီးဆံုး႐ံႈးမႈ မ်ားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ၎၏အျမင္ကို ေျပာသည္။
ဦးစုိးသူရထြန္းကမူ ရန္ကုန္တြင္ ယခုေနာက္ပိုင္းေဆာက္ေသာ အေဆာက္အအံုမ်ားမွာ ငလ်င္ဒဏ္ခံႏုိင္ရန္ ထည့္သြင္းတြက္ခ်က္ထား၍ တာေလငလ်င္ အေတြ႕အႀကံဳအရ ျပင္းအား ၇ ထိ ခံႏုိင္ရည္ရွိႏုိင္ေၾကာင္း ခန္႔ မွန္းသည္။ အရည္အေသြးညံ့ အေဆာက္အအံုမ်ားမွာ ထုိပမာဏ ခံႏုိင္ရည္ရွိရန္ မလြယ္ေၾကာင္းလည္း ၎ကေျပာသည္။ သို႔ေသာ္ ရန္ကုန္၏ တည္ေနရာမွာ ရန္ကုန္ကို ဗဟုိျပဳ၍ ငလ်င္လႈပ္ႏိုင္ေျခ နည္းေၾကာင္း ဦးစိုးသူရထြန္းက ဆက္လက္တြက္ဆသည္။
၁၉၃၀ ပဲခူးငလ်င္တြင္ ပဲခူးတြင္လႈပ္ၿပီး ရန္ကုန္လည္း ခံစားခဲ့ရ၍ ေျမငလ်င္ေဘးအႏၲရာယ္ကို အစိုးရိမ္လြန္ရန္ မလိုသကဲ့သို႔ ေပါ့ဆ၍လည္း မရေပ။ ငလ်င္လႈပ္လွ်င္ ပ်က္စီးဆုံး႐ႈံးမႈမွာ ငလ်င္ပမာဏ အႀကီးအေသး၊ လႈပ္သည့္ေနရာႏွင့္ အကြာအေ၀း၊ လူေနထူထပ္မႈ၊ အေဆာက္အအုံမ်ား၊ မမ်ား၊
ေျမသား၏ ခံႏိုင္ရည္ရွိ၊ မရွိ စသည္တို႔အေပၚတြင္ မူတည္၍ ျခားနားသည္။
ကမၻာတြင္လည္း သဘာ၀ေဘးအႏၲရာယ္မ်ားထဲတြင္ ငလ်င္ကသာ လူေသဆုံးပ်က္စီးမႈ အမ်ားဆုံးျဖစ္ေစသည္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ စီခၽြမ္တြင္ လႈပ္ခဲ့ေသာ ၇ ဒသမ ၉၈ ရစ္ခ်္တာစေကးရွိ ငလ်င္ေၾကာင့္ လူေျခာက္ေသာင္းကိုးေထာင္ေက်ာ္ ေသဆုံးခဲ့သည္။ ၂၀၁၀ ေဟတီတြင္ လႈပ္ခဲ့ေသာ
ျပင္းအား ၇ ရွိ ငလ်င္ေၾကာင့္ လူသုံးသိန္းတစ္ေသာင္းေက်ာ္ ေသဆုံးခဲ့သည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေျမငလ်င္အႏၲရာယ္အတြက္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ေနမႈမ်ားလည္း ရွိပါသည္။ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ႏွစ္ဆန္းပိုင္းတြင္ အထပ္ျမင့္အေဆာက္အအံုမ်ား ႀကီးၾကပ္စစ္ေဆးေရးေကာ္မတီ စတင္တည္ေထာင္၍ ကိုးထပ္ႏွင့္အထက္ အေဆာက္အအံုမ်ားကို ထုိေကာ္မတီက ငလ်င္ဒဏ္ ခံႏုိင္ေသာဒီဇုိင္း ထည့္သြင္းေရးဆြဲ ေဆာက္လုပ္ရန္ ႀကီးၾကပ္စစ္ေဆးခဲ့သည္။
ရွစ္ထပ္ႏွင့္ေအာက္ အေဆာက္အအံုမ်ားကိုမူ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ စည္ပင္သာယာေရးေကာ္မတီ၊ အင္ဂ်င္နီယာဌာန (အေဆာက္အအံု)က ဦးေဆာင္စစ္ေဆးသည္။ ထို႔အျပင္ သုံးထပ္ႏွင့္အထက္ အေဆာက္အအုံမ်ား မေဆာက္မီ ေျမသားခံႏိုင္ရည္ စစ္ေဆးျခင္း၊ အေဆာက္အအံုမ်ား ေဆာက္လုပ္ေသာအခါ ေျမငလ်င္အႏၲရာယ္ မည္မွ်ရွိသည္ကုိ သိရွိရန္ ေျမငလ်င္အႏုစိတ္ျပ ေျမပုံကုိ ပညာရွင္မ်ားက ေရးဆြဲျဖန္႔ေ၀ထားျခင္း၊ ေဆာက္လုပ္ေရး စံခ်ိန္စံၫႊန္းမ်ား အေသးစိတ္ေရးဆြဲထားေသာ Building Code ကုိ ေရးဆြဲျပ႒ာန္းရန္ စီစဥ္ေနျခင္း၊ ေျမငလ်င္ လႈပ္လာပါက ကယ္ဆယ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကုိင္ရန္ ျပင္ဆင္ထားျခင္း စသည္တုိ႔ျဖစ္သည္။
“တကယ္လုိ႔ ေျမငလ်င္လႈပ္တယ္၊ အေဆာက္အအုံၿပိဳက်တယ္ဆိုရင္ ကရိန္းေတြ ၿပိဳက်ပ်က္စီးတာေတြကို ဖယ္ရွားရွင္းလင္းတဲ့ စက္ေတြ အဆင္သင့္ျဖစ္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ မိတ္ဖက္အင္အားအေနနဲ႔ ေဆာက္လုပ္ေရးတို႔၊ စည္ပင္တို႔နဲ႔ တကယ့္ အႀကီးစားဆံုး႐ံႈးမႈေတြ ျဖစ္လာခဲ့ရင္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ စီစဥ္ထားပါတယ္”ဟု မီးသတ္ဦးစီးဌာနမွ တာ၀န္ရွိသူတစ္ဦးက ေျပာသည္။
သဘာ၀ေဘးအႏၲရာယ္မ်ား ႀကံဳလာပါက တုံ႔ျပန္ရန္ ရွာေဖြကယ္ဆယ္ေရးအဖြဲ႕မ်ားကို မီးသတ္၊ ၾကက္ေျခနီတပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ားျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားၿပီး တစ္ႏုိင္ငံလံုးတြင္ အင္အား ၁၃,၆၀၀ ခန္႔ရွိေၾကာင္း ၎ကေျပာသည္။ သို႔ေသာ္ တစ္ႏုိင္ငံလံုးရွိ မီးသတ္ကား၊ ကရိန္း၊ ပစၥည္းဖယ္ရွားေပးေသာ ယာဥ္ယႏၲရားမ်ား၏ အေရအတြက္ကိုမူ ေျပာၾကားျခင္းမရွိေပ။
ရန္ကုန္တိုင္း မီးသတ္ဦးစီးဌာနမွ တာ၀န္ရိွသူတစ္ဦးက ေျမငလ်င္လႈပ္၍ အေဆာက္အအံုမ်ား ၿပိဳက်လွ်င္ ကယ္ဆယ္ေရးယာဥ္ႏွစ္စီးႏွင့္ တန္ခ်ိန္မ်ားစြာေလးေသာ အပ်က္အစီးမ်ားကိုမရန္ ဟိုက္ဒေရာလစ္ ေဒါက္ေထာက္ေသာ ရမ္တစ္စီးရွိေၾကာင္း ေျပာသည္။ ဘူဒိုဇာ၊ ဘက္ဟိုးကဲ့သုိ႔ ယႏၲရားမ်ား၀ယ္ယူရန္ ရန္ကုန္တုိင္း မီးသတ္ဦးစီးဌာနက စီစဥ္ေနေၾကာင္း ၎ကဆက္ေျပာသည္။ နယ္ၿမိဳ႕မ်ားတြင္မူ ထုိသုိ႔ ယႏၲရားႀကီးမ်ားပင္ မရွိ။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လယ္ရွိ လမ္း ၃၀ တြင္ အေဆာက္အအံုေဟာင္းတစ္ခု ၿပိဳက်ခဲ့ရာ မိန္းကေလးတစ္ဦး ပိမိေနၿပီး အသက္ရွင္၊ မရွင္ မသိ၍ ယႏၲရားမ်ားျဖင့္ အပ်က္အစီးမ်ားကို ဖယ္ရွား၍ ရွာေဖြရာတြင္ နာရီအေတာ္ၾကာခဲ့ပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အနာဂတ္တြင္ ငလ်င္မ်ားလႈပ္ခဲ့ပါက ကယ္ဆယ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ ယႏၲရားမ်ားစြာ အဆင္သင့္ရွိရန္ ႀကိဳတင္ေလ့က်င့္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ထားရန္ လိုသည္။
အထပ္နိမ့္သည္ျဖစ္ေစ၊ ျမင့္သည္ျဖစ္ေစ ေျမငလ်င္အႏၲရာယ္ကို ႀကိဳတင္တြက္ခ်က္ၿပီး စရိတ္စက မ်ားစြာမကုန္ဘဲ ေဆာက္လုပ္ႏုိင္ေသာ နည္းလမ္္းမ်ားစြာရွိေၾကာင္း အထပ္ျမင့္ အေဆာက္အအုံမ်ား ႀကီးၾကပ္စစ္ေဆးေရး ေကာ္မတီ၀င္ ဦးေစာေထြးေဇာ္က ၂၀၀၁ ခုႏွစ္တြင္ ေျပာသည္။ သူက ေျမငလ်င္အပါအ၀င္ သဘာ၀ေဘးအႏၲရာယ္မ်ားကို ႀကိဳတင္ကာကြယ္ရန္ အေဆာက္အအံုမ်ား ေဆာက္လုပ္သည့္အခါ အခ်က္သံုးခ်က္ကို ဂ႐ုျပဳေဆာက္လုပ္ပါက ကုန္က်စရိတ္မတက္ဘဲ သဘာ၀ေဘးအႏၲရာယ္မ်ားကို သိသိသာသာ ကာကြယ္ႏုိင္လိမ့္မည္ဟု ေျပာသည္။
ထုိအခ်က္သံုးခ်က္မွာ ေအ၊ ဘီ၊ စီ ျဖစ္သည္။ ေအမွာ Anchorage ျဖစ္ၿပီး အုတ္ျမစ္မ်ားကို ၿမဲၿမံစြာ ေဆာက္လုပ္ျခင္းျဖစ္သည္။ ဘီမွာ Bracing ျဖစ္ၿပီး ထုတ္မ်ား၊ တန္းမ်ားကို ေကာင္းမြန္စြာ က်ားကန္ထားရန္ႏွင့္ စီမွာ Connection ျဖစ္ၿပီး တုိင္မ်ား၊ တန္းမ်ားကို ဆက္သည့္ ဂၽြိဳင့္(အဆံု)မ်ားကို ခုိင္ခံ့ေအာင္ ေဆာက္ထားရန္ျဖစ္သည္။ ထိုအခ်က္သံုးခ်က္မွာ ေငြေၾကးမ်ားစြာ မကုန္က်ဘဲ ျပဳလုပ္ႏုိင္သည္။ သို႔ေသာ္ ယခုေနာက္ပိုင္း ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ အားနည္းခ်က္တစ္ခုမွာ ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္သားမ်ားကိုယ္တိုင္ လုပ္ငန္းအတတ္ပညာႏွင့္ ပတ္သက္၍ တတ္ေျမာက္သိရွိမႈ အားနည္းျခင္း ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သက္ဆုိင္ရာမွ ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္သားမ်ားကို ပညာေပးျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ရပါေတာ့မည္။
ထုိ႔အျပင္ အေဆာက္အအံုမ်ား၏ အရည္အေသြးကို စစ္ေဆးေပးရန္ ၾကားလူျဖစ္ေသာ တတိယအဖြဲ႕အစည္းမ်ားကို ခန္႔အပ္တာ၀န္ေပးသင့္ေၾကာင္း ေဒါက္တာညီလွငယ္ႏွင့္ ဦးစုိးသူရထြန္းတုိ႔က အႀကံျပဳသည္။ လူထုအေနျဖင့္လည္း ေျမငလ်င္အႏၲရာယ္ကို ပိုမိုသိရွိၿပီး၊ အေရးႀကံဳလာပါက မည္သို႔ျပဳလုပ္သင့္သည္ကိုသိရန္ ပညာေပးျခင္းကို အေျခခံေက်ာင္းသင္႐ိုးမ်ားတြင္ ထည့္သြင္းပညာေပးသင့္ေၾကာင္း ဦး၀င္းေဆြႏွင့္ ဦးစိုးသူရထြန္းတုိ႔က ဆက္လက္အႀကံဳျပဳသည္- ။
ေရအိုင္မ်ားကို ေျမဖို႔ေဆာက္ထားေသာ၊ မိုးရာသီတြင္ ေရလွ်ံေလ့ရွိေသာ ေနရာမ်ားမွာ ေျမငလ်င္အႏၲရာယ္ကို ပိုမိုသတိထားရန္ ေဒါက္တာ၀င္းေဆြက အႀကံေပးသည္။
အသက္ ၇၅ ႏွစ္အရြယ္ ေဒါက္တာ၀င္းေဆြက သူစေတြ႕ေသာ ငလ်င္ေၾကာႀကီးေၾကာင့္ပင္ ျမန္မာျပည္အတြက္ ေျမငလ်င္အႏၲရာယ္ကို ပူပန္ေနပါသည္။ “ေနာက္ဆုံးရာစုႏွစ္အတြင္းမွာကို စစ္ကိုင္းငလ်င္ေၾကာတစ္ေလွ်ာက္ လႈပ္တဲ့ငလ်င္ မနည္းဘူး။ အင္အား ၇ အထက္ခ်ည္းပဲ။ ဒါေပမဲ့ ငလ်င္က ရစ္ခ်္တာစေကး ၆ ေက်ာ္ရင္ ေၾကာက္ရတယ္။ စိတ္ပူတာက ေရလွ်ံေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ငလ်င္လႈပ္မွာ ေၾကာက္တာ။ အဲဒါကသိပ္ဒုကၡေပးတာ။ ေရပါႀကီးမွာ”။ ။
REF: 7Day News Journal
Posted by Admin-HWH
ျမန္မာျပည္ေျမာက္ပိုင္း ဟူးေကာင္းခ်ဳိင့္၀ွမ္းကို ျဖတ္သန္း၍ အိႏိၵယႏုိင္ငံတုိင္ေအာင္၊ ေတာင္ပိုင္းတစ္ေလွ်ာက္ ျမစ္၀ကၽြန္းေပၚေဒသအားျဖတ္၍ ကပၸလီပင္လယ္အထိ ရွည္လ်ားလွေသာ စစ္ကုိင္းျပတ္ေရြ႕ေၾကာ (စစ္ကိုင္းငလ်င္ေၾကာ)ကို စတင္ေဖာ္ထုတ္ ေတြ႕ရွိလုိက္ၿပီးေနာက္ ေဒါက္တာ၀င္းေဆြအဖို႔ ခံစားခ်က္ႏွစ္မ်ဳိး ျဖစ္ေပၚလာသည္။
ယင္းမွာ လေပါင္းမ်ားစြာ ႀကိဳးပမ္းေဖာ္ထုတ္ခဲ့ရေသာ သုေတသနေအာင္ျမင္မႈအတြက္ ပီတိႏွင့္ ငလ်င္ေၾကာေပၚတြင္ ထိုင္ေနသည့္ ျမန္မာျပည္အတြက္ စုိးရိမ္ပူပန္မႈ။
“လုပ္ငန္းေအာင္ျမင္မႈအေနနဲ႔ စိတ္ထဲမွာ ပီတိျဖစ္တယ္။ Second Thought (ဒုတိယအေတြး) ဒါကအႏၲရာယ္ရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ငလ်င္အေၾကာင္းကို ပိုၿပီးေတာ့ ႏိႈက္ႏိႈက္ခၽြတ္ခၽြတ္ ေလ့လာျဖစ္တာ”ဟု အေမရိကန္ႏိုင္ငံ စတန္းဖို႔ဒ္တကၠသိုလ္မွ ဘူမိဗဒဘာသာရပ္ျဖင့္ ေဒါက္တာဘဲြ႕ယူခဲ့ေသာ ဘူမိေဗဒပညာရွင္ႏွင့္ ေျမငလ်င္ပညာရွင္ ေဒါက္တာ၀င္းေဆြက ေျပာပါသည္။
တကၠသိုလ္တြင္ ဆရာလုပ္ရင္း ၁၉၆၉ ခုႏွစ္တြင္ စစ္ကိုင္းၿမိဳ႕အနီးရွိ ျပတ္ေရြ႕တစ္ခုအား သူစတင္ သုေတသနျပဳသည္။ ျပတ္ေရြ႕အေသးတစ္ခုဟုသာ ထင္ခဲ့ေသာ္လည္း အခ်ိန္မ်ားစြာယူ၍ ကြင္းဆင္းသုေတသနျပဳရင္းမွ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမပံုအလယ္တည့္တည့္မွ ျဖတ္သြားကာ ကီလိုမီတာ ၁၀၀၀ ခန္႔ရွည္ေသာ ဧရာမ သက္ရွိျပတ္ေရြ႕တစ္ခုျဖစ္မွန္း ေဒါက္တာ၀င္းေဆြ သိလုိက္ရေတာ့သည္။
“လားလား ငလ်င္ႀကီး ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက စစ္ကိုင္းငလ်င္ေၾကာ တစ္ေလွ်ာက္မွာ လႈပ္ခဲ့တာပဲ။ ျမန္မာျပည္ေျမာက္ပိုင္းမွာ ပိုလႈပ္တယ္။ လူသိပ္မရွိလုိ႔ သက္သာခဲ့တာ”ဟု စစ္ကိုင္းျပတ္ေရြ႕ေၾကာႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဆက္တိုက္ ေလ့လာသုေတသနျပဳကာ၊ ငလ်င္သမိုင္းကိုပါ ေရွးေဟာင္းဘုရား ႀကိဳၾကားမက်န္ ထဲထဲ၀င္၀င္ ေလ့လာရင္း ေတြ႕ရွိရခ်က္ကို ေဒါက္တာ၀င္းေဆြက ဆက္ေျပာသည္။ အင္း၀ငလ်င္၊ စစ္ကိုင္းငလ်င္၊ ပဲခူးငလ်င္စေသာ ငလ်င္ႀကီးမ်ားမွာ ထိုျပတ္ေရြ႕တစ္ေလွ်ာက္ လႈပ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။
သဘာ၀သယံဇာတႂကြယ္၀မႈမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ သေကၤတတစ္ခုျဖစ္သည္။ ေက်ာက္စိမ္း၊ ပတၱျမား၊ ေက်ာက္မ်က္ရတနာမ်ဳိးစံု၊ ေရနံ၊ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕၊ သတၱဳမ်ဳိးစံု၊ ကၽြန္းသစ္စသျဖင့္ ေျမေပၚေျမေအာက္ သဘာ၀သယံဇာတ ေပါႂကြယ္၀လြန္းလွသည္။ ျမန္မာလူမ်ဳိး အားလံုးနီးပါးကလည္း တိုင္းျပည္၏ သယံဇာတႂကြယ္၀မႈကို ဂုဏ္ယူသည္။ တစ္ဖက္တြင္ သဘာ၀သယံဇာတ ေပါလွသကဲ့သုိ႔ သဘာ၀ေဘးအႏၲရာယ္ အထူးသျဖင့္ ေျမငလ်င္အႏၲရာယ္ မ်ားျပားေအာင္ သဘာ၀က ဖန္တီးေပးထားျပန္ပါသည္။ ႏုိင္ငံ၏ ပထ၀ီအေနအထားမွာ စစ္ကိုင္းငလ်င္ေၾကာေပၚ ငုတ္တုတ္ထုိင္ေန႐ုံမွ်မက အျခား ေျမငလ်င္ေၾကာမ်ားလည္း ရွိေနေသး၏။ ေက်ာက္ၾကမ္းျပတ္ေရြ႕ေၾကာ၊ ကေဘာ္ျပတ္ေရြ႕ေၾကာ၊ ေရႊႀတိဂံျပတ္ေရြ႕၊ ေဒးဒရဲျပတ္ေရြ႕ စသျဖင့္။
ကမၻာတြင္ ေျမငလ်င္ အႏၲရာယ္ႀကီးေသာ ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံလည္း အပါအ၀င္ျဖစ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ျမန္မာျပည္သူအမ်ားစုက ေျမငလ်င္အႏၲရာယ္ ႀကီးသည္ကို မသိၾကပါ။ ေခတ္အဆက္ဆက္ အစိုးရမ်ားကလည္း ေျမငလ်င္ႏွင့္ပတ္သက္္၍ လူထုသို႔ က်ယ္ျပန္႔စြာ ပညာေပးျခင္း မရွိခဲ့ပါ။
မိုးေကာင္း၊ မုိးညႇင္း၊ စစ္ကိုင္း၊ အင္း၀၊ ေပ်ာ္ဘြယ္၊ မိတၳီလာ၊ ၀မ္းတြင္း၊ ျမစ္သား၊ ေနျပည္ေတာ္၊ ေတာင္ငူ၊ ပဲခူး၊ သုံးခြစေသာ ၿမိဳ႕မ်ားေအာက္တြင္ စစ္ကိုင္းငလ်င္ေၾကာ တည္ရွိသည္။ ထိုၿမိဳ႕မ်ားသာမက အနီးတစ္၀ိုက္ရွိ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားမွာလည္း ေျမငလ်င္အႏၲရာယ္ကို သတိထားရန္လုိသည္။ ေျမငလ်င္ပညာရွင္မ်ားကေတာ့ လူေနသိပ္သည္းေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံေအာက္ပိုင္းတြင္ ေျမငလ်င္ႀကီးလႈပ္မည္ကို ပူပန္ေနသည္။ အထူးသျဖင့္ ပဲခူးေဒသတြင္ ငလ်င္လႈပ္မည္ကို စိုးရိမ္ေနၾကသည္။ ပဲခူးၿမိဳ႕တြင္ ၁၉၃၀ ေမလ ၅ ရက္က ျပင္းအား ရစ္ခ်္တာစေကး ၇ ဒသမ ၃ ပမာဏရွိ ေျမငလ်င္လႈပ္၍ ပဲခူးေဒသတြင္ လူ ၅၀၀၊ ရန္ကုန္မွ လူ ၅၀ ၀န္းက်င္ ေသဆံုးခဲ့သည္။ ယခုကာလ ထိုငလ်င္မ်ဳိး ျပန္လႈပ္ပါက လူေနပိုသိပ္သည္းလာကာ အေဆာက္အအံုပိုမ်ားလာ၍ ပ်က္စီးဆံုး႐ႈံးမႈ ပုိမ်ားႏိုင္ေၾကာင္း ေဒါက္တာ၀င္းေဆြက ေျပာသည္။
၂၁ ရာစုေရာက္သည့္တုိင္ ေျမငလ်င္လႈပ္မည္ကို ပညာရွင္မ်ား သိေသာ္လည္း မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ လႈပ္မည္ကိုမူ ျမန္မာသာမက ကမၻာမွ မည္သည့္ပညာရွင္မွ ႀကိဳတင္မခန္႔မွန္းႏုိင္ေသးပါ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ထားျခင္းမွာ အေကာင္းဆံုးနည္းလမ္းျဖစ္ေၾကာင္း ေျမငလ်င္ပညာရွင္ႏွင့္ အင္ဂ်င္နီယာပညာရွင္တို႔က အႀကံျပဳသည္။
“အခုေတာ့ ငလ်င္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အင္ဂ်င္နီယာ အတတ္ပညာကလည္း ေတာ္ေတာ္တိုးတက္ေနၿပီ။ ဒါေပမဲ့ ငလ်င္ကို ကၽြန္ေတာ္တို႔က ႀကိဳတင္ၿပီးေတာ့ မခန္႔မွန္းႏုိင္ဘူး။ ဘယ္ေနရာမွာ၊ ဘယ္ေဒသမွာ၊ ဘယ္အခ်ိန္မွာ လႈပ္မယ္ဆိုတာလဲ ခုခ်ိန္ထိ ဘယ္သူမွ မခန္႔မွန္းႏုိင္တဲ့ကိစၥ ျဖစ္ေနေသးတယ္။ သိပၸံပညာရပ္ အျပင္ဘက္ လက္လွမ္းမမီေသးတဲ့ ေနရာကို ေရာက္ေနေသးတယ္။ မခန္႔မွန္းႏုိင္ဘူး။ အဲဒီအခါက်ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ တစ္ခုတည္းေသာ နည္းလမ္းက ေဆာက္တဲ့အေဆာက္အအံုေတြကို ငလ်င္ဒဏ္ခံႏုိင္ေအာင္ ေဆာက္ဖုိ႔ပဲရွိေတာ့တာေပါ့”ဟု အင္ဂ်င္နီယာပညာရွင္ျဖစ္ၿပီး၊ အထပ္ျမင့္အေဆာက္အအံုမ်ား ႀကီးၾကပ္စစ္ေဆးေရးေကာ္မတီကို စတင္တည္ေထာင္ေပးခဲ့ေသာ ေဒါက္တာညီလွငယ္ကေျပာသည္။
“ငလ်င္လႈပ္ရင္ လူေသတာက ငလ်င္လႈပ္လုိ႔ ေသတာမဟုတ္ဘူး။ အေပၚက အေဆာက္အအံုေတြ ၿပိဳက်လုိ႔ ပိေသတာ။ အေပၚက ျပဳတ္က်စရာမရွိရင္ အႏၲရာယ္မရွိဘူး” ေျမငလ်င္ေကာ္မတီ အတြင္းေရးမွဴး ဦးစိုးသူရထြန္းကေျပာသည္။ လူ ၇၀ ေက်ာ္ ေသဆံုး၍ ၁၀၀ ေက်ာ္ ဒဏ္ရာရခဲ့ေသာ ၂၀၁၁ မတ္လ ၂၄ ရက္ ညဦးပုိင္းက လႈပ္ခဲ့သည့္ ျပင္းအား ရစ္ခ်္တာစေကး ၇ ရွိ တာေလငလ်င္ (လြယ္ေမြငလ်င္)တြင္ ေသဆံုးဒဏ္ရာရရွိသူမ်ားမွာ ေနအိမ္အေဆာက္အအံု ၿပိဳက်ကာ ပိ၍ျဖစ္ပါသည္။ ၿပိဳက်ခဲ့ေသာ အေဆာက္အအံုအမ်ားစုမွာ အိမ္အို၊ အိမ္ေဟာင္းမ်ားႏွင့္ ခုိင္ခံ့ေအာင္ မေဆာက္ထားေသာ အိမ္မ်ားျဖစ္ၿပီး ခုိင္ခ့ံေအာင္ ေဆာက္ထားေသာ အိမ္မ်ားမၿပိဳေၾကာင္း ကိုယ္တုိင္ကြင္းဆင္း ေလ့လာခဲ့ေသာ ဦးစုိးသူရထြန္းက ၎၏အေတြ႕အႀကံဳကို မွ်ေ၀သည္။
ထု႔ိေၾကာင့္ ေျမငလ်င္အတြက္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ျပင္ဆင္မႈမွာ ေနအိမ္ႏွင့္ အေဆာက္အအံုမ်ား ေျမငလ်င္ဒဏ္ခံႏိုင္ရန္ ခုိင္ခ့ံေအာင္ ေဆာက္လုပ္ထားရန္ႏွင့္ ေျမငလ်င္လႈပ္လာပါက မည္သုိ႔တံု႔ျပန္ရမည္ကို သိရွိၾကရန္ျဖစ္၏။
ဤတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ အဓိကေမးခြန္း ေပၚလာပါသည္။ “ေျမငလ်င္အတြက္ ဘာေတြႀကိဳတင္ ျပင္ဆင္ထားပါသလဲ”ဟူ၍ ျဖစ္ပါသည္။
“ကၽြန္ေတာ္တို႔ကိုယ္တိုင္ ထိုင္ေနတာက ငလ်င္ေၾကာေပၚပဲ။ စစ္ကိုင္းမွာေတာ့ ငလ်င္ကို ဘယ္သူမွ စိတ္မ၀င္စားၾကဘူး။ စိတ္၀င္စားတ့ဲသူက အ႐ူးျဖစ္ေနတာေပါ့”ဟု အသက္ ၅၇ ႏွစ္အရြယ္ စစ္ကိုင္းၿမိဳ႕သား ဦးမ်ဳိးသူရကေျပာသည္။ စစ္ကုိင္းငလ်င္ေၾကာေပၚ တည္ရွိေနေသာ စစ္ကိုင္းၿမိဳ႕တြင္ ေနအိမ္မ်ား ေဆာက္လုပ္ေသာအခါ ေျမငလ်င္ဒဏ္ ခံႏုိင္ရန္ ထည့္သြင္းစဥ္းစားမႈနည္းေၾကာင္း ေျမငလ်င္ႏွင့္ပတ္သက္၍ ႏွစ္ ၂၀ ေက်ာ္ ေလ့လာခဲ့ေသာ ဦးမ်ဳိးသူရက ဆက္ေျပာသည္။
စစ္ကိုင္းေျမငလ်င္ေၾကာေပၚ၌ တည္ရွိေသာ ၿမိဳ႕ရြာမ်ားတြင္ ပါ၀င္ေသာ ေနျပည္ေတာ္တြင္ မၾကာမီက အိမ္အသစ္ တည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ ေဒၚခင္မမက ၎တို႔အိမ္ေဆာက္ေသာ အေတြ႕အႀကံဳကို မွ်ေ၀သည္။ “အိမ္ေဆာက္ေတာ့ ႐ုိး႐ိုးပဲေဆာက္တာပါ။ ေျမငလ်င္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ထည့္မစဥ္းစားဘူး။ ေဆာက္တဲ့လူေတြကလည္း ေျမငလ်င္ေၾကာရွိမွန္း မသိေတာ့ ေျပာလည္းေမာ႐ုံပဲ ရွိမယ္”
စစ္ကိုင္းႏွင့္ ေနျပည္ေတာ္ၿမိဳ႕မ်ားသာမက ႏုိင္ငံတစ္၀န္းရွိ ၿမိဳ႕၊ ရြာမ်ားတြင္ ေျမငလ်င္အႏၲရာယ္ကို ႀကိဳေတြး၍ ေနအိမ္၊ အေဆာက္အအံုအမ်ားစု ငလ်င္ဒဏ္ခံႏုိင္ေအာင္ ဒီဇုိင္းေရးဆြဲ တည္ေဆာက္ေလ့ မရွိပါ။ အတိတ္က ငလ်င္ႀကီးမ်ား လႈပ္စဥ္က လူေနက်ဲပါးၿပီး အေဆာက္အအံုႀကီးမ်ား နည္းပါး၍ လူေသဆံုးပ်က္စီးမႈ နည္းပါးခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ယေန႔ကာလတြင္ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားတြင္ လူေနထူထပ္လာၿပီး အေဆာက္အအံုႀကီးမ်ား တိုးပြားလာ၍ ေျမငလ်င္အႏၲရာယ္ ယခင္ကထက္ ပိုမိုသတိထားရန္လိုေၾကာင္း ေျမငလ်င္ပညာရွင္ႏွင့္ အင္ဂ်င္နီယာမ်ားက အႀကံျပဳၾကသည္။
“ကံေကာင္းတာက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ ႀကီးႀကီးက်ယ္က်ယ္ ငလ်င္က ကၽြန္ေတာ္တို႔ သက္တမ္းတစ္ေလွ်ာက္မွာ မရွိခဲ့ေသးဘူး။ အဲဒါ သိပ္ကံေကာင္းတယ္။ သို႔ေသာ္ ဘယ္ေတာ့လာမယ္ဆိုတာ ဘယ္သူမွသိတာ မဟုတ္ဘူး။ မလာဘူးလားဆုိေတာ့ လာႏုိင္ေျခရွိတယ္။ လာႏုိင္ေျခရွိတယ္ဆိုေတာ့ ႀကိဳတင္ၿပီးေတာ့ ျပင္ဆင္ထားတာ ေကာင္းတာေပါ့”ဟု ေဒါက္တာညီလွငယ္ကေျပာသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ လူေနအထူထပ္ဆံုး စီးပြားေရးၿမိဳ႕ေတာ္ ရန္ကုန္၏ တည္ေနရာမွာ ေအာက္တြင္ ငလ်င္ေၾကာ မရွိေသာ္လည္း၊ ငလ်င္ေၾကာႏွစ္ခုႏွင့္ နီးကပ္သည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕အေရွ႕ဘက္ ၃၀ ကီလိုမီတာ ၀န္းက်င္တြင္ စစ္ကိုင္းျပတ္ေရြ႕ေၾကာ၊ အေနာက္ေတာင္ဘက္တြင္ ေဒးဒရဲျပတ္ေရြ႕ေၾကာတုိ႔ရွိသည္။
“ခုေခတ္ ေဆာက္တာေတြက ဘိလပ္ေျမသိပ္မပါဘူး။ သဲနဲ႔ ေက်ာက္ေတြခ်ည္းပဲ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔သိတာ ကြန္ကရစ္ေဖ်ာ္ရင္ အခ်ိဳးက ၀မ္းတူးဖိုး (1:2:4 ဘိလပ္ေျမတစ္ဆ၊ သဲႏွစ္ဆ၊ ေက်ာက္ေလးဆကို ဆိုလုိသည္)လုိ႔ ဆိုေပမယ့္ အခုေနာက္ပုိင္း ေဆာက္တဲ့တုိက္ေတြ ၾကည့္ရတာ ဘိလပ္ေျမသိပ္မသံုးဘူး။ ၀မ္းတူးဖိုး မဟုတ္ဘဲ ရမ္းတူးဖိုး ျဖစ္ေနတယ္”ဟု ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ခံတစ္ဦးက သူ၏အျမင္ကို ေျပာသည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ခံအမ်ားစုက အထူးသျဖင့္ ကန္ထ႐ိုက္တုိက္မ်ား၏ ခုိင္ခံ့မႈအေပၚ သံသယရွိေနပါသည္။
လူေနသည္မွာ ႏွစ္အနည္းငယ္သာ ရွိေသာ္လည္း အက္ကြဲေနေသာ အုတ္နံရံ၊ အုတ္႐ုိက္သံ ႐ိုက္လိုက္သည္ႏွင့္ “ဖြတ္ခနဲ”လြယ္ကူစြာ ၀င္သြားေသာ နံရံ၊ တံခါး ခပ္ျပင္းျပင္း ပိတ္လိုက္သည္ႏွင့္ ကြန္ကရစ္မ်ား ကြာက်လာေသာ ကန္ထ႐ိုက္တိုက္ အသစ္မ်ားတြင္ ကၽြန္ေတာ္ ေနထုိင္ခဲ့ဖူးသည္။ ထုိသို႔ေသာ ကန္ထ႐ိုက္တိုက္မ်ား ရန္ကုန္တြင္ မ်ားစြာရွိပါသည္။
အင္ဂ်င္နီယာမ်ားကေတာ့ ရန္ကုန္တြင္ ၁၉၉၀ ျပည့္လြန္ႏွစ္ေနာက္ပိုင္း ေဆာက္ေသာ ကန္ထ႐ိုက္တုိက္မ်ားမွာ အရည္အေသြးညံ့သည္ မွန္ေသာ္လည္း ၂၀၀၃ ေနာက္ပိုင္း တိုက္မ်ားမွာ ေျမငလ်င္ဒဏ္ ခံႏုိင္ေအာင္ တြက္ခ်က္ ေဆာက္လုပ္လာေၾကာင္း ေျပာသည္။
ေဆာက္လုပ္ၿပီးတုိက္မ်ား အရည္အေသြးညံ့ရျခင္းမွာ ေဆာက္လုပ္ေသာ ကန္ထ႐ိုက္က ေငြအျမတ္မ်ားရန္ ပစၥည္းခုိျခင္း၊ အျမန္ၿပီးရန္ စံခ်ိန္စံၫႊန္းမ်ားအတုိင္း မေဆာက္လုပ္ျခင္း၊ ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းခြင္တြင္ပင္ လုပ္သားမ်ားက ပစၥည္းခုိးျခင္း၊ အေဆာက္အအံု အရည္အေသြး စစ္ေဆးသူအခ်ိဳ႕ အဂတိလိုက္စားျခင္း၊ အင္ဂ်င္နီယာႏွင့္ ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္သားမ်ားကိုယ္တုိင္ အရည္အေသြးနိမ့္ပါးျခင္း စသည္တုိ႔ျဖစ္သည္။
ထုိ႔အျပင္ ယခင္ အင္ဂ်င္နီယာဘာသာရပ္ သင္႐ိုးမ်ားတြင္ ေျမငလ်င္ႏွင့္ပတ္သက္၍ ထည့္သြင္းသင္ၾကားခဲ့ျခင္း မရွိေပ။ ယခု ေနာက္ပိုင္းတြင္မွ ေျမငလ်င္ဒဏ္ ခံႏုိင္ရည္ရွိေသာ အေဆာက္အအံုတည္ေဆာက္ျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ အင္ဂ်င္နီယာဘာသာရပ္ ထည့္သြင္းသင္ၾကားေပးလာသည္။
ဘူမိေဗဒပညာႏွင့္ ေျမငလ်င္ပညာရွင္ ေဒါက္တာ၀င္းေဆြက လူေနအထူထပ္ဆုံး ရန္ကုန္အနီးတြင္ ေျမငလ်င္လႈပ္ခဲ့ပါက ရစ္ခ်္တာစေကး ၆ ဆိုပါက ေဖာင္ေဒရွင္းမခုိင္ေသာ အေဆာက္အအံုမ်ား၊ အိမ္အိုအိမ္ေဟာင္းမ်ားစြာ ၿပိဳက်ပ်က္စီးႏုိင္ေၾကာင္း သတိေပးသည္။ တာေလတြင္ လႈပ္ခဲ့ေသာ ငလ်င္ကဲ့သို႔ ျပင္းအား ရစ္ခ်္တာစေကး ၇ ၀န္းက်င္ရွိ ငလ်င္တစ္ခု ပဲခူး၌ လႈပ္လွ်င္ပင္ ရန္ကုန္မွာ ပ်က္စီးဆံုး႐ံႈးမႈ မ်ားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ၎၏အျမင္ကို ေျပာသည္။
ဦးစုိးသူရထြန္းကမူ ရန္ကုန္တြင္ ယခုေနာက္ပိုင္းေဆာက္ေသာ အေဆာက္အအံုမ်ားမွာ ငလ်င္ဒဏ္ခံႏုိင္ရန္ ထည့္သြင္းတြက္ခ်က္ထား၍ တာေလငလ်င္ အေတြ႕အႀကံဳအရ ျပင္းအား ၇ ထိ ခံႏုိင္ရည္ရွိႏုိင္ေၾကာင္း ခန္႔ မွန္းသည္။ အရည္အေသြးညံ့ အေဆာက္အအံုမ်ားမွာ ထုိပမာဏ ခံႏုိင္ရည္ရွိရန္ မလြယ္ေၾကာင္းလည္း ၎ကေျပာသည္။ သို႔ေသာ္ ရန္ကုန္၏ တည္ေနရာမွာ ရန္ကုန္ကို ဗဟုိျပဳ၍ ငလ်င္လႈပ္ႏိုင္ေျခ နည္းေၾကာင္း ဦးစိုးသူရထြန္းက ဆက္လက္တြက္ဆသည္။
၁၉၃၀ ပဲခူးငလ်င္တြင္ ပဲခူးတြင္လႈပ္ၿပီး ရန္ကုန္လည္း ခံစားခဲ့ရ၍ ေျမငလ်င္ေဘးအႏၲရာယ္ကို အစိုးရိမ္လြန္ရန္ မလိုသကဲ့သို႔ ေပါ့ဆ၍လည္း မရေပ။ ငလ်င္လႈပ္လွ်င္ ပ်က္စီးဆုံး႐ႈံးမႈမွာ ငလ်င္ပမာဏ အႀကီးအေသး၊ လႈပ္သည့္ေနရာႏွင့္ အကြာအေ၀း၊ လူေနထူထပ္မႈ၊ အေဆာက္အအုံမ်ား၊ မမ်ား၊
ေျမသား၏ ခံႏိုင္ရည္ရွိ၊ မရွိ စသည္တို႔အေပၚတြင္ မူတည္၍ ျခားနားသည္။
ကမၻာတြင္လည္း သဘာ၀ေဘးအႏၲရာယ္မ်ားထဲတြင္ ငလ်င္ကသာ လူေသဆုံးပ်က္စီးမႈ အမ်ားဆုံးျဖစ္ေစသည္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ စီခၽြမ္တြင္ လႈပ္ခဲ့ေသာ ၇ ဒသမ ၉၈ ရစ္ခ်္တာစေကးရွိ ငလ်င္ေၾကာင့္ လူေျခာက္ေသာင္းကိုးေထာင္ေက်ာ္ ေသဆုံးခဲ့သည္။ ၂၀၁၀ ေဟတီတြင္ လႈပ္ခဲ့ေသာ
ျပင္းအား ၇ ရွိ ငလ်င္ေၾကာင့္ လူသုံးသိန္းတစ္ေသာင္းေက်ာ္ ေသဆုံးခဲ့သည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေျမငလ်င္အႏၲရာယ္အတြက္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ေနမႈမ်ားလည္း ရွိပါသည္။ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ႏွစ္ဆန္းပိုင္းတြင္ အထပ္ျမင့္အေဆာက္အအံုမ်ား ႀကီးၾကပ္စစ္ေဆးေရးေကာ္မတီ စတင္တည္ေထာင္၍ ကိုးထပ္ႏွင့္အထက္ အေဆာက္အအံုမ်ားကို ထုိေကာ္မတီက ငလ်င္ဒဏ္ ခံႏုိင္ေသာဒီဇုိင္း ထည့္သြင္းေရးဆြဲ ေဆာက္လုပ္ရန္ ႀကီးၾကပ္စစ္ေဆးခဲ့သည္။
ရွစ္ထပ္ႏွင့္ေအာက္ အေဆာက္အအံုမ်ားကိုမူ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ စည္ပင္သာယာေရးေကာ္မတီ၊ အင္ဂ်င္နီယာဌာန (အေဆာက္အအံု)က ဦးေဆာင္စစ္ေဆးသည္။ ထို႔အျပင္ သုံးထပ္ႏွင့္အထက္ အေဆာက္အအုံမ်ား မေဆာက္မီ ေျမသားခံႏိုင္ရည္ စစ္ေဆးျခင္း၊ အေဆာက္အအံုမ်ား ေဆာက္လုပ္ေသာအခါ ေျမငလ်င္အႏၲရာယ္ မည္မွ်ရွိသည္ကုိ သိရွိရန္ ေျမငလ်င္အႏုစိတ္ျပ ေျမပုံကုိ ပညာရွင္မ်ားက ေရးဆြဲျဖန္႔ေ၀ထားျခင္း၊ ေဆာက္လုပ္ေရး စံခ်ိန္စံၫႊန္းမ်ား အေသးစိတ္ေရးဆြဲထားေသာ Building Code ကုိ ေရးဆြဲျပ႒ာန္းရန္ စီစဥ္ေနျခင္း၊ ေျမငလ်င္ လႈပ္လာပါက ကယ္ဆယ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကုိင္ရန္ ျပင္ဆင္ထားျခင္း စသည္တုိ႔ျဖစ္သည္။
“တကယ္လုိ႔ ေျမငလ်င္လႈပ္တယ္၊ အေဆာက္အအုံၿပိဳက်တယ္ဆိုရင္ ကရိန္းေတြ ၿပိဳက်ပ်က္စီးတာေတြကို ဖယ္ရွားရွင္းလင္းတဲ့ စက္ေတြ အဆင္သင့္ျဖစ္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ မိတ္ဖက္အင္အားအေနနဲ႔ ေဆာက္လုပ္ေရးတို႔၊ စည္ပင္တို႔နဲ႔ တကယ့္ အႀကီးစားဆံုး႐ံႈးမႈေတြ ျဖစ္လာခဲ့ရင္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ စီစဥ္ထားပါတယ္”ဟု မီးသတ္ဦးစီးဌာနမွ တာ၀န္ရွိသူတစ္ဦးက ေျပာသည္။
သဘာ၀ေဘးအႏၲရာယ္မ်ား ႀကံဳလာပါက တုံ႔ျပန္ရန္ ရွာေဖြကယ္ဆယ္ေရးအဖြဲ႕မ်ားကို မီးသတ္၊ ၾကက္ေျခနီတပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ားျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားၿပီး တစ္ႏုိင္ငံလံုးတြင္ အင္အား ၁၃,၆၀၀ ခန္႔ရွိေၾကာင္း ၎ကေျပာသည္။ သို႔ေသာ္ တစ္ႏုိင္ငံလံုးရွိ မီးသတ္ကား၊ ကရိန္း၊ ပစၥည္းဖယ္ရွားေပးေသာ ယာဥ္ယႏၲရားမ်ား၏ အေရအတြက္ကိုမူ ေျပာၾကားျခင္းမရွိေပ။
ရန္ကုန္တိုင္း မီးသတ္ဦးစီးဌာနမွ တာ၀န္ရိွသူတစ္ဦးက ေျမငလ်င္လႈပ္၍ အေဆာက္အအံုမ်ား ၿပိဳက်လွ်င္ ကယ္ဆယ္ေရးယာဥ္ႏွစ္စီးႏွင့္ တန္ခ်ိန္မ်ားစြာေလးေသာ အပ်က္အစီးမ်ားကိုမရန္ ဟိုက္ဒေရာလစ္ ေဒါက္ေထာက္ေသာ ရမ္တစ္စီးရွိေၾကာင္း ေျပာသည္။ ဘူဒိုဇာ၊ ဘက္ဟိုးကဲ့သုိ႔ ယႏၲရားမ်ား၀ယ္ယူရန္ ရန္ကုန္တုိင္း မီးသတ္ဦးစီးဌာနက စီစဥ္ေနေၾကာင္း ၎ကဆက္ေျပာသည္။ နယ္ၿမိဳ႕မ်ားတြင္မူ ထုိသုိ႔ ယႏၲရားႀကီးမ်ားပင္ မရွိ။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လယ္ရွိ လမ္း ၃၀ တြင္ အေဆာက္အအံုေဟာင္းတစ္ခု ၿပိဳက်ခဲ့ရာ မိန္းကေလးတစ္ဦး ပိမိေနၿပီး အသက္ရွင္၊ မရွင္ မသိ၍ ယႏၲရားမ်ားျဖင့္ အပ်က္အစီးမ်ားကို ဖယ္ရွား၍ ရွာေဖြရာတြင္ နာရီအေတာ္ၾကာခဲ့ပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အနာဂတ္တြင္ ငလ်င္မ်ားလႈပ္ခဲ့ပါက ကယ္ဆယ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ ယႏၲရားမ်ားစြာ အဆင္သင့္ရွိရန္ ႀကိဳတင္ေလ့က်င့္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ထားရန္ လိုသည္။
အထပ္နိမ့္သည္ျဖစ္ေစ၊ ျမင့္သည္ျဖစ္ေစ ေျမငလ်င္အႏၲရာယ္ကို ႀကိဳတင္တြက္ခ်က္ၿပီး စရိတ္စက မ်ားစြာမကုန္ဘဲ ေဆာက္လုပ္ႏုိင္ေသာ နည္းလမ္္းမ်ားစြာရွိေၾကာင္း အထပ္ျမင့္ အေဆာက္အအုံမ်ား ႀကီးၾကပ္စစ္ေဆးေရး ေကာ္မတီ၀င္ ဦးေစာေထြးေဇာ္က ၂၀၀၁ ခုႏွစ္တြင္ ေျပာသည္။ သူက ေျမငလ်င္အပါအ၀င္ သဘာ၀ေဘးအႏၲရာယ္မ်ားကို ႀကိဳတင္ကာကြယ္ရန္ အေဆာက္အအံုမ်ား ေဆာက္လုပ္သည့္အခါ အခ်က္သံုးခ်က္ကို ဂ႐ုျပဳေဆာက္လုပ္ပါက ကုန္က်စရိတ္မတက္ဘဲ သဘာ၀ေဘးအႏၲရာယ္မ်ားကို သိသိသာသာ ကာကြယ္ႏုိင္လိမ့္မည္ဟု ေျပာသည္။
ထုိအခ်က္သံုးခ်က္မွာ ေအ၊ ဘီ၊ စီ ျဖစ္သည္။ ေအမွာ Anchorage ျဖစ္ၿပီး အုတ္ျမစ္မ်ားကို ၿမဲၿမံစြာ ေဆာက္လုပ္ျခင္းျဖစ္သည္။ ဘီမွာ Bracing ျဖစ္ၿပီး ထုတ္မ်ား၊ တန္းမ်ားကို ေကာင္းမြန္စြာ က်ားကန္ထားရန္ႏွင့္ စီမွာ Connection ျဖစ္ၿပီး တုိင္မ်ား၊ တန္းမ်ားကို ဆက္သည့္ ဂၽြိဳင့္(အဆံု)မ်ားကို ခုိင္ခံ့ေအာင္ ေဆာက္ထားရန္ျဖစ္သည္။ ထိုအခ်က္သံုးခ်က္မွာ ေငြေၾကးမ်ားစြာ မကုန္က်ဘဲ ျပဳလုပ္ႏုိင္သည္။ သို႔ေသာ္ ယခုေနာက္ပိုင္း ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ အားနည္းခ်က္တစ္ခုမွာ ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္သားမ်ားကိုယ္တိုင္ လုပ္ငန္းအတတ္ပညာႏွင့္ ပတ္သက္၍ တတ္ေျမာက္သိရွိမႈ အားနည္းျခင္း ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သက္ဆုိင္ရာမွ ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္သားမ်ားကို ပညာေပးျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ရပါေတာ့မည္။
ထုိ႔အျပင္ အေဆာက္အအံုမ်ား၏ အရည္အေသြးကို စစ္ေဆးေပးရန္ ၾကားလူျဖစ္ေသာ တတိယအဖြဲ႕အစည္းမ်ားကို ခန္႔အပ္တာ၀န္ေပးသင့္ေၾကာင္း ေဒါက္တာညီလွငယ္ႏွင့္ ဦးစုိးသူရထြန္းတုိ႔က အႀကံျပဳသည္။ လူထုအေနျဖင့္လည္း ေျမငလ်င္အႏၲရာယ္ကို ပိုမိုသိရွိၿပီး၊ အေရးႀကံဳလာပါက မည္သို႔ျပဳလုပ္သင့္သည္ကိုသိရန္ ပညာေပးျခင္းကို အေျခခံေက်ာင္းသင္႐ိုးမ်ားတြင္ ထည့္သြင္းပညာေပးသင့္ေၾကာင္း ဦး၀င္းေဆြႏွင့္ ဦးစိုးသူရထြန္းတုိ႔က ဆက္လက္အႀကံဳျပဳသည္- ။
ေရအိုင္မ်ားကို ေျမဖို႔ေဆာက္ထားေသာ၊ မိုးရာသီတြင္ ေရလွ်ံေလ့ရွိေသာ ေနရာမ်ားမွာ ေျမငလ်င္အႏၲရာယ္ကို ပိုမိုသတိထားရန္ ေဒါက္တာ၀င္းေဆြက အႀကံေပးသည္။
အသက္ ၇၅ ႏွစ္အရြယ္ ေဒါက္တာ၀င္းေဆြက သူစေတြ႕ေသာ ငလ်င္ေၾကာႀကီးေၾကာင့္ပင္ ျမန္မာျပည္အတြက္ ေျမငလ်င္အႏၲရာယ္ကို ပူပန္ေနပါသည္။ “ေနာက္ဆုံးရာစုႏွစ္အတြင္းမွာကို စစ္ကိုင္းငလ်င္ေၾကာတစ္ေလွ်ာက္ လႈပ္တဲ့ငလ်င္ မနည္းဘူး။ အင္အား ၇ အထက္ခ်ည္းပဲ။ ဒါေပမဲ့ ငလ်င္က ရစ္ခ်္တာစေကး ၆ ေက်ာ္ရင္ ေၾကာက္ရတယ္။ စိတ္ပူတာက ေရလွ်ံေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ငလ်င္လႈပ္မွာ ေၾကာက္တာ။ အဲဒါကသိပ္ဒုကၡေပးတာ။ ေရပါႀကီးမွာ”။ ။
REF: 7Day News Journal
Posted by Admin-HWH
Earthquake fault types
Main article: Fault (geology)
There are three main types of fault, all of which may cause an
earthquake: normal, reverse (thrust) and strike-slip. Normal and reverse
faulting are examples of dip-slip, where the displacement along the
fault is in the direction of dip and movement on them involves a vertical component. Normal faults occur mainly in areas where the crust is being extended such as a divergent boundary. Reverse faults occur in areas where the crust is being shortened such as at a convergent boundary. Strike-slip faults
are steep structures where the two sides of the fault slip horizontally
past each other; transform boundaries are a particular type of
strike-slip fault. Many earthquakes are caused by movement on faults
that have components of both dip-slip and strike-slip; this is known as
oblique slip.Reverse faults, particularly those along convergent plate boundaries are associated with the most powerful earthquakes, including almost all of those of magnitude 8 or more. Strike-slip faults, particularly continental transforms can produce major earthquakes up to about magnitude 8. Earthquakes associated with normal faults are generally less than magnitude 7.
This is so because the energy released in an earthquake, and thus its magnitude, is proportional to the area of the fault that ruptures[3] and the stress drop. Therefore, the longer the length and the wider the width of the faulted area, the larger the resulting magnitude. The topmost, brittle part of the Earth's crust, and the cool slabs of the tectonic plates that are descending down into the hot mantle, are the only parts of our planet which can store elastic energy and release it in fault ruptures. Rocks hotter than about 300 degrees Celsius flow in response to stress; they do not rupture in earthquakes.[4][5] The maximum observed lengths of ruptures and mapped faults, which may break in one go are approximately 1000 km. Examples are the earthquakes in Chile, 1960; Alaska, 1957; Sumatra, 2004, all in subduction zones. The longest earthquake ruptures on strike-slip faults, like the San Andreas Fault (1857, 1906), the North Anatolian Fault in Turkey (1939) and the Denali Fault in Alaska (2002), are about half to one third as long as the lengths along subducting plate margins, and those along normal faults are even shorter.
Strike-slip faults tend to be oriented near vertically, resulting in an approximate width of 10 km within the brittle crust,[7] thus earthquakes with magnitudes much larger than 8 are not possible. Maximum magnitudes along many normal faults are even more limited because many of them are located along spreading centers, as in Iceland, where the thickness of the brittle layer is only about 6 km.[8][9]
In addition, there exists a hierarchy of stress level in the three fault types. Thrust faults are generated by the highest, strike slip by intermediate, and normal faults by the lowest stress levels.[10] This can easily be understood by considering the direction of the greatest principal stress, the direction of the force that 'pushes' the rock mass during the faulting. In the case of normal faults, the rock mass is pushed down in a vertical direction, thus the pushing force (greatest principal stress) equals the weight of the rock mass itself. In the case of thrusting, the rock mass 'escapes' in the direction of the least principal stress, namely upward, lifting the rock mass up, thus the overburden equals the least principal stress. Strike-slip faulting is intermediate between the other two types described above. This difference in stress regime in the three faulting environments can contribute to differences in stress drop during faulting, which contributes to differences in the radiated energy, regardless of fault dimensions.
No comments:
Post a Comment