ဦးျမသာႏွင့္ေတြ ့ဆံုျခင္း

ဒီအင္တာဗ်ဴးထဲက ဘဂၤလီ ခိုးဝင္ျပႆနာေတြ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ေၾကာင့္လို႔ ေျပာခ်င္ေသးလား..။ အရင္းစစ္ေတာ့ အျမစ္ဘယ္ကလဲ? မဆလနဲ႔ စစ္အာဏာရွင္ စံနစ္အဆက္ဆက္ ၾကံဳခဲ့ရတာေတြ... ဒါေတာင္ နအဖလက္ထက္ ခ်န္ထားတာေတြ အမ်ားၾကီး... မြတ္ဒါင္းလား ၾကံ့မြတ္လားဆိုတာ တိုင္းျပည္ကို ဖ်က္ဆီးခဲ့တဲ့ အဓိကတရားခံ ဘယ္သူလည္း...။ အရွင္ေမြးလို႔ ညခ်င္းၾကီးတဲ့ ၂၀၁၀ေရြးေကာက္ပြဲကာလ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္းေတာက ၾကံ့မြတ္အေရအတြက္နဲ႔ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ထဲက အရည္အတြက္ အခ်ိဳးခ်ၾကည့္လိုက္ဦး...။ က်ီးကန္းျဖစ္လိုက္ ဟသၤာျဖစ္လိုက္ ခုတမ်ိဳးေတာ္ၾကာတမ်ိဳး တိုင္းျပည္ကို ေရာင္းစားခဲ့တာ ဘယ္သူလဲ.. ။

ဒီမိုေဝယံ

ရခုိင္ျပည္နယ္ လ.ဝ.က ဒု-ျပည္နယ္မွဴး (ျငိမ္း) ဦးသာျမ ႏွင့္ ေတြ႔ဆုံျခင္း

ေမး။ ။ မဂၤလာပါဆရာၾကီး။ ဆရာၾကီးက ရခုိင္ျပည္နယ္ လ.ဝ.က မွာ အခ်ိန္အၾကာၾကီး တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ဖူးတယ္လုိ႔ ၾကားသိရတဲ့အတြက္ သိခ်င္တာေလးေတြ ေမးျမန္းခြင့္ျပဳပါ။ ဆရာၾကီးရဲ႕ ဇာတိႏွင့္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ဖူးတဲ့ ေနရာေဒသေတြကို ေျပာျပေပးပါ။

ေျဖ။ ။ ဟုတ္ကဲ့။ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ ေမြးရာဇာတိက ရခုိင္ျပည္နယ္ စစ္ေတြျမိဳ႕ လမ္းမေတာ္ေျမာက္ရပ္ကြက္ကပါ။ ၁၉၅၇ ခုနွစ္မွ ဒီ လ.ဝ.က လူဝင္မွဳၾကီးၾကပ္ေရးမွာ အလုပ္စဝင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီတုန္းက ကၽြန္ေတာ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ရတဲ့ ရာထူးကုိ လူဝင္မွဳၾကီးၾကပ္ေရးမွဴးလုိ႔ ေခၚပါတယ္။ မူဆယ္၊ ဗန္းေမာ္၊ ေကာလင္း စတဲ့ ရွမ္းျပည္၊ ကခ်င္ျပည္နယ္နဲ႔ ရန္ကုန္တုိ႔မွာ တာဝန္က်ျပီးမွ ရခုိင္ျပည္နယ္ စစ္ေတြျမိဳ႕ကို ၁၉၆၇ ေလာက္မွာ ေရာက္ရွိလာတာပါ။ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ လက္ေအာက္ျပည္နယ္မွဴးနဲ႔ ဒုျပည္နယ္မွဴးအျဖစ္နဲ႔ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ျပီး ၁၉၈၉ ခုနွစ္မွာ ၈၈ အေရးေတာ္ပံုမွာ ပါခဲ့တယ္ဆုိျပီး Forced to Retire ေပးခံခဲ့ရတယ္။ ၁၉၉၀ ခုနွစ္မွာမွ ရန္ကုန္ကုိ ေျပာင္းေရႊ႕ေနထုိင္ခဲ့ပါတယ္။ အခု အသက္ (၈၂) ႏွစ္ရွိျပီ။

ေမး။ ။ ဆရာၾကီးက ၁၉၆၇ ကေန ၁၉၈၉ အထိ လဝက မွာ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ျပီး ျပည္နယ္တာဝန္အဆင့္ေတြကုိ ယူခဲ့တယ္ဆုိေတာ့ ဒီကေန႔ ရခုိင္ျပည္မွာျဖစ္ေနတဲ့ ရခုိင္ျပည္ ဘဂၤလီအေရးအခင္းကုိ ၾကားသိရတဲ့အခါ ကၽြန္ေတာ့္ကုိ ေျပာျပခ်င္တဲ့ အေၾကာင္းေတြ ရွိပါသလား။ ဆရာၾကီး ေတြ႕ၾကံဳခဲ့တဲ့ အေတြ႕အၾကံဳေလးေတြကိုလည္း ျပန္လည္ေျပာျပေပးပါ။

ေျဖ။ ။ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ တကၠသိုလ္မွာတုန္းက ဘူးသီးေတာင္အမတ္ ေရာဟီးဘသာဆုိသူက ၁၉၅၁ ခုႏွစ္ေလာက္မွာ ေနရွင္းသတင္းစာမွာ အဂၤလိပ္ဘာသာနဲ႔ ဘဂၤလီေတြကို ရုိဟင္ဂ်ာဆုိတဲ့ လူမ်ဴိးတစ္မ်ဴိးအျဖစ္ တီထြင္ေရးထည့္တာကုိ ေတြ႕ရတယ္။ ဒီဇတ္လမ္းဟာ တီထြင္လုပ္ၾကံဖန္တီးတဲ့ ဇတ္လမ္းျဖစ္တယ္။ အဲ့ဒီတုန္းက ဆရာဦးေဖာ္ဇံဟာ ဓညဝတီရခုိင္ ေက်ာင္းသားမ်ားအသင္းမွာ ဥကၠဌ ျဖစ္တယ္။ ဆရာက ေရာ္ဟီးဘသာေရးတဲ့ ဇတ္လမ္းကို သတင္းစာမွာပဲ ရုိဟင္ဂ်ာဆိုတာ မရွိဘူးဆုိတဲ့အေၾကာင္းကုိ ဓမၼဓိဌာန္က်က် ျပန္ေရးခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီက စျပီး ရုိဟင္ဂ်ာမူစလင္ဆုိတဲ့ အေၾကာင္းကုိ ကၽြန္ေတာ္ၾကားဖူးတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ငယ္ငယ္တုန္းက ၁၉၄၂ ခုႏွစ္ေလာက္မွာ ကုလား-ရခုိင္အဓိကရုဏ္းျဖစ္ဖူးတယ္။ အဲ့ဒီျပႆနာဟာလည္း ဂ်ပန္နဲ႔ အဂၤလိပ္တုိ႔ ခ်န္ထားခဲ့တဲ့ လက္နက္ေတြ အားကုိးနဲ႔ ကုလားေတြက စတင္ျပႆနာရွာ ရန္စတာေၾကာင့္ ျဖစ္တာပဲ။ ျပီးရင္ စစ္ေတြအေရးပုိင္ ဦးေက်ာ္ခုိင္ကို သတ္ပစ္တာလဲ ရွိဖူးတယ္။ ဒီလူေတြဟာ မၾကာမၾကာရာဇဝတ္မႈမ်ဳိးစံုကုိ က်ဴးလြန္တတ္ၾကတယ္။ ဒီထက္ဆုိးတာက ဒီဘဂၤလီေတြဟာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ႏုိင္ငံေပၚမွာ သစၥာမရွိဘူး။ ျပီးေတာ့ ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ႕ အလံေတာ္ကုိလည္း ဘယ္ေတာ့မွ အေလးမျပဳၾကဘူး။ ဘာသာေရးအရဆုိျပီး ဦးမညြတ္ၾကဘူး။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာနုိင္ငံသားအျဖစ္ေတာ့ ခံလုိၾကတယ္။ အရမ္းအံ့ၾသဖုိ႔ေကာင္းတာပဲ။

ေမး။ ။ ဆရာၾကီး လူမ်ဳိးတမ်ဳိးဆုိတာ ဆယ္စုရာစုတစ္ခုနဲ႔ ျဖစ္ေပၚလာတာလား၊ ဒါမွမဟုတ္ ဘယ္လုိျဖစ္ေပၚလာတာလဲ။ ဒီကိစၥမ်ဳိးက ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရခုိင္ျပည္တစ္ခုတည္းမွာပဲ ျဖစ္ေပၚတာလား၊ သိသေလာက္ ရွင္းျပေပးပါ။

ေျဖ။ ။ လူမ်ဳိးတစ္မ်ဳိးဆုိတာ ယဥ္ေက်းမႈ ဘာသာစကား ဓေလ့ထံုးထမ္းစဥ္လာေတြ သီးျခားျဖစ္တည္ရမယ္လုိ႔ ၾကားဖူးတယ္၊ ဗမာျပည္မွာ အဂၤလိပ္ေတြ အုပ္ခ်ဳပ္ေနတုန္းကသြင္းခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံျခားသားေတြအမ်ားၾကီးရွိတယ္။ ဥပမာ အိႏၵိယနုိင္ငံသား (ဟိႏၵဴ)၊ တရုတ္နုိင္ငံသား၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နုိင္ငံသား (ဟုိတုန္းက အိႏိၵယႏုိင္ငံသား)ေတြ၊ ဒါေပမယ့္ အခုခါမွာ ဟိႏၵဴတမီလ္၊ ပန္ခ်ာပီ၊ ေဂၚရခါး၊ တရုတ္ေတြက လူမ်ဴိးသစ္အျဖစ္ ဖန္တီးလာတာကုိ မေတြ႕ရဘူး။ ဒီဘဂၤလီေတြကေတာ့ ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဴိးသစ္အျဖစ္ အတင္းဖန္တီးလာတာကုိ စိတ္ဝင္စားဖြယ္ေတြ႕ရွိရတယ္။ ဒါဘာေၾကာင့္လဲ ဘာရည္ရြယ္ခ်က္ေတြရွိေနသလဲဆုိတာကိုု ေသခ်ာ ဆန္းစစ္ဖုိ႔ လုိတယ္။ အမွန္မွာ ဒီဘဂၤလီေတြဟာ ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားေတြပဲ။ ဒီကေန႔ ထုိင္းႏုိင္ငံကုိ ျမန္မာႏုိင္ငံက ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားေတြ အမ်ားၾကီးေရာက္သြားျပီ။ ဒီလူေတြဟာ ထုိင္းႏုိင္ငံမွာ လူမ်ဴိးသစ္အျဖစ္နဲ႔ လုပ္ၾကံေတာင္းဆုိမယ္၊ ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ေတာင္းမယ္ဆုိရင္ ရႏိုင္မလားလုိ႔ ကၽြန္ေတာ္ စဥ္းစားမိတယ္။

ေမး။ ။ ျမန္မာႏုိင္ငံသားဥပေဒအရ ရုိဟင္ဂ်ာမရွိဘူးလုိ႔ ေျပာေနေပမယ့္ ဘဂၤလီတခ်ဳိ႕က ရုိဟင္ဂ်ာမွ ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဴိးလုိ႔ နာမည္ခံေနၾကတယ္။ ဒီကိစၥမ်ဴိးကို ဥပေဒအရ အေရးယူနုိင္ပါသလားဆရာ။

ေျဖ။ ။ ကမာၻ႔သမုိင္း၊ အေရွ႕ေတာင္အာရွသမုိင္း၊ ျမန္မာ့သမုိင္း၊ ရခုိင္သမုိင္းေတြထဲမွာ ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဴိးဆုိတာ မရွိခဲ့ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဒီကေန႔အစုိးရကလဲ ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးဆုိတာ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ မရွိဘူး၊ ျမန္မာ့တုိင္းရင္းသားထဲမွာမရွိဘူးလုိ႔ တရားဝင္ေျပာေနၾကျပီပဲ။ ဘဂၤလီနာမည္ကုိသာ ခံလုိတဲ့လူေတြလဲရွိတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာမရွိတဲ့ လူမ်ဳိးတစ္မ်ဳိးကို အတင္းနာမည္သစ္ ရုိဟင္ဂ်ာလုိ႔ ခံေနတယ္ဆုိရင္ ရာဇဝတ္မွဳနဲ႔ အေရးယူလုိ႔ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ တာဝန္ရွိတဲ့သူေတြက အေရးယူေဆာင္ရြက္ေပးဖုိ႔ ရဲရဲဝံ့ဝံ့လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ လုိေနတယ္။ ဒီလိုမွ မလုပ္ရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ႏုိင္ငံသားဥပေဒကုိ ဒီေကာင္ေတြ လံုးဝေၾကာက္မွာမဟုတ္ဘူး။ ပုိျပီးအတင့္ရဲလာလိမ့္မယ္။ ေနာက္ေနာင္ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကုိ လုလာလိမ့္မယ္လုိ႔ ကၽြန္ေတာ္ေျပာရဲတယ္။ ဒီကိစၥ တစ္မ်ဴိးသားလံုးနဲ႔ ဆုိင္တဲ့ကိစၥပဲ မေပါ့ၾကပါနဲ႔ လုိ႔ ကၽြန္ေတာ္သတိေပးခ်င္တယ္။

ေမး။ ။ ဆရာၾကီး လဝက နဲ႔ အမတ ဆုိတာ ဘာကြာပါသလဲ။

ေျဖ။ ။ လဝက ဆုိတာ လူဝင္မႈၾကီးၾကပ္ေရးနဲ႔ ျပည္သူ႔အင္အားဦးစီးဌာန ျဖစ္တယ္။ အမတ ဆုိတာ အမ်ဳိးသားမွတ္ပံုတင္ဌာနျဖစ္တယ္။ လူဝင္မႈၾကီးၾကပ္ေရးဌာနဆုိတာ ႏုိင္ငံျခားသားေတြ ခုိးဝင္လာေရာက္မႈကုိ စစ္ေဆးတဲ့ ဌာနျဖစ္ျပီး အမတ ဆုိတာ အမ်ဳိးသားမွတ္ပံုတင္ကိစၥေတြကို ေဆာင္ရြက္တဲ့ ဌာနျဖစ္တယ္။ ဒီဌာနႏွစ္ခု မတူဘူး။ ကၽြန္ေတာ္က လဝကဆုိတဲ့ ဌာနမွာ အလုပ္ဝင္ခဲ့တာ၊ ေနာက္ပုိင္းမွာ လဝကနဲ႔ အမတ ေပါင္းလုိက္တာ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္လုိ႔ ထင္တယ္။

ေမး။ ။ ဆရာၾကီးက ရခုိင္ျပည္နယ္ရဲ႕ လဝကမွာ ထမ္းေဆာင္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေတြၾကာတယ္ဆုိေတာ့ တစ္ဖက္နုိင္ငံသားေတြ ျမန္မာနုိင္ငံထဲ ခုိးဝင္မႈ ဘယ္ေလာက္ရွိႏုိင္ပါသလဲ။ ခန္႔မွန္းျပီး ေျပာေပးပါ။ ရွင္းျပေပးပါ။

ေျဖ။ ။ ကၽြန္ေတာ္ရဲ႕ အေတြ႕အၾကံဳနဲ႔ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ တဖက္နုိင္ငံက ဝင္ေရာက္လာမႈဟာ ၇၅% ေက်ာ္မယ္လုိ႔ ေျပာခ်င္တယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ ဘူးသီးေတာင္-ေမာင္ေတာနယ္ကုိ တာဝန္ရွိသူတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ေရာက္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေတြမွာ တစ္ႏွစ္ထက္တစ္နွစ္ လူဦးေရ တုိးပြားမႈေတြ အရမ္းမ်ားေနတယ္။ ဒီတုိးပြားႏွဳန္းဟာ ေမြးဖြားမႈႏွဳန္းနဲ႔လည္း ဆုိင္တယ္။ ဘယ္လုိမွမျဖစ္ႏုိင္ဘူး။ ျပီးေတာ့ ရခုိင္ျပည္နယ္ နယ္စပ္ရဲ႕ လူဝင္မႈၾကီးၾကပ္ေရးတာဝန္ခ်ထားတဲ့ အဖြဲ႔ေတြဟာ ဒီတာဝန္ကုိ ေက်ပြန္စြာ ထမ္းေဆာင္ႏုိင္တဲ့ အေျခအေနမရွိဘူး။ တာဝန္ေပးထားတဲ့ လူဦးေရနည္းတယ္။ စခန္းတစ္ေနရာနဲ႔ တစ္ေနရာ ရွစ္မုိင္ကေန မုိင္ႏွစ္ဆယ္ေက်ာ္ကြာေဝးတယ္။ နယ္စပ္တစ္ခုလံုး ထိစပ္မႈကလည္း မုိင္ေပါင္း (၁၆၀) ေလာက္ရွိတယ္။ ဘယ္လုိမွ ဝင္ေရာက္လာမႈကုိ ကာကြယ္ႏုိင္တဲ့ အေျခအေနမရွိဘူး။ စခန္းတစ္ခုမွာ အမ်ားဆံုးတာဝန္ေပးႏုိင္တာ သံုးဦးပဲရိွတယ္။ တဖက္ႏုိင္ငံရဲ႕ လူဦးေရ ေပါက္ဖြားႏွဳန္းဟာ အရမ္းမ်ားေနတယ္။ နယ္စပ္ေန ဘဂၤလီေတြဟာ လူမ်ဳိးတူတယ္၊ ဘာသာစကားတူတယ္၊ ယဥ္ေက်းမႈတူတယ္၊ ဘာမွျခားနားတာမရွိဘူး။ ဒါေၾကာင့္သူတုိ႔ကုိ ခြဲျခားႏုိင္ဖုိ႔ ခက္ခဲတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဖက္က အားနည္းခ်က္ေတြ အမ်ားၾကီးရွိေနတယ္။ တာဝန္ေပးတယ္လုိ႔သာဆုိေပမယ့္ အျဖစ္ပဲေပးတာ။ တာဝန္ေက်ပြန္ဖုိ႔ ဘယ္လုိမွမျဖစ္ႏုိင္ဘူး။ ဘယ္သူမွ မလုပ္ႏုိင္ဘူး။

ေမး။ ။ ဒီလုိကိစၥမ်ဴိးကုိ ဥပမာတစ္ခုေပးျပီး ရွင္းျပေပးပါ ဆရာၾကီး။

ေျဖ။ ။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဘူးသီးေတာင္-ေမာင္ေတာမွာ တဖက္ႏုိင္ငံက ခုိးဝင္လာတဲ့သူေတြကုိ ဖမ္းဖူးတယ္။ ခုိးဝင္လာတဲ့သူေတြကို ဖမ္းတဲ့အခ်ိန္မွာ ဖမ္းသူနဲ႔ ခုိးဝင္သူ မမွ်ဘူး။ ဖမ္းတဲ့သူက သံုးေလးေယာက္၊ ခုိးဝင္လာတဲ့သူက (၃၀-၄၀)၊ ဒီေတာ့ ခ်ည္စရာၾကိဳးမရွိဘူး။ လက္ထိပ္မရွိဘူး။ ေသနတ္ပါလုိ႔ သူတုိ႔ေၾကာက္တာပဲ ရွိတယ္။ စခန္းကိုေရာက္ေတာ့ အိပ္ဖုိ႔ေနရာေပးရတယ္။ ထမင္းခ်က္ေကၽြးရတယ္။ အမ်ဳိးသမီးေတြပါလာေတာ့ အိမ္သာတက္ ေနာက္ေဖးသြားမယ္ဆုိျပီး ထြက္ေျပးသြားၾကတယ္။ လုိက္မဖမ္းႏုိင္ဘူး။ လုိက္ဖမ္းျပန္ရင္လည္း စခန္းမွာရွိတဲ့သူေတြ ထြက္ေျပးၾကျပန္တယ္။ ဒီေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဝန္ထမ္းေတြ အရူးက်ေနတာဘဲ။ တခါတေလ ဖမ္းမိလုိ႔ တရားစြဲလုိ႔ ေထာင္က်သြားၾကတယ္။ ေထာင္က် ႏွစ္ေက်ေတာ့ တဖက္ႏုိင္ငံကုိ ျပန္ပုိ႔တယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံက သူတုိ႔လူမဟုတ္ဘူးလုိ႔ ျငင္းတယ္။ ဒီေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔မွာ ဘယ္မွာထားရမွန္းဘယ္ကိုပုိ႔ရမွန္း မသိဘူး။ ဒီလုိမ်ဴိး အခက္အခဲေတြ အမ်ားၾကီး ၾကံဳခဲ့ရတယ္။ ဒီေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ အဖြဲ႕ဝင္ေတြ ခုိးဝင္လာသူေတြကုိ ဖမ္းရမွာေတာင္ ေၾကာက္ေနျပီ။ ခုိးဝင္လာသူေတြကို ဖမ္းျပီးေထာင္ခ်မယ္ ျပီးရင္ျပန္လႊတ္မယ္ ဒီစရိတ္ေတြ ႏုိင္ငံေတာ္က က်ခံရတယ္။ ေကၽြးေမြးေရး စရိတ္ရွိတယ္။ က်န္းမာေရးစရိတ္ရွိတယ္။ သယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ေရးစရိတ္ရွိတယ္။ ဒီစရိတ္ေတြကို ႏုိင္ငံေတာ္က မက်ခံမီ ဖမ္းတဲ့လူက စုိက္ထုတ္ရတယ္။ ဒီလုိျပႆနာေတြရွိတဲ့အတြက္ ဘယ္သူကမွ မဖမ္းခ်င္ၾကဘူး။ ဖမ္းတဲ့လူကလည္း ဌာနမွာ နာမည္ဆုိးနဲ႔ တျဖည္းျဖည္းၾကံဳလာတယ္။ ဒီေတာ့ ဝင္ခ်င္တုိင္းဝင္ ထြက္ခ်င္တုိင္းထြက္ေနၾကတာပဲ။

ေမး။ ။ ဆရာၾကီးတုိ႔ လဝကမွာလုပ္ခဲ့စဥ္တုန္းက မွတ္ပံုတင္ထုတ္ေပးခဲ့တဲ့ ဘဂၤလီေတြမရွိဘူးလား။ ရွိခဲ့ရင္ အမွတ္တရေလးေတြ ေျပာျပေပးပါ။

ေျဖ။ ။ မွတ္ပံုတင္ဆုိတာက ျမန္မာျပည္တြင္းမွာ သြားဖုိ႔လာဖုိ႔ စစ္ေဆးတဲ့အခါ သက္ေသခံလက္မွတ္တစ္ခုသာျဖစ္တယ္။ နုိင္ငံသားျဖစ္တယ္လုိ႔ ေဖာ္ျပတာမဟုတ္ဘူး။ တုိင္းရင္းသားျဖစ္မႈကုိ ဆုိလုိတာမဟုတ္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာ့ဆုိရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ေခတ္ကစလုိ႔ မွတ္ပံုတင္ရွိမွ သြားလုိ႔လာလုိ႔ ရတယ္။ ေလယာဥ္စီးလုိ႔ရတယ္။ ကားစီးလုိ႔ရတယ္။ သေဘာၤစီးလုိ႔ရတယ္။ သမဝါယမက ေပးတဲ့ပစၥည္းေတြ ထုတ္ခြင့္ရတယ္။ ဒီလုိအခြင့္အေရးေတြရေတာ့ လူတုိင္းလုိခ်င္တယ္။ ဒီေန႔လဲ မွတ္ပံုတင္ဟာ ျမန္မာျပည္မွာ အေရးတၾကီးလုိအပ္ေနတာပဲ မဟုတ္လား။ မွတ္ပံုတင္ရံုးေတြမွာ ဝန္ထမ္းက (၃၀-၄၀) ပြဲစားက အမ်ားၾကီးဆုိေတာ့ လဝကရံုးေတြဟာ အျမဲတမ္း စည္ကားတယ္။ ဝန္ထမ္းေတြလည္း ေငြရႊင္တယ္။ ပုိက္ဆံေတာင္းစရာမလုိဘူး။ သူ႔အလုိလုိ ေရာ့ ... ဆုိျပီး ေပးၾကတယ္။ ဆြဲအံထဲမွာ ပစ္သြင္းခဲ့ၾကတယ္။ အမွန္မွာဆုိရင္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔အေနနဲ႔ မွတ္ပံုတင္ေပ်ာက္ပ်က္သြားတဲ့ လူေတြကိုသာ မွတ္ပံုတင္မိတၱူေတြျပန္လုပ္ေပးရတာပဲ ရွိတယ္။ အသစ္ထပ္လုပ္ေပးခြင့္မရွိဘူး။ အသက္ (၁၈) နွစ္ျပည့္တဲ့လူေတြကိုသာ အသစ္ထုတ္ေပးတာ။

ေမး။ ။ ဆရာၾကီးက လဝက နဲ႔ အမတ ကုိ ေပါင္းပစ္တယ္ဆုိေတာ့ ဘာေၾကာင့္လဲ။

ေျဖ။ ။ အေရးၾကီးတဲ့ ဌာနလုိ႔ သူတုိ႔သိမွမသိတာ။ စမ္းသပ္ျပီး အမ်ဳိးမ်ဳိးလုပ္ၾကည့္တာပဲလုိ႔ ထင္တယ္။ သူတုိ႔ရည္ရြယ္ခ်က္ကုိ အတိအက်မေျပာတတ္ဘူး။

ေမး။ ။ ဆရာၾကီးအလုပ္ဝင္စက အေစာပုိင္းေျပာခဲ့တဲ့ လဝက ဆုိတာ ဘာေတြလုပ္ခဲ့ရပါသလဲ။

ေျဖ။ ။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အလုပ္ဝင္ခဲ့တဲ့ ၁၉၅၇ ခုႏွစ္ လူဝင္မႈၾကီးၾကပ္ေရးမႈးဘဝမွာ ႏုိင္ငံျခားသားေတြကုိ ေလဆိပ္၊ သေဘၤာဆိပ္၊ အဝင္အထြက္ေတြမွာ စစ္ေဆးရတယ္။ နယ္စပ္ေတြမွာ ကင္းလွည့္ရတယ္။ အေႏွးကင္း၊ အျမန္ကင္းဆုိျပီး ျမင္းေတြ၊ လားေတြ၊ ကားေတြနဲ႔ အဖြဲ႕ဝင္ေတြ အမ်ားၾကီးနဲ႔ ယူနီေဖာင္းလက္နက္အျပည့္အစံုနဲ႔ စစ္ေဆးရတယ္။ ဒါမ်ဳဳိးကုိ ရွမ္းျပည္ဖက္မွာ အမ်ားၾကီးလုပ္ခဲ့ဖူးတယ္။ ရခုိင္ျပည္ဖက္မွာ တစ္ခါမွ မလုပ္ခဲ့ဖူးဘူး။ အဓိကလုပ္ငန္းက "အဝင္လြယ္လာရင္လည္း အေနခက္ေအာင္ လုပ္တဲ့သေဘာပဲ" ။ ရွမ္းျပည္ဖက္မွာ ဒီလုပ္ငန္းကို ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေန႔စဥ္ လစဥ္လုပ္ရတဲ့ အလုပ္ပဲ။

ေမး။ ။ ဒီလုိလုပ္ငန္းမ်ဳိးကို ရခုိင္ျပည္ဖက္မွာ တစ္ၾကိမ္ တစ္ခါမွ မလုပ္ခဲ့ဖူးဘူးဆုိေတာ့ ဘယ္လုိလုပ္ငန္းမ်ဳိးကုိ လုပ္ခဲ့ရပါသလဲ ဆရာၾကီး။

ေျဖ။ ။ ပံုမွန္ေန႔စဥ္ လစဥ္ အေႏွးကင္းအျမန္ကင္းမ်ဳိးကုိ တစ္ခါမွ်မလုပ္ခဲ့ရဘူးလုိ႔သာ ေျပာတာ၊ စစ္ဆင္ေရးကုိ အၾကီးၾကီးေတြ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ နဂါးမင္းစစ္ဆင္ေရးတုိ႔၊ ျမတ္မြန္စစ္ဆင္ေရးတုိ႔၊ က်ီးကန္းစစ္ဆင္ေရးတုိ႔ဆုိတာေတြဟာ ကၽြန္ေတာ္ေျပာတဲ့ အဝင္လြယ္ျပီး အေနခက္ေအာင္ လုပ္တာပဲ။ ခုိးဝင္လာတဲ့သူေတြကုိ စစ္ဆင္ေရးအရ စစ္ေဆးလုိက္ရင္ က်န္ခုိးဝင္လာသူေတြ လန္႔ျပီး ျပန္ထြက္ေျပးၾကတာပဲ။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ ဒီလုိစစ္ဆင္ေရးမ်ဳိးလုပ္ျပီးရင္ အေပၚက လူၾကီးေတြနဲ႔ သမၼတနဲ႔ တစ္ဖက္ႏုိင္ငံနဲ႔ အဆင္တစ္ခုခုေျပသြားျပီေဟ့ဆုိတာနဲ႔ ျပန္လက္ခံရတယ္။ စိတ္ပ်က္ဖုိ႔ သိပ္ေကာင္းတဲ့အျဖစ္ေတြနဲ႔ ၾကံဳခဲ့ရတယ္။ သူတုိ႔ခုိင္းလုိ႔ စိတ္ပါလက္ပါနဲ႔ လုပ္ျပန္ရင္လည္း အေျပာင္းအလဲက သိပ္ျမန္တယ္။ ျပန္ျပီးေတာ့ ျပန္လည္လက္ခံေရးကုိ ဟသၤာလုိ႔ ေခၚတယ္။ ခင္ဗ်ားၾကားဖူးမွာပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လူၾကီးေတြနဲ႔ အဆင္ေျပတယ္ဆုိရင္ ဥပေဒေတြ မလုိဘူး။ ျပင္ခ်င္တုိင္းျပင္ လုပ္ခ်င္တုိင္းလုပ္ေပးတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ျမန္မာ့ဆုိရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ေခတ္မွာတုန္းက စကားပုံတစ္ခု ရွိဖူးတယ္။ 'လူကုိခင္ရင္ မူကုိျပင္တယ္၊ လူကိုမုန္းရင္ မူကိုသံုးတယ္၊ လူကိုခ်စ္ရင္ မူကိုပစ္တယ္'' ဒါေၾကာင့္ နဂါးမင္းလဲ အေနခက္ေအာင္လုပ္တယ္။ လူၾကီးခ်င္းအဆင္ေျပသြားရင္ ဟသၤာနဲ႔ ျပန္ေခၚလုိက္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေအာက္ေျခမွာ လုပ္ရတဲ့လူေတြ ရူးတာပဲ။

ေမး။ ။ ဒီလုိအျဖစ္အပ်က္မ်ဴိး ေနာက္ထပ္ၾကံဳဖူးခဲ့တာေတြ ရွိရင္ ေျပာျပေပးပါဦး ဆရာၾကီး။

ေျဖ။ ။ ကၽြန္ေတာ္ရင္နာစြာနဲ႔ မ်က္ရည္က်ခဲ့ဖူးတဲ့ အျဖစ္အပ်က္တစ္ခု ရွိဖူးတယ္။ ၁၉၇၀ ေက်ာ္ ႏွစ္ေလာက္ကထင္တယ္။ ဗမာေနဗီက ဘဂၤလားေဒ့ရွိက ငါးလာခုိးဖမ္းတဲ့ စက္ေလွသံုးစီး ဖမ္းမိလာတယ္။ လူေတြအမ်ားၾကီးပါလာတယ္။ ၅၀ ဝန္းက်င္ေလာက္ရွိမယ္ထင္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ လဝက ကုိ တာဝန္လႊဲအပ္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ကုိယ္တုိင္ တာဝန္ယူျပီး ဥပေဒအရ အဆင့္ဆင့္အစီရင္ခံျပီး တရားစြဲတယ္။ ေထာင္ခ်မယ့္ေန႔ရက္ေလာက္ေရာက္ေတာ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံ သမၼတၾကီးနဲ႔ ဦးေနဝင္းတုိ႔ စကားေျပာျပီး ခ်စ္ၾကည္ေရးအတြက္ဆုိျပီး တရားခံအားလံုးကုိ တရားမစြဲေတာ့ပဲ လႊတ္ေပးလုိက္တယ္။ ျပီးေတာ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံက "တက္ကနာ" ဆုိတဲ့ျမိဳ႕ကုိ အေရာက္ပုိ႔ခုိင္းတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ကုိယ္တုိင္ သြားေရာက္ပုိ႔ပါဆုိတဲ့အတြက္ လွဳိင္းေတြ ေလေတြၾကားမွာ ခ်က္ခ်င္းသြားပုိ႔ရတယ္။ ေလွေပၚမွာ ကုလားေတြက ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ကုိျပႆနာရွာတယ္။ ခုန္ဆင္းဖုိ႔ၾကိဳးစားတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က အသနားခံျပီး ေတာင္းပန္ရတယ္။ ဖမ္းထားတဲ့ လူဦးေရအတုိင္း သူတုိ႔ျမိဳ႕ကုိမေရာက္ရင္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔မွာ ျပႆနာၾကီးလာႏုိင္တယ္။ ျပန္ပုိ႔ခုိင္းေတာ့ ရဲလည္းမပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ လဝက ေတြခ်ည္းပဲ။ ဘဝမွာ ဒီလုိျပႆနာမ်ဴိးကုိ ျပန္မစဥ္းစားရဲဘူး။ ဒီလုိကိစၥမ်ဴိးေတြ အမ်ားၾကီးရွိတယ္။ ဖမ္းတဲ့လူေတြ ၾကာလာရင္ ဌာနမွာလဲ နာမည္ပုိပုိဆုိးလာတယ္။ ဒီကိစၥမ်ဴိးကို တဖက္ႏုိင္ငံက ခုိးဝင္တဲ့သူေတြ သိေနေတာ့ ျမန္မာနုိင္ငံ ဥပေဒကုိ မေၾကာက္ဘူး။ သူတုိ႔က ေအးေအးေဆးေဆးပဲ။ ရခုိင္ျပည္မွာရွိတဲ့ ေျမာက္ဦး၊ ေက်ာက္ေတာ္၊ မင္းျပားျမိဳ႔ေတြကို ရဲရဲတင္းတင္း အမ်ားၾကီးဝင္သြားၾကတယ္။ ဒါကို ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ တင္ျပဖူးတယ္။ အထက္လူၾကီးေတြကို စာနဲ႔ တင္ျပခဲ့ပါတယ္။ ဘယ္သူမွ ဂရုမစုိက္ခဲ့ၾကဘူး။ ဒီကေန႔ ဗမာျပည္မ အတြင္းကုိ ခုိးဝင္လာေနၾကတဲ့ သတင္းေတြ အမ်ားၾကီးၾကားေနရပါတယ္။ ဒါ ဒီေန႔မွ ျဖစ္လာတာမဟုတ္ဘူး။ အရင္တုန္းကလဲ ရွိတယ္။ လူေတြ သတိမထားၾကလုိ႔ပါ။ ဒါေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္ေျပာေနတာေပါ့။ ခုိးဝင္တဲ့လူ ၇၅%ရွိတယ္။ ေနာင္ ဗမာျပည္မထဲမွာ ျမိဳ႕ၾကီးေတြမွာ ျပႆနာၾကီးလာမွာပါ။ ေစာင့္ၾကည့္ၾကပါ။

ေမး။ ။ ဆရာၾကီးေျပာတာေတြက စိတ္ဝင္စားဖုိ႔ ေကာင္းပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ စိတ္ဝင္စားစရာ ရွိခဲ့ရင္လည္း ေျပာေပးပါဦး။

ေျဖ။ ။ ေနာက္တစ္ခု ေျပာရမယ္ဆုိရင္ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ၾကီးဝင္းျမင့္ေခတ္ေလာက္ကနဲ႔တူတယ္။ စကၤာပူကုိ ျမန္မာနုိင္ငံက ေဘာလံုးသြားကန္ၾကေတာ့ ေဘာလံုးသမားေတြကိုအကူအညီေပးခဲ့တဲ့ ဘဂၤလီေတြကို မွတ္ပံုတင္ေန႔ခ်င္းျပီး ထုတ္ေပးတာမ်ဳိးရွိခဲ့ဖူးတယ္။ ေတာ္ျပီ။ ေနာက္ထပ္ကိစၥေတြ မေျပာခ်င္ဘူး။ ကၽြန္ေတာ့္မွာ ျပႆနာအမ်ားၾကီးရွိလာႏုိင္တယ္။ ဒါဘဲ။

ေမး။ ။ ဆရာၾကီးေျပာေနတာေတြက ရခုိင္ျပည္နယ္ဖက္က ကိစၥေတြပဲ။ ကခ်င္ျပည္နယ္၊ ရွမ္းျပည္နယ္ကိစၥေတြလဲ ေျပာျပပါဦး။

ေျဖ။ ။ ကခ်င္ျပည္နယ္၊ ရွမ္းျပည္နယ္ဖက္မွာက လူခုိးသြင္းတဲ့ကိစၥကို ဂိုဏ္းဖြဲ႕ျပီး လုပ္ၾကတာ။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ နယ္စပ္မွာ တစ္ဆင့္တစ္ဆင့္ လက္လႊဲေပးျပီး တေရြ႕ေရြ႕ခုိးသြင္းၾကတာ။ ရခုိင္ျပည္နယ္ဖက္ထက္ ဝန္ထမ္းေတြ ပုိအဆင္ေျပတယ္။ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္သြားတဲ့ကိစၥမ်ဳိး ေနာင္ ဒီဖက္မွာလဲျဖစ္လာမယ္လုိ႔ ထင္တယ္။

ေမး။ ။ ျမန္မာနုိင္ငံ ႏုိင္ငံသားဥပေဒ ၁၉၈၂ ခု ဥပေဒဟာ တင္းၾကပ္လြန္းတယ္၊ ျပင္သင့္တယ္လုိ႔ ကုလသမဂၢကုိယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာက ျပင္သင့္တယ္လုိ႔ ေျပာေနၾကတယ္။ ဆရာၾကီးအျမင္ကို ေျပာပါဦး။

ေျဖ။ ။ ဒီကေန႔ ဘဂၤလီေတြနဲ႔ ရခုိင္ေတြ ျဖစ္တဲ့အေပၚမွာ အေျခခံျပီး ေျပာေနၾကတာျဖစ္လိမ့္မယ္။ အမွန္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ပထဝီအေနအထားအရ လူဦးေရသန္းရာေထာင္ရွိတဲ့ တရုတ္နုိင္ငံနဲ႔ အိႏၵိယနုိင္ငံၾကား၊ လူဦးေရ ေပါက္ဖြားႏွဳန္းအလြန္ေကာင္းတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံ၊ အေရွ႕ဖက္မွာ ထုိင္းႏုိင္ငံ ဒီလုိအေျခအေနမ်ဴိးမွာရွိတဲ့ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံရဲ႕ ဥပေဒဆုိတာကုိ သူတုိ႔ စဥ္းစားသင့္တယ္။ ျမန္မာနုိင္ငံရဲ႕ အေျခအေနကုိ ေျပာရရင္ လူ႔အခြင့္အေရးဆုိတာ တစ္ခုတည္းနဲ႔ စဥ္းစားျပီးေျပာလုိ႔မရဘူး။ Stateless ေတြကို ဘယ္လုိ ေျဖရွင္းမလဲဆုိတာကိုပါ စဥ္းစားရမယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံသားဥပေဒမွာ လုိအပ္ခ်က္ေတြအမ်ားၾကီး ရွိေနေသးတယ္လုိ႔ ထင္တယ္။ ဒီဘဂၤလီေတြလုပ္ရပ္က အခ်ဳပ္အျခာအာဏာနဲ႔ ဥပေဒျပဳခြင့္အာဏာကုိ ထိပါးေစာ္ကားရာလည္း ေရာက္တယ္။ ဒီလုိမ်ဳိးေျပာေနတာကုိေတာ့ ကၽြန္ေတာ္မၾကိဳက္ဘူး။ စကၤာပူႏုိင္ငံရဲ႕ ႏုိင္ငံသားဥပေဒ၊ အစၥေရးႏုိင္ငံရဲ႕ ႏုိင္ငံသားဥပေဒကုိပါ ႏွဳိင္းယွဥ္ျပီး စဥ္းစားသင့္တယ္။

ေမး။ ။ ဆရာၾကီးတုိ႔ကုိ လုပ္ငန္းဌာနမွာရွိစဥ္တုန္းက အျခားႏုိင္ငံေတြရဲ႕ ႏုိင္ငံသားဥပေဒေတြကို သိေအာင္ သင္တန္းေပးခဲ့ဖူးတာမ်ိဳး သင္တန္းတက္ေရာက္သင္ၾကားခဲ့ရတာမ်ဳိး ရွိခဲ့ပါသလား။

ေျဖ။ ။ ခင္ဗ်ားေျပာတဲ့ သင္တန္းမ်ဳိး ကၽြန္ေတာ္ၾကားလဲ မၾကားဖူးဘူး။ သင္တန္းလဲ မတက္ခဲ့ဖူးဘူး။ တျခားသူေတြလဲ တက္ဖူးတယ္လုိ႔ မသိရခဲ့ဘူး။ ဘယ္ႏုိင္ငံရဲ႕ ႏုိင္ငံသားဥပေဒေတြကိုမွ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ သင္ၾကားခဲ့ရတာမ်ဳိးမရွိဘူး။

ေမး။ ။ ဆရာၾကီး တခ်ဳိ႕ႏုိင္ငံျခားသားေတြက တုိင္းရင္းသားနဲ႔ ႏုိင္ငံသားကုိ အဓိပၸါယ္ကြဲျပားစြာ မသိၾကဘူး။ ဘာေၾကာင့္လုိ႔ ထင္ပါသလဲ။

ေျဖ။ ။ ဥေရာပႏုိင္ငံတစ္ခ်ဳိ႔နဲ႔ အေမရိကန္နုိင္ငံမွာ တုိင္းရင္းသားဆုိတာမရွိဘူး။ ႏုိင္ငံသားေလာက္ပဲ ရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တစ္္ခ်ဳိ႕ႏုိင္ငံျခားသားေတြဟာ တုိင္းရင္းသားဆုိတဲ့ အဓိပၸါယ္ကုိ သူတုိ႔နားမလည္ႏုိင္ဘူး။ ျမန္မာနုိင္ငံမွာ ႏုိင္ငံျခားသားေတြ အခ်ဳိ႕ႏုိင္ငံသားေတြ ဘယ္ေတာ့မွ တုိင္းရင္းသားမျဖစ္ဘူးဆုိတဲ့ ဥပေဒရွိတာကုိ သူတုိ႔သိပံုမေပၚဘူးလုိ႔ ထင္တယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ တုိင္းရင္းသားတုိင္းဟာအလုိအေလ်ာက္ ႏုိင္ငံသားျဖစ္တယ္။ ႏုိင္ငံျခားသားဟာ ဘယ္ေတာ့မွ ႏုိင္ငံသားမျဖစ္ဘူး။ ႏုိင္ငံျခားသားဟာ ဧည့္ႏုိင္ငံသားပဲ ျဖစ္မယ္။ ႏုိင္ငံျခားသားဟာ ႏုိင္ငံသားျဖစ္ဖုိ႔ အဆင့္ဆင့္ေလွ်ာက္ထားရမယ္။ ခြင့္ျပဳခ်က္ရယူရမယ္။ ဒါ့အျပင္ ျပဌာန္းထားတဲ့ ဥပေဒေတြလည္း ရွိေသးတယ္။ ဒီလုိေလွ်ာက္ထားမႈမ်ဳိးမရွိခဲ့ရင္ ႏုိင္ငံသား လံုးဝမျဖစ္ဘူး။ အလုိအေလ်ာက္လံုးဝမျဖစ္ဘူး။ တုိင္းရင္းသားဟာ မူလအိမ္ရွင္ပဲ။ အိမ္ရွင္လက္မခံရင္ ဘယ္ဧည့္သည္မွ ေနလုိ႔မရဘူး။ ေတာ္ျပီ။ ကၽြန္ေတာ္ေမာလာျပီ ေနာက္ထပ္သိခ်င္တာေတြရွိေသးရင္ ေနာက္မွ တစ္ခါလာခဲ့ပါ။ ဒါဘဲ။ ေတာ္ျပီ။
ေက်းဇူးပါပဲ ဆရာၾကီး။


ေနာင္ရဲခုိင္ (အာရကန္လိႈင္းသံ)
Source: Won Thar Nu